Transcript downloaden

hformatie,boeh bladdde 10, bnrn 1.
Voor Chr.
5000 4000 3000 2000
Onze jaartelling begint met het jaar 1. In dat jaar
Christus
werd
geboren.
I
000
<l>
Na Chr.
I
I
000
2000
Om de jaren vóór het begin van de jaartelling aan te
geven, tel je gewoon terug. Dus hoe verder je teruggaar
Je ziet het jaar 1 op deze tijdbalk.
in de tijd, hoe groter de getallen worden.
a
b De eerste boeren in ons land leefden
Waar is jouw geboortejaar op de tijdbalk? Zet een
gekleurd streepje op de balk en schrijferbij: Ik
voor Christus.
geboren.
Hoeveel jaar is dat geleden?
hformatieboeh bladajde
dit kaartje.
b Wat voor soort grond was er op die piek in de tijd van
jagers en boeren? Kies uit:
water
klei
n
n
veen
zand
I
I
5OOO
Jaar.
11, bron 2.
a Waar woon jij? Zet een kruisje op
I
I
omstreeks
keileem
lóss
hformatieboek bladzrjde 12. rekst
'O'p jacht naar voedsel' en bron 5.
li!
Bron 5 is een stukje uit het boek Verstoten van ïonny Vos.
Het gaat over de rendierjagers die omstreeks 8500 v.Chr.
door Nederland trokken. De hoofdpersoon is Reffo. Hij
wil anders leven dan ziin volk tot dan toe deed.
Wat wil Reffo (in bron 5) zeggen, denk je?
Kies uit:
n
A Zijn volk moet niet meer jagen op wilde dieren, want
l^.:^
-:^l:udL
15 zrcrrB.
I
n
Zijn volk moet alleen de jonge rendierkalveren
doden, want hun vlees is smakelijker.
C Zijn volk moet niet alle rendieren uitroeien, want in
slechte tijden (zoals barre winters) hebben ze dan
B
niets anders om van te leven.
qfonnatieboek, bladzijdd fa tot
eD
Bet 21.
Maak een planning voor je werk aan paragrafen 1 tot en
met 4 van dit hoofdstuk.
a
Kleur het kaartje net zo in als het kaartje van bron 2 in
je informatieboek.
iop jacht aaár voedsel'; bron 4 en bnn 6.
Wat vind
jij belangrijk?
Srreep door.
Voedsel moet vooral lekker / gezond zijn.
Welk voedsel haal jij het liefst uit de koelkast?
b
c
Bedenk een schema waarin je per paragraaf kunt
noteren:
-
met welke paragraaf je bezig gaat (eerste kolom)
wanneer je eraan gaat werken (tweede kolom)
waar je eraan gaat werken (derde kolom)
hoe het werk is gegaan (vierde koiom)
Houd je planning bij.
Noteer, als je klaar bent met een paragraaf, wat goed
ging en wat niet. Aan het eind van het hoofdstuk
kijken we hoe het is gegaan.
X.K
Leuen uan de natuur
Informatiebmk bladzijde
f,!
fformatieboetc btadzijde
tekst't?rre
voorouders' en'Op zoek naar voedsel'.
14, pamgraaftitel en
Tegenwoordig leren
a
14.
wij om verstandig te eten.
EIke dag
De allereerste mensen leken meer op apen dan op
mensen. Ze leefden veei in bomen. Op de grond liepen
genoeg vitaminen, mineralen, eiwitten en koolhydraten.
ze meestal op vier voeten. Maar geleidelijk gingen deze
Als je goed
mensapen steeds meer rechtop lopen. Zo ontwikkelde
groep 1: brood, aardappelen, rijst, macaroni,
peulvruchten
zich de mens.
Doordat de mens rechtop ging lopen, kon hij met zijn
handen iets gaan doen. Wat bijvoorbeeld?
Dat zit allemaal in het voedsel dat je op het plaatje ziet.
kijkt
zie je vier groepen.
groep 2: groente en
fruit
groep 3: melk en melkproducten, vlees, vis, kip en ei
groep 4: boter en margarine
Lees in het HÍsforisch overzicht op bladzijde 121 de
tekst bij 'De wereid'. Wanneer leefden er voor het eerst
mensen die rechtop liepen?
jaar geleden.
Ongeveer
c
Waar zijn de oudste sporen van deze mensensoort
Vul de zin in.
De jagers-verzamelaars aten helemaal geen voedsel
groep _
en groep _
b Kleur al het voedsel dat de jagers-verzamelaars
gevonden? In
E
a
ev
tós,',|
t,,*
&::t'14,guts' tekst
7 q,,broz
E'
,,,:::.:::,,a,a,..'sneeuw
Mensen hebben altijd al geprobeerd om zelf vuur te
maken. Eerst door twee stukjes hout hard langs elkaar te
wrijven, later door vonkjes te slaan met behulp van
vuursteen. Waarom zou het zo belangrijk zijn om zelf
vuur te kunnen maken? Bedenk drie dingen.
uit
ook al
aten op het plaatje in. Ais het niet goed op het plaatje
staat, teken het er dan bij.
g
wrnaa*i*' u@ee
15, brua g.
broí'10
en bron 11.
Deze mensen zijn op zoek naar vuursteen. Waar zit het
vuursteen, denkje? Kleur het vuursteen.
eaaóê-€eo
A 4è
ېAe
JAGERS EN BOEREN
I!
Informatieboek bladzijde 14 en 15, tekst'veel steen, bron 8, bron 9 en bron 11.
Bekijk de plaatjes en vul het schema in.
Zo maakte je een vuieíbijl
Zo hielà je
van gleeni
En àit, kon je mer,
een vuieï,bijl àoent
een vuiaíbijl vaar,;
/r!
,\
*,ABJi
4téZ?
[Vl
Ii!
rnformatieboek, bladziide 14, reksr
'Wonén in tetrten:.
Informatieboelc bladzijde 14, slottekst.
Deze opdracht gaat over, de vaardigheid Verzamelde
Tijdens je vakantie bezoek je een museum met oude
informatie beoordelen. Lees eerst de uitleg achterin je
informatieboek op bladziide 131.
voorwerpen. Je gaat eerst naar zaal 1. Daar liggen
voorwerpen uit de tijd van jagers en verzamelaars.
Voorbeeld
Zet een cirkel om de dingen die je tegenkomt in zaal 1:
Vraag: Ontdek in deze zinnen een feit én een mening: De
allereerste mensen waren domme apen. Hun gereedschap en
wapens warenvooralvan steen gemaakt.
Antwtrod:
Als je
zegt 'De alteÍeerste mensen waren domme apen dan is
dat jouw mening (wat jij ergens van vindt). Je kunt ook
vinden dat de allereerste mensen juist slim waren.
' !r/ant het staat vast dat de
tweede zrn ls een lert,
houten
tentstok harnas
dakpan
fluitketel
schrijfstift
harpoen van bot
meubels
visfuik
boomstamkano
pre,,,:
allereerste mensen vooral gereedschap en wapens van
steen gebruikten.
Informatieboekrbladzijde 14 eo 15, tekst'Wonen in
tented, bron 8.
Geefbij deze zinnen steeds aan ofhet om een feit ofeen
Als je gaat kamperen, dan ieef
menins seat
mensen van ongeveer tienduizend jaar geleden.
Nomaden zijn rondzwervende mensen, zonder vaste
Noem twee overeenkomsten en twee verschillen tussen
woonplaats.
het 'kamperen' van toen en het kamperen van nu.
I feit
I
je een beetje als de
menins
overeenkomsten:
Nomaden zijn zielig, omdat ze steeds moeten verhuizen.
n feit
n
1
mening
De allereerste mensen ieken meer oD aDen dan oo ons.
X
feit
ll
menine
verschillen:
De jagers-verzamelaars leefden van
I
feit
wat de natuur hun
1
bood.
!
mening
Jerkunt nu
nssrópdráchíÍ*p bladziido
werkboek gaan.
14tgao
je
1.2 Een grote ueranderlng
Lees in het Historisch overzicht op bladzijde 121 de tekst
bíj
be
gin landb ouw rev olutie.
Wanneer ongeveer vonden mensen in het Midden-
oosten de landbouw uit?
voor Christus.
Omstreeks
Hoeveel jaar duurde het voordat de landbouw in
Nederland kwam?
Ongeveer
Leg
Jaar.
uit in je eigen woorden. wat wordt bedoeld met
'landbouwrevolutie'?
a Vul in. Een eeuw is een periode van
_
jaar.
b Hoeveel eeuwen geleden kwamen de eerste boeren in
Nederland?
eeuwen geleden.
Bekijk bron 12. Welke dingen doen deze mensen
hetzelfde als de eerste boeren?
Noem drie dingen.
1
a Stel, je bent aan het graven
in
de grond. Je vindt de
sikkel van bron 13.
Wat weet je dan? Kruis het juiste antwoord aan en
maak de zin af.
2
3
b
n
De sikkel is ouder dan 7000 jaar, want
D
De sikkel is niet ouder dan 7000 jaar, want
Horen deze plaatjes bij voor ofna het ontstaan van de
landbouw? Streep de onjuiste antwoorden door.
ftw
voor / na
Bedenk nog twee dingen die je in de bodem kunt
vinden van de eerste boeren in ons land.
1
voor / na