Transcript HARDE KRITIEK OP MEDEDINGINGSBELEID ZORGSECTOR

HARDE KRITIEK OP MEDEDINGINGSBELEID ZORGSECTOR
Publicatiedatum: 27 maart 2014
Bron: iBMG, ministerie van VWS, Axon
Het gebrek aan effectief mededingingsbeleid belemmert het functioneren van het zorgstelsel. Deze
harde kritiek levert iBMG in een evaluatie van de Zorgverzekeringswet. Ook moet de risicoverevening
verbeterd worden.
Door Gerard Adelaar
Een boodschap van de evaluatie is, dat het zorgstelsel steeds beter is gaan functioneren. Wel zien de
onderzoekers diverse knelpunten.
Mededinging: achteruitgang in plaats van vooruitgang
De echte ‘dissonant’ is het gebrek aan effectief mededingingsbeleid. Hier lijkt eerder sprake ‘van
achteruitgang dan van vooruitgang’. Tot op heden zijn alle fusies tussen verzekeraars en ziekenhuizen
goedgekeurd. Daaronder zijn zelfs fusies die leiden tot een monopolie (Zeeland), of resulteren in
marktaandelen van meer dan 50 procent (Tilburg). De ACM treedt ook niet op tegen toenemende
inkoopmacht van zorgverzekeraars, zolang deze de consument ten goede komt. Gevolg is dat
aanbieders de krachten steeds meer bundelen om een tegenwicht te kunnen bieden. De kans dat de
NZa een fusie via de - puur procedurele - zorgspecifieke fusietoets tegenhoudt is gering. Al met al
vindt een sterke consolidatie van marktposities plaats. Daarom zijn de onderzoekers van mening dat
de ACM het toetsingskader van de Mededingingswet veel strikter moet toepassen.
Het voorstel om verticale integratie te verbieden vinden ze onzinnig; primair gaat het erom of
verzekerden ‘horizontaal’ voldoende te kiezen hebben tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders.
Risicoverevening: prikkels tot risicoselectie
Daarnaast functioneert de ex ante risicoverevening nog niet perfect. Er zijn groepen verzekerden
waarop verzekeraars voorspelbaar verlies dan wel winst maken. De onderzoekers adviseren de
risicoverevening hierop aan te passen. Eén van de auteurs, hoogleraar Wynand van de Ven, stelt in een
artikel in ESB dat het ministerie van VWS de risicoverevening ten onrechte evalueert op
verzekeraarsniveau; de risicoverevening moet geëvalueerd worden op prikkels tot risicoselectie.
Nu de ex post risicoverevening bijna was afgeschaft, komt er toch weer een nieuw vraagstuk bij,
namelijk de overheveling van zorgvormen uit de AWBZ naar de Zvw. Hiervoor zal minstens tijdelijk
weer een ex post vangnet in het leven geroepen moeten worden. Volgens minister Schippers is de
insteek om de overgehevelde zorgvormen binnen drie jaar te verwerken in de ex ante verevening. Dat
stelt ze in een schriftelijk overleg over de risicoverevening. Het iBMG vraagt zich af of voor de
extramurale verpleging en verzorging überhaupt een adequate risicoverevening kan worden
gerealiseerd.
because knowledge leads to success
Axon Connect, onderdeel van Axon Healthcare, Computerweg 1-G, 3821 AA Amersfoort, T 033 4502600
[email protected], www.axonhealthcare.nl
Dat de ex ante verevening niet volmaakt past op de reële zorgkosten, hangt er wellicht ook mee samen
dat het model is gebaseerd op de kosten van t-3. Daardoor kunnen recente veranderingen niet worden
meegenomen in het model. Onder andere de lange doorlooptijd van DBC’s vormt hierbij een
beperkende factor, aldus minister Schippers in het schriftelijke overleg. In juni zal zij de Kamer weer
inlichten over de risicoverevening van 2015.
Een meer fundamentele vraag dan hoe volmaakt het model kan zijn, is de vraag hoe volmaakt het zou
moeten zijn. Sluit het perfect aan bij de werkelijke en meest recent gemaakte kosten, dan is de prikkel
tot risicoselectie weliswaar nihil, maar dat geldt dan ook voor de prikkel vanuit de risicoverevening tot
doelmatige inkoop: in een volgend jaar wordt de verzekeraar netjes gecompenseerd voor de werkelijke
kosten van het jaar ervoor. Maar natuurlijk is er altijd nog de concurrentie met andere
zorgverzekeraars, waardoor hij niet op zijn lauweren kan gaan rusten.
Gebrekkige kwaliteitstransparantie
Volgens de onderzoekers belemmert het gebrek aan kwaliteitstransparantie dat zorgverzekeraars zich
op dit punt kunnen onderscheiden. Hier moet een slag gemaakt worden, anders richt het stelsel zich
enkel op kostenreductie en niet op verbetering van de prijs-kwaliteitverhouding. Dit is een klacht die
de laatste jaren al zeer frequent naar voren is gebracht, maar echte kwaliteitstransparantie heeft veel
tijd nodig.
Eigen risico niet effectief
De vormgeving van het eigen risico is niet maximaal effectief. Zo is het geen aansporing tot
kostenbewust gedrag van chronisch zieken, want zij maken het eigen risico toch wel vol. Ook is het
niet gekoppeld aan het inkomen. Daarnaast geldt het eigen risico niet voor huisartsenzorg en is het
niet gedifferentieerd naar ziektelast en effectiviteit en doelmatigheid van de behandeling.
Daarom pleiten de auteurs ervoor om het eigen risico voor chronisch zieken pas in te laten gaan bij
een hoger bedrag, de huisarts mee te laten tellen en het eigen risico te differentiëren naar
noodzakelijke en doelmatige vormen van zorg. Ook zou het inkomensafhankelijk vormgegeven moeten
worden, iets waarvan overigens geconcludeerd is dat het lastig uitvoerbaar is.
Zo draagt het iBMG nog meer punten aan, maar de stevigste kritiek wat betreft het functioneren van
het stelsel geldt het mededingingstoezicht.
because knowledge leads to success
Axon Connect, onderdeel van Axon Healthcare, Computerweg 1-G, 3821 AA Amersfoort, T 033 4502600
[email protected], www.axonhealthcare.nl