Transcript deze link - Winnock

Socratisch Motiveren
bij gedoe over verandering
Martin Appelo
10%
van de
hulpverleners
lijdt aan burn-out
>> 10% heeft depressieve klachten
Socratisch Motiveren
Een methode voor het probleemloos omgaan met
‘moeilijke gevallen’
die niet doen wat anderen verwachten of willen
leidt bij hulpverleners tot*:
-
Toename van het ‘werkplezier’
Afname van het idee te moeten ‘zwoegen’
Afname van het aantal patiënten dat als lastig wordt
ervaren
*Appelo, M. (2011). Het effect van Socratisch motiveren op het
gespreksplezier van hulpverleners: een pilotstudie. Dth,31,4,363-381
Let op!
Socratisch Motiveren komt
nadat de (tegen)overdracht
is besproken en nadat de
protocollen en richtlijnen
zijn gevolgd
Socratisch Motiveren
aanleiding / achtergrond:
het hulpverlenerssyndroom
Met wie heeft u het
momenteel het
moeilijkst?
onderzoek:
wat van MIJ maakt het zo moeilijk
Burn-out bij
hulpverleners?
Hoe komt dat?
We steken onze
professionele
bedoelingen in mensen
die er niet opgewonden
van zijn!
Hulpverlener probeert eigenwijze patiënt aan te
zetten tot gedragsverandering
Hulpverlener probeert passieve patiënt aan te
zetten tot gedragsverandering
Motto:
Stilstaan voelt alleen
maar als vastzitten
als je vindt dat je
verder moet
Mentale voorbereiding
op Socratisch Motiveren
• Wat veroorzaakt mijn neiging om in gevecht te gaan
of om aan een dood paard te trekken?
• Naar wie luister ik, wanneer ik dat doe; naar de
hulpvraag van de ander, naar
mijn professionele kader of naar….
• Kijk naar je opvoeding, geloof, politieke overtuiging,
favoriete filosofie, grote voorbeelden..
• Visualiseer en karikaturaliseer het, maak er een
plaatje of tegeltje van
een Appelo wordt niet moe!
Wij gaan door waar anderen stoppen!
Bedenk een
terugzit-cue
een klassiek geconditioneerde stimulus die u aanzet tot de werkhouding
van Socratisch Motiveren
Socratisch Motiveren
wetenschappelijke basis
Goede voornemens:
the state of the art
25% van de mensen geeft
gedragsverandering binnen
een week op!
< 20% houdt het langer dan
een jaar vol!
13%
van de studies naar bewegen en
diëten vindt een succesje op de
langere termijn
- 2/3 doet geen follow-up meting
- Succes alleen bij intensieve (1:1) en langdurige (> 6mnd) begeleiding
Fjeldsoe, B., Neuhaus, M., Winkler, E. & Eakin, E. (2011). Systematic
review of maintenance of behavior change following physical activity
and dietary interventions. Health Psychology, 30, 1, 99-109.
Duurzame verandering is
(in statistische zin)
ABNORMAAL!!
Het verschil tussen
psychologie en beleggen:
Vorig gedrag voorspelt
volgend gedrag!!
Motieven om niet te
veranderen!
Bedenk een slechte gewoonte van
uzelf
Wat is uw belangrijkste MOTIEF om
ermee door te gaan
Reflectie: denken en taal
(hogere
zoogdieren)
Basis emoties: beloning en straf
(lagere
zoogdieren)
Reflexen: automatisering
Nee dank je, ik ben op
dieet
Lekker!
………
De cirkel van valse hoop
Starten met goed voornemen
Ruimte voor iets nieuws
Eerste succesen
De schuld buiten
jezelf leggen /
jezelf vrijpleiten
Opgeven en
zelfverwijt
Stimulerend om
door te gaan
Minder succes
Teleurstelling / minder
motivatie
Polivy, J., & Herman, C.P. (2002). If at first you don’t succeed. False hopes of self-change. American Psychologist,57,9,677-689.
De cirkel van liefdevolle machteloosheid
Ziekte / Machteloosheid
Helpen / Overnemen
Ziektewinst:
Als voordeel
van de hulp >
nadeel van de ziekte
Ziektewinst
• Primair: de klacht is ‘beter’ dan het alternatief
– b.v. depressie bij iemand die niet kwaad durft te zijn
• Secundair: de positieve gevolgen van de klacht
– financieel, relationeel, sociaal, maatschappelijk
• Tertiair: de positieve gevolgen van de klacht
van de een voor de ander
– b.v. ziek thuis zijn maar wel je oude moeder helpen
De cirkel van liefdevolle machteloosheid
Ziekte / Machteloosheid
Chronische patiënt
Helpen / Overnemen
Vermoeide,
depressieve partner
Ziektewinst:
Als voordeel
van de hulp >
nadeel van de ziekte
Burnout hulpverlener
Toename
ziektegedrag
Meer overnemen en meer
hulp bieden
Toename ziektegedrag
Wat is er nodig voor
duurzame
verandering?
Innerlijke Drang (ID)
• Lijden en/of
• Zien en heftig willen
van een alternatief
Discipline (D)
• Weerstand bieden aan
automatismen, sociale druk en
factoren die ziektewinst uitlokken
Interne Attributie (IA)
• Fouten en tegenslagen aan jezelf toeschrijven
De formule voor duurzame
gedragsverandering
d∆ = F (iD x D x iA)
d∆ =
iD =
D =
iA =
duurzame verandering
innerlijke drang (lijdensdruk en een alternatief zien)
discipline (om automatismen, sociale druk en ziektewinst te
weerstaan)
interne attributie (fouten en tegenslagen aan jezelf toeschrijven)
Motto:
Iedereen heeft realiteitszin
niet iedereen heeft zin in
dezelfde realiteit
Socratisch Motiveren
de praktijk
Wat is Socratisch
Motiveren
• Motiveren is iets anders dan bekeren!
• Motiveren volgens Van Dale:
– argumenten aanvoeren voor,
– met redenen omkleden
– niet ‘motiveren tot’ maar ‘motiveren van’
• Bekeren volgens Van Dale:
– tot inkeer brengen
– overhalen van het kwade tot het goede
Er bestaan
geen
ongemotiveerde
mensen!
Motiveren =
Iemands doen en laten
met zijn of haar eigen
redenen omkleden
Wat is
Socratisch
Motiveren
• Socrates laat mensen met behulp van zijn
vragen het antwoord op hun probleem ontdekken
• Socrates staat voor ‘verloskunde’:
– Aandacht van probleem naar antwoord
– Patiënt werkt, therapeut begeleidt
– Wachten tot er voldoende ontsluiting is
Ga pas aan het werk
wanneer het kopje van
gedragsverandering
zichtbaar is tussen de
psychologische benen
van de patiënt
(1) Vaststellen van het probleem
• Wat is er volgens u aan de hand?
• Wat is volgens u het probleem?
• Dus: ongeacht de verwijzer, of wat jij of anderen
ervan vinden
• Let op: het antwoord is vaak
– Ik heb geen probleem
– Het gezeur van anderen
– Dat ‘ze’ mij niet met rust laten / mij niet begrijpen
2. Motiveren: Invullen van de formule
d∆ = F (iD x D x iA)
•
Onderwerp:
– Waar gaat het over? Wat is het probleem? Wat moet er veranderen?
•
Lijdensdruk (iD):
– Wat zijn de nadelen van dit probleem? Hoeveel last heb je ervan (op een schaal van 0 tot 10)?
•
Alternatief (iD):
– Heb je een alternatief? Zie je hoe het anders kan? Is dat alternatief te realiseren (met of zonder hulp)?
•
Automatismen opgeven (D):
– Welke gewoontes moet je opgeven om te veranderen? Ben je daartoe in staat?
•
Sociale druk weerstaan (D):
– Kan je de druk van anderen weerstaan als ze willen dat je doorgaat met dit gedrag?
•
Voordelen en ziektewinst opgeven (D):
– Heeft deze situatie / dit probleem voor jou voordelen? Levert het je iets op?
– Wat weegt zwaarder; de voor- of de nadelen? Ben je bereid om de voordelen op te geven?
•
Interne attributie (iA):
– Aan wie of wat ligt het dat het tot nu toe niet is gelukt om te veranderen? Wie of wat moet er eigenlijk
veranderen? Heb jij invloed op deze situatie?
•
Samenvattend:
– Wat en wie moet er veranderen
– Heb je voldoende innerlijke drang, ga je ervoor, aan wie ligt het als het fout gaat
– Dus, wat ga je nu doen ………..
(3) Consequenties (laten) verbinden
(aan het resultaat van stap 2)
• Leg de conclusie van het motiveren voor aan de
belangrijke anderen van de cliënt
• Laat de belangrijke anderen een oordeel vellen
• Leg dit oordeel voor aan de cliënt en onderzoek of hij
er een probleem mee heeft
• Zo ja, begin opnieuw
Meer weten?
[email protected]
contactpersoon: Hanny Knuppel
www.curecare.nl
Appelo, M. Uitgeverij Boom, Amsterdam
Waarom veranderen (meestal) mislukt (2014)
Socratisch Motiveren (2014)
Het gelaagde brein (2011)
Het innerlijk bureaublad (2012)