Schijf van 5 Erfgoed Provincies met voorbeelden
Download
Report
Transcript Schijf van 5 Erfgoed Provincies met voorbeelden
Gastro Intestinaal Systeem
Post-IC/HC Onderwijs
Heleen Snel - Maat & Evelien Langenberg
Verpleegkundig Specialist
Nathalie Scheld-Potuijt
Regie verpleegkundige
Theorie GI Systeem
• Anatomie/fysiologie
• Aangeboren afwijkingen
• Voeding
• NEC
Anatomie/Fysiologie: Embryonale ontwikkeling
Een deel v/d dooier zak groeit uit tot een primitieve darm met 3 segmenten:
• Voordarm: mond,pharynx, oesophagus, maag, lever, galblaas, pancreas en het
proximale deel v/h duodenum. Tevens luchtwegen!
à Trachea-oesophagale fistel, oesophagusatresie, oesophagusstenose, hernia
diafragmatica, pylorusstenose, duodenumatresie, pancreas annulaire,
galgangatresie.
Anatomie/Fysiologie: Embryonale ontwikkeling
• Middendarm: distale deel duodenum, jejunum, ileum en caecum (blinde darm), colon
ascendens en 2/3 colons transversum
à Omphalocele, gastroschisis, meckels diverticulum, malrotatie, volvulus.
• Achterdarm: 1/3 deel colon transversum,
distale colon, colon descendens, sigmoid,
rectum en anus
à anusatresie, Hirschsprung
Anatomie/Fysiologie: Embryonale ontwikkeling
Slikken:
• Slikken begint bij 10-12 weken
• Wat stimuleert slikken? à niet duidelijk
• Volume vruchtwater gereguleerd door foetaal slikken
• A-terme foetus slikt 200-760 ml per dag
Het doorgeslikte vruchtwater:
• Bevat voedingsstoffen
• Is goed voor de longontwikkeling
• Stimuleert groei en ontwikkeling v/h spijsverteringskanaal
Anatomie/Fysiologie: Opdracht
Mond
Keelholte
Slokdarm (oesophagus)
Maag (gaster)
Alvleesklier (pancreas)
Galblaas en galwegen
Lever (hepar)
Dunne darm duodenem, jejenuem en ileum)
Dikke darm (colon)
Rectum
Anus
V&GI
Anatomy/Fysiologie: Histologie
Mucosa (slijmvlies)
• Binnenste laag en sterk geplooid
• Gespecialiseerde cellen -> voedsel/ water opnemen en schadelijke stoffen en
bacteriën buiten houden
Submucosa
• Functionele laag met bloedvaten, lymfevaten en zenuwen
• Bevat ook witte bloedcellen van het afweersysteem
Anatomie/Fysiologie: Histologie
Muscularis
• De buitenste spierlaag om de darm heen
• Zorgt voor samentrekking van de darm
• Stuurt het voedsel in de juiste positie
Serosa
• Dunne vlies bestaand uit lagen epitheel
• Buitenzijde van de darm
• Bevat pijnsensoren waardoor je zeurende tot soms hevige pijn kan ervaren
Anatomie/Fysiologie: Functie
De functie van het GI-systeem
• Vertering
• Absorptie
• Secretie
• Barrièrefunctie
• Immunologisch systeem
Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem
Het bovenste GI-systeem:
Mond en keelholte
• Vermalen van voedsel
• Speeksel : verteren van koolhydraten
• Slikken
Oesophagus
• Verbinding naar de maag (10 cm bij neonaten)
• Peristaltiek
• Ter hoogte van het middenrif sluitspier
Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem
Maag
• Maagsap zorgt voor zachte massa
• Enzymen breken voedselproducten af
• Ph 1-4 zodat evt ingeslikte bacteriën gedood worden
• Door ritmische contracties wordt het voedsel verder fijngemalen en doorgeduwd naar
de duodenum
Alvleesklier
• 2 delen;
1.
Endocrien deel -> hormonen (insuline)
2.
Exocrien deel -> verteringssappen
Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem
Lever (stofwisselingscentrale)
• Suikerstofwisseling: glucosebuffer & glucosevorming
• Vetstofwisseling: vetdepots, vet omzetten in glucose, vorming galzure zouten
mbv cholesterol
• Eiwitstofwisseling: synthetiseren, vormen en omzetten van aminozuren
• Ontgifting: lichaamsvreemde (medicatie) & lichaamseigen stoffen (ammoniak,
bilirubine)
• Stapeling: glycogeen, vetten, amminozuren, vetoplosbare vitamines, ijzer,
spore-elementen
Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem
Lever (vervolg)
• Warmteproductie: 39 gr Celcius (warmte komt vrij bij reacties)
• Galproductie: 700 ml/24 uur (galzure zouten, cholesterol. Geconjugeerd bilirubine)
Galblaas & galwegen
• Opslag, indikking en secretie van gal naar duodenum
Anatomie/Fysiologie: Onderste GI-systeem
Duodenum
• 12 vingerbreedten lang
• Villi: vergroten absorptie
• Papil van Vater = uitmonding van galgang en pancreas
§ Pancreas: produceert enzymen (amylase,protease,lipase)
§ Gal: vet oplossen tot waterige milieu à opname door de darm
Jejunum
• Spijsverteringsprocessen worden afgesloten
• Opname meeste eindproducten vertering & elektrolyten
• Wand bevat essentiële delen v/h immuunsysteem
Ileum
• Opname van Vit B12 en galzouten
Anatomie/Fysiologie: Onderste GI-systeem
Dikke darm
• Indikken van onverteerd voedsel
• Darmflora: evenwicht schadelijke en onschadelijke
bacteriën
• 40 cm neonaten (80-100 cm volw)
• Frequentie ontlasting 24-48 u (mond tot anus)
• Trage peristaltiek
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen: Oesofagus atresie
Incidentie 1: 3000-5000
Pathofysiologie: ontstaat in week 3 a 4 post –conceptioneel door het niet goed
sluiten van het trachea-oesophagale septum (= fistel)
Associatie: 30-50% met andere dysmorfieën (VACTERL)
Aangeboren afwijkingen: Oesophagusatresie
Aangeboren afwijkingen: Oesophagus atresie
Presentatie
• Polyhydramnion
• Afwezige maag op echo (zonder fistel, 10%)
• Postpartum “bellen blazen”
• Maagsonde niet op te voeren
Diagnostiek
• X-thorax: maagsonde
Behandeling
• Replogle sonde met zuigdrainage
• OK
Aangeboren afwijkingen: Oesophagus atresie
Complicaties
• Aspiratie (pneumonie)
Prognose
• Lang traject
• Oesophagale dysmotiliteit: voedingsproblemen
• Stricturen wv dilatatie
• Fistelvorming door verminderde vascularisatie en weefselschade
• 50% GERD (Gastro Esophageal reflux Disease)
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen: Duodenum atresie
Incidentie 1:10.000
Pathofysiologie: onvoldoende endodermale prolifiratie, falen vascularisatie vroeg in de
zwangerschao
Associatië: Syndroom van Down (25-40%)
Presentatie
• Polyhydramnion
• Dubbel bubbel op prenatale echo (50%)
• Soms groen vruchtwater
• (Gallig) spugen (echter 15% poximaal Papil van Vater)
• Ingevallen buik
Aangeboren afwijkingen: Duodenum atresie
Diagnostiek:
• X-BOZ: dubbel bubbel
Behandeling:
• NPO
• Afhangende maagsonde
• OK in eerste levensdagen
Prognose: goed, ontslag na 2 -4 weken
Film: http://www.youtube.com/watch?v=2g7LqCOqq7M
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen: jejuno-ileale atresie
Incidentie: zeer zeldzaam
Pathofysiologie: meestal door vasculair incident later in de zwangerschap (>11-12 wk)
Associatie:
Presentatie:
• Gallig braken 1-3 dagen postpartum
• Bolle buik
Diagnostiek
• X-BOZ: uitgezette darm met spiegels
• Contrast onderzoek
Aangeboren afwijkingen: jejuno-ileale atresie
Behandeling
• Type I: incisie t.h.v. web, web verwijderen, darmwand sluiten
• Type II-IV: resectie & anastomose
Prognose:
• Over het algemeen goed.
• Afhankelijk hoeveelheid aangedane darm
Complicaties
• Naadlekkage
• Malabsorptie
• Functionele obstructie door uitgezette darm (paralyse)
• Short Bowel
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen: Anorectale malformatie
Incidentie 1 : 5000
Pathofysiologie: Afwijkende groei van tussenschot cloaca uit achterdarm
Associatie: VACTERL, urogenitale afwijkingen, oesophagus atresie, cardiale afwijkingen,
chromosomale afwijkingen
Aangeboren afwijkingen: Anorectale malformatie
Presentatie
• Bolle buik en braken
• Uitblijven meconiumlozing
• Meconiumlozing via fistel
Diagnostiek
• Lichamelijk onderzoek
Behandeling
1. Stoma aanleggen
2. Darm verbinden met anus
3. Stoma terugleggen
Prognose: afhankelijk van de aanwezigheid kringspier
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen: Hirschsprung
Indcidentie 1: 5000 (man/vrouw 4:1)
Pathofysiologie: migratie van neurale cellen naar wand colon blijft uit.
Associatie (1/3): cor vitium, Down,
Endocriene tumoren
Presentatie
• Uitblijven van meconium
• Bolle buik
Complicatie
• Perforatie
• Enterocolitis
Aangeboren afwijkingen: Hirschsprung
Diagnostiek
• X-BOZ: dilatatie
• Colon inloop:
• Rectale biopsie: afwezigheid ganglioncellen submucosa
Behandeling
• Stoma aanleggen om obstructie op te heffen
• Bypass of verwijderen aangedane segment
Prognose
Diarree of juist obstipatie, later zindelijk
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen: Omphalocele
Incidentie1:3200 tot 1:10000
Pathofysiologie: fysiologische hernia verplaatst niet terug naar de buikholte
Associatie: 50% geassocieerd met andere afwijkingen
Behandeling
• Kleine omphalocele: directe sluiting
• Afwachten, huid groeit over omphalocele
Prognose
Aangeboren afwijkingen: ??
Aangeboren afwijkingen:Gastroschisis
Incidentie1:4000 tot 1:10000
Pathofysiologie: abnormale sluiting van de buikwand rondom
de navelstreng.
Associatie: Geen
Positie: Meestal rechtsonder naast de navelstreng
Complicaties:
• Afkoelen
• Hoog Insensible water loss
• Smalle breuk darmen ischemisch
Behandeling
• Primaire OK bij kleine gastroschisis
• Gefaseerd bij grote gastroschisis (5-10 dagen)
1. Silastic zak
2. Sluiten van het defect