Transcript "Luchtmacht werkstukken en spreekbeurten" PDF document

Spreekbeurtinformatie
over de Koninklijke Luchtmacht
spreekbeurt | werkstukken
1
Wie over de Koninklijke Luchtmacht een
spreekbeurt wil houden of een werkstuk
wil maken, vindt hier informatie. De
onderwerpen lopen uiteen van hoe de
luchtmacht is ontstaan, wat de luchtmacht nu doet, tot hoe het is om
uitgezonden te worden en wat voor
vliegtuigen en helikopters de luchtmacht allemaal heeft. Met de informatie
kun je zelf je spreekbeurt of werkstuk
samenstellen. In veelgestelde vragen
vind je ook allemaal leuke weetjes over
de luchtmacht.
Index
Hoofdstukken
1. Geschiedenis
Wanneer en hoe is de luchtmacht ontstaan?
2. Opdrachten
Wat doet de luchtmacht?
3. Vliegtuigen, helikopters en geleide wapens
Wat voor materieel heeft de luchtmacht?
4. Oefeningen en trainingen
Waarom moeten militairen op oefening?
5. Missies
Waarom gaat de luchtmacht op missie en wat gebeurt daar?
6. Militair
Hoe word je militair en wat betekent het?
7. Vliegers
Hoe word je vlieger en wat betekent het?
8. Veelgestelde vragen
Begrippenlijst, wat bedoelen we met:
Krijgsmacht/ Defensie:
De luchtmacht, landmacht, marechaussee en marine samen heten de krijgsmacht. Dit wordt ook wel Defensie genoemd.
Krijgsmachtdelen:
De krijgsmacht bestaat uit vier aparte onderdelen: de landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee. Deze onderdelen worden
krijgsmachtdelen genoemd.
Squadron:
Een onderdeel van de luchtmacht, waar een type vliegtuig of helikopter onder valt of dat een bepaalde taak heeft. De luchtmacht heeft
meerdere squadrons. Het is te vergelijken met een groep.
Operatie of missie:
Een actie, waarbij militairen opdrachten uitvoeren. Missies of operaties gebeuren vaak in het buitenland. Meestal werken Nederlandse
militairen hier samen met andere landen.
Bij de luchtmacht werkt
iedereen aan hetzelfde doel:
zorgen dat de helikopters en
vliegtuigen kunnen vliegen en
hun taken kunnen uitvoeren.
Daarom is de slogan van de
luchtmacht:
Eén team, één taak.
spreekbeurt | werkstukken
2
Hoofdstuk 1
Geschiedenis van de Koninklijke Luchtmacht
Wanneer en hoe is de luchtmacht ontstaan?
De mens vliegt nog helemaal niet zo lang met vliegtuigen en helikopters. Duizenden jaren lang probeerden mensen te vliegen met
bouwsels van hout, stof of staal. Maar niets blijft in de lucht. Pas in 1903 bouwen twee broers in Amerika, met de naam Wright, een
vliegtuig dat echt kan vliegen. Vanaf dat moment worden er overal in de wereld vliegtuigen gebouwd. In Nederland wordt tien jaar
na die eerste vlucht, op 1 juli 1913, de Luchtvaartafdeeling opgericht. Dit heet nu Koninklijke Luchtmacht.
De Luchtvaartafdeeling begint met één vliegtuig en vijf militairen. Nu vliegt de luchtmacht met ongeveer tweehonderd helikopters en
vliegtuigen en werken er meer dan 10.000 mensen. Ook is de luchtmacht tot 1953 een afdeling van de landmacht. Daarna is de luchtmacht
zo groot geworden, dat het een zelfstandig krijgsmachtdeel wordt.
Eerste Wereldoorlog
Een jaar nadat de Luchtvaartafdeeling wordt opgericht, breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Ons
land doet niet aan de oorlog mee, omdat het neutraal blijft zoals dat heet. Na de oorlog koopt
Nederland meerdere vliegtuigen, die er heel andere uitzien dan de vliegtuigen die de luchtmacht
nu heeft. De Farman F-22 bijvoorbeeld was nog voor een groot deel gemaakt van hout en van
linnen, wat een dun soort stof is.
De Farman was een van de eerste vliegtuigen bij de
Tweede Wereldoorlog
luchtmacht.
Op 10 mei 1940 wordt ons land binnengevallen door Nazi-Duitsland, dat Nederland de oorlog
verklaart. Nederland heeft dan 125 militaire vliegtuigen. Dat lijkt veel, maar omdat Duitsland er
dan ongeveer duizend heeft, maken we geen schijn van kans. Daarnaast is de aanval zo onverwachts, dat de meeste Nederlandse vliegtuigen geen tijd hebben om op te stijgen. Terwijl ze nog op de grond staan, worden ze door
bommen en beschietingen vernietigd. Toch lukt het Nederland om nog 350 Duitse vliegtuigen neer te schieten. Dit is een zware tegenslag
voor Nazi-Duitsland.
Veel Nederlandse vliegers en militairen vluchten na de inval met een boot naar Engeland. Van hieruit kunnen ze veilig vliegen. Samen met
de Engelsen en Canadezen voeren Nederlanders vanuit hier vluchten uit om onder meer Duitse vliegtuigen te vernietigen. Ook voeren ze
van hieruit voedsel- en wapendroppings uit, waarbij ze vanuit de lucht voedsel en wapens voor de Nederlandse bevolking lieten vallen. In
Engeland richten de Nederlanders een eigen squadron op, het 322 Squadron. Dit bestaat nog steeds op vliegbasis Leeuwarden als F-16
Squadron. Dit is het oudste squadron van de luchtmacht. Dit squadron heeft als kenmerk een grijze roodstaart papegaai, die je ook op de
staarten van F-16`s uit het 322 Squadron terugvindt. Deze papegaai bestaat echt. Hij heet Polly Grey en is de mascotte van de vliegers.
Bijna alle vliegtuigen van de luchtmacht werden in de
Tweede Wereldoorlog vernietigd. Ook deze Fokker op de
foto.
De echte Polly Grey, de mascotte van het 322 Squadron.
Nederlands-Indië
Nederlandse militaire vliegtuigen vliegen in die tijd niet alleen in Nederland, maar ook in
Indonesië, dat dan nog Nederlands-Indie heet. Bij dit Militaire Luchtvaart Koninklijk NederlandsIndisch Leger (ML KNIL) vliegen 200 Nederlandse vliegtuigen en wonen en werken Nederlandse
militairen en vliegers. In 1942 breekt ook hier een oorlog uit. Niet met Duitsland maar met Japan.
Ook hier verliest Nederland. Omdat Indonesië niet meer onder Nederland valt, wordt het ML KNIL
acht jaar later opgeheven.
spreekbeurt | werkstukken
3
Vanuit vliegtuigen werd tijdens de oorlog voedsel gedropt
voor de hongerige Nederlanders.
Eerste straalvliegtuig
Na de Tweede Wereldoorlog zijn er geen militaire vliegtuigen meer in Nederland. Deze zijn
allemaal vernietigd door de tegenstander. Omdat Nederland militaire luchtvaart heel belangrijk
vindt, worden er weer nieuwe vliegtuigen gekocht. Een van die vliegtuigentypen is de Gloster
Meteor. Dit is het eerste vliegtuig van de luchtmacht met een straalmotor. Dat was een enorme
sprong voorwaarts. Een gewone vliegtuigmotor werkt met een propeller. En straalmotor maakt
echter gebruik van hete gassen, die aan de achterkant via een straalpijp eruit worden geperst.
Hierdoor kunnen straalvliegtuigen veel hoger en sneller vliegen dan andere vliegtuigtypes.
Naast met de Gloster Meteor vliegt de luchtmacht na de Tweede Wereldoorlog nog veel met
Spitfires. Dit is een gevechtsvliegtuig dat tijdens de Tweede Wereldoorlog vooral werd gebruikt
door de Engelse luchtmacht, de Royal Air Force.
Vier typen straalvliegtuigen, van boven naar beneden: de
F-16, de Starfighter, de Hawker Hunter en de Gloster Meteor.
Verjaardag Koninklijke Luchtmacht
Op 1 juli 1953 wordt er feest gevierd. De luchtmacht is dan geen afdeling meer van de landmacht, maar wordt het een apart krijgsmachtdeel. Nog steeds viert de luchtmacht elk jaar op 1 juli haar verjaardag.
Eerste helikopter
De Hiller Raven is de eerste helikopter van de luchtmacht. Deze komt in 1955 in dienst. Niet lang daarna volgen de Alouette II en de Bölkow.
De helikopters kunnen vanuit de lucht de situatie op de grond bekijken. Zij geven dit daarna door aan troepen van de landmacht, zodat die
weten wat er verderop gebeurt. Zo kunnen ze bijvoorbeeld doorgeven waar de vijand zich schuilhoudt. De helikopters vallen eerst onder de
Groep Lichte Vliegtuigen. De naam van deze groep is inmiddels veranderd in Defensie Helikopter Commando en er zijn ondertussen veel
moderne types bijgekomen zoals de Chinook helikopter.
De Hiller Raven was de eerste helikopter van de
luchtmacht.
Met de Alouette II werden reddingsacties uitgevoerd.
F-104 en NF-5
Rond 1960 koopt de luchtmacht de Lockheed F-104G Starfighter aan, waar het 22 jaar mee vliegt.
Van dit jachtvliegtuig heeft de luchtmacht vier verschillende typen: een bommenwerper, een
luchtverdediger, een fotoverkenner en een trainingsvliegtuig. De bommenwerper kan bommen
gooien, de luchtverdediger kan op vijandelijke vliegtuigen in de lucht schieten, de fotoverkenner
maakt in de lucht foto`s van de grond en in het trainingsvliegtuigen leren vliegers vliegen. Eind
jaren 60 koopt de luchtmacht ook de NF-5, een lichte jachtbommenwerper. Tien jaar later koopt de
luchtmacht een vliegtuig dat al die taken ineen kan doen: de F-16. Dit is tot dan toe het beste
jachtvliegtuig dat er bestaat.
Koude Oorlog
Naast vliegtuigen heeft de luchtmacht sinds 1960 ook luchtverdedigingswapens. Deze geleide
wapens staan op de grond. Met hun raketten kunnen ze vijandelijke vliegtuigen en raketten uit de
lucht schieten om een grondgebied te beschermen. Omdat een aantal landen in Oost-Europa
dreigt om raketten op Westerse landen af te schieten, staan de meeste Nederlandse geleide wapens
jarenlang in Duitsland, klaar om te vuren bij een aanval. Ruim vijfhonderd Nederlandse luchtmachters leven daarom lange tijd met hun gezinnen in Duitse steden. Deze periode wordt de
Koude Oorlog genoemd. In 1989 is de dreiging helemaal verdwenen. De Berlijnse muur, die
Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog in tweeën verdeelt, wordt afgebroken. Vanaf dat moment
zijn de geleide wapens in Duitsland niet meer nodig en komen ze naar Nederland.
spreekbeurt | werkstukken
4
De NF-5 is een lichte bommenwerper. Hier vloog
de luchtmacht voor en tijdens de F-16 mee.
De Hawk was een van de eerste raketten van de
luchtmacht.
Vliegbases
De luchtmacht heeft door de jaren heen op verschillende plekken in Nederland gezeten. De eerste vliegbasis zat in Soesterberg. Deze basis
is in 2008 gesloten. Ook andere oude vliegbases bestaan niet meer. Zo zijn Vliegkamp Valkenburg in Katwijk en Vliegkamp Ockenburg en
Vliegbasis Ypenburg in Den Haag omgetoverd tot woonwijken. Vliegbasis Deelen, Soesterberg en Twente, maar ook Schiphol zijn
voormalige luchtmachtlocaties. Alleen het Militair Luchtvaart Terrein Deelen wordt soms nog gebruikt door de luchtmacht voor oefeningen. De vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht staan nu op vliegbasis Leeuwarden, Volkel, Woensdrecht, Gilze-Rijen, Eindhoven en
Maritiem Vliegkamp De Kooy in Den Helder. Op het Air Operations Control Station (AOCS) Nieuw Milligen zit de militaire luchtverkeers- en
gevechtsleiding. Vanuit hier worden vliegtuigen veilig door het Nederlandse luchtruim geleid. Op Luchtmachtbasis De Peel staan geleide
wapens. Verder vindt op het Centrum voor Mens en Luchtvaart in Soesterberg onder meer de vliegkeuring plaats voor mensen die vlieger
willen worden. Als laatste zit het hoofdkwartier van de luchtmacht in Breda-Prinsenbeek.
spreekbeurt | werkstukken
5
Hoofdstuk 2
Opdrachten van de Koninklijke Luchtmacht
Wat doet de luchtmacht?
De Koninklijke Luchtmacht is een modern bedrijf, dat in haar werk en voor haar vliegtuigen gebruik maakt van de laatste technische snufjes. Hierdoor kan de luchtmacht met haar vliegtuigen, helikopters, geleide wapens en mensen overal ter wereld opdrachten uitvoeren. Om dat te bereiken werkt het samen met andere krijgsmachtdelen, landen en bondgenoten. In totaal werken bij de
luchtmacht meer dan tienduizend mensen. Het grootste gedeelte hiervan is militairen, maar er werken ook mensen, die niet in
uniform lopen en niet uitgezonden kunnen worden.
Werk in binnen- en buitenland
De vliegtuigen, helikopters en geleide wapens van de luchtmacht staan op verschillende luchtmachtlocaties door heel door Nederland. Dit
zijn vliegbasis Volkel, Leeuwarden, Gilze-Rijen, Eindhoven, Woensdrecht en De Peel. Ook heeft de luchtmacht nog jachtvliegtuigen en
gevechtshelikopters in Amerika om Nederlandse vliegers op te leiden.
De luchtmacht is met haar vliegtuigen, helikopters en militairen veel in het buitenland om te oefenen, maar ook voor missies. Daar
probeert de luchtmacht samen met andere landen en krijgsmachtdelen vrede te brengen of hulp te geven.
Een militair in een schoolklas tijdens uitzending in Bosnie.
Ook in Afrikaanse landen als Congo zorgen militairen voor
vrede en veiligheid.
Afghanistan is een van de bekendste landen waar
militairen naar zijn uitgezonden.
Brengen van vrede & veiligheid
Luchtmachters brengen vrede en veiligheid in landen waar oorlog is of groepen aan de macht zijn, waardoor de bevolking niet vrij kan
leven. Om te zorgen dat het hier weer vrede wordt, zijn vaak militaire acties nodig. Hier worden vliegtuigen en helikopters voor gebruikt.
Soms worden groepen al afgeschrikt als militairen alleen al ergens aanwezig zijn, maar soms moeten militairen gebruik maken van
wapens. Bijvoorbeeld in Afghanistan waar de luchtmacht met helikopters en F-16’s wel eens wapens heeft moeten gebruiken.
Als het weer vrede is, moet het ook vrede blijven. Ook dit is een taak van militairen. Meestal is het hiervoor genoeg dat militairen een tijdje
in het land blijven om te kijken of alles goed blijft gaan. Ook praten ze veel met de bestuurders van het zo’n land. De burgeroorlog die in de
jaren negentig in Bosnië plaatsvond, is bijvoorbeeld al een paar jaar voorbij, maar ook hier zitten nu nog militairen om te zorgen dat het
vrede blijft.
Hulp bij rampen
De luchtmacht werkt ook mee aan humanitaire acties. Humanitair betekent mensgericht. Deze
acties worden vaak uitgevoerd na een ramp waar veel mensen bij gewond zijn geraakt of hulp
nodig hebben. Denk aan aardbevingen, overstromingen, bosbranden, maar ook de uitbraak van
ziektes. De luchtmacht gebruikt dan vliegtuigen of helikopters om mensen of spullen te vervoeren.
Een voorbeeld hiervan is de hulp na de Tsunami in 2004, waarbij onder meer duizenden mensen in
een groot deel van Azië hun huis kwijt raakten. Met haar transportvliegtuig de KDC-10 bracht de
luchtmacht toen hulpverleners naar het getroffen gebied. Daarna haalde het alle stoelen uit het
vliegtuig en bracht een maand lang hulpgoederen naar mensen die het nodig hadden. Hierbij kun
je denken aan voedsel en water, maar ook dekens, medicijnen en kleding. Hetzelfde vliegtuig vloog
in 2010 naar Haïti, waar net een zware aardbeving was geweest. Met het vliegtuig vloog een
hulpteam met speurhonden mee, dat mensen ging redden die onder ingestorte gebouwen terecht
waren gekomen. Ook zetten ze daar een ziekenhuis van tenten op, om gewonden te verzorgen.
Met de KDC-10 bracht de luchtmacht een reddingsteam
naar Haiti. Ook bracht het adoptiekinderen mee terug.
spreekbeurt | werkstukken
6
Een andere humanitaire actie was de hulp bij het blussen van bosbranden in Griekenland en Spanje. Deze verspreidden zich zo snel, dat de
luchtmacht kwam helpen met transporthelikopters, waar ze een bambi bucket (bluszak) onder hingen. Met deze bluszak schepten ze water
uit de zee, dat ze vervolgens over de brand uitstortten.
Ook geven luchtmachters samen met andere krijgsmachtdelen hulp aan lokale bevolking in andere landen, door bijvoorbeeld het bouwen
van scholen en het graven van waterputten. Maar meestal is dit meer een taak van de landmacht.
Nationale missies
De luchtmacht is ook dichter bij huis actief.
Stel dat er ergens in ons land bijvoorbeeld brand is in een winkelcentrum, in de duinen of in een bos, dan kan de luchtmacht helpen met
het blussen. Hiervoor worden dan helikopters met bluszakken gebruikt, waarmee ze water uit meertjes kunnen scheppen en de brand
kunnen blussen. De luchtmacht heeft ook E-Ones, grote brandweerwagens waarmee vliegtuigbranden en andere branden snel kunnen
worden gestopt.
De luchtmacht beveiligt het Nederlandse luchtruim met
F-16´s.
Dag en nacht staan helikopters klaar om gewonde mensen
te redden of op te sporen.
Een paar keer per week vervoeren reddingshelikopters van de luchtmacht zieke of gewonde mensen vanaf schepen, zee of de
Waddeneilanden naar ziekenhuizen. Ook worden de camera`s van de F-16`s of Apache gevechtshelikopters gebruikt om vermiste personen
op te sporen. En mocht er iets gebeuren waarbij veel mensen hun huis kwijt raken, zoals bij een overstroming, stelt de luchtmacht haar
poorten open. Dan kunnen mensen op een aantal vliegbases in Nederland overnachten op veldbedden en in tenten. Een ander heel
belangrijke taak van de luchtmacht in Nederland is de beveiliging van het luchtruim. De militaire verkeers- en gevechtsleiding houdt dit 24
uur per dag in de gaten om botsingen van militaire vliegtuigen in de lucht te voorkomen. Wanneer er een vliegtuig het Nederlandse
luchtruim binnenvliegt dat geen radiocontact opneemt met de verkeersleiding, stuurt de luchtmacht twee F-16`s van vliegbasis Volkel of
Leeuwarden naar het onbekende vliegtuig. Zij kijken ter plekke waarom de piloot zich niet meldt. Dat is belangrijk omdat de piloot moet
weten op welke hoogte en waarheen hij moet vliegen om niet tegen een ander vliegtuig aan te vliegen. Soms neemt een piloot geen
radiocontact op, omdat het vliegtuig gekaapt is en de bestuurder kwade bedoelingen heeft. Ook daarom gaan de F-16´s ter plekke kijken.
Bij veel nationale missies werkt de luchtmacht samen met andere hulpdiensten in Nederland, zoals politie, ziekenhuizen en de brandweer.
spreekbeurt | luco
Een Cougar helikopter helpt bij
branden blussen.
7
Hoofdstuk 3
Vliegtuigen, helikopters en geleide wapens
Welke materieel heeft de Koninklijke Luchtmacht?
De F-16 is het bekendste vliegtuig van Koninklijke Luchtmacht, maar zeker niet het enige. De luchtmacht heeft namelijk vliegtuigen,
helikopters en geleide wapens voor verschillende opdrachten (zie hoofdstuk 2). Hieronder zie je welk materieel, zoals dat heet, de
Koninklijke Luchtmacht heeft en voor welke opdrachten het wordt ingezet.
Gevechtsvliegtuigen en helikopters
Een gevechtsvliegtuig of gevechtshelikopter kan bommen, raketten of mitrailleurs met zich meedragen. De luchtmacht heeft een
­gevechtsvliegtuig en een -helikopter.
F-16
De luchtmacht heeft één soort gevechtsvliegtuig, dat ook jachtvliegtuig genoemd wordt. Dit is de F-16 of Viper (spreek uit: vaajper) zoals de
vliegers hem zelf noemen. De F-16 is het belangrijkste vliegtuig van de luchtmacht. Nog niet zo lang geleden had de luchtmacht 138 F-16`s.
Omdat er niet zoveel gevechtsvliegtuigen meer nodig zijn, hebben we er nu nog maar 87. Een deel van die F-16`s zijn verkocht aan landen
als Chili en Jordanië, die nu met onze ‘oude’ F-16’s vliegen. Ook worden er oude F-16`s gebruikt op technische scholen. De monteurs
kunnen hier op de vliegtuigen oefenen met sleutelen. Daarnaast zijn er F-16`s op een soort voetstuk geplaatst, dit heet een sokkel. Deze
staan bijvoorbeeld bij ingangen van vliegbases of in musea. De F-16´s die zo oud waren dat niemand er meer iets aan had, zijn verschroot
oftewel gesloopt.
De F-16 is een van de beste jachtvliegtuigen ter wereld. Het kan een topsnelheid behalen van 2000 kilometer per uur. Dat is ongeveer
zeventien keer zo snel als een auto op de snelweg. Bij ongeveer 1200 kilometer per uur gaat een vliegtuig al harder dan het geluid,
waardoor je op de grond een harde knal hoort. Dit heet een sonic boom (spreek uit: boem). Omdat beesten op de grond hiervan schrikken
en ramen kunnen knappen, mogen vliegers alleen in speciale gebieden harder dan 1200 kilometer per uur vliegen. Daarom worden
oefeningen met F-16’s vaak op plekken gehouden waar veel ruimte is en weinig mensen wonen, zoals boven zee of in een groot land als
Amerika. De F-16 wordt gebruikt voor luchtverdediging, aanvallen van gronddoelen, maar ook voor fotoverkenning. Al deze opdrachten
kan de F-16 zowel overdag als ‘s nachts uitvoeren.
De F-16 is het snelste vliegtuig van de luchtmacht.
Helemaal onderaan de F-16 hangt een fotopod. Met deze
grote camera kun je heel ver inzoomen.
Luchtverdediging
Luchtverdediging betekent letterlijk het verdedigen van het luchtruim. Normaal gesproken neemt de piloot van een vliegtuig dat het
Nederlandse luchtruim binnenvliegt, contact op met de verkeersleiding. Deze kan het vliegtuig vervolgens vertellen op welke hoogte het
moet vliegen om niet in botsing te komen met andere vliegtuigen. Als het vliegtuig geen contact opneemt, kan dat dus heel gevaarlijk zijn.
Als dat gebeurt, vliegen F-16’s zo snel mogelijk naar zo`n vliegtuig om te kijken wat er aan de hand is. Het kan verschillende redenen
hebben. Soms is de radioapparatuur van het vliegtuig kapot. Ook kan het zijn dat het vliegtuig gekaapt is en dat de kapers kwade bedoelingen hebben. De F-16’s gaan letterlijk naast het vliegtuig vliegen zodat ze in de cockpit kunnen kijken en kunnen seinen met de piloot. Voor
deze actie staan altijd twee F-16’s paraat op vliegbasis Leeuwarden of Volkel, die dan samen op onderzoek uitgaan. Dit wordt de Quick
Reaction Alert genoemd.
Boven vijandelijk gebied is kijken en seinen niet genoeg en moet een F-16 geweld gebruiken. Dit is de andere manier van luchtverdediging.
In het ergste geval moet het hierbij vijandelijke vliegtuigen onschadelijk maken. Dat kan op drie manieren: vanaf grote afstand, dichterbij
spreekbeurt | werkstukken
8
en heel dichtbij. Vanaf grote afstand (verder dan de vlieger kan kijken) gebruikt de F-16 een grote radargeleide raket die het doel blijft
volgen nadat hij is afgevuurd. Dus ook als het vijandelijke vliegtuig omdraait. Voor doelen die dichterbij zijn, gebruikt de F-16 de sidewinder. Dit is een hittezoekende raket, die op de warmte van de motor van een ander vliegtuig afkomt. Als laatste heeft de F-16 een mitrailleur,
die hij in een één-op-één-gevecht kan gebruiken. Dit heet een dogfight. Bij het oefenen vinden F-16 vliegers dit vaak het leukst, omdat ze
hun tegenstander goed kunnen zien. Daarnaast heb je hier tactiek voor nodig. Dat betekent dat ze goed moeten mikken en vliegen.
Aanvallen van gronddoelen
De tweede taak van een F-16 is het aanvallen van gronddoelen. Net als bij luchtverdediging probeert een F-16 dat eerst zonder wapens.
Hierbij vliegt de F-16 heel laag en hard over de grond, waarbij het de boosdoener probeert af te schrikken. Dit heet show-of-force oftewel
geweld laten zien. Daarbij waarschuwt het degene op de grond: pas op, als je niet ophoudt, moet ik geweld gebruiken. Deze tactiek wordt
veel gebruikt in Afghanistan. Als dat niet werkt en de boosdoener gevaarlijk blijft, gaat de F-16 geweld gebruiken. Hiervoor heeft hij
bommen, die onder de F-16 gehangen kunnen worden. Sommige hiervan wegen bijna duizend kilogram. Dat is even zwaar als twee
paarden.
Fotoverkenning
De laatste taak van de F-16 is fotoverkenning. Dit gebeurt met een soort camera, een fotopod, die onder de F-16 wordt gehangen. Hiermee
kan een vlieger foto’s en filmpjes via een soort internet, Link 16, naar de grond sturen die hij van de omgeving heeft gemaakt.
Fotoverkenning is handig als er bijvoorbeeld groepen met militairen, dit heet grondtroepen, naar een bepaald gebied moeten. Op de
foto`s of het filmpje kun je dan zien waar gevaar kan zitten en wat goede schuilplekken zijn. Ook kunnen commandanten (dat zijn de
bazen) op de grond het zien als een grondtroep aangevallen wordt. De commandanten kunnen dan beslissen of ze nog meer troepen of
vliegtuigen moeten sturen.
Hoeveel? 87
Waar? Vliegbasis Volkel, Leeuwarden en in Springfield Ohio in Amerika voor opleidingen
Squadrons? 322, 323 op Leeuwarden, 313, 312, 313 op Volkel en 316 op het Amerikaanse Springfield
Apache
De Koninklijke Luchtmacht vliegt met één type gevechtshelikopter, de Apache. Deze is zo goed
gepantserd (beschermd met dikke platen), dat het een soort vliegende tank is. In een Apache
passen maar twee vliegers, die achter elkaar zitten. Het kan dus geen andere personen vervoeren.
De helikopter heeft een kanon onder de neus, waarmee het op korte afstand kan schieten.
Daarnaast kan het raketten met zich meedragen, gewone en lasergeleide. Deze laatste werken als
De Apache is zo goed gepantserd dat het net een
volgt: in de neus van de Apache zit een laser, waarmee het op een doel kan richten. Als de vlieger
vliegende tank is.
de raket afschiet, vliegt die automatisch naar de plek die de laser aanwijst.
In de neus van de Apache zit ook een camera, waarmee een deze van grote hoogte kan inzoomen op mensen en huizen op de grond.
Hierdoor kan de vlieger op een schermpje goed zien wat daar gebeurt. Ook heeft het een infraroodcamera, waardoor de vlieger ’s nachts
ook goed kan kijken.
Net als de F-16 gebruikt de Apache ook niet meteen geweld. Eerst probeert het af te schrikken door heel hard en laag over de grond te
vliegen. De Apache is net als de F-16 handig in Afghanistan, omdat ze daar militairen die worden aangevallen kunnen helpen.
Hoeveel? 29, waarvan 8 in Amerika voor opleidingen
Waar? vliegbasis Gilze-Rijen en Fort Hood (Texas) in Amerika
Squadron? 301 Squadron.
spreekbeurt | werkstukken
9
Transportvliegtuigen en transporthelikopters
Een transportvliegtuig of -helikopter is vooral bedoeld om goederen en troepen (militairen in gevechtsuitrusting) op grote afstand te
vervoeren. De luchtmacht vliegt met drie typen transportvliegtuigen. Dit zijn de Hercules, (K)DC-10 en de Gulfstream. Daarnaast heeft
het zes verschillende soorten transporthelikopters. Dit zijn de Chinook, de Cougar, de Alouette, de Lynx, de NH90 en de AB 412 (zie
reddingshelikopters).
Hercules
De Hercules is een indrukwekkend transportvliegtuig dat is bedoeld om militairen in gevechtsuitrusting (uniform, helm, kogelvrije vesten en wapens) en vracht, zoals kleine auto`s, te vervoeren.
Je kunt hem herkennen aan de grote laadklep aan de achterkant van het vliegtuig.
De Hercules heeft geen gewone vliegtuigstoelen, maar zitplaatsen in de vorm van stevige netten.
Deze zitten aan de zijkanten van het vliegtuig. Zo kunnen hier gemakkelijk militairen in gevechtsuitrusting zitten. Dan is er nog genoeg ruimte over in het midden van het vliegtuig om spullen in
netten te vervoeren of zelfs kleine auto’s.
Omdat de Hercules bijna overal kan landen is het heel
handig in landen als Afghanistan of Afrika.
De Hercules wordt het werkpaard van de luchtmacht genoemd, omdat het op heel veel plekken kan landen. De meeste vliegtuigen en
helikopters hebben een landingsbaan nodig, maar de Hercules heeft aan een zandvlakte of grasveld genoeg. Daarom wordt het vliegtuig
veel gebruikt in landen als Afghanistan en landen in Afrika, omdat daar niet altijd verharde start- en landingsbanen zijn.
Hoeveel? 4 Herculessen
Waar? vliegbasis Eindhoven
Squadron? 336
KDC-10 en DC-10
De KDC-10 en de DC-10 zijn de grootste transportvliegtuigen van de luchtmacht, die vooral
bedoeld zijn om veel passagiers te vervoeren. Daarnaast kan er in het ruim ook vracht mee.
De twee types zien er van buiten bijna hetzelfde uit, alleen kan de KDC-10 in de lucht F-16´s en
andere vliegtuigen bijtanken en de DC-10 niet. Om dit te doen hangt onder de KDC-10 een
‘boom’(spreek uit: boem). Dit is een soort brandstofslang, waarmee ze in de lucht F-16’s kunnen
bijtanken. Hiervoor heeft het vliegtuig extra vliegtuigbrandstof bij zich.
Van binnen lijken ze op een gewoon vliegtuig waarmee je op vakantie gaat.
De KDC-10 is het passagiersvliegtuig van de luchtmacht.
Het kan ook andere vliegtuigen bijtanken.
Hoeveel? 2 KDC-10’s en 1 DC-10
Waar? vliegbasis Eindhoven
Squadron? 334
Gulfstream IV
De Gulfstream IV is een straalvliegtuig dat de luchtmacht vooral gebruikt om belangrijke personen, zoals de Koninklijke familie en de minister-president te vervoeren. Maar ook generaals en
andere VIP’s (very important persons) vliegen regelmatig in de Gulfstream. Daarom ziet het er van
binnen luxer uit dan de andere vliegtuigen van de luchtmacht. Zo heeft het een mooie keuken en
kunnen van de stoelen echte bedden gemaakt worden. Natuurlijk blijft het een militair toestel.
Daarom kan het ook worden gebruikt om gewonden en soms zelfs omgekomen militairen snel te
vervoeren. Ook heeft het vliegtuig extra radio’s en navigatieapparatuur, waardoor commandanten
het vliegtuig kunnen gebruiken om met militairen op de grond te praten.
Hoeveel? 1
Waar? vliegbasis Eindhoven
Squadron? 334
spreekbeurt | werkstukken
10
In de Gulfstream vliegen vaak belangrijke personen mee,
zoals de Koninklijke familie.
Chinook
De Chinook is een zware transporthelikopter. Je herkent hem al van verre aan zijn twee rotors
(wieken), die bovenop zitten. De helikopter kan vracht en personen vervoeren. Zo vliegen er vaak
militairen met grote rugzakken mee, die de Chinook makkelijk en snel in een gebied kan afzetten
en oppikken. Ook kunnen er kleine auto’s of netten met goederen onder de helikopter hangen.
Daarnaast kan de Chinook gewonden vervoeren en kan het vliegen met een bambi-bucket onder
de helikopter. Dit is een zak waarmee 10.000 liter water kan worden geschept uit een zee of een
meer om bosbranden te blussen. Dat zijn ongeveer duizend emmers water. Ook de Cougar, het
kleine broertje van de Chinook, wordt hier vaak voor gebruikt.
De Chinook herken je al van verre met zijn twee rotors
(wieken).
Als het moet kan de Chinook zich beschermen met een wapen, dat de bemanning (loadmasters) in de deuren en op de laadklep kunnen zetten.
Hoeveel? 11
Waar? vliegbasis Gilze-Rijen
Squadron? 298
Cougar
De Cougar is een lichtere transporthelikopter dan de Chinook, maar wordt ook gebruikt voor
vracht- en personenvervoer. De Cougar wordt voor bijna dezelfde opdrachten als de Chinook, dus
ook gewondentransport en vliegen met de bambi-bucket. De Chinook kan alleen grotere vrachten
en meer personen vervoeren.
De Chinook kan alleen grotere vrachten, meer personen en meer water vervoeren. Ook de Cougar
kan een wapen meenemen.
De Cougar is een heel handige transporthelikopter die
veel wordt gebruikt.
Hoeveel? 17
Waar? vliegbasis Gilze-Rijen.
Squadron? 300
Alouette
De Alouette is een kleine helikopter, die op dit moment wordt gebruikt voor het vervoer van
maximaal vier personen. Vroeger deed de Alouette ook andere opdrachten voor de luchtmacht. Zo
vloog het bijvoorbeeld verkenningsvluchten, waarbij het een omgeving vanuit de lucht verkende.
Nu wordt deze helikopter vooral gebruikt voor het vervoer van leden van de Koninklijke familie of
andere belangrijke personen. Daarom zijn deze helikopters een paar jaar geleden ook in
‘Koninklijk’ blauw geschilderd. Denk maar aan het spreekwoord ‘blauw bloed hebben’ oftewel
van Koninklijke afkomst zijn.
De Alouette is geschilderd in Koninklijk blauw.
Hoeveel? 4
Waar? vliegbasis Gilze-Rijen
Squadron: 300
spreekbeurt | werkstukken
11
Reddingshelikopters
Met een reddingshelikopter kunnen mensen uit het water, van een boot of boorplatform worden gehaald of worden vervoerd.
Hiervoor hebben ze een dikke staalkabel aan boord, waarmee personen omhoog worden gehesen. Ook hebben ze apparatuur aan
boord om gewonden veilig te vervoeren, zoals infusen en brancards. De luchtmacht heeft nu nog
twee soorten reddings­helikopters, namelijk de Lynx en de AB-412. Over niet al te lange tijd worden
deze twee vervangen door de NH90.
Lynx
De Lynx is een middelzware helikopter. Er bestaan twee soorten Lynxen, namelijk de Search and
Rescue (zoek en red) en de boordhelikopter. Als reddingshelikopter wordt de Lynx gebruikt als
bijvoorbeeld iemand op een schip of een boorplatform medische hulp nodig heeft. Bijvoorbeeld
als iemand zijn arm heeft gebroken, in het water is gevallen en onderkoeld is geraakt of een
hartaanval heeft gehad. De Lynx vliegt hier dan heen met onder meer een dokter en een redder,
die eerste hulp kunnen geven. Daarna kan de patiënt met de Lynx naar een ziekenhuis worden
gebracht. Dit soort reddingsoperaties vinden overdag plaats met mooi weer, maar ook wel eens ´s
nachts en met heel slecht weer. Ook gaat de Lynx wel eens op zoek naar vermiste personen, zoals
een zwemmer of een surfer die te ver van de kust is afgedreven.
Een Lynx kan ook meegaan op een schip als boordhelikopter. De Lynx wordt dan bijvoorbeeld
gebruikt voor het opsporen van drugsbootjes of piraten en onderzeeboten.
De Lynx kan ook worden gebruikt als transporthelikopter, waarbij het troepen en goederen kan
vervoeren.
De NH90 gaat binnenkort de ´oude´ reddingshelikopters vervangen.
De Lynx gaat mee op schepen en wordt gebruikt als
reddingshelikopter.
Hoeveel? 21
Waar? Maritiem Vliegkamp De Kooy in Den Helder
Squadron? 860
AB-412
De AB-412 of Tweety, hoe die ook wel wordt genoemd door zijn gele kleur, heeft een andere taak
dan de Lynx. De helikopter is eigenlijk bedoeld voor het opsporen van vliegers die hun vliegtuig
boven zee moeten verlaten met de schietstoel (dat heet een bail-out). Omdat dit gelukkig niet zo
vaak voorkomt, wordt de AB-412 vooral gebruikt om mensen vanuit Waddeneilanden naar het
ziekenhuis op het vaste land te vervoeren. Dat kunnen gewonden zijn, maar ook vrouwen die een
kind krijgen.
Hoeveel? 3
Waar? Vliegbasis Leeuwarden
Squadron? 303
Tweety is eigenlijk bedoeld om gesprongen vliegers uit
het water te halen.
Geleide wapens
Geleide wapens zijn bedoeld voor luchtverdediging vanaf de grond. De luchtmacht maakt gebruikt van één soort, namelijk de PATRIOT.
Patriot
De PATRIOT is een systeem dat raketten lanceert om andere raketten of vliegtuigen te vernietigen. Deze tactische ballistische raketten zijn
slimme raketten, die op een van te voren bepaald doel inslaan. Dit is vaak een andere raket. De PATRIOT zoekt dit doel, gaat ernaast vliegen
en blaast zichzelf op. Hierdoor wordt de andere raket ook vernietigd.
De naam PATRIOT is een afkorting van Phased Array Tracking to Intercept On Target. Dit betekent het volgen en onderscheppen van een
doel met elektronisch gestuurde radarbundel.
spreekbeurt | werkstukken
12
De luchtmacht heeft twee PATRIOT-squadrons, die allebei bestaan uit twee batterijen. Hierbij
moet je niet denken aan een batterij die je in je MP3-speler stopt. Bij de luchtmacht bestaat een
batterij uit ongeveer 25 voertuigen en containers, die allemaal nodig zijn om de raket te lanceren.
Een van de belangrijkste voertuigen is degene met de radar. Deze ‘ziet’ namelijk of er in de buurt
vijandelijke vliegtuigen of raketten vliegen. Ook het voertuig met vuurleidingspost, waar iemand
op de knop drukt om de raket te lanceren, is onmisbaar. Dat geldt natuurlijk ook voor de lanceerinrichtingen zelf, waar de raketten uit komen.
Met de PATRIOT kunnen raketten worden afgeschoten.
Hoeveel? 4 batterijen
Waar? Luchtmachtbasis De Peel
Squadrons? 802 en 803
Opleidingsvliegtuigen
De Koninklijke Luchtmacht heeft één vliegtuig dat alleen wordt gebruikt om vliegers op te leiden, namelijk de Pilatus PC-7 Turbo
Trainer. Verder vliegen Nederlandse leerlingvliegers in Amerika met Nederlandse F-16’s en Apaches. Verder vliegen leerlingvliegers in
Amerika met Nederlandse F-16’s en Apaches. Elk type vliegtuig heeft zijn eigen opleidingstraject.
PC-7
Dit tweezits lesvliegtuig wordt gebruikt voor het eerste gedeelte van de vliegeropleiding, de
Elementaire Militaire Vlieger Opleiding. Hierin maken de leerlingvliegers hun eerste vlieguren in
de lucht. Als ze hiervoor slagen, gaan ze naar Amerika voor de rest van de opleiding tot F-16 vlieger
of helikoptervlieger.
Hoeveel? 13
Waar? Vliegbasis Woensdrecht
Squadron? 131EMVO
Elke vlieger bij de luchtmacht begint op de PC-7.
Patrouillevliegtuigen
De Koninklijke Luchtmacht vliegt met één type patrouillevliegtuig, namelijk het Dornier 228 kustwachtvliegtuig.
Dornier Kustwachtvliegtuig
De Dornier kustwachtvliegtuigen worden gebruikt voor verschillende opdrachten. Als het nodig is,
voert het zoek- en reddingsvluchten naar vermiste personen of drenkelingen uit. Daarnaast
controleert het vanuit de lucht of schepen niet stiekem gevaarlijke vloeistoffen in het water lozen,
zoals olie. Ook kan het vanaf boven de visserijschepen in de gaten houden of ze geen regels
overtreden. Als laatste worden de Dorniers gebruikt als trainingsvliegtuigen.
Hoeveel? 2
Waar? Schiphol
Squadron? 334 Squadron
Brandblusvoertuigen
De Dorniers vliegen veel langs de kust. Je kunt ze vaak
zien vanaf het strand.
spreekbeurt | werkstukken
13
Blusvoertuigen zijn heel belangrijk voor een luchtmacht. Vliegtuigen en helikopters hebben namelijk heel veel vliegtuigbrandstof
(kerosine) bij zich, waardoor het toestel bij een brand kan ontploffen. Daardoor moet een vliegtuigbrand zo snel mogelijk geblust
worden. De luchtmacht gebruikt hiervoor twee soorten brandblusvoertuigen: de E-one en de MAC. Voor andere branden heeft de
luchtmacht ook nog de TAS (Tank Auto Spuit) in haar bezit. Deze staan uit voorzorg altijd klaar.
E-One:
De E-One is een supermoderne brandweerauto, waarmee je een vliegtuigbrand in minder dan twee minuten onder controle kunt krijgen.
De brandweer zegt dan dat de brand knock-down is (spreek uit: nok douwn). Een brand is onder
controle als aan de buitenkant van het vliegtuig geen vlammen meer te zien zijn. Op dat moment
is de temperatuur in het vliegtuig genoeg gedaald om naar binnen te gaan om te kijken of er nog
mensen in zitten.
Voor een brand zijn drie dingen nodig: brandbaar materiaal, zuurstof en een vonk of een
vlammetje. Als een brand eenmaal is ontstoken, kan het op twee manieren gedoofd worden. De
De E-One kan enorm veel water, poeder en schuim in een
eerste is om het brandbare materiaal weg te halen. De tweede is om te zorgen dat de brand geen
keer spuiten.
zuurstof meer krijgt, waardoor deze vanzelf dooft. Omdat de eerste manier bij een brandend
vliegtuig onmogelijk is (het vliegtuig is daarvoor te groot), zorgt de luchtmacht dat de brand geen zuurstof meer krijgt. Hiervoor gebruikt het water, schuim en poeder.
De E-One kan voor het blussen van vliegtuigbranden 12.000 liter water vervoeren. Dat zijn ongeveer 1200 grote emmers water. Als het
waterkanon op het dak en op de bumper tegelijk aan staan, kunnen ze in een minuut 7000 liter water spuiten op een afstand van zestig
meter. Het water wordt vooral gebruikt om het brandende vliegtuig af te koelen. De E-One heeft verder 750 liter schuim en 250 kilogram
poeder bij zich, dat als een dekentje op de brand komen te liggen. Hierdoor kan er geen zuurstof meer bij de brand komen, waardoor deze
vanzelf uitgaat.
Hoeveel? 23 E-Ones
Waar? Vliegbases Leeuwarden, Gilze-Rijen, Deelen, Volkel, Eindhoven en Woensdrecht
Squadrons: 640 Squadron (Volkel), 922 (Leeuwarden), 961 (Woensdrecht), 931 Squadron (Gilze-Rijen), 941 (Eindhoven).
MAC 06 en 11
Naast de E-One gebruikt de luchtmacht nog oude blusvoertuigen, de MAC’s. Deze staan niet meer in Nederland, maar worden alleen nog
gebruikt tijdens uitzendingen. De MAC’s zijn een stuk kleiner dan de moderne E-One. De MAC 06 heeft 4000 liter water, 300 liter schuim en
250 kg poeder. De MAC 11 vervoert 10.000 liter water, 700 liter schuim en 250 poeder.
Hoeveel? 3 MAC’s 11 en 2 MAC’s 06
Waar? Tarin Kowt Afghanistan en FSE Mirage in de Verenigde Arabische Emiraten
Squadrons: Omdat de MAC’s niet meer in Nederland worden gebruikt, vallen ze niet meer onder een squadron.
spreekbeurt | werkstukken
14
Hoofdstuk 4
Oefeningen en trainingen
Waarom gaan militairen op oefening?
Militairen doen soms gevaarlijk werk, waarbij mensenlevens op het spel kunnen staan. Om te
zorgen dat ze tijdens dit werk zo min mogelijk fouten maken, moeten ze veel oefenen. Wat ze
trainen, hangt af van de functie van de militair. Een vlieger zal bijvoorbeeld veel oefenen met
vliegen in allerlei weersomstandigheden en in allerlei landen, terwijl een brandweerman veel
oefent met het blussen van branden in allerlei soorten vliegtuigen, helikopters en gebouwen.
Oefening
Dit trainen gebeurt tijdens een oefening. Hierbij spelen militairen een situatie na die in het echt
ook kan voorkomen. In een oefening zit altijd een verhaal. Zo moeten bewakers bijvoorbeeld gaan
kijken of een verlaten huis veilig is om daar hun kamp op te slaan. Vervolgens moeten ze dat huis
gaan bewaken, zodat de tegenstander er niet in kan. Hoewel er tijdens een oefening geen echte
tegenstander is, zijn militairen tijdens het trainen heel serieus. Dezelfde situatie kan namelijk wel
in het echt voorkomen en het is goed om uit te proberen wat je dan doet. Weet je bijvoorbeeld
nog waar je moet gaan staan als je een huis bewaakt? En wat doe je als een tegenstander komt? Na
afloop wordt de oefening altijd besproken. Zowel de dingen die goed gingen als de dingen die fout gingen. Daar leert iedereen dan weer van.
Overal ter wereld
De luchtmacht houdt oefeningen overal de hele wereld, van Duitsland, Spanje en Noorwegen tot
aan Canada en Amerika. Dat komt omdat militairen ook overal ter wereld werken in allerlei
weersomstandigheden en landschappen. Bemanning van de helikopter oefent bijvoorbeeld altijd
in zowel warme als in koude gebieden. In warme gebieden is alles heel droog. Als een helikopter
landt, stuift al het zand omhoog, waardoor de vlieger niets meer ziet. Het is dan heel moeilijk om
te landen. Dat lukt pas goed als je dat vaak hebt geoefend. Ook leren de militairen daar wat je
moet doen als iemand ziek van de warmte wordt. Andersom leren ze in koude gebieden wat je moet
doen als iemand blauwe tenen van de kou krijgt of door het ijs zakt. Ook leren ze hier wat je moet doen als een vliegtuig onder een dik pak sneeuw of ijs ligt, waardoor het niet meteen kan vliegen.
Engelse namen
Elke oefening krijgt een eigen naam. Deze zijn meestal Engels en hebben iets te maken met het
doel van de oefening of de eenheid die oefent. Hotblaze is bijvoorbeeld een warmweeroefening
waarbij je oefent met landen in het zand en Snowblaze is een koudweeroefening. Sommige
oefeningen worden gehouden met andere landen, zodat de militairen kunnen oefenen met
samenwerken. Hieraan doen soms wel twintig verschillende landen mee, allemaal met hun eigen
militairen, vliegtuigen, helikopters en geleide wapens. De meest bekende internationale vliegoefeningen zijn Red Flag in Amerika, Maple Flag in Canada en Frisian Flag in Nederland.
Elke militair krijgt uitleg over EHBO.
Warmweertraning in Aruba.
Medische oefening in Amerika.
Vuurtje maken tijdens een koudweertraining.
Vliegers leren vliegen en landen in de bergen.
spreekbeurt | werkstukken
15
Hoofdstuk 5
Missies
Waarom gaat de luchtmacht op missie en wat gebeurt daar?
Als de politiek besluit dat de luchtmacht mee doet met een missie ergens ter wereld, dan
stuurt de luchtmacht vliegtuigen, helikopters en/of militairen naar zo’n plek. Een militair
wordt dan uitgezonden. Dat betekent dat hij of zij voor een paar weken of paar maanden naar
dat gebied moet. De luchtmacht heeft de afgelopen jaren al aan verschillende missies
deel­genomen, waaronder in Bosnië, Turkije, Afrika en Irak. De meest bekende missie waar
militairen naar zijn uitgezonden is Afghanistan.
Afscheid nemen bij een uitzending hoort erbij als je
militair bent.
Wat doet een militair in uitzendgebied?
Als een militair naar bijvoorbeeld Afghanistan wordt uitgezonden, doet hij meestal iets wat hij in Nederland ook doet. De techneut zorgt
dat de helikopter of F-16 blijft vliegen, de bewaker zorgt dat er geen kwaadwillende mensen op het terrein komen en de dominee houdt
zijn kerkdiensten. Het grote verschil is alleen dat alles tijdens een missie voor het ‘eggie’ is. Alles wat is geleerd tijdens oefeningen, kan hier
gebeuren. Zo gaat de speurhondengeleider echt op zoek naar explosieven, moeten vliegers soms echt bommen gooien en moet de arts
echte gewonden verzorgen.
Hoe ziet het er daar uit?
Tijdens een missie bouwen militairen ergens in een gebied een soort vliegbasis na. Hierbij zetten ze meestal geen stenen gebouwen neer,
maar maken gebruik van tenten en containers. Hierin maken ze werkplekken, slaapplekken, doucheruimtes, maar ook een kantine waar ze
een drankje kunnen drinken en soms zelfs een fitnessruimte. Om alles staat een hek, zodat het goed te bewaken is. Soms is zo’n kamp heel
groot en ben je pas na een uur hardlopen het hele hek rond. In Afghanistan zitten er bijvoorbeeld ook militairen van andere landen op het
kamp. Zij hebben elk hun eigen tenten en containers. Het is echt een soort stad.
Wanneer er tijd is, wordt er natuurlijk wel voetbal
gekeken tijdens een uitzending.
In uitzendgebied eet en slaap je meestal in tenten of
containers.
Hoe is het om uitgezonden te zijn?
Als je uitgezonden bent, ben je langere tijd van huis. Daardoor zie je dus ook langere tijd vrienden en familie niet. Natuurlijk kun je wel
bellen of e-mailen, maar dat kan niet elke dag. De verbindingen is namelijk niet zo goed als in Nederland. Soms is het moeilijk als je zo ver
van huis bent, want je kunt niet zomaar een potje voetballen met je kind of je partner een kus geven. Ook mis je door een uitzending wel
eens verjaardagen. Sommige militairen zitten ook met sinterklaas en kerst in uitzendgebied. Dat is lastig. Aan de andere kant vinden de
meeste militairen hun werk erg leuk en hebben ze al die tijd geoefend voor wat ze tijdens een missie in het echt mogen doen. En dat is het
leukste van het werk wat er is.
Familie thuis
Meestal is het voor de familie thuis dan ook moeilijker dan voor de militair die uitgezonden is. Hij
of zij is altijd druk aan het werk, soms tot ’s avonds laat en heeft weinig tijd om na te denken over
thuis. Familie of vrienden thuis missen ineens iemand die normaal altijd na het werk naar huis
kwam. Dat is moeilijk. Om die mensen te helpen, organiseert de luchtmacht thuisfrontdagen. Op deze dagen kan de familie van de militair praten met andere families van uitgezonden militairen en horen ze hoe het met hun moeder vader zoon of dochter in het gebied gaat. Ook kunnen ze
via een videoverbinding de militair in het uitzendgebied zien en kunnen ze post versturen en
berichtjes op grote lakens schrijven, die dan naar het uitzendgebied worden gestuurd.
spreekbeurt | werkstukken
16
Op een thuisfrontdag kan familie de militair op een groot
scherm zien.
Hoofdstuk 6
Militair worden en zijn
Hoe word je militair en wat betekent het?
Het werk van een militair is anders dan de meeste andere beroepen. Banen als brandweer,
medisch verzorger, bewaker, technicus, piloot of luchtverkeersleider bestaan ook buiten de
luchtmacht. Het verschil als militair is dat je je baan soms onder extreme omstandigheden
moet uitvoeren. Ver van huis in Afghanistan of Afrika bijvoorbeeld, in de hitte van de
woestijn of met de kans op beschietingen.
Militairen die gaan tokkelen van grote hoogte. Ook dat
moet je durven.
Eisen
Als je militair wilt worden moet je daarom ook aan een aantal eisen voldoen. Een daarvan is dat je een goede conditie moet hebben.
Daarnaast moet je zeker weten dat je militair wilt zijn, want als je wordt aangewezen voor een uitzending, kun je geen nee meer zeggen.
Natuurlijk kunnen er persoonlijke omstandigheden zijn waardoor je niet kunt worden uitgezonden. In zo’n geval wordt er samen naar een
mogelijke oplossing gezocht. Voor vrouwen bestaat de regel dat zij niet op uitzending hoeven als zij zwanger zijn of wanneer hun jongste
kind jonger is dan vijf jaar. Om uitgezonden te worden moet je minimaal achttien jaar zijn. Een uitzending , duurt meestal vier tot zes
maanden. Tot slot moet je fysiek en mentaal gezond zijn en daarvoor doorloop je een keuring- en selectieprogramma.
Opleidingen
Iedere toekomstige luchtmachter begint met een militaire opleiding. Voor onderofficier,
korporaal of soldaat start je de opleiding op de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) in
Woensdrecht. Daar leer je militaire basisvaardigheden, zoals overlevingstechnieken, werken in
een team en schieten. Ook leer je Zelfhulp Kameradenhulp, waarbij je gewonden leert verbinden.
Na de militaire opleiding volgt de militair de vaktechnische opleiding. Dat is de opleiding voor het
werk wat je gaat doen. Officieren volgen de militaire opleiding aan de Koninklijke Militaire
Academie (KMA) in Breda.
SOLDAAT
3E KLASSE
SOLDAAT
2E KLASSE
TWEEDE
LUITENANT
EERSTE
LUITENANT
SOLDAAT KORPORAAL KORPORAAL
1E KLASSE
1E KLASSE
KAPITEIN
MAJOOR
WERKENBIJDELUCHTMACHT.NL
LUITENANT
KOLONEL
SERGEANT
KOLONEL
SERGEANT
1E KLASSE
SERGEANT ADJUDANT VAANDRIG
MAJOOR ONDEROFFICIER
COMMODORE GENERAAL
MAJOOR
LUITENANT
GENERAAL
GENERAAL
DE LUCHTMACHT. ÉÉN TEAM. ÉÉN TAAK
Rangen
333.51.099 hyves card.indd 2
spreekbeurt | werkstukken
Militairen moeten een goede
conditie hebben.
17
28-04-2009 15:29:04
Gevechtsuitrusting
Vliegerpak
Dagelijks tenue
Uniform
Als militair draag je een uniform. Op een vliegbasis dragen de meeste militairen het camouflagepak, een loszittend pak met vlekken. Op
het hoofdkantoor of het ministerie draag je een netter pak, namelijk het blauwe uniform van de luchtmacht. Dit wordt het dagelijks tenue
genoemd, afgekort dt. Voor de mannen bestaat dit uit een blauwe broek met lichtblauwe bloes en voor vrouwen uit een blauwe rok met
bloes. Bij speciale gelegenheden dragen militairen een ceremonieel tenue, afgekort ct. Dit is een donkerblauw pak of rok, met gouden
knopen en een pet of hoed. Vertrek je op uitzending, dan is je kleding aangepast aan de omstandigheden en de temperatuur van het gebied
waar je naar toe gaat. In Afghanistan dragen de meeste militairen een camouflagepak in woestijnkleuren omdat ze daar in de woestijn
zitten. In een aantal functies draag je speciale kleding. Vliegers dragen bijvoorbeeld een vliegeroveral, de brandweer heeft een speciaal
tenue dat niet zo snel in brand vliegt, koks werken met een kokspak dat hygiënisch is en een medisch verzorger draagt speciale witte
kleding.
spreekbeurt | werkstukken
Hier zie je allerlei verschillende
uniformen. Toch zijn dit
allemaal luchtmachters!
18
Hoofdstuk 7
Vliegers
Hoe word je vlieger en wat betekent het?
De meest bekende functie bij de luchtmacht is de piloot of vlieger, zoals deze bij de luchtmacht wordt genoemd. Je kunt jachtvlieger of helikoptervlieger worden. Welke van de twee
het wordt, weet je bijna nooit van tevoren. Alleen je lengte kan bij de keuring al iets verraden.
Mensen tussen de 1.93 meter en de 2.00 meter zijn passen niet zomaar in alle vliegtuigen.
Verder hangt het af van hoe goed je iets kunt en wat je wilt worden, maar ook waar de
luchtmacht behoefte aan heeft.
Een opleidingsvliegtuig om het te leren.
Niet iedereen kan vlieger worden. Een F-16 straaljager of Apache is een krachtig wapen, waarmee je
vliegt onder de meest extreme omstandigheden. Zo kan het voorkomen dat je tussen hoge bergen
door moet vliegen, boven verblindende sneeuw, moet landen in opstuivend woestijnzand, in
pikdonkere nachten of als je wordt beschoten. In een transporthelikopter of transportvliegtuig
ben je daarnaast ook nog eens verantwoordelijk voor bemanning en materiaal dat je vervoert.
Ook krijg je in veel vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht, maar vooral in de F-16, te maken
met G-krachten. Dat is een druk die ontstaat op je lichaam doordat je heel snel vliegt of omdat je
snelle bochten maakt bijvoorbeeld om de vijand af te leiden. Hierdoor verdwijnt het bloed uit je hoofd en kun je flauwvallen. Daarom moet je tijdens zo’n bocht het bloed in je hoofd persen. Als
hulpmiddel dragen F-16 vliegers daarom een speciale G-broek die hen helpt.
Naast flauwvallen kun je door deze manier van vliegen heel misselijk worden. Loadmasters
hebben achterin een helikopter altijd spuugzakjes liggen. Omdat er relatief weinig vliegers zijn,
zijn ze vaak van huis. Dat komt omdat ze veel moeten trainen om al hun vaardigheden bij te
houden. Ook worden ze regematig uitgezonden.
Les in de klas.
Wanneer je geslaagd bent, word je gedoopt.
spreekbeurt | werkstukken
Twee leerlingvliegers
controleren de Apache voordat
ze gaan vliegen.
19
Opleiding
Als je vlieger wilt worden, moet je met al deze omstandigheden om leren gaan. Je mag als vlieger namelijk geen fouten maken. De
opleiding is dan ook erg zwaar. De opleiding tot vlieger duurt 3,5 jaar en bestaat uit vier delen.
Deel 1 is de selectie en militaire basisopleiding op de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Deze duurt minimaal 4 maanden en
maximaal 4 jaar.
In deel 2 volg je de Elementaire Militaire Vlieger Opleiding (EMVO) in Woensdrecht. De toekomstige vliegers worden verder getest op
vliegvaardigheid, stressbestendigheid en het verwerken van G-krachten. Hier krijgen de leerlingen te horen voor welk toestel ze meest
geschikt zijn: de F-16 of de Cougar, Chinook of Apache. Van de 68 mensen die van de KMA afkomen, blijven meestal 44 mensen over.
Daarvan worden er maar tien tot twaalf F-16 vlieger.
Voor deel 3 gaan de leerlingvliegers naar Amerika. Op de vliegbasis Sheppard in de staat Texas leren de leerling F-16 vliegers vliegen in een
‘eenvoudig’ straalvliegtuig, de T-38. Hier krijgen ze hun ‘wing’, wat betekent dat ze zelfstandig kunnen vliegen. Helikoptervliegers krijgen
hun opleiding eerst in Fort Rucker (Alabama).
F-16 vliegers krijgen het laatste deel van hun opleiding op vliegbasis Springfield. En: de eerste vlucht alleen in een F-16. Voor Apachevliegers
vindt dit plaats in Fort Hood inTexas. Elk type vliegtuig heeft zijn eigen opleidingstraject.
Andere beroepen
Naast vliegers zijn er nog veel meer beroepen binnen de luchtmacht. Denk aan een baan als
loadmaster, navigator, maar er zijn ook functies in andere vakgebieden. Zo zijn er banen in de
hulpverlening (zoals brandweermensen, arts, geneeskundige verzorgers en sportinstructeurs),
techniek (technici voor vliegtuigen, voertuigen of ict), algemene ondersteuning (zoals musici,
bedrijfseconomen, loopbaanbegeleiders en cateraars), operationele ondersteuning (luchtverkeeren gevechtsleiders, meteorologen, mensen voor navigatie en intell), bewaking (objectgrondverdedigers, bewakers en speurhondengeleiders), luchtverdediging (verschillende functies bij het
PATRIOT-raketsysteem) en logistiek (chauffeurs en andere logistieke functies).
De POL tankt vliegtuigen en voertuigen bij.
Force Protection die de Hercules bewaakt.
spreekbeurt | werkstukken
De verkeersleiding heeft
contact met landende en
stijgende vliegtuigen.
20
De cross-servicer loodst vliegtuigen naar binnen.
Veelgestelde vragen
Algemeen Koninklijke Luchtmacht
1. waar staan de vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht in Nederland?
2. de luchtmacht is onderdeel van Defensie, hoe zit dat?
3. hoe oud is de luchtmacht?
4. hoeveel mensen werken bij de luchtmacht?
5. hoe groot is een vliegbasis?
6. hoe word je piloot binnen de luchtmacht?
7. wat kun je nog meer worden bij de luchtmacht?
8. welke opleidingsmogelijkheden zijn binnen de luchtmacht?
9. welke vliegtuigen, helikopters en geleide wapens heeft de luchtmacht?
10. wat is een squadron?
11. wat betekenen MP Liboza, Hepla en Lupa?
12. waarom hebben sommige vliegtuigen bij de luchtmacht een naam?
13. waarom hebben sommige F-16’s een papegaai op hun staart?
14. hoe krijgen vliegers hun codenaam?
15. wanneer kun je een kijkje nemen achter de schermen van de luchtmacht?
Jachtvliegtuigen
16. hoe snel vliegt een F-16?
17. wat gaat er harder: een F-16 of een Formule1 auto?
18. hoe lang vliegt de luchtmacht met de F-16?
19. wie zijn er allemaal voor nodig om een F-16 te laten vliegen?
20. hoelang kan een F-16 vliegen op een tank kerosine?
21. welke nieuwe jachtvliegtuigen zijn in de race om de F-16 op te volgen?
22. wat kan de F-16 meenemen aan bewapening?
23. waar wordt een F-16 allemaal voor gebruikt?
24. hoe vaak moet een F-16 terug voor onderhoud?
25. wat heeft een vlieger allemaal aan in een F-16?
Overig materieel
26. hoe wordt een F-16 in de lucht bijgetankt?
27. welke vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht kunnen een autootje vervoeren?
28. hoe werken de raketten van de luchtmacht?
29. hoe snel kan een E-One brandweerauto`s een brand blussen?
30. hoe kunnen vliegers ’s nachts zien waar ze vliegen?
Personeel
31. wanneer gaat een luchtmachter met pensioen?
32. welke rangen kent de luchtmacht?
33. waarom moeten militairen zoveel oefenen?
34. wat voor kleding draagt een militair?
35. hoe ziet de gevechtuitrusting van een militair eruit?
36. wanneer krijg je als militair een medaille?
37. is iemand met veel medailles belangrijker dan iemand met minder?
38. Wat is een veteraan?
spreekbeurt | werkstukken
21
Operaties
39. aan welke operaties neemt de luchtmacht deel?
40. met wie werkt de luchtmacht samen?
41. werkt de luchtmacht ook met dieren?
Overig
42. hoe weet je waar je heen moet in de lucht?
43. hoe blijft een vliegtuig in de lucht?
44. hoe bestuur je een vliegtuig of helikopter?
45. wat gebeurt er als een vliegtuig in de lucht een probleem krijgt?
46. waarom hebben militairen een eigen alfabet?
spreekbeurt | werkstukken
22
Antwoorden
KLu
Algemeen
1. waar staan de vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht in Nederland?
Alle vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht zijn verspreid over zes vliegbases door het hele land. De F-16 jachtvliegtuigen staan op
vliegbasis Leeuwarden en vliegbasis Volkel. De transportvliegtuigen (KDC-10, C-130 en Gulfstream) staan op vliegbasis Eindhoven. De
meeste helikopters (Apache gevechtshelikopters, Cougar en Chinook transporthelikopters en Alouette VIP-helikopter) staan op vliegbasis
Gilze-Rijen. De Lynx reddingshelikopter staat op Maritiem Vliegkamp De Kooy in Den Helder. Het PC-7 lesvliegtuig, waar alle vliegers hun
eerste opleiding in krijgen, staan op vliegbasis Woensdrecht. Dan staat de AB-412 Search and Rescue reddingshelikopter ook nog op
vliegbasis Leeuwarden. In de nabije toekomst worden de AB-412 en de Lynx vervangen door de NH90 helikopter die komt te staan op
vliegbasis Gilze-Rijen en Maritiem Vliegkamp de Kooy.
Dan zijn er nog vier andere luchtmachtonderdelen in Nederland waar geen helikopters en vliegtuigen staan. Als deze er echter niet zijn,
kunnen de vliegtuigen en helikopters niet vliegen. Op het Air Operations Control Station Nieuw Milligen bijvoorbeeld zit de luchtverkeersen gevechtsleiding. Zij leiden de vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht door de lucht, zodat ze geen botsingen maken. Op
Luchtmachtbasis de Peel staan de geleide wapens van de luchtmacht. Deze raketten beschermen een grondgebied vanaf de grond. In het
Centrum voor Mens en Luchtvaart in Soesterberg worden vliegers getraind en gekeurd. Verder worden belangrijke beslissingen over de
luchtmacht gemaakt op het hoofdkwartier in Breda, waar ook de hoogste baas van de luchtmacht zit.
2. de luchtmacht is een onderdeel van Defensie, hoe zit dat?
Defensie bestaat uit vier verschillende onderdelen. Dit heten met een moeilijk woord de operationele commando’s of krijgsmachtdelen.
Dit zijn de Koninklijke Luchtmacht, de Koninklijke Marine, de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Marechaussee. De luchtmacht
houdt zich bezig met alles wat met lucht te maken heeft, de marine met alles op en rond de zee en de landmacht op en rond land. De
Marechaussee is de militaire politie, die bij alle missies in Nederland en het buitenland betrokken is.
3. hoe oud is de luchtmacht?
De Koninklijke Luchtmacht zoals wij die nu kennen is pas opgericht in 1953. Veertig jaar daarvoor werd echter al een begin gemaakt met de
luchtmacht. Die hoorde toen nog bij de landmacht. Pas toen duidelijk werd dat vliegtuigen heel belangrijk voor Defensie waren, werd het
een apart krijgsmachtdeel. Voor meer informatie zie hoofdstuk 1 geschiedenis.
4. hoeveel mensen werken bij de luchtmacht?
Bij Defensie werken bijna 70.000 medewerkers. Meer dan 11.000 mensen werken daarvan bij de luchtmacht. Naast militairen, werken ook
´gewone` mensen bij de luchtmacht die geen uniform dragen en niet uitgezonden kunnen worden. Zij zorgen ervoor dat militairen hun
opdrachten overal ter wereld kunnen uitvoeren.
5. hoe groot is een vliegbasis?
Een vliegbasis is net een klein dorp. Het heeft verschillende wegen, kantoren, garages voor de vliegtuigen en helikopters (dit heten
hangaars), maar ook een restaurant en een winkeltje. De meeste vliegbases zijn meer dan driehonderd voetbalvelden groot (500 hectare).
Meestal werken er meer dan duizend personen.
6. hoe word je piloot binnen de luchtmacht?
Bij de luchtmacht worden piloten vliegers genoemd. Niet iedereen kan vlieger worden. Zowel de keuring, die je van te voren krijgt, als de
opleiding is heel zwaar. Heel veel mensen vallen daarbij af. De opleiding en keuring duren minimaal 3,5 jaar en bestaan uit vier delen.
spreekbeurt | werkstukken
23
Tijdens deel 1 worden de mensen geselecteerd die goede kans hebben om vlieger te worden. Als vlieger moet je heel veel tegelijk kunnen,
daarom is niet ieder daarvoor geschikt en gaan maar weinig mensen echt door naar de militaire basisopleiding. Mensen die het wel halen,
gaan in dit eerste deel naar de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Hier leren ze de basis in vier maanden weg hoe het is om militair te
zijn, zoals marcheren, salueren (groeten), sporten en hoe de wereld van Defensie eruit ziet.
Deel 2 is de vervolgopleiding bij de Elementaire Militaire Vlieger Opleiding op vliegbasis Woensdrecht. Hier worden de toekomstige
vliegers getest op hoe goed ze waarschijnlijk kunnen vliegen, hoe goed ze tegen hoge druk kunnen en of ze tegen G-krachten kunnen. Dit
is kracht die op je lichaam komt staan als je met een vliegtuig snelle bochten maakt.
Tijdens deze fase vallen ongeveer 24 studenten af. De mensen die overblijven krijgen in dit deel ook te horen op welk vliegtuig of welke
helikopter ze gaan vliegen. Dit mag je dus niet helemaal zelf bepalen. Uiteindelijk zullen maar tien tot twaalf mensen uit de groep een F-16
mogen besturen. De anderen krijgen een opleiding tot vlieger van een ander type vliegtuig of helikopter zoals de Chinook, Cougar en Apache.
Deel 3 speelt zich af in Amerika. Leerlingvliegers voor de F-16 krijgen hun verdere opleiding op vliegbasis Sheppard in de staat Texas. Hier
leren ze vliegen in een ‘eenvoudig’ straalvliegtuig, de T-38. Als ze de opleiding halen, ontvangen ze hier hun ‘wing’(brevet). Dat is een heel
belangrijk moment: het betekent dat ze vanaf dan alleen mogen vliegen op dat type vliegtuig. Leerlingvliegers voor transporthelikopters
krijgen hun verdere opleiding in Fort Rucker en leerlingvliegers voor de Apache in Fort Hood.
Deel 4 is de opleiding tot F-16-piloot op vliegbasis Springfield in de staat Ohio. En de eerste keer alleen in een vliegtuig, oftewel de
solovlucht.
7. wat kun je nog meer worden bij de luchtmacht?
Naast vliegers zijn er nog veel meer beroepen binnen de luchtmacht. Denk aan een baan als loadmaster, waarin je verantwoordelijk bent
voor de vracht en passagiers achterin een vliegtuig of helikopter of navigator, waarbij je de vlieger naar de juiste bestemming begeleid.
Maar er zijn ook functies in andere vakgebieden, zoals in de:
- Hulpverlening: denk aan brandweermensen, dokters, verplegers en sportinstructeurs
- Techniek: technici voor vliegtuigen, voertuigen of ict (computers)
- Algemene ondersteuning: zoals muzikanten, bedrijfseconomen, loopbaanbegeleiders en koks
- Operationele ondersteuning: luchtverkeer- en luchtgevechtsleiders, meteorologen (houden zich met het weer bezig), vogelwachten
(die bijhouden hoeveel vogels er op vliegbases zijn en ze eventueel wegjagen als er vliegtuigen opstijgen), mensen voor navigatie en
Intel (geheime militaire informatie)
- Bewaking: objectgrondverdedigers (die onder meer vliegtuigen en helikopters bewaken), bewakers en speurhondengeleiders
- Luchtverdediging: verschillende functies bij het PATRIOT-raketsysteem
- Logistiek: chauffeurs en andere logistieke functies waarbij spullen vaak per vliegtuig moet worden vervoerd
8. welke opleidingsmogelijkheden zijn er binnen de luchtmacht?
Met een VMBO kun je onderofficier worden. Daarvoor ga je eerst naar de Koninklijke Militaire School Luchtmacht. Afhankelijk van de
functie die je krijgt, krijg je een speciale vakgerichte opleiding.
Als je HAVO of VWO hebt, kun je officier worden. Daarvoor volg je een vierjarige opleiding aan de Nederlandse Defensie Academie (NLDA),
waar je een bepaald vakgebied kan kiezen.
Heb je al een hogere opleiding gedaan (beroepsopleiding), dan kan je als specialist bij Defensie komen werken. Dit geldt bijvoorbeeld voor
dokters, psychologen, dominees en voorlichters. Hiervoor volg je een verkorte opleiding aan de NLDA van een jaar of korter, waarna je in je
vakgebied als militair aan het werk kunt.
Naast de standaard opleidingen biedt de luchtmacht heel veel mogelijkheden voor het volgen van opleidingen en cursussen, zowel binnen
als buiten de luchtmacht.
spreekbeurt | werkstukken
24
9. welke helikopters, vliegtuigen en geleide wapens heeft de luchtmacht?
De Koninklijke Luchtmacht heeft vliegtuigen, helikopters en geleide wapens voor verschillende taken. De F-16 is hier het bekendste
voorbeeld van, maar de luchtmacht heeft ook geleide wapens, transporthelikopters en –vliegtuigen en gevechts- en reddingshelikopters.
Hierdoor heeft het tijdens operaties op elk vlak toestellen beschikbaar. Wat ze allemaal kunnen en waarvoor ze gebruikt worden, vind je in
hoofdstuk 3.
10. wat is een squadron?
De luchtmacht is verdeeld in squadrons. In deze groepen (eenheden) zijn vliegtuigen ingedeeld per type met mensen die zijn opgeleid op
dit specifieke type. Elk vliegtuig en elke helikopter is namelijk weer anders. Zo heeft elk squadron zijn eigen vliegers, loadmasters en
techneuten die alles van dat type vliegtuig afweten. De luchtmacht heeft ook zogenoemde faciliterende squadrons, die geen vliegtuigen
hebben, maar die uiteindelijk ook nodig zijn om de vliegtuigen te laten vliegen. Denk aan bijvoorbeeld aan een squadron met bewakers of
brandweermensen. Zonder bewakers zou iedereen zomaar de vliegbases op kunnen en de vliegtuigen kunnen vernielen. Zonder brandweer
mag een vliegtuig of helikopter niet opstijgen, want als er iets zou gebeuren, moet de brandweer snel kunnen helpen.
Elk squadron heeft een eigen nummer en vaak ook een naam en een motto (een spreuk), die te maken heeft met wat het squadron doet.
Een voorbeeld hiervan zijn de F-16 squadrons. Dit zijn vijf verschillende met de nummers: 322, 323, 311, 312 en 313. De eerste twee bevinden
zich op vliegbasis Leeuwarden en de andere drie op vliegbasis Volkel.
11. wat betekenen MP Liboza, Hepla en Lupa?
De luchtmacht maakt net als de andere Defensieonderdelen veel gebruik van afkortingen. Dit komt vooral doordat veel afdelingen lange
moeilijk uit te spreken namen hebben. De meeste mensen gebruiken daardoor liever de verkorte vorm. Een paar voorbeelden:
Aho: Afdeling Helikopter Operaties
Lutra: Luchttransport
AGWFPO: Afdeling Geleide Wapens Force en Protection
C-LSK: Commandant Luchtstrijdkrachten (hoogste baas van de luchtmacht)
Maar Defensie kort ook andere woorden af. Sommige om het serieuze werk van een militair wat luchtiger te maken, andere omdat je in het
veld minder woorden nodig hebt of als code.
Kun je bijvoorbeeld ontcijferen wat de volgende zinnen betekenen?
Heb jij je lupa, hepla en mp in liboza?
Ik wil dat je in giwapa hakebi naar de zau gaat voor zhkh. Dat is niet moeilijk: een kikadewado.
Kijk maar wat het betekent:
Lupa: lunchpakket
Mp liboza: Militair paspoort in linker boven zak
Hepla: Herkenningsplaatje
Hakebi: Hakken billen (bij hardlopen voeten naar je billen)
Kikadewado: Kind kan de was doen (dat is eigenlijk heel simpel)
Zau: ziekenauto
ZHKH: Zelf Hulp Kameraden Hulp (eerste hulp)
Giwapa: Gillende wandelpas
spreekbeurt | werkstukken
25
12. waarom hebben sommige vliegtuigen bij de luchtmacht een naam?
Nog niet heel lang geleden had geen enkel vliegtuig officieel een naam binnen de luchtmacht. Toen er in 1990 nieuwe transportvliegtuigen
werden gekocht, besloot de luchtmacht de grootste transportvliegtuigen een naam te geven. De C-130’s, KDC-10’s en vroeger de Fokkers
zijn genoemd naar mensen die belangrijk zijn geweest voor de luchtmacht of voor Nederlandse luchtvaart.
De Herculessen heten Ben Swagerman en Joop Mulder. Ben Swagerman was een militair die met een Fokker T5 bommenwerper missies
uitvoerde in de meidagen van 1940. Bij een van de laatste vluchten is hij samen met andere bemanning omgekomen. Omdat hij met gevaar
voor eigen leven de vijand zoveel verlies heeft toegebracht, kreeg hij na zijn dood de allerhoogste medaille. Hierbij werd hij benoemd tot
Ridder in de Militaire Willemsorde. Ook Joop Mulder heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven veel oorlogsvluchten uitgevoerd, waarbij hij verschillende keren beschoten is. Voor zijn moedige optreden kreeg hij een dapperheidsmedaille: het
vliegkruis. De KDC-10`s heten Prins Bernard en Jan Scheffer. De eerste is de vader van Koningin Beatrix. Hij speelde tijdens de Tweede Wereldoorlog
een belangrijke rol voor de luchtmacht. Prins Bernhard was toen generaal, maar voerde ook oorlogsvluchten uit. Voor zijn optreden
ontving hij een van de hoogste onderscheidingen, de Militaire Willemsorde. Jan Scheffer, waar de tweede KDC-10 naar is vernoemd, vloog
ook in de Tweede wereldoorlog als vlieger. Ook hij kreeg voor zijn moedige optreden een Militaire Willemsorde.
13. waarom hebben sommige F-16’s een papegaai op hun staart?
Elk squadron heeft een eigen mascotte, meestal is dit een dier. Dit gebruiken ze bij internationale oefeningen om zich te onderscheiden
van andere squadrons en landen. Ook is het terug te vinden op hun badges die ze op hun borst dragen, in hun squadrongebouwen en op
de staarten van hun helikopters of vliegtuigen.
Het 322 F-16 Squadron was het eerste squadron met mascotte, de roodstaartpapegaai Polly Grey. Deze bracht een van de vliegers in 1943
mee uit Londen, toen dit squadron in de Tweede Wereldoorlog nog vanuit Engeland vloog. Omdat de papegaai niet kon praten, kreeg het
squadron het motto: niet praten maar doen. De ‘echte’ Polly Grey is uiteindelijk in Engeland achter gebleven. In Nederland heeft het
squadron door de jaren heen ook steeds een ‘nieuwe’ Polly Grey gehad. Deze blijft echter altijd op vliegbasis Leeuwarden en gaat nooit mee
op oefening of uitzending.
14. hoe krijgen vliegers hun codenaam?
F-16 vliegers hebben naast hun gewone naam ook een codenaam of callsign, zoals ze dat noemen. Deze bijnaam gebruiken ze tijdens
communicatie in de lucht. Deze staat ook met een naamplaatje op hun vliegerpak.
Een callsign krijgen vliegers van hun collega’s als ze net op het squadron aan het werk zijn. De naam heeft meestal te maken met iets
opvallends van de persoon zelf of met iets geks of bijzonders wat hij of zij heeft gedaan. Zo was er bij de luchtmacht een vlieger die was
vernoemd naar het tandpastamerk ´MacCleans`, omdat hij altijd zo´n grote glimlach had. Ook was er een vlieger die als codenaam Blondie
had, omdat hij zulk fel blond haar had.
Alle collega`s verzinnen een naam voor de persoon die een bijnaam moet krijgen, en daar wordt er eentje uitgekozen. Die persoon heeft
daar zelf geen zegje in.
spreekbeurt | werkstukken
26
15. Wanneer kun je een kijkje nemen achter de schermen van de luchtmacht?
Tijdens de Luchtmachtdagen opent de luchtmacht voor twee dagen de poort van één van haar vliegbases. Iedereen kan dan kennismaken
met de vliegtuigen, het personeel en alle andere zaken van de luchtmacht. Diverse stands, tentoongestelde vliegtuigen en een spectaculaire vliegshow met deelnemers uit binnen- en buitenland zorgen voor een gevuld dagprogramma.
De vliegshow vormt voor velen het hoogtepunt van de Luchtmachtdagen. De vliegers van helikopters en jachtvliegtuigen uit binnen- en
buitenland halen alles uit de kast om het publiek te vermaken. Spectaculaire loopings, rolls, formatievluchten en gekleurde stroken rook
in de lucht zorgen ervoor dat je je blijft verbazen.
Een blik op het verleden, heden maar vooral ook op de toekomst! De nieuwste technieken kun je zien en ook ervaren. Kruip in de rol van
luchtverkeersleider achter de radar en test je ruimtelijk inzicht. Altijd al in een keer in een F-16 willen zitten? Tijdens de Luchtmachtdagen
kan het! Je kunt op de foto in een vliegeroveral en plaats nemen achter de stuurknuppel van een echte straaljager.
Tijdens deze dagen kun je ook kennis maken met het personeel van de luchtmacht. Vliegers, technici, verpleegkundigen maar bijvoorbeeld
ook sportinstructeurs en bewakers. Je kunt hen vragen hoe het is om militair te zijn of hoe het voelt om te mogen vliegen in een helikopter. Maar ze laten je ook kennismaken met het militaire leven. Zo kun je bijvoorbeeld een sportles volgen. Op de internetsite van de
luchtmacht www.luchtmacht.nl kun je vinden wanneer en waar de Luchtmachtdagen plaatsvinden.
Jachtvliegtuigen
16. hoe snel vliegt een F-16?
Een F-16 heeft is een van de snelste vliegtuigen op aarde. Het jachtvliegtuig heeft een topsnelheid van 2000 kilometer per uur. Dat is bijna
twintig keer zo hard als een auto die op de snelweg rijdt.
Bij 1250 kilometer per uur gaat een F-16 al sneller dan het geluid. Als dat gebeurt hoor je op de grond een enorme knal, dat heet een sonic
boem. Omdat dieren daarvan schrikken en zelfs ramen kunnen springen, mogen vliegers boven Nederland niet harder 1000 kilometer per
uur vliegen. Boven de Noordzee of delen van landen waar niemand woont, vliegen F-16’s wel veel harder.
17. wat gaat er harder: een F-16 of een Formule1 auto?
Straaljagers staan natuurlijk bekend om hun snelheid, maar raceauto`s ook. Daarom besloten een F-16 van de luchtmacht en een Formule1
auto in 2007 een wedstrijdje te doen. Op vliegbasis Volkel zouden ze een kilometer lang tegen elkaar strijden en dan kijken wie de snelste
van de twee zou zijn. En wat denk je? De Formule1 auto was als eerste weg. Terwijl deze over de startbaan scheurde, kwam de F-16 steeds
dichterbij totdat deze nog voor de finish voorbij stoof. Gek? Niet echt. Een Formule1 auto kan maximaal 360 kilometer per uur rijden. Een
F-16 kan meer dan vijf keer zo snel!
18. hoe lang vliegt de luchtmacht met de F-16?
De luchtmacht vliegt al sinds 1979 met de F-16. Daarvoor vloog de luchtmacht met de F-104 Starfighter en de NF-5, twee jachtvliegtuigen die
minder konden dan de F-16. De meeste Nederlandse F-16’s zijn dus dertig jaar oud. Omdat ze heel intensief gebruikt worden en op hoge
snelheid vliegen, zijn ze al een paar keer flink verbouwd. Hierbij zijn zelfs de vleugels vervangen net als de aluminium platen op het
vliegtuig. Ook de cockpit is gemoderniseerd, door er hypermoderne computerprogramma’s in te plaatsen. Ondanks dat zijn de
Nederlandse F-16’s bijna versleten en moet er dus een nieuw jachtvliegtuig komen. Nederland is nog aan het kijken welk toestel dit wordt.
De twee favorieten zijn de Amerikaanse Joint Strike Fighter F-35 of de Saab Gripen Next Generation.
spreekbeurt | werkstukken
27
19. wie zijn er allemaal voor nodig om een F-16 te laten vliegen?
Je zou het niet verwachten, maar naast de vlieger zijn er mensen uit zeker 25 verschillende vakgebieden nodig om een F-16 te laten vliegen. Een
vakgebied is een afdeling waar iedereen speciale kennis heeft van een bepaald gebied.
Heel belangrijk zijn de techneuten die de F-16 klaarmaken. Ze checken bijvoorbeeld voor en na elke vlucht of alles het nog doet. Ook kijken ze
of er nog genoeg vloeistoffen in het vliegtuig zitten zoals olie en water, kijken of er geen beschadigingen zijn en bekijken bijvoorbeeld
instrumenten die het niet doen. Speciale wapentechneuten controleren onder meer de schietstoel (daar zitten namelijk explosieven onder) en
vullen eventueel wapens aan. Een crewchief (baas van de techneuten) bepaalt daarna of de F-16 veilig genoeg is om te gaan vliegen.
Ook zijn er speciale luchtmachters die een F-16 aftanken. Dit heten POL-chauffeurs, dat is een afkorting voor Petrol Oil and Lubrications,
oftewel brandstof, olie en smeermiddelen. Zij rijden bijna de hele dag op en neer tussen alle vliegtuigen op de vliegbasis die getankt moeten
worden. Ook checken ze elke dag de brandstof in de brandstofputten op vliegbasis of deze nog goed is.
De afdeling gronduitrusting zorgt dat alle grondapparatuur die nodig is voor de F-16`s, werkt. Hierbij horen bijvoorbeeld generatoren. Deze
zijn nodig om een F-16 van stroom te voorzien als de motor niet draait. Hierdoor kunnen de techneuten nakijken of alle systemen het nog wel
doen.
Er zijn speciale luchtmachters die zich bezighouden met de vliegveiligheiduitrusting van vliegers, dus wat ze in het vliegtuig aan en op hebben.
Zo controleren ze of de helm met alle communicatiemiddelen en camera-apparatuur nog goed werkt, of het harnas waar de parachute aan
hangt nog goed is, of de G-broek goed past, het survivalvest compleet is en het zuurstofmasker goed werkt. De vliegveiligheiduitrusting is een
heel belangrijke afdeling, want daar kan het leven van een vlieger vanaf hangen. Moet je je voorstellen als het harnas waar de parachute aan
hangt niet goed is. Als de vlieger in het ergste geval uit de F-16 moet springen, moet het harnas waar de parachute aan hangt niet scheuren.
Ook de G-broek moet goed zitten. Dit is een broek die bij de buik en de benen opblaast als een vlieger een snelle bocht maakt. Als dat niet
gebeurt, zakt je bloed uit je hoofd weg, waardoor je flauw kan vallen. Dat is niet erg handig als je met zo´n grote snelheid door de lucht vliegt.
De G in G-broek staat voor gravity, het Engelse woord voor zwaartekracht. Deze broek moet wel goed en comfortabel zitten, anders irriteert dat
tijdens het vliegen. Dat geldt ook voor de helm en het zuurstofmasker. Die moeten precies goed zitten, anders worden deze door de hoge
snelheid in je gezicht geduwd.
Voordat een vlieger kan gaan vliegen, heeft hij een plan nodig waar hij heengaat en hoe hij gat vliegen. De vluchtplanning helpt de vliegers
met het plannen van hun opdracht. Vluchtplanning heeft bijvoorbeeld alle kaarten die hiervoor nodig zijn en kunnen berekenen hoe lang het
duurt om ergens te komen.
Omdat er op een vliegbasis vaak veel natuur is, zitten er veel vogels. Die kunnen gevaarlijk zijn voor vliegers. Vogels kunnen namelijk in de
motor van een vliegtuig terechtkomen, waardoor het vliegtuig in het ergste geval kan neerstorten. Een vogelwacht houdt daarom bij waar
vogels zitten op de basis. Als ze een gevaar kunnen zijn voor vliegers, jaagt hij ze weg met een speciale auto. Deze maakt noodkreten van
vogels, waardoor ze schrikken en vluchten. Ook gebruiken vogelwachten soms een pistool waarmee ze waarschuwingsschoten in de lucht
schieten.
Ook is er een weerman nodig, die bij de luchtmacht meteoman of -vrouw wordt genoemd. Deze persoon maakt van te voren een weerbericht
voor de plekken waar de F-16 heen vliegt. Zo weet de vlieger wat voor weer hij kan verwachten en waar hij beter niet kan vliegen omdat het te
slecht is.
Als een vlieger dan gaat vlieger, is er een chauffeur nodig die hem of haar naar de F-16 brengt. Hiervoor moet je namelijk ook een stukje over de
start- en landingsbanen heen en daar mag je niet zelf op lopen. Dat komt omdat je in de weg kan lopen voor andere vliegtuigen. Ook kunnen
er onder je schoenen kleine steentjes zitten, die in de motorinlaat van het vliegtuig kunnen worden gezogen. Hierdoor kan de F-16 kapot gaan.
Voordat de F-16 de lucht in mag, moet er ook altijd een brandweer klaar staan, voor het geval er iets met de F-16 gebeurt. Bijvoorbeeld als het
een motorbrand zou krijgen, de remmen te warm zouden worden of de F-16 een klapband krijgt. Hierdoor kan hij ergens tegenaan rijden en in
brand kan vliegen.
Als alles klaar is, zoekt de vlieger contact met de verkeersleiding. Deze persoon ziet welke vliegtuigen er allemaal willen opstijgen en ziet op
spreekbeurt | werkstukken
28
schermen welke vliegtuigen er op dat moment in de lucht zijn. De verkeersleider praat met de vlieger over de radio en vertelt wanneer de
F-16 kan opstijgen of dat er nog een ander vliegtuig eerst gaat. Ook vertelt een verkeersleider op welke hoogte de vlieger kan gaan vliegen
om niet in botsing te komen met andere vliegtuigen.
Als er een oefening in de lucht plaatsvindt, heeft de vlieger ook nog contact met een gevechtsleider. Deze verkeersleider is gespecialiseerd
in snelle en bijzondere manoeuvres (draaien) en houdt daarvoor een apart gebied vrij, waar geen andere vliegtuigen mogen komen.
Om te zorgen dat er niemand van buiten de luchtmacht bij de F-16`s kan komen, worden deze op de vliegbases of in het buitenland
bewaakt. Dit gebeurt door bewakers met en bewakers zonder honden.
Je ziet dat er heel wat mensen voor nodig zijn om een F-16 te laten vliegen. Maar dit is nog niet alles. Naast al deze vakgebieden komen er
ook nog andere militairen aan te pas. Denk aan de medische dienst, die vlieger keurt en erbij is als een vlieger een noodlanding zou
maken. Denk ook aan degene die zorgt dat de nieuwe onderdelen voor een F-16 worden besteld en verstuurd. En natuurlijk de kok, die
zorgt dat de vlieger genoeg gegeten heeft, voordat hij zijn F-16 instapt. Eigenlijk is iedereen op de vliegbasis nodig om die ene F-16 te laten
vliegen.
20. hoe lang kan een F-16 vliegen op een tank kerosine?
Een F-16 vliegt net als andere vliegtuigen op de vliegtuigbrandstof kerosine. Een F-16 gebruikt gemiddeld 3000 liter kerosine per uur. Dat
lijkt heel veel, maar een passagiersvliegtuig zoals een Boeing 747 gebruikt bijvoorbeeld meer dan vier keer zoveel, namelijk 13.750 liter per
uur.
21. welke nieuwe jachtvliegtuigen zijn in de race om de F-16 op te volgen?
De F-16 is al dertig jaar oud en zoveel gebruikt dat er eigenlijk een ander jachtvliegtuig moet komen. Welke dat moet worden, is nog niet
helemaal bekend. Op dit moment wordt gekeken naar de F-35 Joint Strike Fighter en Saab Gripen Next Generation. Allebei de vliegtuigen
bestaan nog niet en worden op dit moment ontwikkeld. Dat maakt het voor Nederland extra moeilijk om te kiezen voor welk toestel ze
gaan. Het zijn in ieder geval allebei supermoderne jachtvliegtuigen, die nog beter hun opdrachten kunnen uitvoeren zijn dan de F-16. De
komende jaren wordt beslist welk vliegtuig de F-16 gaat opvolgen.
22. wat kan de F-16 meenemen aan bewapening?
De F-16 heeft wapens voor drie verschillende afstanden. Vanaf grote afstand (verder dan de vlieger kan kijken) gebruikt de F-16 een grote
radargeleide raket (de AIM-120 AMRAAM). Deze blijft het doel volgen nadat hij is afgevuurd, ook als het vijandelijke vliegtuig omdraait.
Voor doelen die dichterbij zijn, gebruikt de F-16 de sidewinder. Dit is een hittezoekende raket, die onder de vleugels hangt.
Als laatste heeft de F-16 een gun, die hij in een één-op-één-gevecht kan gebruiken. Dit heet een dogfight, in het Nederlands: hondengevecht. Bij het oefenen vinden F-16 vliegers dit vaak het leukst, omdat ze hun tegenstander goed kunnen zien. Daarnaast heb je hier tactiek
voor nodig. Dat betekent dat ze goed moeten kunnen mikken.
23. waar wordt een F-16 allemaal voor gebruikt?
De F-16 wordt voor verschillende taken gebruikt. Namelijk luchtverdediging, het aanvallen van gronddoelen, maar ook voor fotoverkenning. Al deze taken kan de F-16 zowel overdag als ‘s nachts uitvoeren. Kijk in hoofdstuk 3 hoe dit precies werkt.
spreekbeurt | werkstukken
29
24. hoe vaak moet een F-16 terug voor onderhoud?
Een F-16 moet onderhouden worden. Het vliegtuig vliegt namelijk zo hard, dat onderdelen heel snel slijten of er scheurtjes in het toestel
komen. Als deze niet worden vervangen, kan het vliegtuig niet meer vliegen.
Je hebt twee soorten onderhoud: het lijnonderhoud en de fase-inspectie.
Het lijnonderhoud gebeurt naast de startbaan (op de flightline) of in de hangaar. Techneuten maken hierbij het vliegtuig startklaar of
repareren kleine mankementen. Dit doen ze voor en na elke vlucht. Elke keer als een F-16 gaat vliegen en iedere keer als hij terugkomt,
wordt het vliegtuig nagekeken. Voordat het vliegtuig de lucht ingaat heeft dat de preflight (voor de vlucht). Hierbij letten de techneuten er
vooral op of er niets lekt, geen gekke dingen te zien zijn en of alle metertjes het doen. Als de F-16 terugkomt van een vlucht voeren de
techneuten een postflight (na de vlucht) uit. Hierbij gaan ze na of het vliegtuig geen beschadigingen heeft opgelopen en maken het alvast
deels klaar voor een volgende vlucht.
Tijdens een fase-inspectie krijt het vliegtuigen een grote beurt. Dit gebeurt nadat het 300 uur heeft gevlogen. Bij fase-onderhoud gaat de
hele F-16 uit elkaar en kijken de techneuten of er nergens scheurtjes zitten. De motor gaat eruit, de schietstoel, het landingsgestel en de
cockpit gaan eraf. Meestal staat de F-16 dan drie maanden in een hangaar. Hierna kan het weer veilig verder vliegen. Deze inspecties vinden
meestal plaats op het Logistiek Centrum Woensdrecht.
25. Wat heeft een vlieger allemaal aan in een F-16?
Een vlieger heeft in een F-16 meer aan dan alleen een vliegeroverall. Zo is hij voorbereid op de grote krachten die op hem komen te staan
tijdens het vliegen en op een eventuele bail-out. Dat is een evacuatie, waarbij hij met een schietstoel het vliegtuig moet verlaten. Omdat
dat zowel boven een jungle als boven zee kan gebeuren, heeft de vlieger van alles bij zich om zich te redden. Het volgende draagt een
vlieger tijdens een vlucht:
- Zuurstofmasker met zuurstofslang. In de lucht die we inademen zit zuurstof. Dit gebruiken wij om te leven. In een kleine ruimte als
een F-16 zit weinig zuurstof dat heel snel opraakt. Daarom draagt de vlieger een zuurstofmasker, waardoor hij gewoon kan blijven
ademen.
- Zwemvest. Dit blaast automatisch op zodra de vlieger in het water terechtkomt. Het zwemvest zorgt ervoor dat het hoofd boven water
blijft, ook als een vlieger bewusteloos raakt.
- Brandwerende vliegeroverall. Als de F-16 in brand zou vliegen, heeft de vlieger minder kans om verbrand te raken.
- G-broek. De slang van de G-broek zit vast aan de F-16. Tijdens snel vliegen en bochten krijgt de vlieger een enorme druk op zich, bijna
alsof er een olifant op hem gaat zitten. Dit komt door de zwaartekracht die hem naar beneden trekt en heet G-kracht (G is van gravity,
dus zwaartekracht in het Engels). Als je daar niets aan zou doen, kan al het bloed uit je hoofd naar beneden worden gedrukt, waardoor
je flauwvalt. En dat is natuurlijk niet handig als je meer dan tien kilometer hoog in de lucht vliegt. Daarom blaast de G-broek die
vliegers dragen automatisch zodra er G-krachten op de vlieger komen. Hierdoor blijft het bloed in het hoofd van de vlieger en blijft hij
bij bewustzijn.
- Vliegerhelm. F-16 vliegers dragen een supermoderne helm, het Joint Helmet Mounted Cueing System (spreek uit: ‘hemmiks’). Omdat
een F-16 vlieger door zijn cockpit meestal alleen lucht en wolken ziet, is het handig om vlieginformatie ergens te zien. Bijvoorbeeld
hoe hoog vlieg ik, hoe lang moet ik nog vliegen en waar vlieg ik eigenlijk? Deze informatie verschijnt op een klein schermpje in de
helm van de vlieger. Ook staat daar extra informatie als een vlieger ergens naar kijkt.
- Harnas. Dit dragen vliegers over hun overal. Hier zit ondermeer de parachute en het survivalpack aan vast. In het survivalpack zitten
allemaal dingen die nodig zijn om te overleven als een vlieger ergens neer zou storten. Denk aan wat eten, een radio om contact te
maken en kaarten.
- Klittenband. Alle informatie voor de vlucht ‘plakt’ de vlieger op het klittenband, onder andere de wapenchecklist, wat hij in nood
moet doen, vluchtplan et cetera.
spreekbeurt | werkstukken
30
Verder heeft een vlieger nog aan/bij zich:
- Handschoenen
- Reddingsmes
- Opbergvak
- Communicatiekabel
- Squadronbadge
Luchttransport
KDC-10
26. hoe wordt een F-16 in de lucht bijgetankt?
De luchtmacht heeft twee vliegtuigen die F-16’s tijdens het vliegen kunnen bijtanken, de KDC-10’s. Dit doen ze met een soort brandstofslang, een boom (spreek uit: boem), die onder het vliegtuig hangt. Doordat er vlakbij die slang camera’s hangen, kan een degene die de
boom bedient precies zien waar de F-16 zich bevindt. De F-16 moet precies onder de boom komen. Door lichtjes onder het vliegtuig kan hij
precies zien hoe ver hij nog moet vliegen om op de juiste plek te hangen. Als de F-16 op de juiste hoogte hangt, maakt de boom via een
klepje bovenop de F-16 contact, waarna de boomoperator de brandstof laat lopen. Als de F-16 volgetankt is, vliegt hij weg en kan een
volgende getankt worden.
27. welke vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht kunnen voertuigen vervoeren?
De Hercules is zo groot dat het militaire auto’s in zijn laadruim kan vervoeren. De Cougar en de Chinook transporthelikopters kunnen
kleine autootjes vervoeren. Deze hangen dan met een kabel onder de helikopter.
Deze helikopters kunnen niet alleen voertuigen vervoeren. Onder de Cougar, Chinooks of Lynx kunnen ook andere externe ladingen
gehangen worden, zoals netten met goederen, een waterzak om branden te blussen en vliegtuigonderdelen of grote wapens. De Chinook
is zelfs zo sterk dat hij ook wel eens is gebruikt om een vuurtoren te verplaatsen.
28. hoe werken de raketten van de luchtmacht?
De luchtmacht heeft een raktsysteem, dat heet PATRIOT (spreek uit: peetriot). Hiermee kunt je raketten afvuren, die andere raketten of
vliegtuigen kan vernietigen of onderscheppen, zoals dat heet. Deze slimme raketten volgen een vaste baan als ze zijn afgeschoten op een
bepaald doel. De PATRIOT zoekt dit doel op en vernietigd deze. Soms is dat doel wel tientallen kilometers af van waar de raket wordt
afgeschoten. Als een raket wordt afgevuurd gaat dat met heel veel herrie en een enorme vuurstaart. De luchtmacht probeert een keer per
jaar op het Griekse eiland Kreta te oefenen met het afvuren van raketten.
De naam PATRIOT is een afkorting van Phased Array Tracking to Intercept On Target. Dit betekent ongeveer: het volgen en onderscheppen
van een doel met elektronisch gestuurde radarbundel.
De luchtmacht heeft twee PATRIOT-squadrons, die elk bestaan uit twee batterijen. Dan moet je niet denken aan een batterij voor je
mp3-speler, maar een soort eenheid. Een batterij bestaat namelijk uit zo’n 25 voertuigen, waaronder een radar, een commandopost, een
vuurleidingspost waar op de knop wordt gedrukt voor lancering en de lanceerstations, waar daadwerkelijk de raketten in worden geladen.
Al deze voertuigen zijn nodig om met de PATRIOT te opereren. Als je de batterijen bij je hebt, kun je het PATRIOT-raketsysteem overal ter
wereld gebruiken.
spreekbeurt | werkstukken
31
29. hoe snel kan een de E-One brandweerauto een brand blussen?
De E-One is veel groter en krachtiger dan de meeste brandweerauto`s. Dat is nodig, omdat de brandweer van de luchtmacht een vliegtuigbrand zo snel mogelijk onder controle wil krijgen. Dat komt omdat in een vliegtuig kerosine zit. Deze vliegtuigbrandstof is heel brandbaar
en kan grote ontploffingen veroorzaken. De E-One kan in een korte tijd heel veel water, poeder en schuim spuiten, waardoor de vliegtuigbrand binnen een minuut uit gaat. De E-One heeft hiervoor een tankinhoud van 12.000 liter water (dat zijn 1200 emmers water) en spuit
met een kracht van 7000 liter water per minuut op een afstand van 60 meter. Hij kan tegelijkertijd 750 liter schuim spuiten, poeder en twee
waterkanonnen inzetten.
30. hoe kunnen vliegers ’s nachts zien waar ze vliegen?
Militaire vliegers moeten soms ook ’s nachts vliegen. Omdat ze dan natuurlijk minder zien, maken de meeste vliegers gebruik van night
vision goggles. Dit is een speciale bril, waarmee ze beter kunnen kijken. Natuurlijk zien ze niet zoveel als overdag, maar toch kunnen ze
mensen zien bewegen en vormen onderscheiden en dat is handig, zeker als je niet al te hoog vliegt.
Personeel
31. wanneer stopt een luchtmachter met werken?
Een militair stopt eerder met werken dan de meeste andere mensen in Nederland. Dat komt omdat de meeste werknemers een kantoorbaan hebben, die ze tot hun 65-ste uit kunnen blijven voeren. Een militair doet echter vaak ook lichamelijk zwaar werk. Daardoor mag hij
vervroegd met pensioen.
32. welke rangen kent de luchtmacht?
Een beroepsmilitair heeft niet alleen een functie, maar ook een rang. Welke rang iemand heeft,
kun je zien op de rangonderscheidingstekens op de schouder van een militair. Meestal is je rang
hoger, wanneer je meer verantwoordelijkheid hebt. Dus wanneer je een baas bent of bepaalde
moeilijke opdachten uit moet voeren.
Bij Defensie en dus ook bij de luchtmacht bestaan in de rangen vier niveaus: soldaten, korporaals,
onderofficieren en officieren. De rang of het niveau waarop je bij Defensie kunt werken hangt
voor een deel af van het niveau van je opleiding, maar ook hoe graag je carrière wilt maken. Hoe
ouder je wordt of hoe meer opleidingen je doet, hoe hoger je rang kan worden.
SOLDAAT
3E KLASSE
SOLDAAT
2E KLASSE
TWEEDE
LUITENANT
EERSTE
LUITENANT
SOLDAAT KORPORAAL KORPORAAL
1E KLASSE
1E KLASSE
KAPITEIN
MAJOOR
WERKENBIJDELUCHTMACHT.NL
333.51.099 hyves card.indd 2
LUITENANT
KOLONEL
SERGEANT
KOLONEL
SERGEANT
1E KLASSE
SERGEANT ADJUDANT VAANDRIG
MAJOOR ONDEROFFICIER
COMMODORE GENERAAL
MAJOOR
LUITENANT
GENERAAL
GENERAAL
DE LUCHTMACHT. ÉÉN TEAM. ÉÉN TAAK
28-04-2009 15:29:04
Met een vooropleiding tot en met VMBO kun je in eerste instantie alleen soldaat, korporaal of onderofficier worden. Heb je je HAVOdiploma gehaald of nog hoger, dan kun je officier worden. Wanneer je heel goed je best doet, kun je de hoogste rang halen, dat is generaal.
Hoewel elk de luchtmacht, de landmacht, de marechaussee en de marine ongeveer dezelfde rangen hebben, zijn de namen anders. Een
commodore bij de luchtmacht heet bijvoorbeeld bij de marine een commandeur en bij de marechaussee en de landmacht een
brigade-generaal.
Bij de luchtmacht heb je de volgende rangen, van laag naar hoog: soldaat der derde klasse, soldaat der tweede klasse, soldaat der eerste
klasse, korporaal, korporaal der eerste klasse, sergeant, sergeant der eerste klasse, sergeant-majoor, adjudant-onderofficier, vaandrig,
tweede luitenant, eerste luitenant, kapitein, majoor, luitenant-kolonel, kolonel, commodore, generaal-majoor, luitenant-generaal,
generaal.
33. waarom moeten militairen zoveel oefenen?
Militairen doen soms gevaarlijk werk, waarbij mensenlevens op het spel kunnen staan. Om te zorgen dat ze tijdens dit werk zo min
mogelijk fouten maken, moeten ze veel trainen of oefenen. Wat ze trainen, hangt af van de functie van de militair. Een vlieger zal bijvoorbeeld veel oefenen met vliegen in allerlei weersomstandigheden en in allerlei landen, terwijl een brandweerman veel oefent met het
blussen van branden in allerlei soorten vliegtuigen en helikopters.
Daarnaast krijgen vooral vliegende bemanningen op het Vliegveiligheid Oefen en Test Centrum (VOTC) trainingen, waar ze training krijgen
wat ze moeten doen als ze neerstorten. Op het Centrum Voor Mens en Luchtvaart in Soesterberg leren vliegende bemanningen omgaan
met zwaartekracht en vliegbewegingen.
spreekbeurt | werkstukken
32
34. wat voor kleding draagt een militair?
Als militair draag je een uniform. Daar heb je verschillende soorten pakken in.
Op een vliegbasis dragen de meeste militairen het camouflagepak, een loszittend pak met vlekken.
Op het hoofdkwartier of het ministerie draag je een nettere versie, namelijk het blauwe uniform van de luchtmacht. Dit wordt het dagelijks
tenue genoemd, afgekort dt. Voor de mannen bestaat dit uit een blauwe broek met lichtblauwe bloes en voor vrouwen uit een blauwe rok
met bloes. De hogere rangen dragen daarbij een pet en de rangen daaronder de cap.
Bij speciale gelegenheden dragen militairen een ceremonieel tenue, afgekort ct. Dit is net een donkerblauw pak of rok, met gouden
knopen en een pet of hoed.
Vertrek je op uitzending, dan is je kleding aangepast aan de omstandigheden en de temperatuur van het gebied waar je naar toe gaat. In
Afghanistan dragen de meeste militairen een camouflagepak in woestijnkleuren omdat ze daar in de woestijn zitten. Maar in Afrika in de
jungle dragen ze hun groene vlekkenpak.
In een aantal functies draag je speciale kleding. Vliegers dragen bijvoorbeeld een vliegeroveral, de brandweer heeft een speciaal tenue dat
niet zo snel in brand vliegt, koks werken met een kokspak en een medisch verzorger draagt speciale witte kleding.
35. hoe ziet de gevechtuitrusting van een militair eruit?
Omdat militairen tijdens oefeningen en uitzendingen meestal niet in hotels of gebouwen slapen, maar vaak buiten in tenten, hebben ze
een speciale gevechtsuitrusting. Dit bestaat uit speciale kleding die goed tegen warmte of kou kan en allemaal handige hulpmiddelen die
van pas komen in dat gebied. De uitrusting is anders als ze naar een warme jungle of woestijn gaan, dan naar een gebied waar het vaak nat
en ijzig koud kan zijn. Omdat een militair op alles voorbereid moet zijn en soms lang van de bewoonde wereld weg is, heeft hij of zij vaak
een enorme rugzak bij zich. Hier kunnen tenten en soms zelfs hele radio´s aan hangen. Kijk maar eens hieronder wat ze meenemen tijdens
een woestijn of junglemissie.
Bedenk wat je allemaal nodig hebt als je naar de woestijn of naar de jungle in Afrika gaat. Hieronder staat het antwoord:
Bij alle opdrachten hebben militairen in ieder geval een camouflagejas, camouflagebroek, laarzen en onderkleding aan en bij zich. Ook
hebben ze een gevechtsvest van stof, dat ze over hun jas heen dragen. Hier kunnen ze allemaal dingen in stoppen of aan hangen. Ook
moeten er vaak nog overlevingspakketten mee, waarin eten en drinken zit. In plaats van brood eten militairen dan vaak harde koeken met
lang houdbaar smeerkaas of smeerworst. Ook zit er vaak een reep chocola en dextro energy in voor energie, zakje zout om tanden te
poetsen, poeder om limonade of koffie te maken. ´s Avonds eten ze vaak lang houdbare blikken of zakjes die je kunt aanlengen met water.
Verder nemen ze mee: kogelvrij vest, kooktoestel, multitool (soort super zakmes met gereedschap), veiligheidsbril, kompas, klamboe
tegen de muggen, poncho voor regen of om er een tentje van te maken, overall, muts, sjaal, elastiek met haken, reflecterende armband,
zak, handdoek, tent, zelfopblaasbaar matras, reparatieset voor luchtmatras, brandstof, slaapzak, lakenzak, hangslot, munitie, wapen,
veldfles, pet, hoed en een soort net op je helm waardoor deze gecamoufleerd is.
36. Wanneer krijg je als militair een medaille?
Onderscheidingen zoals een medaille zijn bedoeld als beloning of waardering voor degene die hem krijgt. Je kunt hem je om diverse
redenen krijgen. Zo ontvangt iedere militair die uitgezonden wordt een medaille. Als hij of zij na de uitzending terugkomt, krijgt diegene
meestal ook nog een Herinneringsmedaille voor Vredesoperaties. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld dapperheidonderscheidingen, Koninklijke
onderscheidingen of het draaginsigne voor gewonden. De luchtmacht heeft ook een speciale luchtmachtmedaille, die luchtmachters
ontvangen als ze langer meer dan driehonderd nachten van huis zijn geweest voor bijvoorbeeld oefeningen, en waar ze nog geen medaille
voor hebben gekregen.
spreekbeurt | werkstukken
33
37. is iemand met veel medailles belangrijker dan iemand met minder medailles?
Dat hoeft niet. Het hangt af van het soort medailles. Zo kan iemand heel veel medailles hebben, maar deze bijvoorbeeld hebben verdiend
bij wandelmarsen (soort wandelvierdaagse, alleen dan vaak langer). De hoogste medailles zijn dapperheidonderscheidingen en
Koninklijke onderscheidingen. De eerste krijgen mensen als ze iemand hebben gered of iets dappers hebben gedaan, waarbij ze hun eigen
leven op het spel zetten. Er zijn maar weinig mensen die deze hebben.
38. wat is een veteraan?
Een veteraan is een militair die niet meer voor Defensie werkt en voor het Koninkrijk Nederland op uitzending is geweest voor een
vredesmissie of in oorlogsomstandigheden. Veteranen zijn dus niet altijd oude mannen en vrouwen. Ook als jonge militairen die op
uitzending zijn geweest, een andere baan buiten Defensie nemen, zijn ze veteraan.
Operaties
39. aan welke militaire operaties neemt de luchtmacht deel?
De luchtmacht is met zijn vliegtuigen, helikopters en mensen de afgelopen jaren op heel veel plekken in de wereld geweest. Tijdens deze
missies werken ze samen met veel landen om een bepaald doel te bereiken. Meestal is dit vrede en veiligheid.
Op dit moment zijn er luchtmachters uitgezonden op de volgende plekken:
Afghanistan: De luchtmacht is hier met Apache gevechtshelikopters, Cougar en Chinook transporthelikopters, C-130 transportvliegtuig, en
F-16 jachtvliegtuigen. Hier werken en wonen bijna 300 luchtmachters, die meestal vier maanden uitgezonden zijn, voordat anderen ze
komen aflossen. In Afghanistan werken militairen samen de Afghaanse regering om vrede en veiligheid in het land te krijgen. Ook zorgen
ze voor wederopbouw. Denk aan het bouwen van scholen, maken van waterputten en aanleggen van electriciteit.
Irak, NTMI (Nato Traning Mission Iraq). Hier helpen Nederlandse militairen, waaronder luchtmachters, met het trainen van Iraakse
militairen en politie mensen.
Bosnië: Hier heeft jarenlang een burgeroorlog plaatsgevonden, waar veel slachtoffers bij zijn gevallen. Nu die er niet meer is, letten
militairen op of er geen nieuwe oorlog ontstaat en of iedereen zich aan de afspraken houdt die zijn gemaakt.
Somalië: In de Afrikaanse kustwateren zitten veel piraten die grote schepen overvallen voor geld. De Lynx helikopter van de luchtmacht
probeert samen met schepen van de marine deze piraten te stoppen.
Soedan: In dit Afrikaanse land, waar vaak veel oorlog is, letten militairen erop dat alle gemaakte afspraken worden nagekomen.
Ook zitten er luchtmachters in Kosovo, Israel, Libanon, Syrië, Ramallah en het Afrikaanse Congo.
40. met wie werkt de luchtmacht samen?
Allereerst werkt de luchtmacht samen met andere defensieonderdelen, dus de landmacht, marechaussee en de marine. Dit heet joint
optreden, Engels voor gezamenlijk.
Daarnaast werkt de luchtmacht tijdens operaties en oefeningen samen met verschillende landen. Dit heten samenwerkingsverbanden. Zo
heeft de luchtmacht een samenwerkingsverband met alle landen die zijn aangesloten bij de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie).
De voornamelijk westerse landen die hier lid van zijn hebben met elkaar afgesproken dat ze elkaar steunen. Als een van de landen wordt
aangevallen, komen andere legers NAVO-landen helpen.
Een ander samenwerkingsverband is het EPAF, het European Partcipating Air Forces (EPAF). Hiervan zijn de volgende landen lid: Nederland,
Noorwegen, Denemarken, België en Portugal.
spreekbeurt | werkstukken
34
41. werkt de luchtmacht ook met dieren?
Ja, met honden. Zo gebeurt de bewaking van de luchtmacht met honden. Deze honden worden opgeleid bij de politie en komen als ze
ongeveer een jaar oud zijn bij de luchtmacht. Elke hond heeft zijn eigen baasje. Bewakingshonden gaan s’ avonds niet mee naar huis,
omdat ze hun baas heel erg beschermen en daardoor niet altijd even betrouwbaar zijn voor anderen. Daarom zitten ze in kennels op de
vliegbasis. Wanneer daar iemand binnenkomt, beginnen alle honden in koor te blaffen.
Daarnaast maakt de luchtmacht gebruik van speurhonden. Dit zijn honden die worden opgeleid om explosieven of wapens op te sporen.
Zodra ze iets hebben gevonden dat een bom zou kunnen zijn, gaan ze zitten. De hondengeleider weet dan dat daar misschien iets explosiefs zit en roept de explosieven opruimingsdienst in om de bom onschadelijk te maken. Sinds 2009 gaan speurhonden ook mee naar
Afghanistan. Hier zoeken ze auto’s en kwala’s af. Dit zijn ommuurde Afghaanse huizen, waar vaak grote families leven. Soms zijn hier
wapens of explosieven verstopt.
Overig
42. hoe weet je waar je heen moet in de lucht?
De lucht is net een snelweg, waar heel veel vliegtuigen en helikopters op grote snelheid vliegen. Als vliegtuigen en helikopters zomaar door
de lucht zouden vliegen, kan het gebeuren dat ze tegen elkaar botsen. Daarom heeft de luchtmacht een eigen luchtverkeers- en gevechtsleiding. Deze zit op het Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM) in Garderen, maar ook op verkeerstorens op de vliegbases zelf.
Op het AOCS NM zitten militairen de hele dag achter computerschermen, waarop ze bijna alle vliegtuigen zien die in Nederland in de lucht
zijn. De luchtverkeersleiding vertelt piloten over de radio waar ze het beste kunnen vliegen om niet met een ander vliegtuig in botsing te
komen. Tijdens een oefening vliegen militaire vliegtuigen nog harder dan normaal. Daarom hebben de piloten dan contact met gevechtsleiding. Omdat helikopters vrij laag en minder snel vliegen, hebben ze weinig contact met luchtverkeersleiding. Zij vliegen vooral op zicht,
dus op wat ze voor zich zien.
Hoe werkt het?
Vanaf het moment dat een vliegtuig op wil stijgen, heeft de vlieger al contact met de luchtverkeersleiding. Dat begint met contact met de
verkeerstoren die op elk vliegveld staat. Vanuit hier kan de verkeersleiding precies zien of de start- en landingsbaan vrij is om op te stijgen.
Zodra het vliegtuig in de lucht is, gaat het contact over naar de verkeersleiding op Schiphol of op het AOCS NM. Zij geven door de radio aan
of de weg in de lucht vrij is.
43. Hoe blijft een vliegtuig in de lucht?
Normaal gesproken als je iets zwaars in de lucht gooit, dan valt het meteen weer naar beneden. Dat komt door de zwaartekracht. Deze trekt
alles naar de aarde. Waarom blijft iets zwaars als een vliegtuig dan wel in de lucht?
Wanneer iets heel snel gaat, ontstaan er windstromingen die een druk geven. Denk maar eens als je in de auto zit en je hand rechtop uit het
raam houdt: die wordt weggeblazen. Wanneer je die hand nu horizontaal houdt, net zoals de vleugel van een vliegtuig, zul je merken dat
hij omhoog gaat. Dit komt door de opwaartse druk. Zo werkt het bij een vliegtuig ook. Doordat de vleugels van een vliegtuig een bepaalde
stand en vorm hebben, ontstaat die opwaartse druk wanneer het vliegtuig genoeg snelheid maakt. Daardoor kan hij dus vliegen. Zelf met
meer dan 350 passagiers en vracht aan boord!
44. Hoe bestuur je een vliegtuig of een helikopter?
Stampen, gieren en rollen: daar bestuur je een vliegtuig mee. Huh?
Het besturen van een vliegtuig lijkt een beetje op fietsen. Als je met een fiets een bocht wilt maken, draai je niet alleen je stuur, maar ook je
lichaam die richting op. Doe je dat niet, dan raak je uit balans en val je. Voor vliegen geldt hetzelfde alleen gebruikt de vlieger voor bochten
niet zijn lichaam, maar zijn vliegtuig. Dat hangt eerst naar de kant die het op wil en verandert daarna pas van richting.
spreekbeurt | werkstukken
35
Als de vlieger de stuurknuppel naar links of rechts beweegt, beweegt hij de flappen (soort kleppen) op de vleugels. Hierdoor komt de ene
vleugel hoger dan de andere en hangt het vliegtuig een kant op. Het hoogteroer (ook ene klep) aan de staart, bedient de vlieger door de
stuurknuppel naar zich toe te trekken of van zich af te duwen. Hierdoor gaat neus van het vliegtuig omhoog of omlaag en kan een vliegtuig
dalen of stijgen. Dit heet stampen.
Met de voetpedalen kan een vlieger het richtingsroer bewegen. Dit heeft gieren. Als de vlieger het rechterpedaal intrapt, draait het
richtingsroer naar rechts, waardoor het vliegtuig een vlakke bocht naar rechts maakt. Het tegengestelde gebeurt als het linkerpedaal wordt
ingetrapt.
... een helikopter?
Boven op de helikopter zit een grote propeller, dit heet een rotor. Als je in een vliegtuig van richting wilt veranderen, dan verander je de
stand van de vleugels. In een helikopter verander je de stand van de rotorbladen.
De helikopter heeft een stuurknuppel en voetpedalen. Met de stuurknuppel oftewel de cyclic bedien je de stand van de rotorbladen. Als de
vlieger de cyclic naar achter beweegt, stijgt het toestel. Als hij de cyclic naar links of naar rechts beweegt, dan maakt het toestel een bocht.
Om een mooie vloeiende bocht te maken, gebruikt de vlieger ook nog de rotor op de staart van de helikopter. Hiermee kan hij de helikopter steeds bijsturen.
De snelheid van de helikopter kun je veranderen door de collective te bewegen, dat is een hendel. Omhoog bewegen betekent stijgen, naar
beneden dalen.
45. Wat gebeurt er als een vliegtuig of helikopter in de lucht een probleem krijgt?
Soms krijgt een vliegtuig in de lucht een probleem dat de vlieger niet kan verhelpen. Denk bijvoorbeeld aan een brand in de cockpit, een
onbestuurbaar vliegtuig of uitvallende motoren. Wanneer de vlieger het toestel niet meer veilig aan de grond kan krijgen, moet hij of zij
met eventuele passagiers het vliegtuig verlaten.
In geval van een F-16 kan een vlieger zijn schietstoel gebruiken. Dat is een heel heftige beslissing, want daarbij laat je niet alleen een
miljoenen kostend vliegtuig neerstorten, maar heb je ook kans dat je zelf niet veilig beneden komt. Toch heeft een vlieger soms geen keus.
Bij een bail-out, zoals dat heet (spreek uit: beel out) drukt de vlieger op en noodknop, waardoor de canopy van de F-16 afvliegt. Dit is de
glazen cockpit, die dan door explosieven van de F-16 afvliegt. Wanneer dat goed is gegaan, kan de vlieger zijn schietstoel gebruiken. Deze
wordt ook door explosieven de lucht in geblazen, weg bij de F-16. Vervolgens moet hij aan het koordje van zijn parachute trekken om hem
open te laten gaan. Is dat gelukt, dan is het zaak op een goede plek neer te komen. Soms hangt een vlieger boven zee en moet hij dus in het
water landen. Hiervoor heeft hij een reddingsvest aan en een reddingsvlot bij zich. De luchtmacht heeft een speciale helikopter die
gesprongen vliegers uit het water kan oppikken, de Search and Rescue helikopter van vliegbasis Leeuwarden. Omdat gelukkig weinig
vliegers ooit hoeven te springen, hoeft de helikopter voor dit soort dingen er bijna nooit uit. Ook kunnen hij door de harde wind in een
boom terechtkomen of, als hij op missie is, in vijandelijk gebied. In dat laatste geval moet hij erg uitkijken dat hij de vijand niet tegenkomt
en moet hij zich verstoppen totdat iemand hem op komt halen. Helikopter en transporttoestellen beschikken niet over een schietstoel en
moeten dus in nood een landing maken.
46. Waarom hebben militairen een eigen alfabet?
De luchtmacht gebruikt een ander alfabet dan je gewend bent. Dit heet het NAVO spelalfabet en wordt wereldwijd door militairen gebruikt.
De woorden in het alfabet zijn zorgvuldig gekozen om spraakverwarringen te voorkomen. In Nederland wordt namelijk de letter ‘E’
hetzelfde uitgesproken als de Engelse letter ‘A’. Met behulp van dit alfabet worden fouten in de communicatie voorkomen en kan een
Noorse vlieger net zo gemakkelijk communiceren met een Franse vlieger als een Nederlandse met een Amerikaanse vlieger. Leuk detail: Het
woord ‘Juliett’ wordt geschreven met twee t’s. Hiermee wordt voorkomen dat
Franstalige vliegers het uitspreken als ‘Julieh’ (‘zju lie jee’).
Kun jij je eigen naam spellen met het NAVO alfabet?
Alfa, Bravo, Charlie, Delta, Echo, Foxtrot, Golf, Hotel, India, Juliett, Kilo, Lima, Mike, November, Oscar, Papa, Quebec, Romeo, Sierra,
Tango, Uniform, Victor, Whiskey, X-ray, Yankee, Zulu.
spreekbeurt | werkstukken
36
Bij de luchtmacht werkt iedereen met hetzelfde doel: zorgen vliegtuigen kunnen vliegen en hun werk kunnen doen. Daarom is de slogan van de luchtmacht ´Een team, een Taak.`
De Farman was een van de eerste vliegtuigen bij de luchtmacht.
Bijna alle vliegtuigen van de luchtmacht werden in de Tweede Wereldoorlog vernietigd. Ook deze Fokker op de foto.
De echte Polly Grey, de mascotte van het 322 Squadron.
Vanuit vliegtuigen werd tijdens de oorlog voedsel gedropt voor de hongerige Nederlanders.
Vier typen straalvliegtuigen, van boven naar beneden: de F-16, de Starfighter, de Hawker Hunter en de Gloster Meteor.
De Hiller Raven was de eerste helikopter van de luchtmacht.
Met de Alouette II werden reddingsacties uitgevoerd.
De NF-5 is een lichte bommenwerper. Hier vloog de de luchtmacht voor en tijdens de F-16 mee.
De Hawk was een van de eerste raketten van de luchtmacht.
Een militair in een schoolklas tijdens uitzending in Bosnië.
Ook in Afrikaanse landen als Congo zorgen militairen voor vrede en veiligheid.
Afghanistan is een van de bekendste landen waar militairen naar zijn uitgezonden.
Het USAR hulp team werd door de luchtmacht naar Haïtie gebracht om slachtoffers te helpen.
Met de KDC-10 bracht de luchtmacht een reddingsteam naar Haiti. Ook bracht het adoptiekinderen mee terug.
De luchtmacht beveiligt het Nederlandse luchtruim met F-16´s.
Dag en nacht staan helikopters klaar om gewonde mensen te redden of op te sporen.
Een loadmaster kijkt naar de brand die hij blust met een bluszak. Deze hangt onder de helikopter.
De F-16 is het snelste vliegtuig van de luchtmacht.
Helemaal onderaan de F-16 hangt een fotopod. Met deze grote camera kun je heel ver inzoomen.
De Apache is zo goed gepantserd dat het net een vliegende tank is.
Omdat de Hercules bijna overal kan landen is het heel handig in landen als Afghanistan of Afrika.
De KDC-10 is het passagiersvliegtuig van de luchtmacht. Het kan ook andere vliegtuigen bijtanken.
In de Gulfstream vliegen vaak belangrijke personen mee, zoals de Konklijke familie.
De Chinook herken je al van verre met zijn twee rotors (wieken).
De Cougar is een heel handige transporthelikopter die veel wordt gebruikt.
De Alouette is geschilderd in Koninklijk blauw.
De NH90 gaat binnenkort de ´oude´ reddingshelikopters vervangen.
De Lynx gaat mee op schepen en wordt gebruikt als reddingshelikopter.
Tweety is eigenlijk bedoeld om gesprongen vliegers uit het water te halen.
Met de PATRIOT kunnen raketten worden afgeschoten.
Elke vlieger bij de luchtmacht begint op de PC-7.
De Dorniers vliegen veel langs de kust. Je kunt ze vaak zien vanaf het strand.
De E-One kan enorm veel water, poeder en schuim in een keer spuiten.
Elke militair krijgt uitleg over EHBO.
Warmweertraning in Aruba.
Medische oefening in Amerika.
Vuurtje maken tijdens een koudweertraining.
Vliegers leren vliegen en landen in de bergen.
Afscheid nemen bij een uitzending hoort erbij als je militair bent.
Bij de Klu werken ook hondegeleiders die bewakingstaken hebben.
Technici sleutelen aan een Chinook.
Wanneer er tijd is, wordt er natuurlijk wel voetbal gekeken tijdens een uitzending.
In uitzendgebied eet en slaap je meestal in tenten of containers.
Op een thuisfrontdag kan familie de militair op een groot scherm zien.
Militairen die gaan tokkelen van grote hoogte. Ook dat moet je durven.
SOLDAAT
3E KLASSE
SOLDAAT
2E KLASSE
TWEEDE
LUITENANT
EERSTE
LUITENANT
SOLDAAT KORPORAAL KORPORAAL
1E KLASSE
1E KLASSE
KAPITEIN
MAJOOR
WERKENBIJDELUCHTMACHT.NL
LUITENANT
KOLONEL
SERGEANT
KOLONEL
SERGEANT
1E KLASSE
SERGEANT ADJUDANT VAANDRIG
MAJOOR ONDEROFFICIER
COMMODORE GENERAAL
MAJOOR
LUITENANT
GENERAAL
GENERAAL
DE LUCHTMACHT. ÉÉN TEAM. ÉÉN TAAK
Rangen
3.51.099 hyves card.indd 2
28-04-2009 15:29:
Militairen moeten een goede conditie hebben.
Gevechtsuitrusting
Vliegerpak
Dagelijks tenue
Hier zie je allerlei verschillende uniformen. Toch zijn dit allemaal luchtmachters!
Een opleidingsvliegtuig heeft twee stoelen zodat er een leraar mee kan vliegen.
Les in de klas.
Wanneer je geslaagd bent, word je gedoopt.
Twee leerlingvliegers controleren de Apache voordat ze gaan vliegen.
De POL tankt vliegtuigen en voertuigen bij.
Force Protection die de Hercules bewaakt.
De cross-servicer loodst vliegtuigen naar binnen.
De verkeersleiding heeft contact met landende en stijgende vliegtuigen.