Transcript Download het programma in PDF-formaat - Midis

FRANÇAIS /
NEDERLANDS /
LE FESTIVAL /
HET FESTIVAL /
VINGT-HUITIÈME ÉDITION / ACHTENTWINTIGSTE EDITIE /
ÉTÉ /
ZOMER /
2014
PROGRAMME DU /
MAR /
CONSERVATOIRE / op.3
08.07
PROGRAMMA VAN /
DIN /
CONSERVATORIUM /
TRANSPORT PUBLIC
Anthony Poole (ca.1629-1685)
Sonata a 3
“St Justinas”. Divisions on a ground
Suite en mi mineur / Suite in e klein
Annelies De Cock / violon / viool
Jan Van Outryve / archiluth / aartsluit
Gesina Liedmeier / violone
Korneel Bernolet / virginal / virginaal
Thomas Baeté / viole de gambe et direction artistique /
viola da gamba en artistieke leiding
Praeludium
Aria
Courante
Sarabrand
Alman
Division - Ayre en ré majeur / Division - Ayre in D groot
Jan Van Outryve, Korneel Bernolet sont lauréats Belfius
Classics / Jan Van Outryve, Korneel Bernolet zijn
Laureaten Belfius Classics
PROCHAINVOLGENDE
CONCERT / CONCERT /
WOLF
Jean-Philippe Poncin / clarinette de basset / bassetklarinet
09.07
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Quintette pour clarinette et cordes en la majeur, K. 581 /
Kwintet voor klarinet en strijkers in A groot, K. 581
08/07
COMMENTAIRE /
COMMENTAAR /
.................................................................................................................. .................................................................................................................
Le compositeur et violiste jésuite Anthony Poole est né à Spinkhill,
dans le Derbyshire, vers 1629. Ses parents tiennent une école
clandestine pour jeunes garçons catholiques, où Anthony est
scolarisé jusqu’à l’âge de onze ans. Il commence très vraisemblablement à jouer de la viole à cette époque, peut-être sous la
houlette du musicien jésuite Andrew Sulyard. En 1641, quelques
mois seulement avant qu’éclate la Guerre civile anglaise, Poole est
envoyé faire ses études au séminaire des Jésuites de la ville de
Saint-Omer, en Artois. Il y reste jusque 1646, profitant sans doute
intelligemment de la tradition d’excellence en matière de musique
et de théâtre, propre à cette institution. Il entre ensuite au Collège
anglais de Rome, où il étudie durant deux ans en vue de devenir
prêtre, allant jusqu’à prendre la première tonsure, prononcer ses
vœux et recevoir les ordres mineurs.
En 1648, cependant, « fatigué des études et de la vie ecclésiastique », il est relevé de ses vœux.
Jezuïet, componist en violist Anthony Poole werd geboren ca. 1629
in Spinkhill, Derbyshire. Bij zijn ouders was een illegale school voor
katholieke jongens ondergebracht waar ook Anthony vermoedelijk
tot zijn elfde de lessen bijwoonde. Waarschijnlijk begon hij in deze
periode reeds viola da gamba te spelen, wellicht onder het toeziend oog van Andrew Sulyard – een jezuïtische musicus. In 1641,
enkele maanden voor het uitbreken van de Engelse burgeroorlog,
werd Poole naar het seminarie van Saint-Omer (Artois) gestuurd.
Het instituut, waar hij bleef tot 1646, was met zijn traditie in sublieme muziek en theater een ideale voedingsbodem voor Poole’s
jonge talent. Hierna zou Poole nog twee jaar studeren aan het Engelse college in Rome, waar hij op weg naar het priesterschap zowel de eerste tonsuur als de lagere wijding ontving.
Il est de retour à Saint-Omer en 1659, au poste de professeur de
musique. Cette charge donne au musicien cosmopolite désormais âgé de trente ans la possibilité d’élaborer et de développer
son propre style d’interprète et de compositeur. Durant les vingt
années qui suivent, Poole aurait été chargé de fournir la musique
des services liturgiques, des événements universitaires et des visites d’hôtes distingués, et de la faire répéter. Il aurait également
été chargé du répertoire de chambre de divertissement et écrit la
musique de quelque vingt-cinq tragédies qui ont de source sûre
été données au Collège des jésuites de Saint-Omer. Malheureusement, la bibliothèque du collège a disparu, notamment la collection de musique et l’ensemble des œuvres écrites par Poole et
ses pairs. Toutefois, les registres des employés du collège ont été
conservés ; ils nous informent que Poole était un musicien remarquable, et aussi un homme « timide et scrupuleux ».
Une petite partie de la musique instrumentale d’Anthony Poole
nous est parvenue sous la forme de copies manuscrites réalisées de son vivant. Les œuvres de Poole sont alors connues et
appréciées des communautés catholiques anglaises expatriées.
On trouve parmi ces manuscrits de pièces virtuoses pour viole,
comme le recueil de diminutions dans le style anglais S. Justinas,
les diminutions sur la « basse de Polewheel » et la fabuleuse Ciaccona au rythme syncopé italianisant. La capacité de Poole à travailler avec des formes plus amples se remarque dans la Suite en
mi mineur que vous entendrez aujourd’hui, une exquise sélection
de danses françaises agrémentée d’une aria en diminutions. Le
niveau de difficulté technique exceptionnellement élevé de cette
musique montre bien l’envergure du violiste que fut probablement
Poole.
La musique pour violon, viole et basse continue programmée également pour ce concert montre parfaitement à quel point Poole
a su intégrer la tradition anglaise du jeu en diminution dans les
moules formels plus modernes qu’il a rencontrés durant ses pérégrinations en Europe. Poole est probablement l’un des premiers
musiciens anglais à écrire des trios à partir de sonates expressives
en plusieurs mouvements, dans le style utilisé par des compositeurs comme Bertali, Becker et Schmeltzer. Les deux recueils de
diminutions pour violon et basse continue (la seule musique de
Poole imprimée de son vivant) sont des œuvres plus légères, plus
accessibles ; il pourrait s’agir d’arrangements de musique pour
viole.
En 1679, Poole est envoyé au collège jésuite de Liège, où il n’a
plus de responsabilités musicales. Sa santé décline rapidement,
et à compter de 1685, il est toujours cité parmi les malades, avec
d’énigmatiques notes faisant allusion à sa « faiblesse d’esprit »,
laissant supposer une maladie dégénérative. Anthony Poole meurt
à Liège le 13 juillet 1692.
Francisco del Amo
Traduction: Emilie Syssau
In 1648 echter zou Poole het studeren en het religieuze leven beu
zijn geweest en werd hij ontslagen van zijn heilige beloften.
Poole is weer te traceren in Saint-Omer in 1659, wanneer hij ‘Professor of Music’ blijkt te zijn. Hij is intussen een dertigjarige, bereisde musicus, en een dergelijke betrekking bood hem de gelegenheid om zijn eigen stijl als uitvoerder en componist verder te
ontwikkelen. Daarnaast was hij verantwoordelijk voor het componeren en inoefenen van muziek voor de erediensten, academische
gelegenheden en bezoeken van belangrijke gasten. Hij heeft vermoedelijk ook het ‘recreatieve’ kamermuziekrepertoire en de muziek voor bijna 25 tragedies die zijn opgevoerd aan het college voor
zijn rekening genomen. Het is dan ook bijzonder jammer dat de
bibliotheek van het college, inclusief de muziekcollectie met alle
composities van Poole en zijn collega’s, niet bewaard is gebleven.
De personeelsregisters zijn echter wel overgeleverd en leren ons
dat Poole een gereputeerde musicus was, maar ook een ‘verlegen
en scrupuleuze man’.
Een beperkte hoeveelheid instrumentale muziek van Poole’s hand
is overgeleverd in contemporaine, handgeschreven kopieën. Zijn
werken waren bekend bij en geliefd door de centra van het Engelse katholicisme op het vasteland. Deze handschriften bevatten
virtuoze composities voor gamba waaronder een serie van divisions S. Justinas in Engelse stijl, divisions op Polewheel’s ground en
een excellente Ciaccona die met zijn gesyncopeerde ritmiek erg
Italiaans aandoet. Poole’s vermogen om ook met grotere vormen
te werken wordt gedemonstreerd in de Suite in e : een uitgelezen
selectie van Franse dansen met een toegevoegde division-aria. De
hoge technische moeilijkheidsgraad van deze muziek geeft alvast
een idee van Poole’s kaliber als musicus.
Vanavond staat ook muziek voor viool, viola da gamba en basso
continuo op het programma: nergens wordt duidelijker in welke
mate Poole erin geslaagd is om de Engelse division-traditie te incorporeren in de modernere formele mallen die hij elders in Europa
had leren kennen. Hier komt Poole naar voren als een van de eerste Engelse musici die trio’s schrijven in de vorm van expressieve,
meerdelige sonaten in de stijl van componisten als Bertali, Becker
en Schmelzer. De twee sets van divisies voor viool en basso continuo (de enige composities van Poole die tijdens zijn leven werden
uitgegeven) zijn lichter, meer toegankelijk en zouden geduid kunnen worden als arrangementen van gambamuziek.
In 1679 werd Poole naar het jezuïetencollege in Luik gestuurd,
waar hij geen muzikale verantwoordelijkheden meer had. Zijn gezondheid ging snel achteruit en vanaf 1685 staat hij steeds op de
lijst van zieken met suggestieve notities als ‘de zwakte van zijn
hoofd’ – misschien verwijzend naar een degeneratieve kwaal.
Poole zou nooit meer naar zijn vaderland terugkeren: hij stierf in
Luik op 13 juli, 1692.
Francisco del Amo
Vertaling: Sofie Taes
BIOGRAPHIE /
BIOGRAFIE /
.................................................................................................................. ..................................................................................................................
Transport Public
Transports Publics est le nom du véhicule par lequel le nouveau
projet de Thomas Baeté débarque dans le monde. Alors que son
centre d’intérêt est variable - il peut s’agir d’une figure historique,
d’une idée philosophique ou encore d’un manuscrit ancien - le but
demeure toujours de rendre la musique ancienne pertinente d’une
manière nouvelle en connexion avec notre société contemporaine.
Tandis que des musiciens et artistes venus de plusieurs disciplines
partagent une partie du voyage, le but de Transports Publics
demeure amener le public en extase. C’est ainsi que Thomas
Baeté a créé pour AMUZ (Augustinus Muziekcentrum à Anvers)
le programme Melancholia qui fusionne de la musique et des
textes allant du XIIIe au XXe siècle. Pour le Rotterdam Philarmonic
Gergiev Festival, Transports Publics a créé une production autour du
chanteur du XVIIe siècle John Gostling. Parmi les nombreux autres
projets, on retrouve le journal vidéo Dialogen, un projet socioculturel autour du Manuscrit de Gruuthuse et un enregistrement
CD avec la musique méconnue d’Anthony Poole.
Transport Public
Transport Public is de naam van het vehikel dat de nieuwe artiestieke projecten van Thomas Baeté de wereld inrijdt. De kern
van die projecten is nu eens een historisch figuur, dan weer een
filososfisch idee of een oud manuscript, maar altijd wordt oude
muziek op een nieuwe manier relevant gemaakt in onze hedendaagse maatschappij. Muzikanten en kunstenaars uit verschillende
disciplines rijden een deel van het traject mee, en het einddoel
van Transports Publics blijft: het publiek in vervoering brengen. Zo
creëerde Thomas Baeté voor AMUZ het programma Melancholia,
dat muziek en tekst uit de 13de tot 20ste eeuw over stijlen heen
liet samenvloeien in de vijver van de melancholie. Voor het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival creërde Transports Publics
een productie rond de 17de eeuwse zanger John Gostling. In het
verschiet liggen het video-dagboek Dialogen, een socio-cultureel
project rond het Gruuthuse Handschrift en een CD-opname met de
onontgonnen muziek van Anthony Poole.
BO
ZAR
MU
SIC
Season
2014 - 2015
Beyond boundaries
CUISINE FRANÇAISE AUX ACCENTS DU SUD,
CUISINE DE BRASSERIE
Ouvert 7/7.
En semaine jusque 23h,
les vendredi et samedi
jusque minuit et le dimanche
jusque 22h.
25 rue de la Régence
1000 Bruxelles
02 511 76 15
02 511 86 15
[email protected]
www.lespetitsoignons.be
Ga voor onze abonnementen formules
Visez nos formules d’abonnements
Juste en face du conservatoire, Les petits oignons offrent derrière une façade
magnifique un décor lumibneux, convivial et apaisant.
Belle carte de vins, suggestions de vins au verre, carte régulièrement renouvelée
en fonction de la saison et suggestions selon, le marché.
Salle de réception et banquets.
© Gilbert Garcin, Le départ, 2000. Courtesy Galerie Les filles du calvaire
ouvert / open 7/7
Midis_minimes_NewSeason_277x190.indd 1
08/05/14 16:08
Fournisseur Breveté de la Cour de Belgique
Gebrevetteerde Hofleverancier van Belgïe
tél + 32 2 513 09 65 | www.classicalmusic.be
74 Coudenberg 1000 Brussels
Bertrand de Wouters d’Oplinter et
son équipe de spécialistes en musique classique
vous souhaitent d’excellents moments musicaux
Bertrand de Wouters d’Oplinter en zijn medewerkers
wensen u veel luisterplezier
BAM-88x79-Warmred2013.indd 1
10/04/13 17:49
Opus 3 remercie tous ceux qui ont collaboré à la réalisation de cette 28e édition des Midis-Minimes / Opus 3 dankt van harte allen
die hebben bijgedragen tot de realisatie van de 28ste editie van Midis-Minimes; Koninklijk Conservatorium Brussel, la Fédération
Wallonie-Bruxelles, Direction générale de la Culture, Service de la Musique, le Ministre du Gouvernement de la Région de BruxellesCapitale, Finance et Budget / de Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, Financiën en Begroting, la / de Commission
communautaire française, la Ville de Bruxelles / de Stad Brussel, La Loterie Nationale / de Nationale Loterij, Belfius Banque / Belfius
Bank, Le Pain Quotidien Sablon, Les Petits Oignons, La Boîte à Musique, Bozar Music, Flagey, RTBF-Musiq’3, RTBF-La Première,
PointCulture, FM Brussel, Origin /
Opus 3 :
Président / Voorzitter Claude Jottrand - Administrateurs / Beheerders Martine D-Mergeay, Patricia Bogerd, Aude Stoclet, Geert Robberechts, Quentin
Bogaerts - Directeur artistique / Artistiek directeur Bernard Mouton (Arts/Scène Production asbl) - Presse et communication / Pers en communicatie
Be Culture: general manager Séverine Provost, project coordinators Charlotte Materne (Fr) & Sanne De Troyer (Nl) - Traductions / Vertalingen, Veerle
Lindemans, Emilie Syssau, Koen Van Caekenberghe, Jeroen De Keyser, Maxime Schouppe - Conception graphique / Grafisch ontwerp Michaël Baltus.