Transcript Ontslagmotivering verplicht vanaf 1 april 2014

Het eenheidsstatuut: akkoord rond de ontslagmotivering
Vanaf 1 april 2014 treedt er een nieuwe reglementering
reg
rond ontslagmotivering in werking.
Voortaan kunnen werknemers de concrete reden voor hun ontslag aanvragen bij hun
werkgever,, waarop de werkgever dient te reageren.
reageren Daarnaast worden er ook sancties
voorzien indien een ontslag “kennelijk onredelijk was”.
Wij lichten in dit artikel de nieuwe wetgeving toe, die evenwel niet of slechtss in een later
stadium (2016) van toepassing is voor de arbeiders uit de bouwsector (zie verder)
1. Ontslagmotivering: akkoord en CAO
In het akkoord dat op 5 juli 2013 over het eenheidsstatuut arbeiders-bedienden
arbeiders bedienden bereikt
werd, werden de sociale partners ertoe verzocht om, via een CAO, te voorzien in een
regeling rond de motivering van het ontslag en een goed HR-beleid bij ontslag
ontslag.
De eerst gestelde deadline voor inwerkingtreding van deze regeling (1 januari 2014) werd
niet gehaald. Pas op 10 februari 2014 bereikten de sociale partners een akkoord, dat 2
dagen later – op 12 februari 2014 - in de CAO nr 109 werd gegoten in de Nationale
Arbeidsraad.
2.
Een ontslagmotivering op verzoek van de werknemer
De nieuwe reglementering bevat geen absolute verplichting voor de werkgever om een
ontslag te motiveren : hij kan dit wel schriftelijk doen maar is er niet toe verplicht, tenzij de
werknemer er hem uitdrukkelijk toe verzoekt.
Een werknemer die ontslagen wordt, heeft
heeft voortaan het recht om van zijn werkgever de
concrete redenen die tot zijn ontslag hebben geleid, te kennen : via
via de ontslagmotivering kan
een werknemer voortaan de concrete reden van zijn ontslag opvragen bij zijn werkgever.
Deze aanvraag moet via een aangetekend
angetekend schrijven gebeuren, dat binnen een termijn van 2
maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst ingediend moet worden
worden.
Wanneer de arbeidsovereenkomst door de werkgever wordt beëindigd met inachtneming
van een opzeggingstermijn, richt de werknemer
werk nemer zijn verzoek tot de werkgever bin
binnen een
termijn van 6 maanden na de betekening van de opzegging door de werkgever, en dit
zonder dat de termijn van 2 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst kan worden
overschreden.
LID VAN
● Vereniging zonder winstoogmerk
● Erkend sociaal secretariaat voor werkgevers onder het nr. 710 - MB 08/10/1949 (B.S. 15/10/1949)
● Theodoor Van Rijswijckplaats 7 bus 1 – 2000 Antwerpen ● Tel. (03) 203 44 11 ● Fax (03) 232 63 75
● BTW-nummer:
nummer: BE 0407 625 771 ● E-mail: [email protected] ● Website: www.dienstbetoon.be
● Bankrekeningnrs. IBAN BE 37 2200 5458 1128 BIC GEBABEBB
IBAN BE 22 4099 5616 8147 BIC KREDBEBB
IBAN BE 91 3200 0507 3776 BIC BBRUBEBB
Om na te gaan wanneer hett verzoek werd ingediend, geldt de postdatum.
De werkgever heeft daarna 2 maanden de tijd om via aangetekende brief de
ontslagmotieven
motieven mee te delen. Deze aangetekende brief moet de elementen bevatten die de
werknemer toelaten om de concrete redenen die tot
tot zijn ontslag hebben geleid, te kennen.
De termijn van 2 maanden begint te lopen op de 3de werkdag na de datum van verzending
van het verzoek van de werknemer.
Het kan zijn dat de werkgever bij het ontslag reeds uit eigen beweging het ontslag schriftelijk
heeft gemotiveerd : in dit geval en op voorwaarde dat het ontslag voldoende werd
gemotiveerd, is hij niet verplicht om nog op het verzoek van de werknemer te reageren.
Ten aanzien van een werkgever die weigert om de ontslagmotieven mee te delen, is er een
boete voorzien die overeenkomt
komt met 2 weken loon aan de ontslagen werknemer. Deze
sanctie kan ook toegepast worden als de ontslagredenen niet voldoende werden
omschreven.
Deze boete is cumuleerbaar met een vergoeding verschuldigd op basis van een kennelijk
redelijk ontslag.
3. Kennelijk onredelijk ontslag
3.1 Definitie
Via de ontslagmotivering krijgen werknemers zicht op de redenen die aan de basis lagen van
hun ontslag. Op die manier kunnen zij de ‘redelijkheid’ van hun
h un ontslag beoordelen. Als een
werknemer het dan niet eens is met de motivering, kan hij dit voor rechtbank aanvechten. De
rechter zal het ontslag dan toetsen aan de notie "kennelijk onredelijk ontslag".
In de CAO nr 109 werd het kennelijk onredelijk ontslag
ontslag letterlijk als volgt omschreven :
"Een ontslag van een werknemer die is aangeworven voor onbepaalde tijd, dat gebaseerd is
op redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer,
of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de
instelling of de dienst en waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke
werkgever".
De toetsing van de kennelijke onredelijkheid van het ontslag heeft geen betrekking op de
LID VAN
● Vereniging zonder winstoogmerk
● Erkend sociaal secretariaat voor werkgevers onder het nr. 710 - MB 08/10/1949 (B.S. 15/10/1949)
● Theodoor Van Rijswijckplaats 7 bus 1 – 2000 Antwerpen ● Tel. (03) 203 44 11 ● Fax (03) 232 63 75
● BTW-nummer:
nummer: BE 0407 625 771 ● E-mail: [email protected] ● Website: www.dienstbetoon.be
● Bankrekeningnrs. IBAN BE 37 2200 5458 1128 BIC GEBABEBB
IBAN BE 22 4099 5616 8147 BIC KREDBEBB
IBAN BE 91 3200 0507 3776 BIC BBRUBEBB
omstandigheden
gheden van het ontslag. Men toetst of de redenen al dan niet verband houden met
de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of zij berusten op de noodwendigheden
inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst en of de beslissing nooit
zou genomen zijn door een normale en redelijke werkgever.
Bovendien wordt de uitoefening van het ontslagrecht van de werkgever afgetoetst aan
hetgeen de uitoefening ervan zou zijn door een normale en redelijke werkgever. Het betreft
een beoordelingsbevoegdheid
gdheid aan de marge gezien de werkgever tot op grote hoogte vrij is
te beslissen over wat redelijk is: er dient respect te zijn voor de verschillende
beleidsalternatieven die een normale en redelijke werkgever zou overwegen.
Het gaat dus om een marginale toetsing. Alleen de kennelijke onredelijkheid van het ontslag
mag getoetst worden en niet de opportuniteit van het beleid van de werkgever (te verstaan
als zijn keuze uit de verschillende redelijke beleidsalternatieven die hij heeft). De toevoeging
van het woord “kennelijk” aan de notie “onredelijk” wil precies wijzen op de beleidsvrijheid
van de werkgever en de toetsing in de marge. Deze laatste is ook ingegeven door de
praktische onmogelijkheid om het beleid van de werkgever meer dan marginaal te
controleren.
Indien het ontslag als "kennelijk onredelijk" wordt bestempeld, kan de werkgever veroordeeld
worden tot betaling van een schadevergoeding aan de werknemer . Deze schadevergoeding
chadevergoeding
bedraagt 3 tot 17 weken loon. De hoogte van de schadevergoeding hangt af van de gradatie
van de kennelijke onredelijkheid van het ontslag.
3.2 Sanctie
Deze sanctie is niet cumuleerbaar met andere ontslagbeschermingsvergoedingen zoals een
ontslagvergoeding naar aanleiding van zwangerschap, tijdskrediet, ouderschapsverlof,…
Met vergoedingen
edingen zoals een verbrekingsvergoeding, een niet-concurrentievergoeding,
niet concurrentievergoeding, een
uitwinningsvergoeding (handelsvertegenwoordigers) of een aanvullende vergoeding die
bovenop de sociale uitkering wordt uitbetaald, is de sanctie kennelijk onredelijk ontslag dan
wel weer combineerbaar.
LID VAN
● Vereniging zonder winstoogmerk
● Erkend sociaal secretariaat voor werkgevers onder het nr. 710 - MB 08/10/1949 (B.S. 15/10/1949)
● Theodoor Van Rijswijckplaats 7 bus 1 – 2000 Antwerpen ● Tel. (03) 203 44 11 ● Fax (03) 232 63 75
● BTW-nummer:
nummer: BE 0407 625 771 ● E-mail: [email protected] ● Website: www.dienstbetoon.be
● Bankrekeningnrs. IBAN BE 37 2200 5458 1128 BIC GEBABEBB
IBAN BE 22 4099 5616 8147 BIC KREDBEBB
IBAN BE 91 3200 0507 3776 BIC BBRUBEBB
3.3 Gedeelde bewijsvoering
Voortaan is er sprake van een gedeelde bewijslast:
o
Wanneer de werkgever het ontslag gemotiveerd heeft, zal elke partij die elementen
aanvoert, de bewijslast ervan dragen.
o
Wanneer de werkgever het ontslag niet gemotiveerd
gemotiveerd heeft, moet hij in geval van
betwisting bewijzen dat het ontslag niet kennelijk onredelijk was.
o
Wanneer de werknemer naar de rechter stapt zonder de motivering te vragen, moet hij
zelf bewijzen dat het ontslag kennelijk onredelijk was.
4. Uitzonderingen op de ontslagmotivering
ntslagmotiveringsplicht
De ontslagmotivering is niet altijd verplicht. Naast de belangrijke uitzondering die ten aanzien
van onder meer de arbeiders van de bouwsector geldt en wij in de volgende alinea
bespreken, geldt de nieuwe reglementering niet in volgende gevallen:
o
Bij werknemers die ontslagen worden tijdens de eerste zes maanden van de
tewerkstelling. Voorafgaande en aaneensluitende arbeidsovereenkomsten voor een
bepaalde tijd of voor uitzendarbeid voor een identieke functie bij de werkgever worden
meegeteld voor het bereiken van de eerste 6 maanden tewerkstelling.
o
Bij werknemers die verbonden zijn door
door een arbeidsovereenkomst voor uitzend
uitzend- of
studentenarbeid.
o
Bij een ontslag in het kader van het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT het vroegere brugpensioen),
), definitieve stopzetting van de activiteit, sluiting van de
onderneming en collectief ontslag.
o
Bij een ontslag
lag om aan de voor onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst een einde
te maken vanaf de 1ste dag van de maand volgend op de maand waarin de werknemer de
wettelijke pensioenleeftijd bereikt;
o
Bij werknemers waarvoor de werkgever een bijzondere ontslagprocedure
ontslagpr ocedure heef
heeft vastgelegd
bij de wet of een CAO moet naleven (bijvoorbeeld bij ontslag van verkozen of niet
nietverkozen kandidaten in de ondernemingsraad).
ondernemingsraad)
o
Bij werknemers die worden ontslagen in het kader van het meervoudig ontslag bij
herstructurering, zoals gedefinieerd op sectoraal niveau.
LID VAN
● Vereniging zonder winstoogmerk
● Erkend sociaal secretariaat voor werkgevers onder het nr. 710 - MB 08/10/1949 (B.S. 15/10/1949)
● Theodoor Van Rijswijckplaats 7 bus 1 – 2000 Antwerpen ● Tel. (03) 203 44 11 ● Fax (03) 232 63 75
● BTW-nummer:
nummer: BE 0407 625 771 ● E-mail: [email protected] ● Website: www.dienstbetoon.be
● Bankrekeningnrs. IBAN BE 37 2200 5458 1128 BIC GEBABEBB
IBAN BE 22 4099 5616 8147 BIC KREDBEBB
IBAN BE 91 3200 0507 3776 BIC BBRUBEBB
Bij een ontslag om dringende reden kan de werknemer enkel een schadevergoeding eisen in
geval het gaat om een kennelijk onredelijk ontslag. De te volgen procedure bij een ontslag
om dringende reden voorziet immers reeds dat er binnen de 3 werkdagen na het ontslag
kennis gegeven moet worden van de feiten.
4.1 De uitzondering voor de sectoren die tijdelijk of structureel onder de verkorte
opzeggingstermijnen vallen
Voor de arbeiders die onder de tijdelijke afwijking op de nieuwe opzeggingstermijnen vallen,
gelden de nieuwe bepalingen betreffende de ontslagmotivering pas vanaf 1 januari 2016
2016.
Voor deze arbeiders blijven de bepalingen inzake willekeurig ontslag voorlopig van
toepassing. Onder willekeurig ontslag wordt verstaan:
verstaan: een ontslag van een werknemer die is
aangeworven voor een onbepaalde tijd, om redenen die geen verband houden met de
ongeschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de
noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling
instelling of de dienst. Bij
betwisting behoort het aan de werkgever om het bewijs te leveren van de voor het ontslag
ingeroepen redenen. Indien dit bewijs niet geleverd kan worden, moet de werkgever een
vergoeding betalen die overeenstemt met het loon van 6 maanden, behalve indien een
andere vergoeding is vastgesteld door een algemeen verbindend verklaarde collectieve
arbeidsovereenkomst.
Voor werknemers die genieten van de structurele uitzondering op de nieuwe
opzeggingstermijnen (arbeiders tewerkgesteld op tijdelijke en mobiele werkplaatsen), geldt
de verplichting tot ontslagmotivering totaal niet en blijft de regeling van willekeurige
afdanking voor onbepaalde tijd van toepassing.
Onder deze uitzonderingen vallen
len onder meer de arbeiders van het Paritair Comité voor het
Bouwbedrijf (124), het Paritair Comité Hout en Stoffering (126) naast onder meer de
arbeiders tewerkgesteld in de kleding en confectie (109), leerlooierij (128), schoeiselindustrie
(128.02), wapensmederij (147),…..
(147),
In de volgende alinea belichten wij de gevolgen van
deze belangrijke uitzondering voor de bouwsector.
LID VAN
● Vereniging zonder winstoogmerk
● Erkend sociaal secretariaat voor werkgevers onder het nr. 710 - MB 08/10/1949 (B.S. 15/10/1949)
● Theodoor Van Rijswijckplaats 7 bus 1 – 2000 Antwerpen ● Tel. (03) 203 44 11 ● Fax (03) 232 63 75
● BTW-nummer:
nummer: BE 0407 625 771 ● E-mail: [email protected] ● Website: www.dienstbetoon.be
● Bankrekeningnrs. IBAN BE 37 2200 5458 1128 BIC GEBABEBB
IBAN BE 22 4099 5616 8147 BIC KREDBEBB
IBAN BE 91 3200 0507 3776 BIC BBRUBEBB
4.2 De gevolgen van deze uitzondering voor de bouwsector
Ten aanzien van de bouwsector kan men de bepalingen inzake ontslagmotivering als volgt
schematisch resumeren :
Arbeider PC 124 zonder vaste
MOTIVERINGSPLICHT
WILLEKEURIGE
ONTSLAG
AFDANKING
Niet van toepassing
Notie “willekeurige afdanking
afdanking”
plaats van tewerkstelling die op
blijft bestaan (met omkering
tijdelijke en mobiele
bewijslast, forfaitaire sanctie
bouwplaatsen gewoonlijk
van 6 maanden loon)
loon).
bouwactiviteiten uitvoeren
Arbeiders PC 124 die niet
Van toepassing vanaf 1 januari
Notie “willekeurige afdanking
afdanking”
onder bovenvermelde categorie
2016
blijft bestaan to
tot 31 december
vallen.
2015
Bedienden (ANPCB 218)
Van toepassing vanaf 1 april
Niet van toepassing
2014
5. Inwerkingtreding
De nieuwe reglementering rond ontslagmotivering treedt in werking op 1 april 2014 voor de
ontslagen, gegeven of betekend vanaf die datum.
Bron: CAO nr. 109 van 12 februari 2014 betreffende de motivering van het ontslag
advies nr. 1891 van 12 februari 2014 Harmonisering van het statuut arbeider/bediende Motivering van ontslag
LID VAN
● Vereniging zonder winstoogmerk
● Erkend sociaal secretariaat voor werkgevers onder het nr. 710 - MB 08/10/1949 (B.S. 15/10/1949)
● Theodoor Van Rijswijckplaats 7 bus 1 – 2000 Antwerpen ● Tel. (03) 203 44 11 ● Fax (03) 232 63 75
● BTW-nummer:
nummer: BE 0407 625 771 ● E-mail: [email protected] ● Website: www.dienstbetoon.be
● Bankrekeningnrs. IBAN BE 37 2200 5458 1128 BIC GEBABEBB
IBAN BE 22 4099 5616 8147 BIC KREDBEBB
IBAN BE 91 3200 0507 3776 BIC BBRUBEBB