Transcript SUBSIDIEKANSEN VOOR eHEALTH

SUBSIDIEKANSEN VOOR eHEALTH
Financier uw regionale eHealth-innovaties met EFRO-subsidie
Februari 2014, eerste artikel
Lian van Amerongen, sr. consultant Life Sciences and Healthcare
Erwin Riedstra, consultant Regionale Ontwikkeling
________________________________
eHealth is happening … maar het ontwikkelen kost (veel) geld
Consulten via videocommunicatie en mobiele apps waarmee patiënten hun aandoening beter onder
controle kunnen krijgen zijn voorbeelden van eHealth. eHealth wordt gezien als een van de
belangrijkste ontwikkelingen in de gezondheidszorg: het helpt de kwaliteit van de zorg te verbeteren
met minder arbeidskrachten en dus minder kosten. Veel organisaties zijn daarom hard bezig met het
integreren van eHealth in hun zorgaanbod. Maar dat gaat niet altijd zonder slag of stoot. Zo kan
bijvoorbeeld de techniek falen of is de techniek niet goed ingebed in de organisatie. Daarbij is het
vaak lastig om de verwachte meerwaarde aan te tonen met behulp van de in de zorgsector
gebruikelijke onderzoeksmethoden.
De goede weg om eHealth te ontwikkelen, evidence op te bouwen in pilotprojecten en te
implementeren kost tijd en geld, factoren waarover mkb’s en zorginstellingen vaak niet beschikken.
Gelukkig zien ook overheden het belang van eHealth, en stellen daarom (financiële) middelen
beschikbaar. In dit artikel behandelen wij een regionale benadering. Met EFRO, het Europees Fonds
voor Regionale Ontwikkeling, kun je voor eHealth-innovaties een interessante financieringsbron
aanboren, die behalve geld ook andere voordelen biedt.
eHealth is ‘here to stay’
Wereldwijd zijn de verwachtingen rond eHealth hooggespannen. Volgens de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan het gebruik van informatie- en communicatietechnologie
de volksgezondheid verbeteren. Ook in Europa is eHealth een belangrijk thema. In 2012 lanceerde de
Europese Commissie het tweede eHealth Action Plan waarmee het delen van ervaringen over
eHealth toepassingen tussen de lidstaten en de Commissie tot stand komt/wordt gefaciliteerd.
De kansen van eHealth worden ook in Nederland gesignaleerd.
PNO Consultants, Postbus 75759, 1118 ZX Luchthaven Schiphol, +31 20 655 60 90 www.pnoconsultants.nl
CONNECTING AMBITIONS
Jaarlijks wordt door VWS de feitelijke ontwikkeling en de voortgang in het gebruik van eHealth
gemonitord. De eerste monitor is in september 2013 gepubliceerd: eHealth-monitor 2013 (uitgave
van Nictiz en Nivel). Belangrijke conclusies uit dit rapport zijn onder meer dat de positieve
verwachtingen van de inzet van eHealth onder de geïnterviewden breed gedeeld worden. Ook wordt
geconstateerd dat er nog veel onbekendheid is met eHealth en dat er nog onvoldoende aandacht is
voor eHealth in de opleidingen van zorgverleners. Van de genoemde belemmeringen komt ‘zorgen
over de financiering van eHealth-toepassingen’ het meest prominent naar voren.
In Nederland bestaat het besef dat voor succesvolle opschaling van relevante eHealth-toepassingen
samenwerking nodig is van ten minste drie belangrijke veldpartijen in het zorgsysteem:
1. zorgverleners;
2. zorggebruikers;
3. zorgverzekeraars.
De vertegenwoordigers van die partijen (respectievelijk KNMG, NPCF, ZN) hebben een Nationale
Implementatie Agenda (NIA) opgesteld waarin gezamenlijke ambities en uitgangspunten voor de
structurele en verantwoorde inbedding van eHealth staan.
Regionale EFRO subsidie sterk gericht op Life Science and Health-thema
De afgelopen jaren heeft de sector Life Sciences and Health (LSH) voor tientallen projecten subsidie
ontvangen van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Dit fonds bestaat uit
Europese financiële middelen die zijn bedoeld om de belangrijkste verschillen tussen regio's te
verminderen door de economie van zwakkere regio's te steunen. Elke regio, waarvan er in Nederland
vier zijn – de zogenaamde landsdelen – bepaalt in grote mate zelf de besteding van het EFRO-budget.
Een globale analyse van alle gehonoreerde projecten op het gebied van ‘Innovatie en
Ondernemerschap’ leert ons dat de LSH-sector in alle 4 landsdelen sterk vertegenwoordigd is.
Landsdeel Oost spande de kroon met 20% van het totale aantal projecten. En als we kijken naar de
subsidiebedragen die naar de sector vloeiden dan is het beeld nog positiever aangezien een LSH-
PNO Consultants, Postbus 75759, 1118 ZX Luchthaven Schiphol, +31 20 655 60 90 www.pnoconsultants.nl
CONNECTING AMBITIONS
project gemiddeld qua projectkosten omvangrijker is dan een project uit een andere sector. In Oost
ging 27% van het EFRO-budget naar de LSH-sector, in West en Zuid was dat 16%1. Dit zijn cijfers die
duidelijk maken dat de LSH-sector voor innovaties de EFRO-subsidie goed weet te benutten.
Qua financiële omvang verschilden de LSH-projecten overigens behoorlijk. De kleinere projecten
ontvingen net iets meer dan € 100.000 aan EFRO-subsidie. De grootste projecten ontvingen tussen
de € 4 en €5 miljoen. Door de bank genomen ging het hier om projecten waarbij nieuwe kennis- en
onderzoeksfaciliteiten in het leven werden geroepen. De kosten zaten met name in het neerzetten
van een gebouw en het vullen van dat gebouw met hoogwaardige medische apparatuur. In
vergelijking met de andere acht topsectoren is Life Sciences & Health er dus goed in geslaagd haar
innovatieprojecten mede gefinancierd te krijgen uit het innovatiebudget van de EFRO-subsidie.
De komende jaren wordt EFRO voor eHealth belangrijker
Voor de komende EFRO-periode (2014-2020) verwachten wij dat de ontwikkeling van eHealth
oplossingen een belangrijker deel van de EFRO-gesubsidieerde LSH-projecten zal gaan uitmaken. Met
de toenemende vergrijzing, de bezuinigingsdrift van onze nationale overheid én het sterk gekrompen
EFRO-budget (we gaan van 860 miljoen (2007-2013) naar 500 miljoen (2014-2020)) in het
achterhoofd neemt de noodzaak voor laagdrempelige, breed inzetbare en kostenefficiënte eHealthtoepassingen met de dag toe. Bovendien dragen eHealth projecten bij aan de twee basispijlers van
het nieuwe EFRO-programma, te weten cross-sectorale innovatie en valorisatie.
1
Van Landsdeel Noord zijn geen gegevens opgenomen omdat informatie op projectniveau niet voorhanden
was.
PNO Consultants, Postbus 75759, 1118 ZX Luchthaven Schiphol, +31 20 655 60 90 www.pnoconsultants.nl
CONNECTING AMBITIONS
Inzoomen op EFRO
Om optimaal te kunnen profiteren van de voordelen van EFRO is het noodzakelijk te begrijpen hoe
dit fonds werkt. Juist de mix van Europese thematiek (en budget) en de regionale aanpak maken dit
fonds zo bijzonder, en geschikt voor eHealth-ontwikkelingen.
De economische ontwikkeling, productiviteit en werkgelegenheid lopen flink uiteen binnen de EU. De
EU heeft de taak deze verschillen te verminderen. EFRO-financiering helpt de regio's om de EUdoelstellingen in concrete acties om te zetten. Het doel ervan is de belangrijkste verschillen tussen
regio's te verminderen door de economie van zwakkere regio's te steunen. Alle Europese regio's
krijgen geld uit het EFRO. De autoriteiten in de EU-landen en de regio's bepalen hun eigen
ontwikkelingsprogramma's en kiezen de projecten die steun krijgen.
Het EFRO-programma wordt in Nederland uitgevoerd door het ministerie van Economische Zaken
(circa 500 miljoen euro). In grote lijnen is het EFRO-programma de regionale uitwerking van het
nationale topsectorenbeleid. Elk landsdeel heeft daarin zijn eigen aandachtsgebieden benoemd in
een zogenaamde regionale innovatiestrategie.
In Nederland zijn de EFRO-regio’s als volgt verdeeld:
Noord (Friesland, Groningen en Drenthe),
Oost (Gelderland en Overijssel),
Zuid (Noord-Brabant, Limburg en Zeeland),
West (Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland).
Het budget (500 miljoen euro) wordt als volgt verdeeld over de Nederlandse regio’s: Noord (€ 104
mio), Oost (€ 100 mio), Zuid (€ 114 mio) en West (€ 190 mio). Op projectniveau gaan we ervan uit dat
gemiddeld 1/3 van de totale subsidiabele projectkosten met budget uit het EFRO gefinancierd wordt.
Dat betekent dat er naast de 500 mio vanuit EFRO nog ongeveer 1 miljard beschikbaar komt voor
PNO Consultants, Postbus 75759, 1118 ZX Luchthaven Schiphol, +31 20 655 60 90 www.pnoconsultants.nl
CONNECTING AMBITIONS
innovatieve en duurzame projecten. Naar verwachting draagt het bedrijfsleven per project
gemiddeld 40% bij in de financiering van de totale subsidiabele projectkosten. Immers, geen subsidie
zonder eigen investering!
Samenwerking en korte lijnen enorm voordeel van EFRO
Bedrijven, kennisinstellingen, zorginstellingen en overheden kunnen, bij voorkeur in een regionaal
samenwerkingsverband, projecten indienen voor subsidie, als deze (innovatieve/duurzame)
projecten aansluiten op de focusgebieden van de betreffende regio. Die samenwerking is niet
verplicht, maar vergroot zonder twijfel de kans op een positieve beoordeling van de
subsidieaanvraag. Meer nog dan voorheen ziet de subsidieverstrekker graag dat mkb’s in dergelijke
projecten deelnemen. Vanwege de regionale aanpak is inspelen op regionale problematieken zeer
kansrijk; de lijnen met beleidsmakers zijn korter en de samenwerking sluit goed aan op het crosssectorale innovatieaspect van eHealth.
Slotconclusie
Alle signalen voor eHealth-innovatie staan dus op groen: eHealth is een geaccepteerde
oplossingsrichting voor de ‘grote’ zorgproblematieken, de ‘vraag’ ernaar zal toenemen en naar
verwachting ook de financierings- en subsidiemogelijkheden.
Voor de ontwikkeling en implementatie van eHealth innovaties biedt EFRO de gelegenheid om dit in
de eigen regio met de juiste partners vorm te geven. Door een EFRO-project te ontwikkelen kunnen
juist uitdagingen in eHealth innovaties als bewijsvoering, technische doorontwikkeling en mogelijke
uitrol worden versneld.
Naar verwachting gaan na de zomer van 2014 de EFRO-programma’s voor de periode 2014-2020
open. Het is dus van groot belang dat u nu al start met het kijken naar EFRO-mogelijkheden voor uw
eHealth project of plan.
Dit artikel wordt in maart opgevolgd door een artikel over de mogelijkheden voor eHealth in
Europese subsidies.
Februari 2014
© PNO Consultants BV
PNO Consultants, Postbus 75759, 1118 ZX Luchthaven Schiphol, +31 20 655 60 90 www.pnoconsultants.nl
CONNECTING AMBITIONS