Transcript Graven voor een groene wereld

10 SPECTRUM
Graven voor een
groene wereld
door Peter de Jaeger
K
“
De boeren
zeggen dat
ze nog
nooit zulk
hoog gras
hebben
gezien
Peter Westerveld
unstenaar en natuurbeschermer
Peter Westerveld
werkte 35 jaar in
Afrika en zag daar
groene gebieden
veranderen in troosteloze woestijnen. „Ik weet hoe het zo
veranderde. Als kind liep ik nog door
de jungle naar school. Mijn vader had
in Tanzania een sisalplantage, waarvoor honderden vierkante kilometers
bos werden gekapt en verbrand. Dat
bracht een kettingreactie teweeg. Erosie sloeg vruchtbare grond weg. Intussen warmde het klimaat op. Dat alles
zorgde voor de verdroging”.
Toch valt er wel degelijk regen in die
droge gebieden. In korte tijd komt het
met bakken uit de lucht. Maar het water sijpelt door de harde korst niet in
de grond. Het stroomt naar lager gelegen gebieden.
Westerveld was jarenlang parkwachter in het Tsavopark in Kenia. Daar organiseerde hij safari’s voor toeristen.
Van dat geld kon hij leven, maar belangrijker: hij kon er zijn onderzoek
naar woestijnvorming mee financieren. „Als man van de praktijk bedacht
ik een oplossing zo simpel dat mensen nauwelijks geloven dat het
werkt.” Westerveld kwam met het
idee om sleuven te graven van 1 meter
diep en 4 meter breed, op afstanden
van 15 tot 40 meter. De bodem onder
de harde bovenlaag kan hierdoor water opzuigen en vasthouden. Kort na
de regenval komen daardoor de ‘slapende’ zaden weer tot leven en niet
lang daarna kleuren de geulen groen.
Eerst met gras en na een paar jaar met
struiken en bomen. Uiteindelijk
groeit hetterrein van geul tot geul
dicht. Kleine projecten bewijzen dat
het werkt, zoals in Mali, aldus Westerveld. „De boeren zeggen al na een jaar
drie zakken in plaats van één zak
gerst te oogsten en nog nooit zulk
hoog gras te hebben gezien. Er zaten
zelfs vissen in het water in de greppels. De boeren zien het als een wonder. Door dammen te leggen hebben
ze ook drinkwater.”
Om het effect ook grootschaliger aan
te tonen heeft Westerveld een reusachtige corridor ontworpen in Kenia.
Het gaat om een gebied van 20.000
vierkante kilometer (half Nederland)
dat zich uitstrekt van de oostkust bij
de Indische Oceaan tot voorbij de
berg Kilimanjaro. „De snelheid waarmee het leefklimaat achteruit holt, is
zo hoog dat handmatig boompjes
planten niet lukt”, zegt hij. Daarom
krijgt de natuur een duwtje in de rug
door op twaalf strategische plekken
Woestijnvorming in Soedan. foto United
Nations Environment Programme
De wereld is in
hoog tempo aan
het verwoestijnen.
Om dat tegen te
gaan, wordt
in Afrika flink
gegraven.
geulen te graven om zo snel mogelijk
de destructieve verdrogingsketen te
doorbreken. „De locaties zijn zo gekozen dat ze in hun samenhang atmosferische koeling geven op de juiste plek.
Daardoor worden de regens het hele
gebied ingetrokken en vallen ze gelijkmatiger en in lichtere hoeveelheden.
Uiteindelijk zorgt dat voor vergroening van het gebied. Zelfs de sneeuw
op de Kilimanjaro zal aangroeien.”
De nog niet eerder vertoonde aanpak
om complete ecosystemen te herstellen zal worden gevolgd door klimaatwetenschappers van de Wageningen
Universiteit. Satellietbeelden zullen
het effect van bovenaf laten zien.
Om het project te kunnen uitvoeren
is een financieel beroep gedaan op de
ideële organisatie Naga. De initiatiefnemer van Naga, Dennis Karpes, is sociaal ondernemer, groot geworden in
de spijkerbroekenbranche en drijvende kracht achter Dance4life dat jongeren bewust wil maken van het gevaar
van aids. „Mijn nieuwe doel is de wereld kennis te laten maken met het
idee van Westerveld. Hij is mijn held.
Naga is Sanskriet voor brenger van regen. En dat is precies wat hij doet.”
Voor het project in Kenia is 13,5 miljoen euro nodig. Karpes verzorgt de
fondsenwerving. Daarvoor heeft hij
het project Justdiggit in het leven geroepen. Met een schepje als symbool.
„Die schep is universeel en staat voor
actie. Zowel een 3-jarige als een 103jarige weet wat je met een schep
moet doen. Het symbool wil ik net zo
sterk laten worden als de appel van
Apple.” Karpes wil dat onder meer bereiken met de verkoop van games en
rapmuziek van artiesten als Snoop
Dogg en Jay Z. Zij zingen over Justdiggit. Ook hoopt hij dat Google komende zomer met het schepje een aangepast logo maakt op hun site. „Dan bereik je 400 miljoen mensen op één
Door het graven van greppels kan de
kurkdroge bodem het regenwater beter
opnemen.
foto Peter Westerveld
dag.” De campagne krijgt gratis reclamespotjes op radio en televisie waarin onder meer Desmond Tutu en
André Kuipers mensen uitnodigen
‘mee te scheppen’. Sinds de lancering dit jaar op 17 juni, de internationale dag tegen verwoestijning, hebben 1.300 mensen een gift gestort. Er
is inmiddels 85.000 euro binnen.
„Het Keniaproject moet de showcase
worden voor de hele wereld”, zegt
Karpes. „Het probleem is namelijk
wereldwijd. Nu al kampt 44 procent
van de wereld, verdeeld over 167 landen, met verdroging. Er zijn pakweg
1.000 projecten nodig om de aarde
weer in evenwicht te brengen.”
Ook in de Verenigde Staten en Australië speelt het probleem van verwoestijning. Karpes: „Terugdringen
van woestijnvorming in de wereld
kost miljarden. Maar de oorlogsvoering door Amerika kost nog veel
meer en de Nederlandse overheid
pompt 8 miljard in Dexia om die
bank overeind te houden. Dus waar
hebben we het over”.
Westerveld en Karpes denken dat
ook het leger ingezet kan worden.
„Ontwikkelingssamenwerking zou
veel meer geholpen kunnen worden
vanuit het ministerie van Defensie.
Justdiggit is bij uitstek een project
om dat te laten zien. Sleuven graven
vraagt een militaire aanpak.”
www.nagafoundation.org
www.justdiggit.nl
reageren?
[email protected]