Transcript ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΟΥΠΟΥ 6/11/2015 ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ Οι Δορυφόροι    6/11/2015 Ο δορυφόρος είναι διαστημική συσκευή που περιφέρεται σε τροχιά γύρω από τη Γη ή άλλο πλανήτη. Οι δορυφόροι σε.

ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΟΥΠΟΥ
6/11/2015
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
1
Οι Δορυφόροι



6/11/2015
Ο δορυφόρος είναι διαστημική συσκευή που
περιφέρεται σε τροχιά γύρω από τη Γη ή άλλο
πλανήτη.
Οι δορυφόροι σε περιγήϊνη τροχιά
εξυπηρετούν τις τηλεπικοινωνίες, τη
μετεωρολογία, τη ναυσιπλοΐα, τη
χαρτογράφηση, τις ένοπλες δυνάμεις κάποιων
χωρών, την εκμετάλλευση φυσικών πόρων και
άλλες ανάγκες.
Δορυφόροι χρησιμοποιούνται και στην
εξερεύνηση άλλων πλανητών εκτελώντας
φωτογραφήσεις, χαρτογραφήσεις με ραντάρ
(π.χ. ο ΜΑΓΓΕΛΑΝΟΣ) ατμοσφαιρικές
μετρήσεις και ανιχνεύσεις μαγνητικών και
βαρυτικών πεδίων.
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
2
Κατηγορίες δορυφόρων






Οι δορυφόροι είναι απαραίτητοι για την διεξαγωγή πολύτιμων εργασιών, πολλών από των οποίων είναι
ζωτικής σημασίας. Ας δούμε τις σημαντικότερες εργασίες που εκτελούν οι δορυφόροι.
Το 1945 (12 χρόνια πριν την εκτόξευση του Sputnik 1) ο Βρετανός επιστήμονας Arthur C. Clarke στην
μονογραφία του «Ασύρματος Κόσμος» ήταν ο πρώτος άνθρωπος που περίγραψε τη χρήση των
τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων. Οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι επιτρέπουν την μεταφορά
πληροφοριών από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, ώστε το εμπόδιο της σφαιρικότητα της Γης να
παραλείπεται. Οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι χρησιμεύουν στη τηλεφωνία (σταθερή και κινητή), τη
τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο. Χάρις τους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους μπορούμε να
μαθαίνουμε τις ειδήσεις από παντού στη Γη στιγμιαία, ή να μιλήσουμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
Υπάρχουν επίσης και οι μετεωρολογικοί δορυφόροι. Αυτοί οι δορυφόροι μελετούν την ατμόσφαιρα και
το κλίμα της Γης, παρέχοντας στους επιστήμονες πολύτιμες πληροφορίες. Χάρις αυτούς τους
δορυφόρους ξέρουμε τι καιρό θα κάνει αύριο, ενώ υπάρχει έγκαιρη προειδοποίηση σε περίπτωση
τυφώνα.
Οι γεωφυσικοί δορυφόροι μελετούν τη Γη, παρέχοντας ακριβέστατους χάρτες και πολύτιμες
πληροφορίες για τις Βάσεις Οικολογικών Δεδομένων. Μια παραλλαγή τους είναι οι κατασκοπευτικοί
δορυφόροι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται στο στρατό για να καταγράφουν εχθρικές κινήσεις (όπως οι
εκτοξεύσεις πυραύλων), στρατόπεδα και όχι μόνο. Η επίσημη ονομασία τους είναι αναγνωριστικοί
δορυφόροι.
Υπάρχουν επίσης και οι δορυφόροι προσανατολισμού. Οι δορυφόροι αυτοί βοηθούν στον
προσανατολισμό πλοίων και αεροσκαφών, καθώς και στην καθοδήγηση απλών πολιτών σε άγνωστες
περιοχές. Το αμερικάνικο σύστημα εντοπισμού G.P.S. και το ευρωπαϊκό Galileo Positioning System είναι
δύο από αυτά τα συστήματα προσανατολισμού.
Δεν παρατηρούν όμως όλοι οι δορυφόροι την Γη. Οι αστρονομικοί δορυφόροι, ή αλλιώς διαστημικά
αστεροσκοπεία, μελετούν το σύμπαν έξω από την ενοχλητική ατμόσφαιρα της Γης.
6/11/2015
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
3
ΤΕΧΝΗΤΟΣ ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ



6/11/2015
Ένας τεχνητός δορυφόρος είναι οποιοδήποτε συνθετικό
κατασκεύασμα τοποθετείται σε τροχιά γύρω από ένα ουράνιο σώμα.
Όλα τα σώματα που είναι μέρη του Ηλιακού Συστήματος,
συμπεριλαμβανομένης της Γης, είναι δορυφόροι είτε του Ήλιου, είτε,
όπως η Σελήνη, δορυφόροι άλλων σωμάτων. Αυτοί οι δορυφόροι
όμως πλέον λέγονται φυσικοί δορυφόροι για να διακρίνονται από
τους τεχνητούς.
Η αρχική ιδέα για τη χρήση δορυφόρων σε γεωσύγχρονη (ή
γεωστατική) τροχιά γύρω από τη Γη διατυπώθηκε από τον επιστήμονα
και συγγραφέα Άρθουρ Κλαρκ το 1945. Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,
στηριγμένοι σε γερμανική πυραυλική τεχνολογία, αλλά και σε δοκιμές
δικών τους επιστημόνων, Σοβιετικοί και Αμερικανοί άρχισαν δοκιμές
για την αποστολή δορυφόρων σε τροχιά γύρω από τη Γη. Με την
ευκαιρία του Διεθνούς Γεωφυσικού Έτους του 1957 εκτοξεύτηκε ο
πρώτος τεχνητός δορυφόρος της ιστορίας, ο Σοβιετικός Σπούτνικ 1.
Λίγο αργότερα ακολούθησε και ο αμερικανικός Εξπλόρερ 1.
Στις δεκαετίες του 1960 και 1970, η χρήση τεχνητών δορυφόρων
γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, λόγω της μεγαλής χρησιμότητάς τους σε
τηλεπικοινωνιακούς, επιστημονικούς αλλά και στρατιωτικούς σκοπούς.
Σήμερα υπάρχουν σε τροχιά περίπου 2000 τεχνητοί δορυφόροι, από
τους οποίους όμως χρησιμοποιούνται μόνο γύρω στους 500 (οι
υπόλοιποι είναι παλιότερης τεχνολογίας). Τεχνητοί δορυφόροι έχουν
τεθεί κατά καιρούς σε τροχιά γύρω και από τους περισσότερους
πλανήτες του ηλιακού συστήματος αλλά και τη Σελήνη
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
4
ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ





6/11/2015
Μετεωρολογικοί δορυφόροι ή δορυφόροι καιρού ονομάζονται ειδικές
διαστημικές μηχανές, σύγχρονα επιτεύγματα της διαστημικής, που
εκτοξεύονται με διαστημικά οχήματα και θέτονται στη συνέχεια σε τροχιά
γύρω από τη Γη, για την παρακολούθηση και πρόβλεψη των γήινων
καιρικών φαινομένων.
Γενικά
Στη σύγχρονη εποχή των διαστημικών ερευνών πράγματι λέξεις όπως
"πύραυλος", "διαστημόπλοιο", "τεχνητός δορυφόρος" θεωρούνται πλέον
συνήθεις και κοινότυπες αφού αποτελούν πλέον μέρος της καθημερινής
ζωής. Η επιστήμη όμως που θεωρείται πως έχει ευεργετηθεί περισσότερο
από κάθε άλλη από αυτή την δραστηριότητα είναι αναμφίβολα η
Μετεωρολογία. Οι πληροφορίες που στέλνουν οι μετεωρολογικοί
δορυφόροι ειδικά από το διάστημα είναι περισσότερο ικανές να
προβλέψουν την εξέλιξη των καιρικών φαινομένων σε ένα τόπο για τις
επόμενες 4, 5 ή και 10 ημέρες αυξάνοντας έτσι το εύρος της πρόγνωσης.
Τέτοιου είδους δυνατότητες θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές στην
ανθρώπινη διαβίωση. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι κύματα ψύχους, ή
πλημμυρών, τυφώνες και άλλα φαινόμενα που κυριολεκτικά παραλύουν
συχνά ολόκληρες ηπείρους θα μπορούν να είναι λιγότερο καταστροφικά αν
υπάρχει έγκαιρη πρόβλεψη. Έτσι η περαιτέρω ανάπτυξη των
μετεωρολογικών παρατηρήσεων, μέσω των δορυφόρων αυτών, καθιστούν
συνέχεια περισσότερο μακροπρόθεσμη την πρόγνωση του καιρού.
Η Αρχή
Πρώτος τεχνητός δορυφόρος που εκτοξεύθηκε ειδικά για ανάγκες
μετεωρολογίας ήταν το 1960 που έφερε το όνομα TIROS-1 ο οποίος και
έστειλε στη Γη περίπου 23.000 φωτογραφίες. Από τότε εκατομμύρια άλλες
φωτογραφίες έχουν σταλεί στη Γη από τους μετεωρολογικούς δορυφόρους
που εκτοξεύθηκαν στη συνέχεια και τοποθετήθηκαν σε τροχιές γύρω από
τη Γη. Οι δορυφόροι αυτοί θέτονται σε τροχιές περιστροφής με την ίδια
ταχύτητα περιστροφής της Γης ουτως ώστε να βρίσκονται συνέχεια πάνω
από το ίδιο σημείο του γήινου ισημερινού. Οι δορυφόροι αυτοί είναι
διαφόρων εθνικοτήτων που σχηματίζουν μεταξύ τους ένα δίκτυο
μετεωρολογικής
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
5
ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ








παρατήρησης και πληροφόρησης για τη σφαιρική κατανομή των καιρικών φαινομένων του πλανήτη Γη. Το σύστημα
αυτό βρίσκεται σε συνεχή λειτουργία όλο το 24ωρο, σε διάφορα μήκη κύματος, παρέχοντας έτσι πληροφορίες μέρα
και νύκτα.
Νεότερες σειρές μετεωρολογικών δορυφόρων περισσότερο εξελιγμένοι άνοιξαν πραγματικά νέους ορίζοντες στους
μετεωρολόγους. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά σε διαλέξεις του ο διακεκριμένος επιστήμονας και διευθυντής του
Ευγενιδείου Πλανηταρίου, Διονύσης Σιμόπουλος "οι σύγχρονοι μετεωρολογικοί δορυφόροι ξεπερνούν κάθε
προηγούμενο αφού οι δυνατότητές τους σε σχέση μ΄ εκείνον του 1960 είναι όσο το ακόντιο με το πολυβόλο"!
Σύγχρονο δίκτυο
Σήμερα ένας ολόκληρος στόλος από σύγρονους μετωρολογικούς δορυφόρους λειτουργεί κάτω από την επίβλεψη της
Ευρώπης, των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας αλλά και της Ινδίας. Συγκεκριμένα με ευθύνη Χωρών:
1. Ευρώπης, κινούνται ήδη τρεις παλαιότεροι δορυφόροι οι Μετεοστάτ 5, 6 και 7, ένας νεότερος ο MSG-1 και ο ακόμα
ποιο εξελιγμένος, ο "Μέτοπ 1" (Metop-1) που παρέχουν πολύ ανώτερης ποιότητας παρατηρήσεις. Σύνολο 5.
2. ΗΠΑ, λειτουργού σήμερα οι GOES-8, 10, 11 και 12, και οι NOAA-12, 15 και 16. Σύνολο 7.
3. Ρωσίας, λειτουργούν οι περιορισμένοι δυνατοτήτων (λόγω τροχιάς) Meteor-2 και 3, ο νεότερος Meteor-3M-N1 και ο
τελευταίος, πλέον σύγχρονος, GOMS-N2. Σύνολο 4.
4. Κίνας, υπεύθυνη για την παρακολούθηση των παρατηρήσεων των FY-2A, FY-2B, FY-1C, του νεότερου FY-1D και
του πλέον σύγχρονου FY-3A. Σύνολο 5.
5. Ινδίας, λειτουργούν οι InSat-1D, InSat-2B ο νεότερος InSat-3A και οι τελευταίοι νεας γενιάς MetSat-1R και InSat-3D.
Σύνολο 5, και τέλος η
6. Ιαπωνία, που έχει την ευθύνη του GMS-5 και των δύο τελευταίας γενιάς δορυφόρων MTSAT-1R και MTSAT-2.
Σύνολο 3.
Εξοπλισμός δορυφόρων
Οι τελευταίας γενιάς μετεωρολογικοί δορυφόροι είναι εφοδιασμένοι με πλείστα ηλεκτρονικά όργανα όχι μόνο
αυτόματης ανάλυσης και καταγραφής φωτογραφιών αλλά και λήψης συγκέντρωσης και ανάλυσης εκπομπών γήινων
αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών που βρίσκονται σε απρόσιτες περιοχές (π.χ. ερήμους, θάλασσες, πολικές
ζώνες, απρόσιτες κορφές οροσειρών κ.λπ) που περιέχουν αναγκαία φυσικά τοπικά μεγέθη όπως η θερμοκρασία,
ατμοσφαιρική πίεση, υγρασία ατμόσφαιρας, ταχύτητα και φορά ανέμων κ.λπ. Έτσι επιτυγχάνεται συλλογή πλούσιου
υλικού που μετά από ηλεκτρονική επεξεργασία, σε πολλές των περιπτώσεων οι δορυφόροι αυτοί να παραδίδουν
(συντάσσουν) ακόμη και τον μετεωρολογικού χάρτη πρόβλεψης καιρού συγκεκριμένου τόπου και χρόνου.
Οι ευρωπαϊκοί μετεωρολογικοί δορυφόροι ως γνωστόν τοποθετούνται σε τροχιά με την προωθητική ισχύ (εκτόξευση)
του γνωστού διαστημικού πυραύλου (πυραυλικού τύπου) Αριάν.
Με τις δορυφορικές παρατηρήσεις των παραπάνω μετεωρολογικών δορυφόρων διαμορφώνονται οι σύγχρονοι
καθημερινοί μετωρολογικοί χάρτες ταχύτερα και σε συντομότερα αναδιαστήματα.
6/11/2015
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
6
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ


6/11/2015
Πώς βρίσκουν τη θέση τους σε όποιο σημείο της Γης κι αν βρεθούν όσοι
έχουν σύνδεση με το GPS, δηλαδή το Σύστημα Εντοπισμού μέσω
Δορυφόρου;
Εχουν μαζί τους έναν ειδικό δέκτη που δεν χρειάζεται να είναι πολύ ακριβός,
μπορεί να εργάζεται με τέσσερις απλές μπαταρίες μεγέθους ΑΑ, μπορεί και
αυτοδιορθώνεται, ενώ χωράει στην παλάμη τού ενός χεριού! Αντίθετα εκεί ψηλά
21 τεχνητοί δορυφόροι μεγάλης ακριβείας κινούνται αδιάκοπα γύρω από τον
πλανήτη μας και βοηθούν στον εντοπισμό της θέσης μας είτε βρισκόμαστε στη
θάλασσα είτε στην ξηρά είτε στον αέρα. Ενας κομπιούτερ φροντίζει για τον
υπολογισμό της απόστασης του δέκτη από τέσσερις δορυφόρους. Ο
υπολογισμός επιτυγχάνεται με βάση τη γνωστή σχέση ότι η απόσταση βρίσκεται
αν πολλαπλασιάσουμε την ταχύτητα του σήματος που είναι 300.000 χλμ. /
δευτερόλεπτο, όσο δηλαδή η ταχύτητα του φωτός, με τον απαιτούμενο χρόνο
για να διανυθεί η απόσταση από τον δορυφόρο ως τον δέκτη μας. Πώς όμως
βρίσκεται ο χρόνος; Θα το καταλάβουμε με ένα νοητικό πείραμα. Φανταζόμαστε
δύο φίλους να στέκονται στις δύο πλευρές ενός μεγάλου χάσματος, όπως π.χ. η
Διώρυγα της Κορίνθου. Αρχίζουν ταυτόχρονα να λένε το αλφάβητο
μεγαλοφώνως: α, β, γ, δ, ε... Ο ένας σημειώνει πόσος χρόνος πέρασε από τη
στιγμή που φώναξε το α και ώσπου ήρθε ο ήχος του α από τον απέναντι.
Πολλαπλασιάζει τον χρόνο αυτόν με την ταχύτητα του ήχου και βγάζει την
απόσταση που τους χωρίζει. Κάτι ανάλογο γίνεται και με τον πραγματικό δέκτη,
όπου εκπέμπεται μία σειρά σημάτων από κάθε δορυφόρο σε συγχρονισμό με
μία που πηγαίνει στη μνήμη του υπολογιστή. Βρίσκοντας τις αποστάσεις από
τρεις δορυφόρους γίνονται οι κατάλληλοι υπολογισμοί για να βρεθεί το κοινό
σημείο τομής τριών σφαιρών με διάμετρο η καθεμία την απόσταση δορυφόρου
- δέκτη. Με τις τρεις μετρήσεις υπολογίζονται το γεωγραφικό πλάτος, το
γεωγραφικό μήκος και το ύψος. Με την τέταρτη διορθώνεται το φθηνό ρολόι του
δέκτη που είναι σε απόκλιση από το σούπερ ακριβείας επάνω στον δορυφόρο.
Η ακριβής θέση μας τελικά εμφανίζεται στη μικρή οθόνη του δέκτη
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
7
Λαμπρότητα των τεχνητών δορυφόρων

6/11/2015
Το πόσο λαμπροί φαίνονται οι τεχνητοί δορυφόροι
εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως το μέγεθός τους,
το υλικό κατασκευής τους, το ύψος της τροχιάς τους και το
πόσο κοντά από εμάς θα περάσουν. Δεν είναι όλοι οι
δορυφόροι ορατοί διά γυμνού οφθαλμού. Ο πιο λαμπρος
δορυφόρος, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, είναι ιδιαίτερα
λαμπρος, πολλές φορές λαμπρότερος από όλα τα αστέρια
του ορανού και ξεχωρίζει αισθητά στον ουρανό. Οι άλλοι
δορυφόροι είναι λιγότερο λαμπροί, με λαμπρότητα που
κυμαίνεται από ένα μέτριας λαμπρότητας αστέρι ως και να
είναι μόλις ορατοί στον ουρανό. Ωστόσο ακόμα και οι μόλις
ορατοί δορυφόροι μπορεί να γίνουν αντιληπτοί καθώς το
γεγονός ότι κινούνται "τραβά" πιο εύκολα την προσοχή του
ματιού. Μέχρι και πριν μερικά χρόνια, ο λαμπρότερος όλων
των δορυφόρων ήταν ο ρωσικός διαστημικός σταθμός Μιρ
ο οποίος όμως δεν υπάρχει πια.
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
8
Πότε είναι ορατοί οι τεχνητοί δορυφόροι

6/11/2015
Κάθε μέρα είναι ορατοί με γυμνό μάτι αρκετές
δεκάδες διαφορετικοί δορυφόροι. Κάνουν την
εμφάνισή τους για λίγες ώρες μετά την δύση ή λίγες
ώρες πριν την ανατολή του ηλίου. Εξαίρεση
αποτελεί το καλοκαίρι όπου πολλές φορές τεχνητοί
δορυφόροι είναι ορατοί ακόμα και κατά την διάρκεια
όλης της νύχτας. Αυτό συμβαίνει διότι για να είναι
ορατοί οι δορυφόροι πρέπει και να φωτίζονται
επαρκώς από τον ήλιο αλλά και να είναι ο
παρατηρητής στο σκοτάδι. Αυτό συμβαίνει όταν ο
ήλιος δεν είναι ούτε πάνω από τον ορίζοντα αλλά
ούτε και πολύ χαμηλά από αυτόν. Προφανώς, η
πιο βολική ώρα για παρατήρηση είναι κοντά στην
δύση. Από τους ορατούς δορυφόρους σε μια μέρα,
οι πιο πολλοί είναι λαμπρότητας από 3 ως 4
δηλαδή μέτριας λαμπρότητας (αλλά και πάλι
εύκολα ορατοί με γυμνό μάτι) ενώ συνήθως
υπάρχουν και μερικοί πιο λαμπροί δορυφόροι
(λαμπρότητας 1 με 2) και πιο σπάνια δορυφόροι
μεγίστης λαμπρότητας (-1 με 0).
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
9
Οπτική Παρατήρηση Τεχνητών Δορυφόρων

6/11/2015
Κοιτάζοντας τον νυχτερινό ουρανό, ίσως έχετε
παρατηρήσει κάποιες φορές αντικείμενα που
μοιάζουν με αστέρια να διασχίζουν γρήγορα τον
ουρανό. Αν σας έχει συμβεί, τότε ίσως είδατε έναν
από τους πολλούς τεχνητούς δορυφόρους που
γυρίζουν γύρω από την γη. Οι δορυφόροι αυτοί δεν
έχουν φυσικά δικό τους φως αλλά ανακλούν το φως
του ηλίου και έτσι μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες
να γίνουν ορατοί. Οι σκοποί τους οποίους
επιτελούν είναι πολλοί: επιστημονικοί, στρατιωτικοί,
τηλεπικοινωνιακοί. Επίσης, γύρω από την γη
γυρίζουν και πολλοί από τους πυραύλους που
χρησιμοποιήθηκαν για την εκτόξευση των
δορυφόρων και είναι και αυτοί ορατοί. Ας δούμε
τώρα κάποια βασικά στοιχεία για την παρατήρησή
τους.
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
10
Βασικές έννοιες που θα σας βοηθήσουν
στην παρατήρηση των δορυφόρων


6/11/2015
Οι τεχνητοί δορυφόροι φαίνεται να εκτελούν καμπύλες τροχιές καθώς
διασχίζουν τον ουρανό. Συνήθως, η πορεία τους από την στιγμή που
ανεβαίνουν τον ορίζοντα μέχρι που εξαφανίζονται διαρκεί συνήθως 3 με 10
λεπτά. Σαν ανύψωση (elevation) ορίζουμε το μέγεθος σε μοίρες του
ιδεατού τόξου από τον ορίζοντα προς το ζενίθ του ουρανού στην άκρη του
οποίου βρίσκεται ο δορυφόρος. Με απλά λόγια ένας δορυφόρος που
βρίσκεται στο ορίζοντα έχει ανύψωση 0 μοιρών, αν βρίσκεται στο 1/3 της
απόστασης μέχρι το ζενίθ έχει ανύψωση 30 μοιρών και αν βρίσκεται στο
ζενίθ έχει ανύψωση 90 μοιρών. Ετσι, η ανύψωση μας δείχνει πόσο ψηλά
στον ουρανό βρίσκεται ο δορυφόρος. Θεωρούμε, περίπου, ότι ένας
δορυφόρος πρέπει να έρθει σε ανύψωση τουλάχιστον 10 μοιρών για να
γίνει ορατός. Το αζιμούθιο (azimuth) εκφράζει την κατεύθυνση προς τον
οποία είναι ορατός ο δορυφόρος π.χ. Α (ανατολικά), Β (βόρεια), ΝΔ
(νοτιοδυτικά), ΑΝΑ (ανατολικά - νοτιοανατολικά). Η Μέγιστη Ανύψωση
(maximum elevation) είναι η μεγαλύτερη τιμή της ανύψωσης της τροχιάς
του δορυφόρου και είναι συνήθως και η στιγμή της μέγιστης λαμπρότητάς
του. Ας δούμε, για παράδειημα, ένα χαρακτηριστικό πίνακα πρόβλεψης
τροχιών των δορυφόρων.
SatelliteStartsMax.
ElevationEndsNameMag.TimeEl.Az.TimeEl.Az.TimeEl.Az.Cosmos
2265 Rocket4.417:39:1510°N 17:43:1244°E 17:46:5010°SSE Cosmos 44
Rocket4.317:41:4510°NNW 17:46:3484°SW 17:51:2310°SSE
Radarsat4.117:48:1810°SSE 17:53:2868°ENE 17:58:3910°N Cosmos
10054.017:56:4610°SSE 17:59:4437°E 18:02:4310°NNE
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
11
Βασικές έννοιες που θα σας βοηθήσουν
στην παρατήρηση των δορυφόρων






6/11/2015
COBE3.518:06:5110°SSE 18:12:2887°E 18:18:0810°NNW Cosmos
11434.318:13:3210°SSE 18:16:5837°E 18:20:1711°NNE Βλέπουμε ότι
αναφέρονται τα εξής στοιχεία: Ονομα δορυφόρου, μέγιστη λαμπρότητα, στοιχεία
έναρξης της ορατής τροχιάς (ώρα - ανύψωση - αζιμούθιο), στοιχεία μέγιστης
ανύψωσης (ώρα - ανύψωση - αζιμούθιο) και στοιχεία τέλους της τροχιάς (ώρα ανύψωση - αζιμούθιο). Σαν αρχική και τελική ανύψωση έχουμε όπως είπαμε τις
δέκα μοίρες καθώς χαμηλότερα από αυτή την ανύψωση είναι συνήθως αδύνατο
να δούμε κάτι. Αν εκεί έχουμε διαφορετικό αριθμό από τις δέκα μοίρες αυτό
σημαίνει ότι ο δορυφόρος γίνεται ορατός (ή εξαφανίζεται) όχι όταν ανεβαίνει (ή
κατεβαίνει) τον ορίζοντα άλλα όταν βγαίνει (ή μπαίνει) στην σκιά της γης.
Πώς να εντοπίσετε τους τεχνητούς δορυφόρους
Οι σημερινοί παρατηρητές των τεχνητών δορυφόρων έχουνε στην υπηρεσία
τους τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το Internet που είναι ιδιαίτερα χρήσιμα
στον εντοπισμό των δορυφόρων. Ο πιο εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος να
δείτε ποιοι δορυφόροι είναι ορατοί στην περιοχή σας και πότε είναι να
επισκεφθείτε τις ειδικές σελίδες στο διαδίκτυο. Εκεί μπορείτε να βρείτε χάρτες του
ουρανού που δείχνουν την τροχιά του δορυφόρου, την ακριβή ώρα που περνάει,
σε ποια κατεύθυνση του ορίζοντα είναι ορατός και σε ποιο ύψος.
Για αποτελεσματική παρατήρηση χρειάζεστε τα εξής:
Ενα ρολόι με ακριβή ώρα (με ακρίβεια 10 δευτερολέπτων ή καλύτερη)
Γνώση των σημείων του ορίζοντα (πού πέφτει ο βορράς, η ανατολή κτλ)
Προαιρετικά γνώση κάποιων βασικών αστερισμών (δεν είναι παραίτητο αλλά
διευκολύνει ειδικά για αμυδρούς δορυφόρους)
ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
12