Transcript 2020 жылға дейін балық шаруашылығы саласын дамыту

Мастер-план по развитию
товарного рыбоводства
«Агробизнес-2020»
2020 жылға дейін балық
шаруашылығы саласын дамыту
бойынша кәсіби-жоспар
Мал шаруашылығы департаменті
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Қазақстандағы балық өндірісі
Тауарлы балық
өсіру
Балық аулау
жүзеге асырылады
Республикалық
Жергілікті су
маңызы бар су
қоймалары
қоймалары
(бір облыс
(шекара аралық
аумағында шағын
өзендер және су
су қоймалары)
қоймалары)
Өндірілетін балық түрі (Қазақстанның барлық
табиғи ихтофаунасы):
• Бекіре тұқымдас
• Арқан балық
• Өсімдік қоректі
• Тұқы тұқымдас
• Жыртқыш балық түрі (шортан, көксерке)
КТБШ
Тоғандар
тұқы
тұқымдас
арқан балық
(форель)
көксерке
36 000 т
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
Индустриалды
шаруашылықтары
ЖСҚҚ
(бекіре
тұқымдас)
қапастық
(арқан
балық)
800 т
www.minagri.gov.kz
Тауарлы балық өндірісінің негізгі технологиялары:
Көл
шаруашылықтары
және жайылымдық
аквакультура(КТБШ)
• табиғи су қоймалары
• Табиғи азық негізінде
өсіру
(азықтандырусыз)
• отырғызылған
балықты аулау күзде
жүзеге асырылады
• төмеңгі капсалымы
• өнімнің төмен өзіндік
құны
Тоғандық
шаруашылықтар
• қолдан жасалған су
қоймалары
• Балықты өсіргенде
қолдан азықтандыру
• өсіру процессін
бақылау
• жоғары капсалым
• жоғары сапа және
жоғары өзіндік құн
(тірі балық)
Қапастық
шаруашылықтар
• Каспий теңізінде
қапаста ұстау
• қызыл балық (арқан
балық)
• суды тазартуды қажет
етпейді
• төмеңгі капсалымы
• инвестициялық
тартымды
• деликатес өнім
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
Жабық сумен
қаматамассыз ету
құрылғысы
• Толық
автоматтандырылған
және бақылаудағы
процесс
• суды тазартуды қажет
етеді
• высокие капвложения
• ұзақ өтімділік
• деликатес өнім
(бекіре, қара
ұылдырық)
www.minagri.gov.kz
Тауарлы балық өндірісі – әлемдегі ең тез дамып келе жатқан
салалардың бірі
Тауарлы балық өндірісі ФАО-мен азықтүлік өндірісі саласының ең қарқынды
дамып келе жатқан сала болып
таңылған,сондай-ақ таза экологиялық
өндірісінің өсімі үшін әлеуеттік
қорлары бар Қазақстан экономикасы
секторлары болып табылады.
Қазақстанда балық тұтынымы
жылына 5,2 кг құрайды. Сонымен
қатар жер шары бойынша адам
басына тұтыну көлемі жылына 19 кг
құрайды, ал тағамдану
институтымен ұсынылған норма
жылына 14,6 кг құрайды.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Қазақстандағы балық аулау және тауарлы балық өндірісі
саласының даму динамикасы
Тауарлы балық өндірісінің
көлемі, тонна
1,000
800
600
400
200
-
858
170
206
303
738
224
Қазақстанда тауарлы балық
өндірісі өнімінің көлемі 1 мың
тоннаға жетпейді.
Табиғи ресурстардан балық
аулау көлемі 100- ден 36 мың
тоннаға төмендеген.
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Қазақстандағы балық өндірісіндегі ағымдық жағдай
Көрсеткіш
Балық аулау, мың тонна
Тауарлы балық өндірісінің көлемі, мың тонна
ҚРСА деректері
36,6
0,7
арқан балық
тұқы
дөңмаңдай
сазан
басқа түрлері
0,4
0,1
0,1
0,03
0,1
Барлығы өндірілген, мың тонна
Импорт, мың тонна
Экспорт, мың тонна
Балықты тұтыну, мың тонна
Жан басына шаққандағы тұтыну, кг
37,3
64,8
26,6
74,8
4,9
Тауарлы балық өндірісі Қазақстанда аз және жалпы өндіріс көлемінің 2% құрайды.
Негізінен арқан балық және тұқы түрлері ескі инфрақұрылымдарда өсіріледі. Сондай-ақ
бағалы балық түрлерін өсіру бойынша жаңа коммерциялық жобалар бар.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Тауарлы балық өндірісі саласының өзекті мәселелері
• Нормативті-құқықтық база- тауарлы балық өндірісін шектейтін нормативті-құқықтық
базасында мәселелер бар.
• ҚР АШМ және ҚР ҚОҚМ арасындағы уәкілеттілікті бөлу соңына дейін жүргізілмеген.
• Нормативті-методикалық қамтамассыз ету– әртүрлі өндірістік жағдайда тауарлы балықты
өсіру бойынша өндірістік процессті жүзеге асыру және нормалау үшін нормативтіметодикалық құжаттардың жоқтығы.
• Мемлекеттік қолдау- заңды түрде бекітілген мемлекеттік шаралар жүйесінің жоқтығы (балық
отырғызу материалдырын алу бойынша шығындарды субсидиялау, тауарлы
шаруашылықтарды техникалық қамтамассыз ету және салу бойынша шығындарды
инвестициялық субсидиялау,жеңілдікпен несиелендіру, эпизоотикаға қарсы шараларды
жүргізу, мамандарды даярлау).
• Салық салу – балық өнімін консервациялаумен және қайта өңдеумен айналысатын
кәсіпорындар үшін арнайы салық режимінің жоқтығы, сондай-ақ тауарлы балық
шаруашылықтары үшін құрал жабдықтар сатып алғанда ҚҚС жеңілдіктің жоқтығы.
• Акваторияларды беру- тауарлы балық өндірісімен айналысу үшін акваторияларды алу
құқығын бекітетін құқықтық негіздердің жоқтығы, сондай-ақ тауарлы балық өндірісімен
айналысатын субъектілеріне су қоймаларын жеке меншікке беру құқығының жоқтығы.
• Меншік құқығы- табиғи су қоймаларында өсірілетін тауарлы балық өндірісі объектілеріне
меншік құқығын реттеудің жоқтығы.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Тауарлы балық өндірісі саласының өзекті мәселелерін ҚР АШМ
күшімен шешу
• Нормативті-құқықтық база. ҚР АШМ Қазақстан Республикасының «Тауарлы балық өндірісін
дамыту мәселесі бойынша кейбір заңды актілеріне түзетулер мен өзгертулер еңгізу туралы» заң
жобасының тұжырымдамасы әзірленуде. (бұдан әрі - тұжырым).
• Нормативті-методикалық қамтамассыз ету. АШМ 2013-2014 ж.ж КТБШ жағдайында балық
өндірісі және индустиалды тауарлы балық өндірісін дамыту үшін керекті 12 нормативті
құжаттарды әзірлеуге тапсырыс береді.
• Мемлекеттік қолдау. Қазақстан Республикасының «Ауылдық территорияларды және
агроөнеркәсіп кешенін мемлекеттік реттеу туралы» заңына қосымшалар еңгізу. Сонымен қатар
2016 жылдан бастап «Агробизнес-2020» бағдарламасында бағалы балық түрлерін ремонттықжатырлық табынның субсидиялауға кететін шығындарды қайтаруға субсидиялар көзделген.
• Салық салу. Балық өнімін қайта өңдеушілерге және өндірушілер үшін салық режимінде
жеңілдіктерді қолдану үшін ҚР салық кодексына өзгертулер еңгізу,сондай-ақ тауарлы балық
өндірісі үшін құрал жабдықтарға ҚҚС есептеу әдісі арқылы төлеу.
• Акваторияларды беру. Тауарлы балық өндірісімен айналысу үшін акваторияларды беру үшін ҚР
Су кодексына өзгертулер еңгізу, сондай-ақ тауарлы балық өндірісімен айналысатын
субъектілеріне су қоймаларын жеке меншікке беру құқығы.
• Меншік құқығы. ҚР «Жануар әлемін қолдану және жаңғырту, қорғау туралы» заңына өзгертулер
еңгізу, табиғи су қоймаларында өсірілген тауарлы балық өндірісі объектілеріне меншік құқығын
бекіту.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
«Агробизнес-2020» бағдарламасының мақсаттары
Халық санының өсімі
Жыл басында,
тұрғындар саны,
адам
Жыл
Адам басына
шаққандағы балық
өнімін тұтыну,
барлық мақсатта,
кг/жыл
Барлық тұтыным,
тонна
Балық аулау,
тонна
Тауарлы
балықты
Өндірістің
Импорт, тонна
өндірудің барлығы, тонна
болжамы
2012
16 793 652
4,9
82 223,5
36 600,0
700,0
37 300
38 200
2013
17 036 911
6,3
106 789,2
69 170,1
800,0
69 970
36 819
2014
17 286 911
6,9
119 011,7
69 170,1
1 200,0
70 370
48 642
2015
17 536 911
7,7
133 535,4
69 170,1
1 600,0
70 770
62 765
2016
17 811 911
8,5
149 367,5
69 170,1
2 607,0
71 777
77 590
2017
18 111 911
8,9
160 215,9
69 170,1
5 201,0
74 371
85 845
2018
18 411 911
9,5
173 821,3
69 170,1
7 101,0
76 271
97 550
2019
18 711 911
10,1
187 785,7
69 170,1
9 597,0
78 767
109 019
2020
19 000 000
10,7
202 109,1
69 170,1
15 000,0
84 170
117 939
Кәсіби-жоспардың мақсаты:
1. Тауарлы балық өндірісінің көлемінің 800-ден 15000 тоннаға өсуі;
2. Адам басына балықты тұтыну нормасының 10,7 кг өсуі
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Бағдарламаны жүзеге асыру механизмдері
Механизм
Арқан балықтарды
қапаста өсіру бойынша
Индикатор
4 тауарлы
шаруашылық(2
мың. тонн/жыл)
Қаражат
көлемі
1,1 млрд. тг
Тауарлы балық
ЖҚҚ қолданумен бекіре 14 тауарлы
шаруашылықтарын салу тұқымдас балықтарды
шаруашылық (0,5
өсіру бойынша
мың. тонн/ жыл
балық және 40
тонна ұылдырық)
7,6 млрд. тг
Бағалы балық түрлеріне
ремонттық-жатырлық
табындарды ұстауға
субсидиялау
1,8 млрд. тг
Барлығы:
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
10,5 млрд. тг
1
0
www.minagri.gov.kz
«Агробизнес-2020» бағдарламасының жүзеге асыру механизмдері
Механизм
Арқан
балықтарды
қапаста өсіру
бойынша
Тауарлы балық
шаруашылықтар ЖҚҚ
ын салу
қолданумен
бекіре тұқымдас
балықтарды
өсіру бойынша
Инвестициялық
субсидиялар
Құрал
жабдықтар мен
инфрақұрылымғ
а 20% дейін
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
% көрсет.
арзандату
Жылына
7% дейін
Субсидиялар
Бағалы балық
түрлеріне
ремонттықжатырлық
табындарды
ұстауға
субсидиялау
11
www.minagri.gov.kz
Арқан балықтарды қапаста өсіру бойынша тауарлы шаруашылықтар үшін
инвестициялық субсидиядың мысалы
Шығындар
Барлық
Құны мың. тг инвестициялар
мың. тг
саны
Құрал-жабдық (500 т арқан балық)
Қапас
36
12 334
444 016
Авто қоректендіру жүйесі
1
53 262
53 262
Қоректендірудің теңіз платформасы
1
99 174
99 174
Дизель-генераторы
1
4 405
4 405
Компрессор
1
352
352
Қызмет көрсету кемесі
1
46 516
46 516
Тұрғын үйлер
1
4 027
4 027
Тасымалдау (Ақтау) (10%)
1
65 175
65 175
ЖЗЖ және жинақтау шығындары
1
94 374
94 374
Құрал-жабдықтарға инвестициялар
811 301
Барлығы инвестициялар, млн.тг
811
1 кәсіпорынға инвестиция көлемі, млн. тг:
162
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Жабық сумен қамтамассыз ету құрылғысын қолдану арқылы бекіре
тұқымдас балықтарды өсіру бойынша тауарлы шаруашылықтар үшін
инвестициялық субсидиялардың мысалы
Шығындар
Барлық
Құны,мың. тг инвестициялар
мың. тг
Саны
Құрал-жабдықтар (50 т балық + 3 т ұылдырық)
Ұылдырық өндіру телімінің технолдогиялық құрал-жабдықтары
1
406 585
406 585
Құрал-жабдықтарды жинау және іске қосу
1
40 659
40 659
Қайта өңдеу үшін гигиеналық және сантехникалық құрал-жабдықтар
1
32 527
32 527
Кеңсе құрал-жабдықтары, мебель, оргтехника және т.б.
1
36 593
36 593
1
31 767
31 767
Құбырлар, өлшеу және реттеу құрал-жабдықтары, кабелдер, жинау
материалдары
Құрал-жабдықтарға инвестициялар
Барлық инвестициялар, млн.тг
1 кәсіпорынға инвестиция көлемі, млн. тг:
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
584 130
1 770
354
www.minagri.gov.kz
«Агробизнес-2020» бағдарламасын қаржыландыру және құралдары
Жыл
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Барлығы
Бағалы балық
Инвестициялық
түрлеріне
субсидиялар,
ремонттықмлн.тг
жатырлық
табындарды ұстауға
субсидиялау, млн. тг
13
71
413
463
799
1 759
708
870
708
870
870
870
708
5 606
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
Несие бойынша % Барлығы, млн. тг
мөлшерлемесін
субсидиялау,
млн.тг
45
244
481
644
819
919
3 152
708
916
965
1 422
1 928
2 152
2 426
10 517
www.minagri.gov.kz
Бағдарламаны жүзеге асырудағы әсері
Кезең
Мем. қолдаудың барлық
қаржы көлемі, млн.тг
2013
-
2014
Тауарлы балық
өндірісінің болжамы,
тонна
Өнімнің құны, млн.
теңге
800
1 330
708
1 200
1 995
2015
916
1 600
2 659
2016
965
2 600
1 564
2017
1 422
5 200
3 121
2018
1 928
7 000
5 227
2019
2 152
9 600
11 034
2020
2 426
15 000
21 376
10 517
43 000
48 306
Барлығы
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
Жабық сумен қамтамассыз ету құрылғысын қолдану арқылы бекіре тұқымдас
балықтарды өсіру бойынша тауарлы шаруашылықтарын салу бойынша жоспар
Облыс
Барлығы
об.б/а
2014
2015
Жылдар
2016
2017
2018
2019
2020
1
1
1
Ақмола
Ақтөбе
Алматы
Атырау
3
4
1
1
1
1
ШҚО
Жамбыл
2
1
1
БҚО
Қарағанды
Қостанай
Қызылорда
Маңғыстау
2
1
1
2
1
1
1
Павлодар
СҚО
ОҚО
Республика
бойынша
14
1
2
2
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
1
3
1
3
2
www.minagri.gov.kz
Қапаста арқан тұқымдас балықтарын өсіру бойынша тауарлы балық өндіру
шаруашылықтарын салу бойынша жоспар
Облыс
Барлығы
об.б/а
2014
2015
Жылдар
2016
2017
2018
2019
2020
Ақмола
Ақтөбе
Алматы
Атырау
ШҚО
Жамбыл
БҚО
Қарағанды
Қостанай
Қызылорда
Маңғыстау
4
1
1
1
1
4
1
1
1
1
Павлодар
СҚО
ОҚО
Республика
бойынша
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz
2020 жылы тауарлы балық өндірісін аймақтық бөлу
2012 ж өндіріс,
мың. тонна
2020ж. Өндіріс болжамы,
мың. тонна
Ақмола
1,1
Ақтөбе
0,0
Алматы
0,4
3,7
Атырау
0,5
ШҚО
0,0
0,2
Жамбыл
БҚО
0,0
0,2
Қарағанды
0,0
0,4
Қостанай
Қызылорда
0,0
0,1
Маңғыстау
1,4
Павлодар
0,0
2,6
СҚО
2,7
ОҚО
0,3
2,1
Республика бойынша
0,7
15
Индустриялды шаруашылықтар Маңғыстау облысында (арқан балық) және
республиканың оңтүстігінде (бекіре) орналасады, КТБШ солтүстік облыстарда кең
тарайды.
Аймақ
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
www.minagri.gov.kz