Transcript iCare 1ste uitgave 2014-2015 - CLB Genk

Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Een uitgave van GO! CLB Genk-Maasland en Scholengroep 14
Weg naar As 199a | 3600 Genk
Halmstraat 12 | 3600 Genk
INHOUD
Inhoud ..................................................................................................................................................... 1
Voorwoord .............................................................................................................................................. 2
1.
Gezondheidsbeleid Op School (GOS). ............................................................................................. 3
1.1.
Ditjes en datjes. ....................................................................................................................... 3
1.2.
Nieuwe materialen orthotheek GOS-thema. ........................................................................... 5
2.
Orthotheek: Oke?!........................................................................................................................... 5
3.
Motiveren hoezo? ........................................................................................................................... 7
4.
Pesten, meer dan een anti-pestbeleid. ........................................................................................... 9
4.1.
Materialen orthotheek thema pesten........................................................................... 11
5.
LVS Smartschool in het basisonderwijs. ........................................................................................ 12
6.
Zorgforum basisonderwijs. ............................................................................................................ 13
6.1.
Zorgforum basisonderwijs: M-decreet. ................................................................................. 13
7.
Vormingsaanbod ........................................................................................................................... 17
8.
Redactie ......................................................................................................................................... 19
Na elk hoofditem, vind je “terug naar inhoud”. Wijs “inhoud” aan en klik. Zo spring je terug naar de
inhoudsopgave.
iCare | oktober 2014
1
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
VOORWOORD
Welkom beste iCare-lezer,
De zomervakantie van 2014 ligt alweer enkele weken achter ons, de drukte van de eerste weken van
het nieuwe schooljaar is intussen bij sommigen misschien al wat geluwd.
Voor de nieuwe directies, leerkrachten, iCare-lezers,… misschien even herhalen dat we met deze
nieuwsbrief de schooloverstijgende werkingen binnen de scholengroep tot bij de lezers willen
brengen.
“ICare” staat voor betrokkenheid: “we gaan er samen voor!”.
In deze editie van de iCare nemen we jullie mee in volgende thema’s: gezondheidsbeleid op school,
motiveren van leerlingen, pesten, leerlingvolgsysteem in Smartschool en het M-decreet.
Aansluitend bij de verschillende thema’s vind je eventueel ook een bondige toelichting over relevante
materialen die je kan lenen uit de CLB-orthotheek. Voor het uitlenen van materiaal neem je best contact op
met de CLB-medewerker in je school of met Anne Franken ([email protected]).
“We gaan er samen voor” wordt door het redactieteam als zeer waardevol en belangrijk ervaren. Ilse Pipeleers
nam nog deel aan de redactie van deze editie vanuit haar functie als CoZoCo vorig schooljaar. Vanaf volgende
editie zal Carine Schepers – directie Klimaatschool Bree – Ilse vervangen als redactielid. Met deze vervanging
blijft ook de samenwerking school – scholengroep – CLB gegarandeerd.
Met “we gaan er samen voor” richten we tot slot nog een vraag aan jullie: heb je vragen of suggesties
met betrekking tot de iCare, heb je een interessant item dat je wil aanbrengen of heb je een project
lopen op school waarvan je de ervaringen wil delen, neem dan beslist contact op met één van de
redactieleden of stuur een mailtje naar [email protected].
Als redactieteam wensen we jullie veel leesplezier!
Terug naar inhoud
iCare | oktober 2014
2
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
1. GEZONDHEIDSBELEID OP SCHOOL (GOS).
Coördinatie Anne Franken
1.1. Ditjes en datjes.
Op zoek naar inspiratie voor het nieuwe schooljaar? Op zoek naar nieuwe acties, materialen,… Neem
een kijkje op www.gezondeschool.be!
Aan de schoolpoort wordt vaak fout geparkeerd, vaak maar “voor eventjes”. Op die manier worden
andere (zwakke) weggebruikers gehinderd en in gevaar gebracht. Met de slogan “Waar trek jij de
lijn” willen enkele verkeersplatforms de aandacht vestigen op een veilige schoolomgeving. Op de site
www.sms-nieuws.be vind je alvast meer informatie en kan je gepersonaliseerde flyers en affiches
aanvragen.
Wil je de schoolomgeving autoluw maken? Kijk dan zeker een keer op de site van Klasse waar je 12
bruikbare tips terugvindt.
Wedstrijd stresskip: heb je af en toe last van stress op school? Heb
je een tof idee om deze stressgevoelens aan te pakken? Neem dan
deel aan de deze wedstrijd en wie weet komt het Joetz-team jouw
idee uitvoeren! Per provincie maakt één school kans om te winnen.
Inschrijven doe je via de site en best voor 05/11/2014. Surf zeker
naar: www.joetz.be.
Welbevinden op school: de vorming en training vanuit Provincie Limburg voor 2014-2015 vind je
terug op de site www.limburg.be/welbevinden. Ook inschrijven doe je via deze weg.
Ook dit schooljaar organiseert de provinciale werkgroep seks@school een meerdaags
vormingstraject rond relaties en seksualiteit. Wil je als school een beleid hier rond uitwerken en wil
je rond dit thema aan de slag in je klas? Neem dan zeker een kijkje op de site
www./limburg.be/welbevinden voor meer info alsook om je in te schrijven.
SVS-dienstverlening schoolondersteuning: SVS heeft er sinds dit schooljaar een opdracht bij: het
ondersteunen van scholen die een sport- en bewegingsbeleid wensen uit te bouwen. Hoe kunnen we
actieve verplaatsingen van en naar school sensibiliseren? Hoe kunnen we de speelplaats omtoveren
tot een waar beweegparadijs? Zit je met vragen, maak dan online een afspraak met SVS via de site
www.sportbeweegtjeschool.be. Zij komen naar jouw school met advies op maat!
Breng met je leerlingen een bezoek aan de centrale keuken te Diest! Tijdens een rondleiding krijgen
leerlingen uitleg over de werking in de keuken, het hygiëne-aspect, regelgeving,… Je kan de Sodexokeuken bezoeken op dinsdag- of donderdagvoormiddag of woensdagnamiddag. Je dient op voorhand
een afspraak te maken met Dhr. Jan Van Himbergen - 0497/05.52.11.
iCare | oktober 2014
3
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Basisonderwijs
Op woensdag 26 november organiseert GO! een interactieve vorming voor de 3de graad BaO rond
weerbaarheid in gamen. De VAD ontwikkelden een spel waar kinderen op een interactieve manier
kennis en inzichten verwerven om op een verantwoorde manier te gamen. Meer info op de site van
GO – nascholing en studiedagen www.g-o.be.
KiKaZo wil een platform aanbieden waarin kinderkanker bespreekbaar en begrijpbaar wordt. Door
materiaal te ontwikkelen voor de 3de kleuterklas, 1ste en 2de leerjaar hopen ze vooral jonge kinderen
te bereiken.
Valies Futuur is een gebruiksklare tool voor een bezoek van school aan een zorgvoorziening. De tool
helpt om het bezoek aan een zorgcentrum goed voor te bereiden. Het vintagekoffertje bevat
materiaal, leuke ideeën, tips, … Het pakket wordt 12 november voorgesteld, de officiële uitnodiging
volgt. Voor meer info kan je terecht bij Hanne Renders, [email protected].
Zebrawereld is een online wereld waarin kinderen van 6 tot 12 jaar via afbeeldingen, spelletjes en
filmpjes meer te weten komen over verkeersongevallen en gevolgen ervan.
Secundair onderwijs:
Je wilt zelf EHBO geven in je klas of op school maar bent niet gebrevetteerd? Via het Rode Kruis kan
je de vijfdaagse trainer-cursus “Lesgever eerstehulpverlening onderwijs” volgen. Je kan de opleiding
volgen bij het Rode Kruis (www.rodekruis.be) of via het vormingsaanbod vanuit GO! (www.g-o.be).
Tutti Frutti kan dankzij extra middelen haar werking uitbreiden naar het BuSO. Je kan een aanvraag
tot deelname aan het project indienen via www.fruit-op-school.be.
www.pauzehappie.be biedt concrete informatie voor ouders, scholen en jongeren om op een
gezonde manier tussendoortjes aan te bieden op school.
Safe to cycle is een klasmethodiek voor de
leerlingen van de 2de graad over veilig en
duurzaam fietsen. Je kan de methodiek gratis
uitlenen via het educatief centrum te Hasselt.
Aanvragen doe je via de site:
www.limburg.be/educatiefmateriaalso. Deze
methodiek kadert in een project van onze
Provincie “Dare to be safe” om het aantal jonge
verkeersslachtoffers te doen dalen. Dit project
richt zich specifiek tot de jongeren in het
secundair onderwijs.
Rondpunt vzw heeft voor de 1ste en 2de graad lesmateriaal ontwikkeld, vertrekkende vanuit de
ernstige gevolgen van een verkeersongeval. De methodiek bevat een film “Booster” en 4 uitgewerkte
lessen om de film te bespreken. Het materiaal sensibiliseert de jongeren tot veilig gedrag en roept
hen op tot solidariteit met de verkeersslachtoffers. “Getuigen onderweg” biedt de mogelijkheid om
iCare | oktober 2014
4
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
een getuige van een verkeersongeval of een nabestaande uit te nodigen op school. Dit project is
voorzien voor de leerlingen van de 3de graad.
1.2. Nieuwe materialen orthotheek GOS-thema.
IDnummer
Auteur
Titel
Soort
Luuk de luis.
boek
07.02.25/015 Brigitte
Bosman,
Gabrielle Frijns,
e.a.
07.00.00/006 Boonen S., Oud
P.
Je buik de baas.
boek
De koning van het
ziekenhuis.
boek
02.09.00/034 Sensoa
Vlaggensysteem:
boek
reageren op seksueel
(grensoverschrijdend)
gedrag van kinderen
en jongeren.
Oké!spel over
spel
seksueel
grensoverschrijdend
gedrag.
…
…
07.03.03/001 Isabelle Gilboux
09.01.00/080 Sensoa
…
…
Trefwoord
hygiëne, hoofdluizen, gezondheid,
pediculosis, KO, BaO
voeding, overgewicht, obesitas, BaO
gezondheidszorg, ziek zijn,
ziekenhuis, dokter, langdurig ziek
zijn, BaO, KO
relationele en seksuele ontwikkeling,
grensoverschrijdend, gedrag, BaO,
KO, SO, methodiek, beleid
relationele en seksuele ontwikkeling,
vlaggensysteem, 1ste, 2de , 3de jaar
SO, grensoverschrijdend, gedrag,
SGG
…
Terug naar inhoud
2. ORTHOTHEEK: OKE?!
Coördinatie Anne Franken
Je kan de lijst met materialen van de orthotheek raadplegen via onze site (www.clb-genkmaasland.be) maar ook via Smartschool van SGR14. Op Smartschool vind je het document terug in de
map intradesk  bibliotheek. In dezelfde map werd tevens een handleiding geplaatst waarin het
lenen en het opzoeken van materialen verduidelijkt wordt.
Tevens is de lijst met nieuwe aanwinsten te raadplegen via de startpagina van de CLB site (www.clbgenk-maasland.be).
iCare | oktober 2014
5
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Oke?! – Sensoa - IDnr. 09.01.00/080
Oké?! is een spel voor jongeren om het thema seksueel grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te
maken en de drempel te verlagen om steun te zoeken. Het is bruikbaar voor kinderen tussen 12 en
15 jaar. Je kan het in een groep van max. 20 jongeren spelen en het duurt gemiddeld 2 uur (maar je
kan de tijd zelf inkorten of verlengen). Het Oké?!-spel bouwt verder op de werkvormen van het
Vlaggensysteem en biedt een praktisch en interactief instrument om met jongeren aan de slag te
gaan.
Je speelt het spel in verschillende stappen:
o
Afspraken maken: zorgen dat jongeren ’veilig en vrij’ kunnen praten
o
Opwarmoefeningen
o
Oefenen met de criteria en de vlaggen
o
Praten over eigen ervaringen
o
Het spel spelen: In de loop van het spel verzamelen de spelers wist-je-dat-kaarten,
doe-kaarten, aanvaardbaar-of-niet-kaarten en tekeningen. De speler die op het
einde van het spel het grootste aantal kaarten heeft, wint.
o
Afronden
Vlaggensysteem IDnr. 02.09.00/012, 017, 034.
Wat is een normale seksuele ontwikkeling, en waar zoekt een kind of jongere de grenzen op?
Wanneer is gedrag grensoverschrijdend en vraagt het om een correctie of sanctie? Het
Vlaggensysteem biedt een houvast om seksueel gedrag van kinderen en jongeren te duiden en geeft
aan wat je kunt doen bij gedrag wat niet wenselijk is. Het Vlaggensysteem heeft een gedegen
iCare | oktober 2014
6
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
theoretische onderbouwing en heeft in de praktijk zichzelf bewezen als werkzame pedagogische
interventie. Je kan de methodiek ook gebruiken om het thema bespreekbaar te maken in je
schoolteam, om een beleid uit te werken rond relaties en seksualiteit.
Tijdens de meerdaagse vorming “seks@school” georganiseerd door de provinciale werkgroep
seks@school, wordt uitgebreid op deze methodieken ingegaan. Tijdens deze vorming wordt het
accent gelegd op 1) werken met het schoolteam, 2) werken met kinderen en jongeren, 3) werken
met methodieken. Meer info op www.limburg.be/welbevinden.
Terug naar inhoud
3. MOTIVEREN HOEZO?
Marijke Luykx
In de vorige iCare (mei 2014) schetste Pieter een verhelderend beeld over de zin en onzin van testen
en diagnoses. De conclusie: verwacht niet alle heil van testen en diagnoses. De vraag blijft echter hoe
we omgaan met wat er moeilijk loopt bij leerlingen.
Motivatie is hierbij een sleutel tot succes.
Professor Vansteenkiste licht in zijn boek “Vitamines tot groei”1 toe hoe iedere mens, [iedere
leerling, iedere leerkracht, iedere directie] een positieve groeitendens heeft en zoekt naar intrinsieke
boeiende activiteiten om bij te leren, zowel theoretisch als sociaal en praktisch. “Groeien” is een
voortdurend proces waarin we onze psychische basisbehoeften realiseren. De 3 basisbehoeften zijn
cruciaal voor de zelfontplooiing. Behoeftebevrediging is de katalysator van groei. Het zijn die
vitamines die we dagelijks nodig hebben.
Psychologische Basisbehoeftes als Vitamines voor Groei:
Autonomie
Relationele
verbondenheid
Competentie
Jezelf kunnen &
mogen zijn
Hechte relaties
ervaren
Groei en
welbevinden
Zich bekwaam
voelen
iCare | oktober 2014
7
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Als deze basisbehoeftes voldaan zijn, zitten we boordevol energie, nemen we sneller initiatief en
bieden we problemen gemakkelijker het hoofd; we zijn veerkrachtiger en we functioneren soepeler.
Onderzoek bevestigt dit ook. Jongeren en volwassenen die het gevoel hebben autonoom, bekwaam
en verbonden te zijn met anderen, voelen zich beter in hun vel. We ervaren een gelukspiek op dagen
waarop onze basisbehoeftes worden voldaan. Leerlingen waarvan de basisbehoeftes in sterkere
mate zijn voldaan, zeggen meer geboeid te zijn in hun schoolwerk, hebben minder het gevoel dat
‘zich inspannen voor school’ een zaak van moeten is en gaan minder in verzet tegen hun leerkracht.
Hoe kunnen we aan deze 3 basisbehoeftes voldoen?
Structuur en autonomie-ondersteuning zijn hier de ingangspoorten, zowel op schoolniveau als op
klasniveau.
 Structuur geeft houvast aan leerlingen, zowel met betrekking tot hun leerproces als op
disciplinair vlak, zodat leerlingen zich bekwaam voelen om een gewenst resultaat neer te
zetten.
 Vanuit het perspectief van de leerlingen [hun interesses en persoonlijke waarden, hun
leefwereld] kan je autonomie–ondersteunend werken en proberen initiatief bij hen te
stimuleren, zodat ze vrijwillig zich inspannen voor hun schooltaken. Je kan bijvoorbeeld het
belang van een leertaak binnen de leefwereld van de leerlingen toelichten, zodat ze er de zin
van inzien.
In de begeleiding van de leerlingen ligt de focus op het ondersteunen van competenties en
vaardigheden. Het leerproces staat centraal en krijgt aandacht in de 3 fasen:
- Voor de activiteit door info te geven, verwachtingen te communiceren, een uitdagende taak
te geven.
- Tijdens de activiteit door de afspraken op te volgen en de gewenste hulp te bieden.
- Na de activiteit door feedback te geven met accent op het positieve (hetgeen goed verliep)
en door zelfreflectie bij de leerling aan te moedigen (hoe kan je het nog beter?).
Ook bij het vastleggen van regels en afspraken is het cruciaal dat het schoolteam én structurerend én
autonomie-ondersteunend te werk gaat. Zo bouwt men een stevig fundament waarop leerkrachten
kunnen terugvallen als leerlingen regels overtreden. Als de krijtlijnen voor wat kan en niet kan
duidelijk en in overleg afgebakend zijn, kunnen de leerkrachten en de leerlingen zich herkennen in de
vastgelegde afspraken. Je motiveert hen op een pro-actieve wijze: je moet veel minder brandjes
blussen want de angel is uit het probleem
gehaald voor het zich voordoet.
In het Atheneum van Bree bouwde het
schoolteam zo een transparant
opvoedingsbeleid uit. Het gewenst gedrag op
school om positief en respectvol samen te leven
staat omschreven in 15 bondige codes. Het hele
schoolteam heeft de codes samen uitgeschreven
en in de praktijk getoetst. De leerlingen gaven
feedback om de omschrijvingen te verhelderen
en de toepassingen te verbeteren. Doordat het
systeem zo duidelijk en transparant is voorkomt
men veel discussie. Iedereen heeft mee het systeem uitgetekend, waardoor de behoefte aan
autonomie, relationele verbondenheid en competentie bevredigd is.
Leerkrachten voelen zich veilig in het systeem, gezien alle collega’s het onderschrijven. Leerlingen
voelen zich gerespecteerd omdat leerkrachten bij een overtreding enerzijds consequent optreden en
iCare | oktober 2014
8
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
anderzijds ook een rustig pedagogisch gesprek aangaan met de betrokken leerling. De leerling wordt
niet als persoon veroordeeld waardoor hij zich nog verbonden kan voelen met de school.
In de Middenschool te Genk biedt de methodiek van het Herstelgericht Werken een ideaal kader om
binnen het begeleidingsproces de leerlingen groeikansen te bieden. De methodiek biedt een
structuur waarin de leerling steun krijgt om de gevolgen van zijn gedrag te beluisteren en te
herstellen, en de relatie met de ‘slachtoffers van zijn gedrag’ terug goed te maken. De leerling wordt
herkend in zijn eigenheid (autonomie), verhoogt zijn sociale vaardigheden (competentie) en kan de
relatie met de anderen terug herstellen (relationele verbondenheid). Ook hier krijgen de 3
kernbehoeftes van psychologische groei aandacht waardoor leerlingen zich kunnen ontplooien.
Het transparant opvoedingsmodel van het Atheneum in Bree en het Herstelgericht Werken van de
Middenschool in Genk staan beschreven op http://www.leerrecht.be bij de initiatieven binnenbinnen.
1
“Vitamines tot groei. Over de motiverende rol van ouders in de opvoeding”, M.Vansteenkiste&B.Soenens, Gent, Academia
Press, 2013.
Terug naar inhoud
4. PESTEN, MEER DAN EEN ANTI-PESTBELEID.
Pieter Bevers
De week tegen pesten, de move tegen pesten, de
anti-pestkoffer,…de meesten onder jullie kennen
ze wel. Dat neemt niet weg dat pesten toch een
hot topic blijft, zowel bij verschillende
belangengroepen als in de media.
Uit onderzoek blijkt telkens maar weer hoe
hallucinant de cijfers zijn
(http://www.klasse.be/leraren/43229/nieuwklasse-pestonderzoek-bij-1200-tieners/ ) en dat
tieners inderdaad extra maatregelen tegen pesten
kunnen gebruiken:
De helft van de leerlingen geeft aan af en toe
gepest te worden.
Eén op de vijf noemt zichzelf een pester.
Eén op de zeven is zowel pester als slachtoffer.
Ruim vier op de tien zeggen dat het pesten gebeurt zonder dat de leraar het weet
Een op de drie leerlingen wil dat de school meer doet tegen pesten.
iCare | oktober 2014
9
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Als je echter op je eigen scholen gaat rondvragen, dan lijkt het of pesten nauwelijks een probleem is.
Zijn jullie de uitzondering die de regel bevestigen of zit pesten toch nog in de taboesfeer?
Ook vanuit verschillende diensten zelf kwamen signalen, de opvoedingswinkel merkte op dat ze
regelmatig vragen kregen voor een infoavond over pesten voor ouders, het JAC gaf aan dat ze ook
wel geconfronteerd werden met de pestproblematiek, maar dat deze steeds verpakt zat onder de
initiële vraag. Toegeven dat je gepest wordt blijkt heel moeilijk, waardoor het ook niet evident is om
daar specifiek rond aan de slag te gaan.
Efficiënter lijkt het om in te zetten op niveau 1 en 2 van de preventiepiramide (Johan Deklerck):
leefklimaat/schoolcultuur en sociale relaties (groepsdynamica).
Om echter niet een zoveelste initiatief uit de grond te stampen wilden we aansluiten bij wat er leeft
in onze scholen .
Er werd een enquête opgesteld naar zowel leerlingen, leerkrachten als ouders, die werd ingevuld
door tussen de 100-130 personen per groep (waarvoor nog eens dank).
De meest opvallende resultaten: 6 op 10 leerlingen geeft aan zelf te pesten of gepest te worden,
waarvan meestal op school. 40% van de jongeren geeft jammer genoeg aan niet te weten waar ze
met hun vragen over pesten terecht kunnen en 60% van hen vindt dat er gewerkt moet worden aan
de sfeer in de klas of op school. De leerlingen zitten ook vooral met vragen over de manier waarop
ze moeten omgaan met pesten.
Ook 60 % van de leerkrachten werd in het afgelopen schooljaar geconfronteerd met pesten.
Gelukkig weten de meeste leerkrachten wel waar ze terecht kunnen. 77% van de leerkrachten vindt
het nodig om initiatieven te nemen rond sfeer op school en 53% van de leerkrachten heeft nog nood
aan extra info of ondersteuning van zeer gevarieerde aard.
Bij de ouders gaf 41% procent aan dat hun kind betrokken was geweest bij pesterijen, bijna
uitsluitend op school. Opvallend is echter dat 49% van de ouders aangeeft niet te weten waar ze
buiten de school terecht kunnen met vragen over pesten. 36% van de ouders vindt het nodig dat er
gewerkt wordt aan de sfeer op school.
iCare | oktober 2014
10
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Over de 3 groepen heen is het ook duidelijk dat, zeker op de leeftijd van de lagere school, pesten
toch vooral een schoolgebonden problematiek is. Dat is ook één van de enige plaatsen die we niet
kunnen ontlopen.
Ondertussen hadden we vanuit de Genkse werkgroep (JAC, VCLB, CLB GO!, Opvoedingswinkel)
contact genomen met de coördinator Welzijn van de provincie, Ielde Vandersypt, waaruit bleek dat
zij een JAARLIJN aan het uitwerken was als handvat voor de materialen in de anti-pestkoffer. De
nadruk ligt hier heel erg op de preventie in fase 1 en 2, waarbij vanaf de eerste week aan de slag
gegaan wordt rond veiligheid, sfeer, goede afspraken en modelleren van gedrag (zie ook gouden
weken op pestweb.nl). Er wordt gefocust op positieve groepskenmerken en bevorderen van sociale
contacten en bij elke fase staan concrete tips voor de begeleider.
Met de werkgroep zijn we momenteel aan het brainstormen rond een leuk, inspirerend initiatief om
aan de slag te gaan op school rond de sfeer op school en een positief klasklimaat, waardoor je ook
openlijk de onderlinge relaties bespreekbaar kan maken. Hopelijk horen jullie hier in de loop van het
schooljaar meer over!
Interessante referenties:
Werkmap“Oprechte deelneming” van het Kinderrechtensecretariaat
https://wvg.vlaanderen.be/rechtspositie/04good_practices/inspraak_en_participatie/bijlagen/werkmap_oprechte_deelneming.pdf
http://www.pestweb.nl info over de gouden weken
http://www.educatiefcentrum.info/site/ uitlenen materialen en data vormingen oa. No Blame
Terug naar inhoud
4.1. Materialen orthotheek thema pesten.
IDnummer
Auteur
Titel
Soort
Trefwoord
06.04.07/014
Horner R., Ross
S. e.a.
boek
gedragsproblemen, pesten, cyberpesten,
roddelen
06.04.10/001
Robinson G.,
Maines B.
…
06.04.10/014
Persoons B.,
Benoit V.
Pestpreventie met
positive behavior
support.
Een schreeuw om
hulp: de no-blame
aanpak bij pesten.
Mindful omgaan met
plagen en pesten.
…
…
…
pesten, no-blame aanpak
boek
boek
iCare | oktober 2014
11
pesten, plagen, mindfulness,
verbondenheid, tools, meditatie, 10 tot
14 jaar, ouders, begeleiders, BaO, SO
…
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
5. LVS SMARTSCHOOL IN HET BASISONDERWIJS.
Ilse Pipeleers
In 2013-2014 heeft een werkgroep van de scholengroep een Smartschool-leerlingvolgsysteem
uitgewerkt voor het (gewone) basisonderwijs. De stuurgroep kende volgende leden:
-
Ilse Pipeleers, coördinerende zorgcoördinator (in contact met smartschoolcoördinatoren LVS
van andere scholengroepen, Smartbit en Coördinator Smartschool GO! Pascal Vliegen,
zorgcoördinatoren en CLB-medewerkers van onze scholengroep)
Hilde Beliën, directeur BS Het Kompas (ervaring met uittesten van LVS smartschool in een
andere structuur)
Giusy Polimeni, directeur BS Stippe Stap
Linde Verstappen, directeur BS De Sprong
Elvira Coox, directeur BS Kameleon
Natacha Peeters, directeur BS Park van Genk
Hilde Op ’t Eynde, directeur BS De Duizendpoot
Hubert Crals, directeur BS Europaschool
Paola Atzeni, directeur BS BO Mikado
De eerste week van september is de ontwikkelde structuur van het LVS in Smartschool geplaatst
op alle platformen van onze basisscholen. Scholen die willen starten, kunnen aan de slag.
Enkele belangrijke doelstellingen die we met deze
uniforme structuur willen realiseren zijn:
de communicatie tussen alle betrokken begeleiders
over een leerling op school centraliseren
de communicatie met het CLB zo optimaal mogelijk
laten verlopen
doorstroming tussen onze scholen mogelijk maken
(mits akkoord ouders)
leerkrachten die in meerdere scholen werken de
mogelijkheid bieden om op dezelfde manier te
werken
waken over het feit dat alle stappen van het
zorgcontinuüm doorlopen worden. Wat zeker ook
aantoonbaar zal moeten zijn bij een mogelijke
doorverwijzing naar het B.O. (M-decreet)
het voor leerkrachten eenvoudiger en handiger
maken om snel gegevens weg te schrijven en waken over planlast
iCare | oktober 2014
12
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
onze scholen te helpen met de regelgeving en documenten die nodig zijn voor het zorgbeleid
in een LVS staan vaak werkpunten en aspecten die kinderen niet goed beheersen. De stuurgroep
heeft erover gewaakt dat er veel aandacht besteed is aan het kunnen noteren van talenten
(meervoudige intelligentie) en dingen die de leerlingen (wel) goed kunnen!
Alvorens scholen kunnen starten met het ingeven van gegevens moet er echter nog een weg
afgelegd worden. Er dient uitleg en bijscholing gegeven te worden aan de gebruikers van het
systeem. De beheerders van de platformen moeten nog instellingen aanpassen zodat de onderdelen
zichtbaar worden voor de personen die ermee moeten werken en onzichtbaar voor personen die
geen inzage hebben in bepaalde gegevens. Er dienen afspraken rond deontologie en gebruik
gemaakt te worden. De zorgwerking kan wat afwijken van wat we ‘gewoon’ zijn van in het verleden
dus de werkwijze kan anders zijn in verband met kern- en zorgteams, SES-werking, …
Een mooie uitdaging voor iedereen die ‘zorg’ hoog in het vaandel draagt!
6. ZORGFORUM BASISONDERWIJS.
6.1. Zorgforum basisonderwijs: M-decreet.
Ilse Pipeleers
iCare | oktober 2014
13
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Moeilijk-decreet of Moetditnuechtwel-decreet of Mogelijkheden-decreet?
Op het zorgforum basisonderwijs in mei 2014 hebben we Jan Decuypere (PBD GO! BuO) uitgenodigd.
Hij gaf ons een beknopte toelichting bij dit nieuwe decreet maar de bedoeling van zijn bezoek was
om ons (aanwezige directies BaO, zorgcoördinatoren en CLB-medewerkers van scholengroep 14)
eens te laten nadenken over dit decreet. Wat betekent dit nu voor onze scholen? Welke vragen roept
dit bij ons op? Wat zijn de consequenties?
Jan Decuypere vatte de essentie samen in 10 uitspraken:
1. Dit verhaal is niet nieuw.
Op wereldniveau en in Vlaanderen zijn we reeds 20 jaar bewust en onbewust bezig met dit verhaal.
2. Het VN-verdrag inzake rechten van personen met een handicap werd ondertekend in
Vlaanderen.
We zijn verplicht om dit verdrag ook in onderwijs te implementeren.
3. Leerlingenaantallen in B.O. stijgen exponentieel.
Is niets doen een optie? Zitten al deze leerlingen daar op hun plaats?
4. Wat is de visie van scholen i.v.m. hun opdracht? Wat moeten ze doen?
Kwalificatie (vaak te veel op de voorgrond bij scholen, HET papier)
Leervermogen van jongeren ontdekken
Betrokkenheid van jongeren, gezin, schoolteam
Talenten ontdekken
5. Er zijn verschillen in zorg tussen de scholen.
Sommige scholen staan (zeer) ver in hun zorgbeleid en andere scholen zitten in een beginfase van
zorgbeleid. Deze laatste groep scholen en leerkrachten zouden op korte tijd een sprong moeten
maken (tijd tot 1 januari 2015).
iCare | oktober 2014
14
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
6. Wat betekent zorg in onze school?
Omschrijving continuüm van zorg en de verschillende stappen. Snel invoeren is de boodschap!
7. Rol van het CLB.
Het CLB is onze partner. Zij kunnen scholen ondersteunen in het proces van zelfevaluatie: wat doen
we op niveau 0 (basiszorg), 1 (verhoogde zorg) en 2 (uitbreiding van zorg)?
8. Wat zijn redelijke aanpassingen?
Er is een brochure waarin aanpassingen vaag beschreven staan. We kunnen ons hierover eens buigen
en voor de scholen van onze scholengroep uitzoeken wat deze aanpassingen zijn. Wacht hiermee niet
tot je draagkracht op is en je dan moet gaan discussiëren over de redelijkheid van aanpassingen.
9. Competentieontwikkeling.
Deskundigheidsbevordering. SNPB-project.
Zie link: http://www.lucvanacker.net/documenten-snpb-project/
10. Als leerlingen 12 jaar zijn stromen ze door naar het secundair onderwijs.
De laatste tijd gebeurt dit vaak na een 5de leerjaar en na een 4de leerjaar. Het secundair onderwijs
worstelt hier ook mee. Op scholengroepniveau kunnen we misschien de koppen samen steken over
deze materie?
In De Standaard van 5 september formuleert An Nelissen, mama van 3 meisjes, haar bedenkingen. Zij
is 35 jaar, woonachtig te Gent en werkt als freelance fotografe en fotoredacteur voor de krant De
Standaard.
“Toen enkele jaren geleden bleek dat mijn dochtertje Nina iets minder snel leerde dan haar
leeftijdsgenootjes, was dat even slikken. Niemand ziet zijn kind graag sukkelen. Geen enkele ouder
stuurt zijn kind met plezier naar het buitengewoon onderwijs, het BLO van vroeger. En toch kozen we,
tegen het advies van het CLB in (sic*), voor type 8-onderwijs. Je uiterste best doen om (in het beste
geval) met de hakken over de sloot te geraken, ik wou het haar niet aandoen. Schoolmoeheid leek ons
een te groot risico.
‘Waarom zou je het niet gewoon proberen? Je kan toch altijd nog naar het buitengewoon afzakken?’
Buitenstaanders begrijpen het vaak niet. Kiezen voor geluk in plaats van voor prestatie, het is een
beetje tegen de tijdgeest. Nina leert nu met veel plezier lezen en schrijven, samen met zeven andere
‘specialekes’. Ze gaat buiten-gewoon graag naar school en blinkt van zelfvertrouwen.
‘Alleen als het gewoon onderwijs meer rekening houdt met gehandicapte kinderen, zullen die
kinderen minder nood hebben aan buitengewoon onderwijs’, schrijft Gauthier De Beco in de krant (DS
3 september). En, zo is hij overtuigd, ‘bij voldoende middelen, volgt de rest wel vanzelf’. En net daar
wringt het schoentje.
iCare | oktober 2014
15
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Inclusie is ook in mijn ideale wereld de enige juiste keuze.
Maar binnen ons huidig onderwijssysteem houd ik toch
mijn hart vast. Veel gewone scholen hebben totaal geen
idee van wat hen te wachten staat volgend jaar, als het Mdecreet van kracht wordt. Dat bepaalt dat kinderen met
een beperking in theorie ‘recht’ hebben op gewoon
onderwijs. Het is een mooi en ambitieus ideaal, maar over
de concrete uitwerking is nauwelijks nagedacht. Want de
ene beperking is de andere niet. Slechthorende kinderen
vragen een geheel andere aanpak dan iemand met dyslexie
of autisme. En die kennis leer je niet op één infoavond. Inclusie begint eigenlijk al bij de opleiding van
de leerkracht.
En van veel extra middelen voor de gewone scholen is er voorlopig ook geen sprake, integendeel.
Scholen kampen nu al met financiële problemen. Geld voor kleinere klassen, aangepast didactisch
materiaal en infrastructuur is er gewoon niet. En met een deeltijdse zorgjuf en een rolstoelvriendelijk
toilet gaan we er niet geraken. Erger nog: het M-decreet heeft veel weg van een besparing op het
buitengewoon onderwijs: hoe minder kinderen erheen trekken, hoe beter, lijkt het wel.
Echte inclusie vraagt veel extra begeleiding, veel extra materiaal en dus ook veel extra geld. Zonder al
die zaken zullen die zogenaamde ‘aangepaste leerdoelen’ gewoon synoniem staan voor ‘de lat lager
leggen’. Onderwijs heeft niet als doel om kinderen bezig te houden, maar wel om ze te laten groeien,
elk binnen de eigen mogelijkheden. Kinderen met extra zorgnoden dumpen in gewone klassen, dat is
geen inclusie. Je hoeft geen pedagoog te zijn om te voorspellen wat er allemaal kan misgaan:
pestgedrag en schoolmoeheid met een totaal afhaken als gevolg. En wat dan?
Moesten we beginnen met gewone leerlingen op gewone scholen ook daar daadwerkelijk op te
vangen, in plaats van ze massaal door te sturen naar logopedisten en andere naschoolse therapie. En
pas dan kunnen we misschien beginnen praten over de echte inclusie van zorgkinderen.”
*Het CLB zal hier geadviseerd hebben om zo lang als mogelijk in het gewoon onderwijs te blijven, maar
uiteraard beslist het CLB of dit meisje recht heeft op BuO.
Een artikel dat stof doet opwaaien en met heel wat items om over na te denken. Laten we vooral
onthouden: “ze gaat buiten-gewoon graag naar school en blinkt van zelfvertrouwen.” Wat zien we
alle kinderen, “onze” kinderen toch graag blinken!
Wil je meer weten over het M-decreet?
Vind de 15 veelgestelde vragen en antwoorden voor ouders over het M-decreet via volgende link:
http://www.ond.vlaanderen.be/specifieke-onderwijsbehoeften/M-decreet/veelgestelde-vragenouders.htm
iCare | oktober 2014
16
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
Vind de informatie over het M-decreet op de website van onderwijs.vlaanderen via volgende link:
http://www.ond.vlaanderen.be/specifieke-onderwijsbehoeften/beleid/M-decreet/default.htm
Vind de informatie over leerzorg (memorie van toelichting) op de website van onderwijs.vlaanderen
via volgende link:
http://www.ond.vlaanderen.be/specifieke-onderwijsbehoeften/beleid/Leerzorg/default.htm
Terug naar inhoud
7. VORMINGSAANBOD
Datum
Tijdstip
Locatie
Doelgroep
Inhoud
Bokrijk
Educatief
centrum Hasselt
KO, LO, SO
Gewoon en
buitengewoon
onderwijs
Denkdag
Begeleidersdag
Doedag
Thema: relaties en
seksualiteit.
Directie, ZC’n, CLB,
SES
Directie, ZC’n, CLB,
SES
Directie, ZC’n, CLB,
SES
ZC’n
seks@school
www.limburg.be/
welbevinden
2014-2015
Zorgforum BaO
24/11/2014
9.00-12.00
Halmstraat
10/03/2015
9.00-12.00
Halmstraat
21/05/2015
9.00-12.00
Halmstraat
Intervisie BaO
08/10/2014
9.30-12.00
BSGO De
Boomgaard
Zorgfora SO
20/11/2014
13.00-16.00
Halmstraat
Directie,
leerlingbegeleider,
CLB
26/02/2015
13.00-16.00
Halmstraat
28/05/2015
13.00-16.00
Halmstraat
Directie,
leerlingbegeleider,
CLB
Directie,
leerlingbegeleider,
CLB
iCare | oktober 2014
17
Screeningsinstrument
Aanvang Lager
Onderwijs
Taalvaardigheid
(SALTO)
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
DOKK-tool
Datum
Tijdstip
Locatie
Doelgroep
Inhoud
17/11/2014
10/02/2015
29/04/2014
22/01/2015
11.00-13.00
9.00-12.00
9.00-12.00
9.00-16.00
Halmstraat
Directie
Screeningsinstrument
begeleiden leraren op
de klasvloer
Halmstraat
Deelnemers Klare
Taal 1 en 2
Terugkomdag
Taalbeleid
Aanbod GO! zie www.g-o.be nascholingen.
Komende navormingen (data liggen bij verschijnen van deze editie nog niet vast):



Activerende werkvormen
De leerkracht doet ertoe (basisonderwijs)
Moeilijke gesprekken met ouders, slechtnieuwsgesprekken (alle niveaus)
iCare | oktober 2014
18
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
8. REDACTIE
Ann Biliris is CLB-coördinator van de
maatschappelijke discipline en van
de werking doorstroming en breed
evalueren.
 089/36 57 99
@ [email protected]
Pieter Bevers is CLB-coördinator van
het forum leerlingenbegeleiders
secundair onderwijs en van het
ADHD-netwerk Genk.
 089/36 57 97
@ [email protected]
Anne Franken is CLB-coördinator van
het gezondheidsbeleid op school
(GOS), van de orthotheek en het
strategisch plan van de medische
discipline.
 089/36 57 91
@ [email protected]
Joke Hendrickx is directeur van CLB
GO! Genk-Maasland en lid van de
adviescommissie PedaGO!gie.
 089/36 57 90
@ [email protected]
Ilse Pipeleers is zorgcoördinator BS
De Lettertuin en BS Op het Boseind,
lid van de adviescommissie
PedaGO!gie, lid van de stuurgroep
LVS-smartschool .
0495/63 32 05
Terug naar inhoud
iCare | oktober 2014
19
@ [email protected]
Informatieve nieuwsbrief voor onderwijsprofessionals | Scholengroep 14
iCare | oktober 2014
20