Transcript Medicatie in eigen beheer: de sprong wagen - Erasmus MC

Medicatie in eigen beheer:
de sprong wagen
Patricia van den Bemt
Themaconferentie Medicatieveiligheid
8 december 2014
Medicatie in eigen beheer?
Ja, maar…….
……wij zijn vóór!
Wat is het probleem?
 In het ziekenhuis vanwege probleem…
 Nieuwe geneesmiddelen gestart
 Hoe te gebruiken thuis?
 Hoe in te passen in toedienschema’s bestaande medicatie?
 Vervangt soms ander geneesmiddel
 Nog voorraad?
 ….of doseringen aangepast
 Nog voorraad met etiketten met ‘oude’ dosering?
 ….of het probleem was geneesmiddel gerelateerd
 Geneesmiddel moet gestopt worden
 Mag niet meer gebruikt worden
Tijdens opname
 Medisch-paternalistisch model
 Verpleegkundige deelt medicatie
 Op tijden geschikt voor afdeling
 In vorm/sterkte/kleur die kan afwijken van thuismedicatie
 In verpakking die zeker afwijkt van thuismedicatie (EAV)
Geeft dat problemen?
 Uit onderzoek bij ontslag van 377 patiënten blijkt:
 205 hadden dosiswijziging, waarvan 69% niets wist/begreep
 Bij 223 was medicatie gestopt, waarvan 82% niets wist/begreep
 795 nieuwe geneesmiddelen, waarvan 62% niets wist/begreep
 Geen begrip bij 61% van relevante nieuwe/gewijzigde
geneesmiddelen en bij 83% van de niet relevante
J Gen Intern Med 2012;27:1513–20
Geeft dat problemen?
 Uit onderzoek bij ontslag van 100 oudere patiënten blijkt:
 Therapie ONtrouw na 2-4 weken 55%
 Therapie ONtrouw na 3 maanden 70%
 28% resp. 25% begreep reden medicatie op de twee meetmomenten
Drugs Aging 2014;31:283-89
 ‘Combinaties van educatieve en gedragsmatige strategieën
bevorderen therapietrouw bij ouderen het meest’
Drugs Aging 2008;25:307-24
Geeft dat problemen?
 Klinisch relevante uitkomst – heropnames
 Review naar meest succesvolle interventies ter reductie heropnames:
 Medicatie reconciliatie (overdracht)
 Communicatie naar eerste lijns zorgverleners
 Zelf-management patiënt ten aanzien van ziekte en behandeling
J Nurs Admin 2013;43:382–87
Geeft dat problemen?
 Klinisch relevante uitkomst – heropnames
 Review naar meest succesvolle interventies ter reductie heropnames:
 Medicatie reconciliatie (overdracht)
 Communicatie naar eerste lijns zorgverleners
 Zelf-management patiënt ten aanzien van ziekte en behandeling
J Nurs Admin 2013;43:382–87
Tijdens opname
 Medisch-paternalistisch model
 Verpleegkundige deelt medicatie
 Op tijden geschikt voor afdeling
 In vorm/sterkte/kleur die kan afwijken van thuismedicatie
 In verpakking die zeker afwijkt van thuismedicatie (EAV)
 Patiënt-gericht autonomie model
 Beoordeling vermogen eigen beheer
 Uitleg nieuwe medicatie
 Eigen doosjes; eigen beheer; eigen tijden
 al tijdens opname mee oefenen
Onderzoek naar eigen beheer
Gekeken naar:
 Medicatieveiligheid/medicatiefouten
 Therapietrouw
 Kennis patiënt
 Patiënt tevredenheid
 Review Pharm World Sci 2006;28:140-51.
Medicatieveiligheid
 Vergelijking verpleging – patiënt zelf: maar 1 onderzoek uit 1972 (!)
 1135 toedieningen door verpleging: 3,9% fouten
 3548 toedieningen door patiënt: 4,3% fouten
 Andere onderzoeken vergelijking wel/niet eigen beheer
 Meestal na ontslag gemeten
 Fouten in beide groepen in het algemeen gelijk
 Conclusie:
 Weinig goed onderzoek naar medicatieveiligheid gedaan
Therapietrouw
 12 onderzoeken in de review
 9 gecontroleerde onderzoeken; 6 statistische analyse
 klein
 uitkomstmaat meestal ‘pill count’
 4 onderzoeken positief resultaat voor eigen beheer
 2 onderzoeken geen verschil
 Conclusie:
 Ook hier weinig bewijs
Kennis patiënt
 17 onderzoeken in de review
 5 gerandomiseerd & gecontroleerd; 5 gecontroleerd; 5 voor-na
 i.h.a. gemeten via vragenlijsten
 Meeste onderzoeken laten verbetering kennis zien in ‘eigen beheer’
groepen
 Niet duidelijk of dit komt door:
 Informatie component van de interventie
 Eigen beheer deel van de interventie
 Conclusie:
 waarschijnlijk positief effect op kennis; onduidelijk waardoor
Patiënt tevredenheid
 17 onderzoeken in de review
 5 gecontroleerde onderzoeken
 Alle meten via vragenlijst of interview
 76-100% van de patiënten die eigen beheer hadden ondervonden,
gaven voorkeur aan eigen beheer boven toediening door
verpleegkundige
 Even hoog percentage zou in toekomst weer kiezen voor eigen beheer
 Patiënten die eigen beheer nooit ervaren hebben: kiezen voor
verpleegkundige
 Conclusie:
 Grote patiënt tevredenheid, mits bekend met eigen beheer
Wat nu?
 Pro’s versus contra’s
NFU project MEB
 UMC’s werken samen
 Zelfde project, bij verschillende patiëntengroepen
 UMCG: longtransplantatie, een aantal kinderafdelingen
 UMCU: hart-long CF en transplantatie, geriatrie
 UMCN: CF en COPD
 MUMC: longrevalidatie
 EMC: nier- en levertransplantatie
 LUMC: heelkunde
 Voor- en nameting
 Voormetingen worden nu uitgevoerd of zijn al klaar
NFU project MEB
 Uitkomst:
 medicatiefouten
 Hoe gemeten:
 Dagboekjes waarin medicatie bijgehouden
 Nulmeting: wat gedeeld wordt door verpleging
 Nameting: wat patiënt zelf inneemt
 Interventie MEB:
 Boordelingscriteria geschiktheid
 Twee fasen
 Beslisboom
Beoordelingscriteria geschikt
 Fysiek en geestelijk in staat tot MEB
 Kunnen lezen
 Patiënt wil MEB
 > 16 jaar; bij 12-16 jaar indien akkoord arts; bij <12 jaar MEB door
ouder/verzorger
 NB taalproblemen niet bij voorbaat ongeschikt
 Moeten het thuis ook!
Twee fasen – fase 1
 Maximaal voor 24 uur tegelijk uitgezet bij patiënt; nog EAV
 uitzetten en innemen onder coaching verpleegkundige
 uitleg over werkwijze, soort medicatie (GIP-z!)
 beantwoording vragen van de patiënt
OF:
 patiënt vraagt zelf om medicatie, die nog beheerd wordt door
verpleegkundige
Twee fasen – fase 2
 Medicatie voor langere periode aan patiënt (‘doosjes’)
 Opiaten wel voor 24 uur en dagvoorraad controle door vpk
 Bij voorkeur in verpakking van thuis
 Patiënt beheert eigen medicatie
 Wel dagelijks controle moment vpk
De ‘ja maar’ fase….
 Ja, maar ziekenhuis is toch verantwoordelijk?
 Ja, maar dit is toch de klok terugdraaien? EAV is juist veiliger!
 Ja, maar……
 …..veel argumenten pleiten voor patient empowerment
 …..hij/zij moet het thuis ook zelf doen
NFU project MEB - resultaten
Toekomst visie
 Medisch-paternalistisch model
 Verpleegkundige deelt medicatie
 Op tijden geschikt voor afdeling
 In vorm/sterkte/kleur die kan afwijken van thuismedicatie
 In verpakking die zeker afwijkt van thuismedicatie (EAV)
 Patiënt-gericht autonomie model
 Beoordeling vermogen eigen beheer
 Uitleg nieuwe medicatie
 Eigen doosjes; eigen beheer; eigen tijden
 Al tijdens opname mee oefenen
Toekomst visie
Toekomst visie
Medicatie in eigen beheer:
waag de sprong!