Transcript Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego.

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej
Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU
W POLSCE
Justyna Drop
Ochrona przyrody

Ochrona przyrody jest to wszelka działalność zmierzająca do zachowania twórczych, naukowych
i estetycznych wartości przyrody.

Ochrona przyrody w Polsce realizowana jest głównie w oparciu o ustawę o ochronie przyrody
z 16 kwietnia 2004 r., która weszła w życie dnia 01.05.2004 r. Ochrona przyrody w rozumieniu
tej ustawy polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów,
tworów i składników przyrody.

Celem ochrony przyrody jest:

utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,

zachowanie różnorodności biologicznej,

zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego,

zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów wraz z ich siedliskami,
przez ich utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony,

ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień,

utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także
zasobów, tworów i składników przyrody,

kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez edukację, informowanie
i promocję w dziedzinie ochrony przyrody.
FORMY OCHRONY PRZYRODY
Formy ochrony przyrody
Liczba obiektów
Powierzchnia [w ha]
Parki narodowe
23
314 551
Rezerwaty przyrody
1441
173 594
Parki krajobrazowe
120
2 603 684*
Obszary chronionego
krajobrazu
445
7 129 229*
Pomniki przyrody
36 002
-
Użytki ekologiczne
6736
45 315
Stanowiska dokumentacyjne
202
2 983
Zespoły przyrodniczokrajobrazowe
221
94 642
ogółem
45 190
10 363 998
* Łącznie z rezerwatami przyrody i innymi formami ochrony przyrody
Dane z 31.12. 2008
Ochrona przyrody w Polsce
Parki narodowe
Parki krajobrazowe
Otuliny parków i obszary chronionego krajobrazu
Faunistyczne Rez. Przyrody pow. 200ha
Rez. Przyrody –florystyczne i leśne
Rez. Przyrody nieożywionej i krajobrazowe
światowe rezerwaty biosfery UNESCO
lasy
Parki Narodowe
park narodowy to najwyższa prawna forma ochrony przyrody obejmuje obszar wyróżniający się
szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i
edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała
przyroda oraz walory krajobrazowe.
 W celu ochrony przyrody parku przed szkodliwym wpływem z zewnątrz, wokół parku tworzy się
barierę ochronną, zwaną otuliną parku.
 Organem kompetentnym do nadawania danemu obszarowi statusu parku narodowego jest Rada
Ministrów.


W Polsce istnieją 23 parki narodowe, które łącznie obejmują powierzchnię 314 551 ha, co
stanowi ok. 1% powierzchni kraju.

W polskich parkach narodowych prowadzone są liczne programy badawcze. Parki odgrywają
istotną rolę w edukacji ekologicznej społeczeństwa. Na terenie parków narodowych możliwe jest
zwiedzanie oraz turystyka. Wiele z nich posiada specjalnie przygotowane szlaki i centra
dydaktyczne oraz muzea przyrodnicze.
Parki Narodowe
1. Babiogórski Park Narodowy (1954r.) - Ochronie ścisłej poddane są zachowane, pierwotne bory świerkowe oraz lasy
bukowe i bukowo-jodłowe
2. Białowieski Park Narodowy (1932r.) – pod ścisłą ochroną jest: naturalny las liściasty i mieszany, żubr oraz tarpan
3. Biebrzański Park Narodowy (1993r.) - obszar bagienny, torfowiska, olsy; jest to Ośrodek Hodowli Zachowawczej
Konika Polskiego; jest największym parkiem narodowym w Polsce.
4. Bieszczadzki Park Narodowy (1973r.) - połoniny, lasy bukowe; 3 co do wielkości park
5. Borów Tucholskich (1996r.) – ochrona borów sosnowych, torfowisk, jezior ( zwłaszcza lobeliowych) oraz obszarów
bagiennych
6. Drawieński Park Narodowy (1990r.) - krajobraz młodoglacjalny Puszczy Drawskiej, bór sosnowy, buczyna, dąbrowa,
jezioro Czarne
7. Gorczański Park Narodowy (1981r.) - lasy jodłowo-bukowe, jeleń karpacki, gronostaj
8. Gór Stołowych (1993r.) - rzeźba gór piaskowcowych z formami skalnymi, bory świerkowe
9. Kampinoski Park Narodowy (1959r.) - bór sosnowy, wydmy śródlądowe, tereny bagienne
10. Karkonoski Park Narodowy (1959r.) -chroni skałki granitowe, rumowiska skalne,gołoborza, piętra roślinne
11. Magurski Park Narodowy (1995r.) - chroni przede wszystkim unikalny w skali Karpat obszar przejściowy między
Karpatami Zachodnimi i Karpatami Wschodnimi oraz fragment pierwotnej puszczy
12. Narwiański Park Narodowy (1996r.) - chroni bagna, łęgi, olsy, rozlewiska oraz jedną z największych ostoi łabędzia
niemego w Polsce
13. Ojcowski Park Narodowy (1956r.) – chroni rzeźbę krasową w dolinie Prądnika
14. Pieniński Park Narodowy (1932r.) - przełom Dunajca, Masyw Trzech Koron
15. Poleski Park Narodowy (1990r.) - ochrona ekosystemów wodno torfowiskowych i jezior krasowych
16. Roztoczański Park Narodowy (1974r.) - buczyny, dąbrowy, bory jodłowe, progi na Tanwi
17. Słowiński Park Narodowy (1967r.) - ruchome wydmy, jeziora przybrzeżne, bór sosnowy, bór mieszany
18. Świętokrzyski Park Narodowy (1950r.) - gołoborza, bory jodłowe, jodłowo-bukowe i sosnowe
19. Tatrzański Park Narodowy (1954r.) –chroni jedyny w Polsce fragment rzeźby o wysokogórskim krajobrazie, piętra
roślinne
20. Ujście Warty (2001r.) - rozlewiska Warty, podmokłe łąki, unikatowa w Europie ostoja ptactwa wodnego i błotnego
21. Wielkopolski Park Narodowy (1957r.) -chroni lasy sosnowe i dąbrowy
22. Wigierski Park Narodowy (1989r.) –otacza ochroną krajobraz młodoglacjalny Puszczy Augustowskiej, bory
świerkowo-sosnowe, jeziora rynnowe, bagna
23. Woliński Park Narodowy (1960r.) - krajobraz młodoglacjalny na wyspie Wolin, wybrzeże klifowe, bory sosnowe,
buczyna
1. Babiogórski
2. Białowieski
3. Biebrzański
4. Bieszczadzki
5. Borów Tucholskich
6. Drawieński
7. Gorczański
8. Gór Stołowych
9. Kampinoski
10. Karkonosko
11. Magurski
12. Narwiański
13. Ojcowski
14. Pieniński
15. Poleski
16. Roztoczański
17. Słowiński
18. Świętokrzyski
19. Tatrzański
20. Ujście Warty
21. Wielkopolski
22. Wigierski
23. Woliński
Rozmieszczenie Parków
Narodowych
17 17
22
22
23
23
6
6
5
5
20
3
12
2
9
21
18
10
13
8
15
1
11
16
7
19
14
4
Parki krajobrazowe
•
•
•
•
Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze,
historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania i popularyzacji tych
wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Obecnie na terenie naszego kraju znajduje się sto dwadzieścia parków krajobrazowych.
Spośród nich najstarszy jest Suwalski Park Krajobrazowy (1976r.), zaś największy – Park
Krajobrazowy Dolina Baryczy (ponad 84 ha)
Park krajobrazowy tworzony jest w drodze uchwały sejmiku województwa
Parki krajobrazowe tak jak parki narodowe posiadają otulinę.
Kaszubski Park krajobrazowy
Park krajobrazowy Dolina Baryczy
Obszar chronionego krajobrazu
•
•
•
•
Obszar chronionego krajobrazu - Obszary takie zajmują różnej wielkości tereny, zwykle
rozległe, obejmujące pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne,
kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska.
W Polsce podstawą prawną dla ich wyznaczania jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16
kwietnia 2004 roku.
Obszary chronionego krajobrazu są bardzo słabą formą ochrony przyrody, o niewielkich
rygorach ochronności.
W Polsce istnieje 445 obszarów chronionego krajobrazu
Obszar chronionego krajobrazu Pogórza
Wiśnickiego - Żarnówka
Obszar Kleckie – Część Pojezierza
Drawskiego
Rezerwaty przyrody













Rezerwat przyrody
obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska
przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki
przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi,
kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Wokół rezerwatów przyrody może być wyznaczona otulina.
Biorąc pod uwagę przedmiot ochrony lub charakter środowiska przyrodniczego podlegającego ochronie,
wyróżnia się 9 typów rezerwatów przyrody:
Florystyczne (np. Rezerwat „ Cisowa Góra”)
Faunistyczne ( np. Rezerwat przyrody Jezioro Orłowo Małe - ochrona żółwia błotnego)
Krajobrazowe ( np. Rezerwat krajobrazowy „Źródła Rzeki Łyny”)
Leśne (np. Rezerwat „Kretówki”- znajduje się tu 400 cisów)
Wodne (np. Rezerwat wodny „Rzeka Drwęca”)
Torfowiskowe (np. rezerwat przyrody „Torfowisko Mieleńskie”)
Stepowe ( np. Rezerwat przyrody „Góry Pieprzowe”)
Słonoroślowe ( np.Rezerwat przyrody „ Ciechocinek”)
Przyrody nieożywionej ( np.Rezerwat „ Skamieniałe miasto”)
Rezerwaty dzielimy na ścisłe (gdzie wykluczona jest ingerencja człowieka) i częściowe ( dopuszcza się
tu niektóre prace, np. zabiegi ochronne)
Pomniki przyrody








Pomnikami przyrody są to pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich
skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub
krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych
tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła,
wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Do pomników przyrody ożywionej należą: pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew
odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami, a
także zabytkowe aleje drzew.
Do pomników przyrody nieożywionej należą: największe głazy narzutowe, tzw. eratyki oraz
interesujące formy powierzchni ziemi np. – źródła, wodospady, jary, skałki, wywierzyska,
przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp.
Pomniki są najstarszą formą ochrony przyrody w Polsce.
Najpopularniejsze polskie dęby rosną w Bartkowie, Rogalinie i Górecku Kościelnym
Najstarszym polskim drzewem jest 1 260-letni cis z Henrykowa Lubańskiego
70 % drzew-pomników przyrody stanowią dęby (głównie szypułkowe) i lipy, z drzew iglastych
najczęściej pomnikami są cisy
najstarszym polskim drzewem jest 1 260-letni cis z Henrykowa Lubańskiego
Przykłady pomników przyrody
•
•
•
Pojedyncze drzewa (28 217 ) – np. dąb Bartek
koło Zagnańska (Województwo świętokrzyskie),
Grupy drzew (4 924 ) – np. cisów w Borach Tucholskich i dębów w Rogalinie ( woj.
Wielkopolskie),
Głazy narzutowe (1 226 )– np.Trygław- Tychowo koło Białogardu oraz Królewski Głaz w
Zalewie Kamieńskim koło Kamienia Pomorskiego,
Trygław - jest to największy w Polsce, i jedyny w
Europie ciemnoszary głaz, którego obwód wynosi
50m., wysokość nad ziemią 3,8 m, pod ziemią sięga on
na głębokość 4 m, jego masę określa się na 200 000 kg.
• Aleje drzew (875), np. Lipowa w Rzucewie koło Pucka
• Pojedyncze skały i wychodnie skalne ( 700 razem z grotami i jaskiniami), np. Maczuga Herkulesa
wysokość maczugi wynosi około 25 metrów. Znajduje się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego
oraz Pielgrzymy w Karkonoszach- są to 3 granitowe skały, z których najwyższa ma ok. 25 m
Maczuga
Herkulesa
Pielgrzymy
• Jaskinie, groty, np. Raj w Górach Świętokrzyskich i Niedźwiedzia koło Kletna w Sudetach
Stanowiska dokumentacyjne
Forma ochrony przyrody w Polsce, cenne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca
występowania formacji geologicznych, skamieniałości, tworów mineralnych, jaskinie,
schroniska podskalne oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk
powierzchniowych i podziemne.
 Stanowiska dokumentacyjne często mogą być miejscami zupełnie nie niewyróżniającymi się
na powierzchni ziemi lecz muszą być oznakowane tablicami. Sankcjom prawnym podlega tam
jakiekolwiek niszczenie lub przekształcanie chronionego obiektu. Nie można też w żaden
sposób ingerować w glebę, wydobywać minerałów, torfu ani skamieniałości. Ochroną na
stanowiskach dokumentacyjnych objęta jest cała fauna i flora.

Stanowiska dokumentacyjne należą do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony
przyrody.
 stanowisko dokumentacyjne "TRIAS" - wybierzysko paleontologiczne zlokalizowane na
terenie kopalni iłów w Krasiejowie (woj. opolskie);
Stanowisko dokumentuje skamieniałości pochodzące sprzed 225 mln lat. Jest to pierwsze tego
typu odkrycie w Polce, a w całej Europie zaledwie kilka stanowisk można porównać z
krasiejowskim pod względem nagromadzenia tak dobrze zachowanych szczątków zwierząt.
•
•
•
•
•
Użytki ekologiczne
Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla
zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy
drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie
skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin,
zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.
Istotnym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia ochroną niewielkich
powierzchniowo obiektów, ale cennych pod względem przyrodniczym, o dużym znaczeniu dla zachowania
unikatowych zasobów genowych. Z reguły nie mogły one zostać objęte ochroną rezerwatową ze względu na
niewielką powierzchnię i mniejszą rangę walorów przyrodniczych.
Użytki ekologiczne należą do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony przyrody.
Użytek ekologiczny ustanawia rada gminy (do końca czerwca 2009 r. prawo takie miał także wojewoda)
użytek ekologiczny „Pustynia Błędowska” obejmuje powierzchnię 683,91 ha, położona w Małopolsce.
Celem ochrony tego obszaru jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych
pozostałości po największym w Polsce obszarze śródlądowych piasków wydmowych z interesującymi
formami morfologicznymi, licznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami flory, fauny oraz zbiorowiskami
muraw piaskowych
Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe
•
•
•
•
•
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów
krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości przyrodniczych, kulturowych i
estetycznych.
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe zalicza się do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony
przyrody. Często objęte nią są zabytkowe (choć niekoniecznie) budowle, np. pałacyki, dworki,
kościoły wraz z towarzyszącą im przyrodą, np. zespoły pałacowo-parkowe.
Ustanowienie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody
lub uchwały rady gminy, po uzgodnieniu z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Jak przykład można podać: Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Arkadia” powołano m.in. dla
ochrony urozmaiconej rzeźby terenu o walorach widokowych, powiązanego historycznie z sąsiednim
zespołem pałacowo-parkowym Królikarnia.
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park Słowiański”
• Zespół przyrodniczo - krajobrazowy
„Uroczysko Lubniewsko”, tworzy je jezioro
Lubniewsko wraz z otaczającymi lasami.
Ciekawym elementem znajdującym się na
terenie uroczyska jest wczesnośredniowieczne
grodzisko słowiańskie z VII w.
Ochrona gatunkowa
Ochrona gatunkowa jest w Polsce jedną z form ochrony
Ssaki pod
Liczba zwierząt
przyrody. Ma ona na celu zapewnienie przetrwania i
ochroną
(w szt.) *
właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin,
Bóbr europejski
41 823
grzybów i zwierząt oraz ich siedlisk, a także zachowanie
różnorodności gatunkowej i genetycznej. Ochrona ta
żubr
861
dotyczy gatunków rzadko występujących,
żbik
500**
endemicznych, podatnych na zagrożenia i
zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na
świstak
200**
podstawie umów międzynarodowych.
Ryś
213
W Polsce przepisy ochronne dotyczące niektórych
gatunków zwierząt, m.in. bobra i tura wprowadzono już
Niedźwiedź
136
w średniowieczu (XI i XII w.)
brunatny
W stosunku do gatunków objętych ochroną gatunkową
kozica
118
obowiązują określone zakazy (zabijania, zbierania,
przetrzymywania, niszczenia ich siedlisk, handlowania,
wilk
719
wywożenia za granicę, płoszenia itp.).
* Dane szacunkowe ** dane z 2003r.
W ochronie gatunkowej istnieją dwie formy:
całkowita (ścisła) - nie dopuszcza żadnych form
Chroniony gatunek
Ilość gatunków objętych ochroną
pozyskiwania przedstawicieli chronionego gatunku;
częściowa - dotyczy np. roślin leczniczych i
zwierzęta
360
przemysłowych; ich zbiór jest dozwolony tylko na
rośliny
Ok. 500
potrzeby odpowiednich zakładów pracy, a obszar
eksploatacji i dopuszczalna wielkość zbiorów są ściśle
Grzyby i porosty
125
określone.
Ilość gatunków objętych ochroną ścisłą i
częściową w Polsce
Natura 2000
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Natura 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci)
obszarów objętych ochroną przyrody.
Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa
Siedliskowa
Na mocy Dyrektywy Ptasiej tworzone są obszary specjalnej ochrony ptaków. Są to obszary
siedlisk zajmowanych przez przynajmniej jeden ze 194 gatunków ptaków wymienionych w
załączniku do tej dyrektywy.
Na mocy Dyrektywy Siedliskowej tworzone są specjalne obszary ochrony siedlisk. Są to
obszary gdzie występuje przynajmniej jeden z 200 gatunków zwierząt, z 434 gatunków roślin
lub przynajmniej jeden z około 300 rodzajów siedlisk
Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków,
które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy.
Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy ma na celu
optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów.
Dotychczas Polska zgłosiła do Komisji Europejskiej 142 obszary specjalnej ochrony ptaków,
które zajmują 5 511 800 ha, czyli ponad 16 % powierzchni kraju oraz 364 specjalne obszary
siedlisk zajmujących 2 888 400 ha, czyli ponad 9 % powierzchni kraju. Zajmują one łącznie
ponad 19 % powierzchni Polski ponieważ część z obszarów „ptasich” i „siedliskowych”
pokrywa się ze sobą.
Przykłady:
Dolina Baryczy, Ujście Warty, Dolina Biebrzy, Bieszczady, Puszcza Kampinoska, Karkonosze,
Masyw Ślęży
Natura 2000
Obszary specjalnej ochrony
ptaków
Obszary specjalnej ochrony
siedlisk
Rezerwat biosfery MaB
- Man and Biosphere
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Międzynarodowy Program Man and Biosphere - MaB ("Człowiek i Biosfera"), wprowadzony
został przez UNESCO w 1971 roku. Celem programu jest tworzenie między ludźmi i biosferą
harmonijnych relacji opartych na zasadach zrównoważonego rozwoju. Metodą realizacji tego
zamierzenia jest tworzenie międzynarodowej Sieci Rezerwatów Biosfery skupiającej obecnie
553 takich obiektów w 107 krajach świata.
Często są one rezerwatami transgranicznymi, czyli położonymi na obszarze dwóch lub trzech
państw.
Rezerwaty Biosfery MaB mają na celu ochronę różnorodności biologicznej oraz rejestrowanie
zmian ekologicznych w skali całej planety. Służą one także pobudzaniu społecznej świadomości
powiązań istniejących pomiędzy różnorodnością ekologiczną i kulturową.
W Polsce jest 9 takich rezerwatów i planuje się utworzenie kilku następnych:
Rezerwat Biosfery Białowieża (1976, rozszerzenie 2005)
Rezerwat Biosfery Babia Góra (1976)
Jezioro Łuknajno (1976)
Słowiński Rezerwat Biosfery (1996)
Rezerwat Biosfery Karpaty Wschodnie (1992/1998, polsko-słowacko-ukraiński)
Rezerwat Biosfery Karkonosze (1992, polsko-czeski)
Tatrzański Rezerwat Biosfery (1992, polsko-słowacki)
Rezerwat Biosfery Puszcza Kampinoska (2000)
Rezerwat Biosfery Polesie Zachodnie (2002)
Obszary wodno-błotne
RAMSAR
Konwencja Ramsarska, czyli "Konwencja
o obszarach wodno-błotnych mających
znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako
środowisko życiowe ptactwa wodnego"
została zawarta w irańskim mieście Ramsar
nad Morzem Kaspijskim w 1971 roku.
Celem porozumienia jest ochrona i
utrzymanie w niezmienionym stanie obszarów
określanych jako "wodno-błotne", czyli
różnych typów bagien, błot, torfowisk,
zbiorników wodnych naturalnych lub
sztucznych, stałych lub okresowych, o
wodach stojących lub płynących, słodkich,
słonawych lub słonych, wraz z wodami
morskimi.
Poprzez ochronę obszarów wodno-błotnych,
zachowuje się przestrzeń życiową ptactwa
wodnego, zapewniając mu warunki
żerowania, rozmnażania się, odpoczynku w
czasie przelotów.
Obecnie konwencją ramsarską objętych jest
1869 miejsc w 159 krajach.
•
W Polsce jest 13 obszarów objętych
konwencją Ramsar. Zajmują one łącznie 125
tyś ha
•
•
•
•
•
•
•
•
Rezerwat przyrody Jezioro Łuknajno
Park Narodowy Ujście Warty
Rezerwat przyrody Jezioro Karaś
Rezerwat przyrody Jezioro Siedmiu Wysp
Rezerwat przyrody Świdwie
Biebrzański Park Narodowy
Słowiński Park Narodowy
Stawy Milickie w Parku Krajobrazowym Dolina
Baryczy
Narwiański Park Narodowy
Poleski Park Narodowy
Wigierski Park Narodowy
Rezerwat przyrody Jezioro Drużno
Subalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku
Narodowym
•
•
•
•
•
Polska Czerwona Księga Zwierząt
jest rejestrem zagrożonych gatunków
zwierząt na terenie Polski. Została
stworzona na wzór międzynarodowej
Czerwonej Księgi Gatunków
Zagrożonych. Zawiera listę ginących
gatunków zwierząt z dokładnym ich
opisem i mapami rozmieszczenia.
Określa także stopień zagrożenia
poszczególnych gatunków, rzadkość
ich występowania oraz stosowane i
proponowane sposoby ochrony.
Zwierzęta wymarłe to tarpan i tur.
Jaszczurka zielona,
gatunek zanikły
Sokół wędrowny, gatunek
skrajnie zagrożony
Polska Czerwona Księga Roślin spis zagrożonych wyginięciem roślin
na terenie Polski , a także tych, które
już wyginęły ( 38 roślin)
jaskier illiryjski, roślina
krytycznie zagrożona
Mieczyk błotny; roślina
krytycznie zagrożona
UNESCO
•
•
•
UNESCO- Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości - lista
obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, ze względu na ich
unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości.
Konwencja ta podpisana w 1972 roku w Paryżu. Światowe Dziedzictwo ma przedstawiać
różnorodność kulturalną i bogactwo natury wszystkich regionów świata.
Wśród 13 obiektów UNESCO w Polsce do tych związanych z przyrodą należą 2:
1. Białowieski Park Narodowy jest miejscem o
niepowtarzalnych walorach przyrodniczych i
kulturowych. Chroni ostatnie na niżu Europy lasy
naturalne o cechach pierwotnych, jakie przed wiekami
rozciągały się w strefie lasów liściastych i mieszanych.
Są to lasy wielowiekowe i wielogatunkowe, o ogromnym
bogactwie świata roślin, grzybów i zwierząt.
2. Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa, obiekt
kulturalno-przyrodniczy; park krajobrazowy w
województwie lubuskim, założony w celu ochrony
szczególnego tworu geologicznego - moreny
czołowej powstałej podczas zlodowacenia
środkowopolskiego (Odry).