Transcript Blessure-preventie en Braces

Blessure-preventie
en Braces
Burg Feistritz; 12 april 2014
Prof. dr. F.J.G. Backx, sportarts
Afd. Revalidatie, Verplegingswetenschap & Sport
Preventie-sequentie






Omvang van sportblessures
Risico-sporten
Aard en ernst van sportletsels
Gevolgen
Risico-indicatoren
Preventie cq. risico-reductie
Blessure-preventie
 Primair: voorkomen van het ontstaan van
blessures
 Secundair: vroegtijdig opsporen en
behandelen van blessures om erger te
voorkomen
 Tertiair: restverschijnselen van de blessure
tegengaan en een herhaling voorkomen
Wet op het continue risico
Blessure-preventie
• Primaire preventie:
- Schoeisel
- Inlays
• Secundaire preventie:
- Cryotherapie
- Compressie
• Tertiaire preventie:
- Vingertape
- Duimbrace
.
Preventieve maatregelen










warming-up, cooling-down, rekoefeningen
persoonlijke beschermingsmiddelen
tapen en braces
sportmateriaal
training
‘fair play’
begeleiding van sporthervatting
sportkeuring
kwaliteit sportaccommodaties
regelgeving
Toepassing Preventieve maatregelen
(bron:OBiN 2004)
• Warming-up
• Cooling-down
• Enkelband
• Knieband
• Scheenbeschermer
• Gebitsbeschermer
• Kniebeschermer
• Elleboogbeschermer
• Helm
57% - fitness
74%
32% - fitness
51%
2% - voetbal
5%
1% - tennis
2%
11% - voetbal
67%
1% - hockey
44%
5% - skeeleren 69%
2% - skeeleren 39%
5% - paardesport 48%
Trends
• Meer sporters, vooral ouderen (> 40 jr)
• Plotse (hart)doden in de sport (vnl.
mannen)
Acties:
• UEFA-FIFA-KNVB
• Werkgroep Cardiovasculaire Screening
(NVVC-VSG)
• Gevolg: revival Sportkeuring
Plotse (hart)dood (1)
• 150-200 gevallen per jaar in Nederland
(Dolmans, 1983)
1) < 35 jaar: vnl. aangeboren hartziekte
0.5–2.0 SCD per 100.000 sporters/jaar (Bille et al.,
2004)
2) > 35 jaar: vnl. kransslagvaten
•
7–13 SCD per 100.000 sporters/ jaar
(Hoogsteen, 2004)
Plotse (hart)dood (2)
• ca 11 traumatische doden/jaar
Plotse (hart)dood (3)
Plotse hartdood in de sport
• Onafhankelijke predictoren van SCD
(sudden cardiac death)
Sports
activity
Male
gender
R.R.
95% CI
P value
2.1
1.5-2.8
<0.0001
2.8
2.1-3.7
<0.0001
Bron: Corrado et al. J Am Coll Cardiol 2003; 42:1959-63
Sportkeurings-as
Health check
I---------------I-----------I------------I--------I------------I
Sportzorg.nl
fysiotherapeut
huisarts
bedrijfarts sportarts
cardioloog
Health check
Digitale sportkeuring
Sportkeuringen
Doelgroepen:
• - Topsporters
• - Breedtesporters > 7 uur/wk
•- Breedtesporters < 7 uur/wk
In casu: werknemers
• - Getraind
• - Ongetraind (evt. met chronische
ziekte/handicap, blessure)
Oude Sportkeuring (<1983)
Keuren: 10 diepe kniebuigingen
Nieuwe Sportkeuring
Keuren vlgs Lausanne protocol
(A; LO; bloed; rust-ECG)
- Verplicht voor topsporters
- Ook amateursporters periodiek screenen?
* Gezondheidsraad stelt: Nee!
* Praktijk: vraag naar BSMO ↑
Lausanne protocol
• Standaard vragenlijst
• Lichamelijk onderzoek
• Bloeddruk
• Polsslag
• Auscultatie hart
• Perifere pulsaties
• Marfan kenmerken
• 12-kanalen ECG
(na begin puberteit)
Herhalingsfrequentie: 1x per 2 jaar
Preventief Sportmedisch Onderzoek
Verschillende pakketten:
* Basiskeuring t/m
* Topsportonderzoek (fietsergometer of tredmolen;
met ademgasanalyse)
- * CT-scan van de kransslagvaten
- * Spierkrachtmeting
Preventie van Plotse Hartdood
CT-scan Kransslagvaten
Interne defibrillator (ICD)
Sportkeuringen
Waarde van rust-ECG:
Diagnostisch bij:
* HCM
(95%)
* ARVD
* Gedilateerde cardiomyopathie
* Electrische hartziekte
WPW
Long and short QT
Brugada
Lenegre
60% van SCD
in young athletes
Sportkeuringen
• USA
- anamnese (incl. familie A/)
- fysisch onderzoek
• Italië - 1961 wet
- jaarlijks anamnese (incl. familie A/)
- fysisch onderzoek
- rust-ECG
• Nederland: 1983 afgeschaft, ……..
Implementatie Nederland
Verplicht < 35 jaar
- A- & B- topsporters
- Nationale selecties
- Jeugdselecties vanaf 12/14 jr
- Op advies sportbond
Vrijwillig
- Overigen
- Recreanten
Conclusie: Sport = Gezond!
(ondanks risico’s)
Winst en verlies
liggen dicht bij elkaar
Preventie van risico’s (1)
-- Sportkeuringen
-- Getraindheid totale
bewegingsketen!
Zoeken naar de zwakste schakel(s)
Preventie van risico’s (2)
• Fair play
• Voldoende voedingstoffen
(bananen)
• Herstelbevordering
(o.a. zuurstof)
Preventie van risico’s (3)
door bescherming:
 Kleding
 Gebitsbeschermer
 Borstprotector
 Braces
Verbetering materiaal?
Materiaal:
- Instrumenteel = spel ; bv. tennisracket
- Beschermend: bv. neusbeschermer
- Beschermend en instrumenteel: bv.
schoeisel, kleding
Effectiviteit?
Resultaten Effectiviteitsstudie (1)
(Vriend e.a., 2001; 2010)
Effectiviteit onbekend van:
 rekoefeningen, cooling-down
 enkele persoonlijke beschermingsmiddele
 skatehelm, rugbyhelm
 knie- en (zachte) elleboogbeschermers
opvulstukken
 tok
 tape of brace voor knie, vingers, duim;
 eigenschappen sportschoenen
 training
 sportspecifieke sportkeuring
Resultaten Effectiviteitsstudie (2)
(Vriend e.a., 2001; 2010)
Waarschijnlijk effectief:
 sportspecifieke warming-up
 enkele persoonlijke beschermingsmiddelen:
-scheenbeschermers
-gebitsbeschermers
-oogbeschermers (tegen impactletsel)
-(harde) elleboogbeschermers
 tapen en braces:
-enkeltape (nieuw letsel)
-patellatape en -brace
 schoenen met schokdemping
 regelgeving
Resultaten Effectiviteitsstudie (3)
(Vriend e.a., 2001; 2010)
Altijd doen:
• fietshelm,
• polsbeschermers skaten,
• enkeltape/brace,
• oefentherapie (oefentolprogramma;
balanstraining)
Sterk aanbevolen
• warming-up
• scheen-, gebits-, oog-, elleboogbeschermers
• enkeltape, patellatape en -brace
• schokdemping schoen
Richten op Gedrag!
BRACES; Veelgestelde Vragen

Is een brace niet slechter dan tape?

Wordt een brace vergoed door de
zorgverzekeraar?

Hoelang moet je een brace gebruiken?

Worden je enkelspieren niet zwakker door
tape/brace?
Stabiliteit
gewrichtsstabiliteit
ossale stabiliteit
passieve stabiliteit
actieve stabiliteit
vormgeving botuiteinden
gewrichtkapsel
gewrichtsbanden
spiercorset
Preventie enkel sprains
1) Schoeisel
2a) Enkeltape
2b) Enkelbrace
3) Oefentherapie (balanstraining)
1,2a,2b: ondersteuning passieve stabiliteit
3:
ondersteuning actieve stabiliteit
To tape or not to tape?
• Preventie: Enkeltape = Enkelbrace
• Therapie: Enkelbrace is minstens even effectief
als enkeltape
Is dit zinvol…..een beetje wel…..…..of
niet?
Patellabandje
(ter behandeling van een apexitis
patellae)
Is dit zinvol…..een beetje wel…..…..of
niet?
Valguloc
(bij hallux valgus)
Is dit zinvol…..een beetje wel…..…..of
niet?
Elleboogbrace
(bij tenniselleboog)
Is dit zinvol…..een beetje wel…..…..of
niet?
Duimbrace
(ter behandeling van een skiduim)
Dank voor de aandacht