Transcript Klik hier - Ennatuurlijk

Lokaal natuurlijk!
foto’s: pdkfoto/peter de koning
Eind vorig jaar is Essent Local Energy Solutions
verkocht aan een pensioenfonds en nu gaat het bedrijf
verder onder de vlag Ennatuurlijk. Eric Langedijk en
Xavier van den Thillart vertellen hoe dit de kansen
voor duurzame warmte vergroot.
Commercieel directeur Xavier van den Thillart (links)
en technisch directeur Eric Langedijk (rechts).
24
WARMTENETWERK MAGAZINE
Op een industrieterrein middenin de bosrijke omgeving
de zon niet schijnt en het niet waait. Wij kunnen die
van het Noord-Brabantse Best is Ennatuurlijk gevestigd.
sourcing-dienst dan leveren. Dat is denk ik een heel
Dit jongste warmtebedrijf van Nederland bedient ruim
nieuw idee in de duurzame energiewereld.”
65.000 huishoudens en ongeveer 1.000 bedrijven. Het
Langedijk (EL): “Dat zou bij Essent niet op zo’n kleine
bedrijf is ontstaan uit het vroegere Essent Local Energy
schaal kunnen, maar wij hebben de juiste schaal, een
Solutions en kan bogen op een lange voorgeschiedenis.
veel lagere overhead en hoeven niet bang te zijn voor
Eind december is dat warmtebedrijf van energiereus
kannibalisatie. We beschikken over veel kennis en kunde
Essent overgenomen door het pensioenfonds PGGM,
op het gebied van projectontwikkeling en technische
dat 80 procent van de aandelen bezit, en de interna-
zaken en weten hoe je een call-center, facturatie en
tionale warmtenetgigant Dalkia. Het is even wennen
dat soort zaken afhandelt. We zijn flexibel genoeg om
voor technisch directeur Eric Langedijk en commercieel
die diensten ook aan andere partijen te leveren.”
directeur Xavier van den Thillart, maar sindsdien
XT: “Er zijn nu ongeveer 350 particuliere kleine
bruisen ze weer van de nieuwe ideeën en visies.
initiatieven op duurzaam energiegebied. Een aantal
In totaal bestaat het nieuwe bedrijf uit 180 man,
daarvan is al professioneel, maar veel moeten die slag
van wie er 100 in Best werken. De verhuizing verliep
nog maken. Daarbij kunnen wij ze helpen.”
soepel volgens Langedijk. “Maandagochtend kwamen
de mensen hier, kregen ze een laptop en sleutel, en ’s
Jullie nieuwe eigenaar is een pensioenfonds.
middags werkten ze al.” Wel is de werkwijze binnen
Waarom is die zo geïnteresseerd in warmtenetten?
het bedrijf een verschil van dag en nacht volgens Van
EL: “Een groot deel van ons kapitaal ligt onder de
den Thillart: “De lijnen zijn veel korter en dat geeft
grond, de infrastructuur, en daar investeren pensioen-
een heel andere sfeer en dynamiek. Maar belangrijk
fondsen graag in omdat het voor langere tijd een
is ook dat warmte hier echt de core business is. Alles
relatief vast rendement oplevert. Dat rendement is
draait om warmte.”
niet hoog, maar voldoende, en er is de zekerheid dat
Bij Essent zijn de afgelopen jaren eerder projecten
het heel lang rendabel blijft.”
en warmtekrachtcentrales afgestoten. Hoe zal dat
Gemeentes en provincies proberen nu projecten te
anders gaan nu warmte centraal staat?
bundelen om pensioenfondsen — die vaak pas vanaf
Van den Thillart (XT): “We hebben bij Essent een
200 miljoen euro interesse tonen — mee te krijgen.
hele ontwikkeling doorgemaakt. Eerst werkten we
Hebben jullie daar een voordeel?
volgens een divergerende gedachte: de diensten met
XT: “Financiering is bij elk project een probleem, dus
toegevoegde waarde hadden de focus. Vervolgens
daar hebben we een heel duidelijk voordeel boven alle
bleek echter dat niet alle gedane beloften haalbaar
andere concurrenten. Wij kunnen direct met ze aan
waren en verschoof de aandacht meer naar bestaande
tafel zitten.
netten en uitbreidingen daarop.
Voor het pensioenfonds is het ook heel handig. Als
En op dit moment heb je in de energiewereld aan de
fonds krijgen ze de ene na de ander aanvraag, maar
ene kant de grote efficiënte centrales en aan de andere
welk project is serieus en haalbaar? Een business case
kant — waar wij staan — de decentrale opwekking.
voor warmte is moeilijk te beoordelen als je niet zelf
Dat is echt ondernemen op lokaal niveau. Daarin
uit het vak komt.”
willen we buiten het ontwikkelen en uitbreiden van
EL: “Bij onze diensten kan ook een participatie-ele-
warmtenetten ook als infrastructuurmedium een heel
ment zitten, bijvoorbeeld een minderheidsbelang of
duidelijke rol spelen. Bijvoorbeeld door onze diensten
een constructie om lokaal te ondersteunen. Alleen
aan kleine energieproducenten te bieden.”
financieren zullen we niet snel doen, maar we geloven
wel echt in samenwerking. Dat is ook wel de toekomst
Hoe zou je dat precies willen invullen?
XT:
“Kleine
energiebedrijfjes
kunnen
voor de energiewereld.”
niet
over
dezelfde kennis beschikken als grotere bedrijven. Stel
Betekent dat ook dat jullie veel nieuwe projecten
je mist bijvoorbeeld de kennis om goed in te kopen,
zullen opstarten?
te ‘sourcen’, en je hebt niet de schaal om dat op te
XT: “We zoeken permanent actief naar nieuwe
lossen, terwijl je wel energie moet leveren ook als
projecten. En hoeveel mag ik niet vertellen, maar
NR 19. LENTE 2014
25
er zijn daadwerkelijk reserveringen om te groeien.
zo dat warmte een automatisme is en dat warmtenetten
Voor projectontwikkelaars hebben we natuurlijk ook
als voordeligste manier worden gezien.”
een aantal voordelen. We zijn niet afhankelijk van
een energiebedrijf waar meerdere belangen spelen,
Hoe kunnen overheden die ontwikkeling steunen?
we hebben geen elektra of gas in onze portfolio,
EL: “Ze kunnen concessies uitgeven en aansluiten
geen belangen van andere klanten om rekening mee
op warmte verplichten zoals nu in Rotterdam en
te houden en er staat een investeringsmaatschappij
Amsterdam gebeurt. Maar ze moeten vooral ook een
achter ons die gelooft in warmte en daarin ook wil
duurzame visie ontwikkelen, en dan bedoel ik niet eens
blijven investeren. Dat is een uitgelezen mogelijkheid
zo zeer qua geld. Wat betekent duurzaamheid? Vooral
voor de warmtewereld om echt te groeien.”
de CO2-uitstoot verminderen. Dus zou CO2 een waarde
moeten hebben, maar dat heeft het niet.
“We moeten bewust
concurrentie durven
creëren binnen het
eigen net”
Subsidieverstrekkers kijken niet naar de CO2-besparing,
maar alleen naar de gebruikte techniek, waarbij de
keten vaak wordt vergeten. Warmtenetten zijn altijd
een geheel van opwekking, distributie en levering en
dat is dan een nadeel. Als je een windmolen op zee
hebt, moet je ook een hele infrastructuur aanleggen
van kabels en methodes om energie op te slaan voor als
het niet waait. Maar die keten blijft vaak buiten beeld.
Wat ik echter bovenal mis, is de energievisie op
beleidsgebied in Nederland. Die hebben we helemaal
niet. Regionaal is het er hier en daar zoals het klimaatinitiatief dat Rotterdam 10 jaar geleden is gestart. Daar
zijn veel projecten uit voortgekomen, waaronder de
Kunnen jullie daarbij ook de kennis benutten van
die andere aandeelhouder, Dalkia?
CO2-leiding naar het Westland en flinke investeringen in
warmteleidingen met industriële restwarmte.”
EL: “We staan nu nog maar aan het begin, maar kennis-
En hoe enthousiasmeer je de afnemer zelf?
uitwisseling en wederzijdse bezoeken aan elkaars
EL: “Gebruikers moeten ook zelf invloed kunnen
warmtenetten gaan er zeker komen. Over de hele
uitoefenen op hoe de warmte wordt gecreëerd en ze
wereld zijn zo veel ontwikkelingen op het gebied
zouden zelf invloed moeten hebben op hoe de kosten
van warmtenetten die voor ons als klein bedrijf niet
laag te houden. Als je bijvoorbeeld je gft-afval naar een
allemaal zijn bij te houden. Door de samenwerking met
lokale vergister kunt brengen, die jou daar warmte voor
Dalkia lukt dat wel. We zijn ook heel nieuwsgierig naar
teruglevert, dan maak je zelf ook deel uit van het net.
hoe zij in andere landen haar zaken regelt. Wij hebben
Natuurlijk zou je dan ook geld terug moeten krijgen
ongeveer 2.000 km warmteleiding en de techniek
voor je container.”
daarvan verschilt onderling nauwelijks. Maar hoe zit dat
XT: “De warmtenetten worden nu als monopolistische
bijvoorbeeld in Warschau?”
systemen gepresenteerd. Opwek, distributie en klanten
Waar liggen volgens jullie de grootste kansen?
zijn vaak in een hand bij een aanbieder. Dit moet je
openstellen, net als de elektriciteitsmarkt. We moeten
EL: “Voor welke techniek je kiest, hangt altijd af van de
bewust concurrentie durven creëren binnen het eigen
lokale situatie. Is er in een gebied veel snoeihout, dan
net. Voor de kleine schaal werkt het huidige model
doe je houtgestookt, is er mest dan een mestvergister,
prima, maar willen we een doorbraak van warmtenetten
is er industrie dan restwarmte en misschien is in de
naar een grote schaal, dan moeten we ook openstaan
toekomst ook geothermie een optie.
voor een meer eigentijds model.”
Het einde van goedkoop gas geeft mogelijkheden. Dat
maken de aardbevingen in Groningen en de problemen
Is een aansluitplicht door de gemeente niet juist een
in Oekraïne wel duidelijk. Alternatieven als schaliegas
gevaar?
kennen weer hun eigen moeilijkheden. Maar je hebt wel
XT: “Daar zit inderdaad een soort dualisme in. Wil je
altijd draagvlak bij lokale overheden nodig. Het is niet
de infrastructuur voor elkaar krijgen, dan moet je het
26
WARMTENETWERK MAGAZINE
collectief maken. Maar zodra die er is, moet je ook
hoeverre zijn die vervuilend, in hoeverre besparen ze al
zorgen dat die infrastructuur van de gebruiker is en dat
en wat betekent het als we die langzaamaan vervangen
hij hem wil gebruiken. Er zijn de afgelopen jaren wel
door modernere, nog duurzamere installaties.
een aantal ontevreden klanten geweest, niet alleen bij
Binnen 15 jaar willen we bijvoorbeeld de capaciteit van
ons, maar in de hele sector. Daarover moet je willen
de Amercentrale, die dan waarschijnlijk sluit, vervangen
praten. Waar ging het mis, wat doen we in hun ogen
door duurzame alternatieven. Zo kunnen we ons in
fout? Zijn we wel echt zo transparant als we denken?
positieve zin op de duurzaamheidskalender zetten. Dan
Daarmee bedoel ik niet dat je de portemonnee maar
kunnen we laten zien dat het qua kosten ook effectiever
moet trekken of in de verdediging moet schieten, maar
is om de bestaande netten te verduurzamen dan om
echt dat je in gesprek moet gaan.”
nieuwe windparken neer te zetten. Als dat lukt, staan
Zoals bij de problemen rond de wijk Reeshof
die onlangs het RTL-journaal haalde omdat de
bewoners denken dat ze teveel betalen?
we echt ergens voor als sector. Want we moeten onszelf
een stem geven. In het Energieakkoord hebben we nu
misschien vijf regels en daar maak ik me ernstig zorgen
om. Tweederde van onze gebouwgebonden energie gaat
EL: “We hebben eigenlijk een groot imagoprobleem. Dat
naar warmte; onze impact kan veel groter zijn.”
komt deels door de invoering van de Warmtewet. Die
EL: “Die korte levensduur van de kleine centrales
wet is voor en door de consument gemaakt, het is een
— meestal 15 jaar — is een van de positieve dingen van
initiatiefwet vanuit de Tweede Kamer naar aanleiding
klein en lokaal energie opwekken. Dat geeft ons de
van vragen van warmtegebruikers, maar ze leverde
flexibiliteit om in te springen op nieuwe technieken en
niet iedereen op waarop is gehoopt. De perceptie is dat
veranderende behoeftes.”
warmte duurder is geworden, waar een prijsverlaging
verwacht werd. In werkelijkheid zijn de prijzen minder
gestegen dan de inflatie, terwijl de kosten voor water
bijvoorbeeld met 25 procent omhooggingen.
De tarieven volgens de Warmtewet zijn gebaseerd op
gemiddelden, een gemiddelde leeftijd van de cv-ketel
en gemiddelde isolatie, en niet op het technisch
maximaal haalbare. Dat is eerlijk, want alles heeft een
levensduur. Als huiseigenaar kun je wel elk jaar een
dure nieuwe ketel kopen om de efficiëntie te verhogen,
maar dat kost evengoed geld. Bovendien moet je niet
vergeten dat je bij cv-ketels ook apart moet betalen
voor onderhoud en dat je ruimte kwijt bent aan een
stookhok. Bij ons zit alles in het contract. Een ander
probleem is dat het positieve duurzame imago niet
geland is.”
XT: “Als warmtesector hebben we het promoten van
“Voor welke
techniek je kiest,
hangt altijd af van
de lokale situatie”
duurzame warmte onderbelicht gelaten, daar moeten
Zetten jullie je ook thuis in voor duurzaamheid?
we eerlijk in zijn. We hebben het tegengeluid niet laten
EL: “Ik heb zonnepanelen en een elektrische auto. Ik
horen, dat blijkt wel uit zo’n item met de Vereniging
vind het echt geweldig als de auto aan de stekker hangt
Eigen Huis, die beslist niet klein of onwetend is.”
en de zon schijnt. Ook woon ik in een duurzaam houten
Hoe klinkt dat tegengeluid?
huis en zijn alle planten in mijn tuin productieplanten:
appels, peren en kersen om te eten en elsen om te
XT: “We moeten een duidelijk verhaal vertellen.
stoken. Mijn vlees haal ik bij een boer om de hoek; de
Ongeveer 8 procent van de populatie is aangesloten
koe kan ik nog net niet aanwijzen.”
op een warmtenet, dat zijn een heleboel netten.
XT: “Ik koop alleen biologisch voedsel, mede omdat
De centrales bij al die netten hebben een beperkte
het veel lekkerder is. En er gaat een elektrische auto
levensduur en die worden vervangen terwijl de infra-
komen. Maar ik vind dat we via Ennatuurlijk en als
structuur nog lang kan meegaan. Ik denk dat we eens
warmtesector gezamenlijk heel veel aan duurzaamheid
goed moeten kijken: hoeveel netten hebben we, in
doen en dat mag ook best gezegd worden.” _
NR 19. LENTE 2014
27