Transcript zorgpad COPD 21-01-2014

Het Zorgpad COPD
Geert Tits
Valérie Van Damme
Sofie
Sint-Andriesziekenhuis Tielt
Overzicht
• Ontstaan
• Definitie
• Stappenplan
Ontstaan
• Naar analogie zorgtraject “diabetes mellitus”
en “nierinsufficientie”
! Geen zorgtraject, enkel zorgpad
Geen financiering
• Doel: betere zorg voor COPD-patiënten door
multidisciplinaire samenwerking
Doel: betere zorg door
multidisciplinaire samenwerking
• 1. Zo vroeg mogelijke opsporing van COPDpatienten in 1ste lijn
• 2. Goede en gestroomlijnde samenwerking
tussen
– verschillende lijnen
– medische en paramedische disciplines
• 3. Op lange termijn vertraging van het ziekte
proces
Ontstaan
• Werkgroep: afvaardiging van 5
huisartsenkringen en pneumologen van 6
ziekenhuizen
• Document opgesteld door 2 pneumologen, 2
huisartsen en de zorgtrajectpromotor
• Dit document werd getoetst aan de
Westvlaamse Apothekersvereniging en aan
enkele kinesitherapeuten
Ontstaan: 5 Huisartsenkringen
•
•
•
•
•
Midden West-Vlaanderen
Ijzerstreek en Westkust
‘t Oosten van West-Vlaanderen
Westhoek
Izegem, Ingelmunster en Lendelede
Ontstaan: 6 Ziekenhuizen
•
•
•
•
•
•
AZ Delta Roeselare
Jan Yperman Ziekenhuis Ieper
Sint Jozefkliniek Izegem
Sint Andries Ziekenhuis Tielt
AZ Sint Augustinus Veurne
De Kei Oostduinkerke
Definitie van COPD
= vermijdbare en behandelbare aandoening die
zich kenmerkt door
een progressieve en onomkeerbare
luchtwegvernauwing
ten gevolg van een abnormale inflammatoire
reactie
op de inhalatie van toxische partikels
Definitie van COPD
= vermijdbare en behandelbare aandoening die zich kenmerkt door een
progressieve en onomkeerbare luchtwegvernauwing
Opsporen met spirometrie
Verlaagde Tiffeneau-index
Geen significante toename van FEV1 na bronchodilatatie
ten gevolg van een abnormale inflammatoire reactie
op de inhalatie van toxische
partikels
Anamnese
S
T
A
P
P
E
N
P
L
A
N
S
T
A
P
P
E
N
P
L
A
N
Stappenplan
• Screening
Stappenplan
• Spirometrie
Stappenplan
• Resultaat spirometrie
Inclusie in zorgpad zo COPD
Uitvoering van spirometrie /flow-volume
curve
 Steeds vooraf parameters inbrengen :
 Geslacht
 Leeftijd
 Lengte
 Ras
 ( gewicht )
 Uitvoering :
Spirometrie
Weerhoud de volgende waarden :

PEF : de piekstroom

FVC : de geforceerde vitale capaciteit

FEV1 : één seconde waarde

FEV1 / FVC ( Tiffeneau-index )

MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%),

Vorm van flow / volume curve
Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire curve
Normaal waarden :
- FEV1 : 80 %
- FEV1 / FVC : 75 – 85 %
- < 70 % licht obstructief
- < 60 % matig obstructief
- < 50 % ernstig obstructief
- > 80 – 85 % restrictief
Definitie van obstructieve, restrictieve en
gemengde ventilatoire stoornissen
obstructie
restrictie
FEV1
FVC
of normaal
FEV1/FVC
TLC
normaal of
normaal of
gemengd
Flow-volume curve : astma , COPD
Flow-volume curve: restrictief longlijden
Flow-volume curve : onvoldoende
medewerking of spierzwakte
Voorbeelden van goede sub-optimale flowvolumecurves
Optimale curve
Aarzelende start
Geen maximale
expiratie bij start
Te vroeg afbreken
van poging
Oscillaties zoals
gezien bij bovensteluchtwegproblematiek
Curve met
‘schouder’
Reversibiliteits test
 Kortwerkende B-mimeticum geven en na 15 à 20 min nieuwe
FEV1 meten
 Drempel : + 12 % ( en + 200 ml )
 Geen reversibiliteit , sluit astma NIET uit ( Histamine-test )
 Vooraf medicatie stoppen of reversibiliteit onder therapie
 Kortwerkend B : 6 uur vooraf stop
 Kortwerkende anticholinergicum : 8 uur vooraf
 Langwerkend B-mimeticum , slow release theof langwerkend
anticholinergicum : 12 à 24 uur vooraf stop
Centrale rol van huisarts in COPD
zorgpad
• Huisarts verwijst door naar pneumoloog voor
bevestiging diagnose en voor verder
onderzoek.
• Huisarts verwijst door naar paramedici.
• Huisarts houdt bij opvolgconsultaties klinische
parameters bij zoals
- Aantal exacerbaties
- Therapietrouw
- Klinisch verloop
S
T
A
P
P
E
N
P
L
A
N
S
T
A
P
P
E
N
P
L
A
N
F
E
V
1
<
50%
F
E
V
1
>
50%
Stappenplan
• Groep A en B
(Bewegingstherapie)
Stappenplan
• Groep C en D
Stappenplan: kinesitherapie
• Kinesitherapie vanaf groep B:
– Groep B: bewegingsadvies
– Groep C en D: respiratoire revalidatie
– E en F pathologie
Respiratoire Revalidatie:
Doel?
• 1. ademhaling verbeteren
• 2. weg van de sedentaire levensstijl
• 3. conditie verbeteren
AH verbeteren
• Mucustransport
• Juiste AH-techniek aanleren
– Geen tapotage
– Autogene drainage
• Aanleren huffen
• Voorovergebogen houding bij ademnood
– Steunname op de onderlaag, schouderelevatie
– Uitademen met getuite lippen
Sendentaire levensstijl
•
•
•
•
Doorbreken van vicieuze cirkel
Motiveren zelf iets te doen
Echtgeno(o)t(e), familie bijsturen
Praktische tips vb. meest nodige op
werkhoogte, traplopen, wassen en aankleden
in zit
• Gebruik van rollator
Conditie verbeteren
• AH-spieren én perifere spieren zijn verzwakt
• Max. inspanningproef, 6MWT, 4-cepskracht,
ademspierkracht
• Revalidatieschema, continu aanpasbaar
– Duurtraining of interval
– Fietsen, loopband, step up, armergometrie,
legpress
– Al dan niet met O2
– HF, saturatie, borgscore
• Thuissituatie
– Pedalofiets
– Rolator
– Armoefeningen ev. met gewichtje
Effect
• 70m winst bij 6MWT
• Mobiliteit
• Het lukt me opnieuw om…
• Vermindering van aantal dagen opname in het
ziekenhuis
• Zo aansluitend aan een exacerbatie opgestart,
minder kans op heropname
Stappenplan: educatie
• Educatie – taak van elke zorgverlener die met
patient in contact komt
– Wat is COPD? Hoe ontstaat het?
– Wat doe je eraan?
• Hoe gebruik je je puffer correct?
• Belang van beweging.
• Belang van gezonde voeding.
…
Hulpmiddel: educatiefiches!
Stappenplan: educatie
• Educatie door apotheker
- Gebruik van de puffer en meegeven van info (via
demonstratie en patientenfolder)
- Bijwerkingen en interacties bekijken
- Opvolgen van therapietrouw
- Verwittigen van de huisarts bij problemen
Op voorschrift vermelden dat educatie noodzakelijk
is.
S
T
A
P
P
E
N
P
L
A
N
S
T
A
P
P
E
N
P
L
A
N
Stappenplan
• Sneller door verwijzen naar pneumoloog
– BMI<21
– Onbedoeld gewichtsverlies (>5% in 1 maand of >10% in 6
maanden)
– 2 of meer exacerbaties per jaar
– Snelle achteruitgang van de longfunctie
– Relevante comorbiditeit
– Ernstige dyspnoe
– Bij saturatie < 92% buiten exacerbatie
– Hemoptoe
Stappenplan
• Enkele tips
– Botdensitometrie bij laag BMI en laag FEV1 bij groep C en
D
– EKG bij elke initiele diagnose
– Dietetiek bij BMI <21 en >30 of gewichtsverlies > 10% op 6
maanden
– Kinesitherapie:
Overweeg E-pathologie indien 2xFEV1 < 60%
– Educatie:
Valkuilen in inhalatietherapie
Besluit
• Overzicht van zorgpad COPD
– Screening
– Multidisciplinariteit
– Educatie
• Behandeling van COPD werd
niet uitvoerig besproken
Vragen of opmerkingen?