Transcript Inhoud
Inhoud I Mondonderzoek, verwijzing en proefexcisie 11 Mondonderzoek 12 Verwijzing 14 Proefexcisie 14 II Mondslijmvlies en weke delen 19 Angio-oedeem 20 Cysten in de weke delen 20 (Epi)dermoïdcyste 20 Heterotopische gastro-intestinale cyste 22 Lymfo-epitheliale cyste (oral tonsil) 22 Nasolabiale cyste 24 Slijmcyste in de mondbodem (ranula) 24 Erytroplakie 26 Fibroom en fibroomachtige afwijkingen 28 Fibroom 28 Lipoom 30 Mucinose, focaal 30 Neurofibroom 32 Neurilemmoom (schwannoom) 34 Neuroom 34 Pyogeen granuloom 36 Sarcoïdose 36 Sialoadenitis van de intraorale speekselklieren 38 Speekselkliertumor 38 Speekselsteen 40 Fordyce’s spots 42 Hemangioom en hemangioomachtige afwijkingen 42 Angina haemorrhagica bullosa 42 Flebectasie 44 Hemangioom en arterioveneuze malformatie 46 Kaposi-sarcoom 50 Leukoplakie en daarop gelijkende witte afwijkingen 54 Aspirine-etsing 54 Contactlaesie 56 Leukodeem 56 Leukoplakie 58 Lichen planus 64 Lichen sclerosus et atrophicus 68 Linea alba 68 Lupus erythematodes, discoïde vorm 70 Morsicatio 72 White sponge naevus 76 Lymfangioom 78 Metastase in de weke delen 78 Papillomateuze afwijkingen 80 Multifocale epitheliale hyperplasie 80 Papilloom 82 Verruciform xanthoom 82 Pigmentaties 84 Amalgaampigmentatie en andere metaalpigmentaties 84 Melaninepigmentatie 86 Naevus pigmentosus 90 Melanoom 92 Sarcomen van de weke delen 94 Schimmelaandoeningen 94 Actinomycose 94 Candidose 96 Stomatitis 98 Submuceuze fibrose 100 Ulceraties 100 Aften 100 Ulceraties bij virale aandoeningen 102 Herpes simplex, primair 102 Herpes simplex, secundair 102 Herpes zoster 104 Ulceraties bij huid-slijmvliesaandoeningen 104 Erythema multiforme 104 Pemfigus vulgaris 108 Slijmvliespemfigoïd 110 Ulcus bij plaveiselcelcarcinoom 112 Traumatisch ulcus en overige ulceraties 116 III De lippen 121 Inleiding 122 Acanthosis nigricans 122 Cheilitis 122 Cheilitis actinica 122 Cheilitis angularis 124 Cheilitis exfoliativa 124 Cheilitis fissurata 124 Cheilitis glandularis 126 Cheilitis granulomatosa 126 Herpes labialis 128 Keratoacanthoom 128 Lipspleet 130 Slijmcyste (mucokèle) 130 Speekselkliertumor 132 Overige frequent en minder frequent op de lippen voorkomende afwijkingen 132 Geneesmiddelengerelateerde ulceratie 132 Traumatisch ulcus 132 Lip pits 134 Niet-plaveiselcellige maligniteiten (zoals melanomen en sarcomen) 134 Plaveiselcelcarcinoom 134 Arterioveneuze malformatie (“hemangioom”) 134 Dubbele lip 136 Lipoom 136 Pyogeen granuloom 136 Rhabdomyosarcoom 136 IV De tong 139 Inleiding 140 Amyloïdose 140 Ankyloglossie 140 Atrofie van het slijmvlies 142 Cyste van de ductus thyreoglossus 142 Ectomesenchymale chondromyxoïde tumor 144 Fissuurtong (lingua fissurata) 144 Granulairceltumor 144 Tonsilweefsel (tongtonsillen) 146 Haartong (lingua villosa; beslagen tong) 148 Harige leukoplakie 150 Landkaarttong (lingua geographica) 152 Macroglossie 154 Mediane rhomboïde glossitis 156 Osteoom; osteochondroom 156 Papillae foliatae 158 Tong- en mondbranden 158 Tongstruma 160 Traumatisch eosinofiel granuloom 160 Varices en flebectasieën (kaviaartong) 162 Overige frequent en minder frequent op de tong voorkomende afwijkingen 164 Syndroom van Cowden 164 Multifocale epitheliale hyperplasie 164 Leukoplakie 164 Morsicatio 164 Papilloom 166 Plaveiselcelcarcinoom 166 Pyogeen granuloom 166 Syfilis 166 Slijmcyste 168 Fibroom 168 Speekselkliertumor 168 Tongpiercing 168 V Het tandvlees en het slijmvlies van de kaakwallen 171 Inleiding 172 Cysten 172 Eruptiecyste 172 Gingivacyste bij de volwassene 172 Tandlijstcyste bij de pasgeborene 172 Epulis 174 Exostosen van de gingiva en het alveolaire bot 178 Fibromatose van het tandvlees 178 Gingivitis en parodontitis 180 Pigmentaties 186 Loodzoom van de gingiva 186 Tatoeage van de gingiva en de alveolaire mucosa 186 Afwijkingen van tandvlees, bovenkaakwal en omslagplooi vanuit de sinus maxillaris 188 Langbestaande antrumperforatie en antrumpoliep 188 Postoperatieve maxillaire cyste 188 Drukulcus van een prothese ten gevolge van doorgroei van een tumor uit de sinus maxillaris 188 Overige frequent en minder frequent op het tandvlees en de kaakwal voorkomende afwijkingen 190 Epulis van de pasgeborene 190 Leukoplakie 190 Plaveiselcelcarcinoom 190 Melanoom 192 Melanotische neuro-ectodermale tumor op kinderleeftijd 192 Perifere reuscellaesie 192 Syndroom van Cowden 192 VI Het gehemelte 195 Inleiding 196 Angina haemorrhagica bullosa 196 Cyste van de ductus nasopalatinus 196 “Midline granuloma” 198 Mucormycose 198 Palatinale anesthesie-ulcus 200 Papillomatose 200 Speekselkliertumor 202 Stomatitis nicotina 202 Subacute necrotiserende sialoadenitis 204 Torus palatinus 204 Overige frequent en minder frequent op het gehemelte voorkomende afwijkingen 206 Non-hodgkin-lymfoom (inclusief pseudolymfoom) 206 Naevus pigmentosus 206 Candidose 208 Leukoplakie 208 Lichen planus 208 Ziekte van Darier-White 210 Palatumlaesie ten gevolge van ‘reverse smoking’ 210 Erytroplakie 212 Fellatio 212 Cocaïnedefect 212 Sarcoïdose 212 Palatinaal doorbrekende gebitselementen 214 Dentogene fistel 214 Pyogeen granuloom 214 Plaveiselcelcarcinoom 214 Metastasen 214 VII Het kaakbot 217 Inleiding 218 Botcysten 218 Aneurysmatische botcyste 218 Simpele botcyste 218 Latente botcyste (cyste van Stafne) 220 Dentogene cysten 220 Ontwikkelingscysten 222 Primordiale cyste 222 Folliculaire cyste 222 Laterale parodontale cyste (inclusief botryoïde dentogene cyste) 224 Sialodentogene cyste 224 Ontstekingscysten 226 Radiculaire cyste 226 Residuale (radiculaire) cyste 226 Paradentaire cyste (inclusief mandibulaire buccale geïnfecteerde cyste) 230 Dentogene tumoren 232 Ameloblastoom 232 Cementoblastoom 238 Keratocysteuze dentogene tumor 238 Dentogeen myxoom 242 Odontoom 242 Exostosen 246 Fibro-osseuze afwijkingen 248 Fibreuze dysplasie 248 Osseuze dysplasie 252 Ossificerend fibroom 256 Arterioveneuze malformatie (hemangioom), centraal 258 Langerhans-cel-histiocytose (LCH) 260 Lymforeticulaire aandoeningen 262 Hodgkin en non-hodgkin-lymfoom 262 Burkitt-lymfoom 264 Plasmacytoom 264 Multipele myelomen 266 Metastasen 268 Ontstekingen 270 Alveolitis 270 Osteomyelitis (inclusief periostitis, osteoradionecrose en bisfosfonaatgerelateerde osteonecrose) 270 Periapicaal granuloom 280 Osteoporotisch beenmergdefect 284 Osteoom 284 Reuscellaesie, centraal 286 Sarcomen 288 Chondrosarcoom 288 Ewing-sarcoom 288 Osteosarcoom 290 Enkele systemische en syndromale botafwijkingen 294 Hyperparathyreoïdie, primair 294 Pseudohypoparathyreoïdie 294 Osteopetrose 296 Ziekte van Paget 296 Pycnodysostose 298 Thalassemie 298 Cherubisme 300 Gegeneraliseerde corticale hyperostose (ziekte van Van Buchem) 300 Cleidocraniale dysplasie 302 Ectodermale dysplasie 302 Regionale odontodysplasie 304 Projectie van opake structuren in kaakbot of weke delen 306 Verkalkingen in de arteria carotis 306 Andere opake structuren 306 Illustratieverantwoording 309 Register 311