Slide 1


Slide 2

‫مقاله ”ارائه چارچوب استانی تجارب استقرار کارت‬
‫ملی هوشمند ایران در خراسان جنوبی بر مبنای‬
‫مطالعه و بومی سازی تجارب سایر کشورها“‬
‫نژاد‪2‬‬

‫حسین مرادی‪ 1‬و اردشیر بحرینی‬
‫‪»1‬نویسنده مسئول« عضو هیات علمی مربی دانشگاه صنعتي بیرجند‪ ،‬مهندسی فناوری اطالعات‬
‫آدرس‪ :‬بیرجند‪ ،‬بلوار صنعت و معدن‪ ،‬دانشگاه صنعتی بیرجند‪ ،‬گروه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطالعات‪،‬‬
‫‪[email protected]‬‬
‫تلفن ثابت‪0561-8821261 :‬‬
‫‪ 2‬دانشیار مکانیک محاسباتی‪ -‬فناوری اطالعات دانشگاه ماالیا‪ ،‬مالزي ‪[email protected]‬‬


Slide 3

‫این مقاله از طرح پژوهشی استاني خاتمه یافته ”مطالعه امکان سنجی‬
‫جایگزینی کارت هوشمند ملی به عنوان تنها سند شناسایی ایرانیان در‬
‫استان خراسان جنوبی“ استخراج شده است‪ .‬این طرح با حمایت اداره‬
‫کل ثبت احوال خراسان جنوبی به پایان رسیده است‬
‫طرح مذکور موفق به اخذ عنوان پژوهش برتر سال ‪ 1390‬سازمان‬
‫ثبت احوال کل کشور (در بین حدود ‪ 250‬اثر ارسالي) و مجری طرح‬
‫نیز موفق به دریافت عنوان پژوهشگر برتر استان خراسان جنوبی‬
‫از استاندار خراسان جنوبي در سال ‪ 1391‬شده است‬
‫مجری طرح پژوهشي‪ :‬حسین مرادی‬
‫همکاران طرح‪ :‬امیر فتح نیا‪-‬سمیه علی آبادی ‪-‬فاطمه عطایی‬
‫تاریخ خاتمه طرح‪ :‬تیرماه ‪1391‬‬

‫دانشگاه صنعتي بیرجند‬

‫اداره كل ثبت احوال‬
‫خراسان جنوبي‬


Slide 4

‫چکیده مقاله‬
‫یکی از طرحهای ملی حوزه فناوری اطالعات کشور که در حال حاضر در مرحله پایلوت قرار دارد‬
‫و بزودی وارد فاز سوم یعنی استقرار در کلیه استانهای کشور خواهد شد‪ ،‬طرح کارت ملی‬
‫هوشمند ایران است‪ .‬لذا این پژوهش تالش دارد با مطالعه تجارب استقرار انواع کارتهای‬
‫هوشمند در سایر کشورها به ارائه چارچوب تجارب مهم استقرار کارت ملی هوشمند در ایران‬
‫بپردازد و آن را برای استفاده در استان خراسان جنوبی و سایر استان های کشور بومی‬
‫نماید‪ .‬برای نیل به این هدف‪ ،‬ابتدا با بررسی ادبیات موضوع‪ ،‬فهرست تجارب استقرار انواع‬
‫کارتهای هوشمند شناسایی و استخراج شد‪ .‬سپس با بررسی‪ ،‬تجمیع‪ ،‬خالصه سازی و دسته‬
‫بندی تجارب قبلی‪ ،‬مدل دستهبندی تجارب مذکور و همچنین چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب‬
‫استقرار انواع کارت های هوشمند ارائه شد‪ .‬چارچوب مذکور در ادامه توسط کارشناسان و‬
‫مدیران اداره کل ثبت احوال استان خراسان جنوبی به دو روش پرسشنامه و مصاحبه نیمه‬
‫ساخت یافته‪ ،‬مورد ارزیابی و بومی سازی نهایی قرار گرفت و چارچوب نهایی تجارب مهم و‬
‫استانی استقرار کارت ملی هوشمند در استان ارائه گردید‪ .‬چارچوب مذکور توسط طیف‬
‫گستردهای از مدیران و کارشناسان درگیر در استقرار کارت ملی هوشمند ایران و سایر انواع‬
‫کارتهای هوشمند قابل بهره برداری خواهد بود‪.‬‬

‫كلیدواژهها‪ :‬کارت ملی هوشمند‪ ،‬ثبت احوال استان خراسان جنوبی‪ ،‬کارت هوشمند‪ ،‬تجارب‬
‫استقرار‪ ،‬چارچوب استانی‬


Slide 5

‫فهرست مطالب‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬

‫كلیات تحقیق‬
‫فرایند تحقیق‬
‫دستاوردهاي تحقیق‬
‫پیشنهادات و محدودیت های تحقیق‬


Slide 6

‫كلیات تحقیق‬


Slide 7

‫سواالت تحقیق‬
‫• در ارتباط با استقرار انواع کارت های هوشمند در دنیا چه‬
‫تجارب مهمی منتشر شده است؟‬
‫• برای استقرار مناسب کارت ملی هوشمند ایران در استان‬
‫خراسان جنوبی‪ ،‬چه تجاربی از اهمیت باالتری برخوردار‬
‫می باشند؟‬


Slide 8

‫مخاطبان تحقیق‬
‫• این تحقیق كلیه مدیران و کارشناسان ثبت احوال خراسان‬
‫جنوبی و سایر استان های کشور را که به نوعی با طرح‬
‫کارت ملی هوشمند در ارتباط هستند‪ ،‬مخاطب خود قرار‬
‫می دهد‪.‬‬
‫• در ضمن‪ ،‬کلیه کارشناسان و مدیرانی که به هر نحوی‬
‫درگیر برنامه ریزی‪ ،‬تحلیل‪ ،‬طراحی‪ ،‬پیاده سازی‪ ،‬استقرار‬
‫و مدیریت انواع سیستم هاي کارت هوشمند می باشند نیز‬
‫مخاطب این تحقیق محسوب می شوند‪.‬‬


Slide 9

‫روش تحقیق‬
‫• از نظر زمانی‪ :‬تحقیق پیمایشي‬
‫• از نظر هدف‪ :‬پژوهش تطبیقی‬
‫• روش گردآوری اطالعات در گام اول فرایند تحقیق‪:‬‬
‫– روش مطالعه ادبیات فناوري اطالعات و استخراج تجارب استقرار انواع‬
‫کارت های هوشمند در دنیا‬
‫– نحوه انتخاب منابع نیز به روش انتخابی بوده است‬

‫• روش گردآوری اطالعات در گام چهارم فرایند تحقیق‪ :‬بازخورد‬
‫کارشناسان و مدیران از طریق پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساخت یافته‬
‫گردآوری شده است و فرضیات تحقیق اثبات و یا رد شده است‬
‫• روش تحلیل اطالعات پرسشنامه‪ :‬آزمون ‪ T‬تک نمونه ای و آزمون‬
‫فریدمن‬


Slide 10

‫فرایند تحقیق‬


Slide 11

‫فرایند تحقیق‬
‫• الف‪ :‬توسعه فرضیه ها و مدل مفهومی‬
‫‪ .1‬مرور ادبیات و شناسایی تجارب استقرار انواع کارت های هوشمند در دنیا‬
‫‪ .2‬ارائه مدل پیشنهادی جهت دسته بندی تجارب استقرار انواع کارت های‬
‫هوشمند‬
‫‪ .3‬ارائه چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارت های هوشمند‬
‫(ارائه فرضیات تحقیق)‬

‫• ب‪ :‬ارزیابی و بومی سازی فرضیه ها و مدل مفهومی‬
‫‪ .1‬ارزیابی و بومی سازی چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع‬
‫کارت های هوشمند (اثبات و یا رد فرضیات ارائه شده بر اساس پرسشنامه‬
‫و مصاحبه نیمه ساخت یافته)‬
‫‪ .2‬ارائه چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی هوشمند در‬
‫استان خراسان جنوبی‬


Slide 12

‫گام هاي فرایند تحقیق‬

‫‪ -1‬مرور‬
‫ادبیات و‬
‫شناسایی‬
‫تجارب‬
‫استقرار‬
‫انواع کارت‬
‫های‬
‫هوشمند در‬
‫دنیا‬

‫‪ -2‬ارائه مدل‬
‫پیشنهادی‬
‫جهت دسته‬
‫بندی تجارب‬
‫استقرار انواع‬
‫کارت های‬
‫هوشمند‬

‫‪ -3‬ارائه‬
‫چارچوب‬
‫پیشنهادی‬
‫اولیه تجارب‬
‫استقرار‬
‫انواع کارت‬
‫های هوشمند‬

‫‪ -4‬ارزیابی و‬
‫بومی سازی‬
‫چارچوب‬
‫پیشنهادی اولیه‬
‫تجارب استقرار‬
‫انواع کارت‬
‫های هوشمند‬

‫‪ -5‬ارائه‬
‫چارچوب نهایی‬
‫تجارب مهم و‬
‫استانی استقرار‬
‫کارت ملی‬
‫هوشمند در‬
‫استان خراسان‬
‫جنوبی‬


Slide 13

‫گام‪ 1‬فرایند تحقیق‪ :‬مرور ادبیات و شناسایی تجارب استقرار‬
‫انواع کارت های هوشمند در دنیا‬

‫تجارب استقرار انواع کارت های هوشمند شامل دو دسته ذیل‬
‫می باشد که هر یک به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت‪:‬‬
‫• تجارب استقرار کارت های هوشمند ملی در تعدادی از‬
‫کشورهای اروپایی شامل کشورهای بلژیک‪ ،‬ایتالیا‪،‬‬
‫استونی و جمهوری چک‬
‫• تجارب استقرار انواع کارت های هوشمند در تعدادی از‬
‫شرکت ها و سازمان های بزرگ دنیا‬


Slide 14

‫گام‪ 2‬فرایند تحقیق‪ :‬ارائه مدل پیشنهادی جهت دسته بندی تجارب‬
‫استقرار انواع کارت های هوشمند‬

‫• در این مدل‪ ،‬تجارب استقرار کارت ملی هوشمند به ‪5‬‬
‫دسته کلی ذیل تقسیم می شود‪:‬‬
‫– استانداردها و الزامات فنی‬
‫– برنامه ها و فرایندهای عملیاتی مورد نیاز‬
‫– الزامات استراتژیک و انگیزشی‬
‫– الزامات قانونی‬
‫– الزامات هزینه ای‬

‫• هر یک از دسته های فوق نیز از چند جنبه اصلی تشکیل‬
‫شده است که در ادامه تشریح شده است‬


Slide 15

‫مدل پیشنهادي تحقیق (دسته استانداردها و الزامات فنی)‬
‫دسته بندی‬

‫جنبه های اصلی‬
‫‪ -1‬قابلیت ها و ویژگی های کارت‬

‫‪ -2‬استانداردسازی‪ ،‬یکپارچه سازی و تعامل با‬
‫یکدیگر‬

‫استانداردها و‬
‫الزامات فنی‬

‫‪ -3‬امنیت سیستم کارت هوشمند‬

‫مراجع‬
‫‪(Charismathics 2009), (U.S. GSA 2004),‬‬
‫‪(Shell Case (Smart Card Alliance 2003)),‬‬
‫کارت هوشمند استونی‪ ،‬کارت هوشمند ایتالیا (مرکز آموزش و حوزه کارت‬
‫هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫‪(Taiwan Health Care Smart Project Case (Smart Card Alliance‬‬
‫‪2003)), (U.S. GSA 2004), (SAADE 2009), (Charismathics 2009),‬‬
‫‪Shell Case (Smart Card Alliance 2003),‬‬
‫کارت هوشمند بلژیک‪ ،‬استونی‪ ،‬جمهوری چک و ایتالیا (مرکز آموزش و حوزه‬
‫کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫‪(Taiwan Health Care Smart Project Case (Smart Card Alliance‬‬
‫‪2003)), (U.S. GSA 2004), (SAADE 2009), (Charismathics 2009),‬‬
‫‪(Shell Case (Smart Card Alliance 2003)), (US. Navy DENCAS‬‬
‫))‪Case (Smart Card Alliance 2003‬‬
‫کارت هوشمند بلژیک‪ ،‬استونی و جمهوری چک (مرکز آموزش و حوزه کارت‬
‫هوشمند ملی ‪)1389‬‬

‫‪ -4‬دستگاه ها و زیرساخت های ارتباطی مورد‬
‫نیاز‬

‫)‪(Charismathics 2009‬‬
‫کارت هوشمند بلژیک‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬استونی و جمهوری چک (مرکز آموزش و حوزه‬
‫کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫)‪(SAADE 2009), (Charismathics 2009‬‬

‫‪ -5‬سیستم مدیریت کارت هوشمند‬

‫‪(Taiwan Health Care Smart Project Case (Smart Card Alliance‬‬
‫))‪2003‬‬
‫کارت هوشمند بلژیک و جمهوری چک (مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی‬
‫‪)1389‬‬


Slide 16

‫مدل پیشنهادي تحقیق (دسته برنامه ها و فرایندهای عملیاتی کلیدی)‬
‫دسته بندی‬

‫جنبه های اصلی‬
‫‪ -6‬چرخه عمر کارت هوشمند از سفارش تا‬
‫ابطال آن‬

‫برنامه ها‬
‫و‬
‫فرایندهای‬
‫عملیاتی‬
‫کلیدی‬

‫‪ -7‬فرهنگ سازی‪ ،‬مشارکت و آموزش‬
‫کاربران نهایی سیستم‬

‫مراجع‬
‫‪(Charismathics 2009), (U.S. GSA 2004), (Taiwan Health‬‬
‫‪Care Smart Project Case (Smart Card Alliance 2003)),‬‬
‫))‪(Shell Case (Smart Card Alliance 2003‬‬
‫کارت هوشمند استونی (مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫‪(SAADE 2009), (U.S. GSA 2004), Taiwan Health Care Smart‬‬
‫‪Project Case (Smart Card Alliance 2003), Shell Case (Smart‬‬
‫‪Card Alliance 2003), US. Navy DENCAS Case (Smart Card‬‬
‫‪Alliance 2003),‬‬

‫‪ -8‬پشتیبانی کاربران نهایی و نگهداری سیستم‬

‫کارت هوشمند استونی و ایتالیا (مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی‬
‫‪)1389‬‬
‫‪(Charismathics 2009), (SAADE 2009), Shell Case (Smart Card‬‬
‫‪Alliance 2003), US. Navy DENCAS Case (Smart Card Alliance‬‬
‫کارت هوشمند استونی (مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ‪2003),‬‬
‫‪)1389‬‬

‫‪ -9‬تدارکات سیستم‬

‫‪(Charismathics 2009),‬‬
‫کارت هوشمند ایتالیا (مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬

‫‪ -10‬مدیریت پروژه سیستم (نیازمندی ها‪،‬‬
‫قلمرو‪ ،‬ارتباطات‪ ،‬تست و متدولوژی)‬

‫‪(SAADE 2009), (Shell Case (Smart Card Alliance 2003)),‬‬
‫‪(Taiwan Health Care Smart Project Case (Smart Card‬‬
‫‪Alliance 2003)), (US. Navy DENCAS Case (Smart Card‬‬
‫))‪Alliance 2003‬‬


Slide 17

‫مدل پیشنهادي تحقیق (دسته الزامات مدیریتی و انگیزشی)‬
‫دسته بندی‬

‫الزامات‬
‫مدیریتی و‬
‫انگیزشی‬

‫مراجع‬

‫جنبه های اصلی‬
‫‪ -11‬مسائل ساختاری و سازمانی‬

‫‪(SAADE 2009), (U.S. GSA 2004), (Shell‬‬
‫‪Case (Smart Card Alliance 2003)),‬‬
‫کارت هوشمند جمهوری چک (مرکز آموزش و حوزه‬
‫کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬

‫‪ -12‬رهبری و نیروی انسانی‬

‫)‪(SAADE 2009‬‬

‫‪ -13‬ایجاد تعهد و انگیزه در شهروندان و‬
‫کارکنان‬

‫‪ -14‬انتخاب شرکای مناسب و ایجاد تعهد و‬
‫انگیزه در آنها‬

‫‪ -15‬ارزیابی و بازنگری در سیستم‬

‫‪(SAADE 2009), (U.S. GSA 2004), (Taiwan‬‬
‫‪Health Care Smart Project Case (Smart‬‬
‫‪Card Alliance 2003)),‬‬
‫‪(Shell Case (Smart Card Alliance 2003)),‬‬
‫کارت هوشمند بلژیک‪ ،‬استونی و جمهوری چک (مرکز‬
‫آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫‪(Charismathics 2009), (SAADE 2009), (U.S.‬‬
‫‪GSA 2004),‬‬
‫کارت هوشمند استونی (مرکز آموزش و حوزه کارت‬
‫هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫‪(SAADE 2009), (Taiwan Health Care‬‬
‫‪Smart Project Case (Smart Card Alliance‬‬
‫))‪2003‬‬


Slide 18

‫مدل پیشنهادي تحقیق (دسته الزامات قانونی و دسته الزامات هزینه ای)‬
‫دسته بندی‬

‫الزامات قانونی‬

‫الزامات هزینه‬
‫اي‬

‫جنبه های اصلی‬
‫‪ -16‬قوانین ناظر بر سیستم‬

‫مراجع‬
‫‪(SAADE 2009), (U.S. GSA 2004), (US.‬‬
‫‪Navy DENCAS Case (Smart Card‬‬
‫‪Alliance 2003)),‬‬
‫کارت هوشمند بلژیک‪ ،‬استونی و جمهوری چک‬
‫(مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ‪)1389‬‬
‫)‪(SAADE 2009), (U.S. GSA 2004‬‬

‫‪ -17‬هزینه های سیستم کارت‬
‫هوشمند‬

‫‪ -18‬درآمدهای سیستم کارت هوشمند‬

‫‪(U.S. GSA 2004), (Shell Case (Smart‬‬
‫))‪Card Alliance 2003‬‬


Slide 19

‫گام ‪ 3‬فرایند تحقیق‪ :‬ارائه چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب‬
‫استقرار انواع کارت های هوشمند (ارائه فرضیات تحقیق)‬
‫•‬

‫•‬

‫•‬

‫•‬

‫استخراج و خالصه سازی تجارب منحصر بهه فهرد و مههم از فهرسهت تجهارب‬
‫استقرار انواع کارت های هوشمند در دنیا و درج خالصه این تجارب در مهدل‬
‫پیشنهادی جهت دسته بندی تجارب استقرار انواع کارت ههای هوشهمند و ارائهه‬
‫چارچوب پیشنهادی اولیهه تجهارب اسهتقرار انهواع کهارت ههای هوشهمند پهس از‬
‫ارزیابی مقدماتی آن توسط چند نفر از کارشناسان (ارائه فرضیات تحقیق)‬
‫فرضیات این تحقیق بر اساس ‪ 85‬تجربه ارائه شده در این چارچوب شکل‬
‫گرفته است‪ .‬به طور مثال‪ ،‬فرضیه مرتبط با تجربه شماره ‪ 1‬و تجربه‬
‫شماره ‪ n‬در ذیل ارائه شده است‪:‬‬
‫فرضیه‪ :1‬برای استقرار کارت ملی هوشمند ایران در استان خراسهان جنهوبی‪،‬‬
‫تجربه شماره ‪ 1‬یعنی "افزایش خدمات ارائه شده توسط کارت"یکی از تجارب‬
‫مهم و استانی محسوب می گردد‪.‬‬
‫فرضییییه ‪ :n‬بهههرای اسهههتقرار کهههارت ملهههی هوشهههمند ایهههران در اسهههتان خراسهههان‬
‫جنوبی‪ ،‬تجربه شماره ‪ n‬یکی از تجارب مهم و استانی محسوب می گردد‪.‬‬


Slide 20

‫چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارتهای هوشمند‬
‫دسته بندی‬

‫استانداردها‬
‫و الزامات‬
‫فنی‬

‫جنبه های اصلی تجارب شناسایي شده (فرضیات تحقیق)‬
‫•‬
‫•‬
‫‪ -1‬قابلیت ها و‬
‫•‬
‫ویژگی های‬
‫•‬
‫کارت‬
‫•‬
‫•‬
‫‪ -2‬استاندارد •‬
‫سازی‪ ،‬یکپارچه •‬
‫سازی و تعامل •‬
‫با یکدیگر‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪-3‬امنیت سیستم‬
‫کارت هوشمند‬

‫افزایش خدمات ارائه شده توسط کارت‬
‫استفاده از چندین تکنولوژی در کارت‬
‫پروفایل کارت مناسب و مطابق با نیازمندی ها‬
‫استفاده از برنامه های کاربردی بسته و یا باز بر روی کارت و بارگذاری پویا و یا غیرپویای برنامه های کاربردی بر روی کارت‬
‫استفاده بهینه از یک فیلد داده ای مشترک‬
‫تخصیص حافظه به کارت بصورت ایستا و یا پویا‬
‫تبعیت از استانداردها‬
‫استفاده از میان افزار مناسب‬
‫امکان تعامل با یکدیگر (‪ )interoperability‬در سطح فیزیکی‪ ،‬پلتفرم و برنامه های کاربردی‬
‫همگن بودن پلتفرم و یکپارچه سازی سیستم‬
‫فرایند موثر و کارای مدیریت پین کد‬
‫امنیت فرایند شخصی سازی کارت‬
‫ضد دستکاری و ضد جعل بودن کارت‬
‫استفاده از رویه های کنترلی جهت بکارگیری و انتشار اسناد‬

‫•‬

‫باال بردن سطح امنیت و دسترسی به برنامه های کاربردی کارت از طریق دریافت پین‪ ،‬بیومتریک و امضاهای دیجیتال در زمان‬
‫تصدیق هویت‬

‫•‬

‫تامین امنیت حریم خصوصی در فرایندهای فنی و مدیریتی‬

‫•‬
‫•‬

‫یک برنامه جامع امنیتی برای کل سیستم‬
‫اجرای مکانیزم های کنترلی سطح باال جهت دستیابی به اطالعات شهروندان‬

‫•‬

‫تعیین کلیه ابزارهای مورد نیاز جهت امنیت پایگاه های داده‬


Slide 21

‫چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارتهای‬
‫هوشمند ‪...‬‬
‫دسته بندی جنبه های اصلی تجارب شناسایي شده (فرضیات تحقیق)‬
‫انتخاب کارت خوان مناسب‬
‫‪-4‬دستگاه ها •‬
‫و زیرساخت‬
‫رفع کمبود دستگاه های کارت خوان‬
‫•‬
‫های ارتباطی‬
‫تامین زیرساخت های ارتباطی و سخت افزاری مورد نیاز‬
‫•‬
‫استانداردها و مورد نیاز‬

‫الزامات فنی‬

‫‪-5‬سیستم‬
‫مدیریت کارت‬
‫هوشمند‬

‫‪-6‬چرخه عمر‬
‫کارت هوشمند‬
‫از سفارش تا‬
‫ابطال آن‬

‫فرایندهای‬
‫عملیاتی‬
‫کلیدی‬

‫‪-7‬فرهنگ‬
‫سازی‪،‬‬
‫مشارکت و‬
‫آموزش‬
‫کاربران نهایی‬
‫سیستم‬

‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬

‫انتخاب سیستم مدیریت کارت هوشمند مناسب‬
‫انعطاف پذیری ارائه دهنده برنامه کاربردی جهت سفارشی سازی و بومی سازی راه حل نهایی‬
‫توسعه برنامه های کاربردی مورد نیاز جهت سیستم مدیریت کارت‬
‫کاربری راحت و خوب اجرا شدن سیستم های مورد استفاده‬
‫برنامه مفصل برای هر مرحله از چرخه عمر کارت هوشمند از سفارش تا ابطال آن‬
‫تعریف و شفاف سازی فرایند ثبت نام کاربران‪ ،‬ورود داده و صدور کارت برای آنها (به صورت متمرکز و یا‬
‫غیرمتمرکز) و با جزئیات کامل‬
‫امکان دسترسی سریع به فرایندهای مربوط به دزدیده شدن و یا مفقود شدن کارت‪ ،‬غیرفعال سازی کارت‪،‬‬
‫پشتیبان گیری از اطالعات کارت و جایگزینی آن‬
‫درصد خطای پایین و ساده و در دسترس بودن فرایند صدور کارت‬
‫اطالع رسانی به عموم مردم و کلیه ذینفعان در ارتباط با طرح‬
‫دخالت دادن شهروندان در طراحی و برنامه ریزی نرم افزار و سیستم‬
‫معرفی اولیه کارت هوشمند به شهروندان و فرهنگ سازی در این زمینه جهت استقرار آرام سیستم و تداوم‬
‫عملیات آن‬
‫آموزش نحوه استفاده از کارت هوشمند به شهروندان‬

‫•‬
‫•‬

‫آموزش راهبران فنی سیستم و کاربران ثبت احوال‬
‫معرفی و آموزش سیستم به کاربران نهایی‬

‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬


Slide 22

‫چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارتهای‬
‫هوشمند ‪...‬‬
‫دسته بندی جنبه های اصلی تجارب شناسایي شده (فرضیات تحقیق)‬
‫‪-8‬پشتیبانی‬
‫برنامه و فرایندهای مناسب نگهداری سیستم و پشتیبانی کاربر نهایی‬
‫•‬
‫پشتیبانی مستقیم از کاربران نهایی و نگهداری سیستم بر اساس ‪helpdesk‬‬
‫برنامه ها کاربران نهایی •‬
‫و نگهداری‬
‫طراحی یک پورتال سلف سرویس جهت راه اندازی و مدیریت کارت هوشمند و محتوای آن بر روی وب‬
‫•‬
‫وفرایندهای سیستم‬

‫عملیاتی‬
‫کلیدی‬

‫الزامات‬
‫مدیریتی و‬
‫انگیزشی‬

‫‪-9‬تدارکات‬
‫سیستم‬
‫‪-10‬مدیریت‬
‫پروژه سیستم‬
‫(نیازمندی ها‪،‬‬
‫قلمرو‪،‬‬
‫ارتباطات‪،‬‬
‫تست و‬
‫متدولوژی)‬

‫‪-11‬مسائل‬
‫ساختاری و‬
‫سازمانی‬

‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬

‫شناسایی هر چه سریعتر اقالم مورد نیاز جهت خرید و آغاز نمودن فرایند تدارکات آنها‬
‫انجام تدارکات بر اساس اولویت بندی‬
‫توزیع به موقع و کامل اقالم و تجهیزات خصوصا ً کارت های هوشمند‬
‫استفاده از متدولوژی های سریع استقرار‬
‫رویکرد تحویل مرحله ای و فاز به فاز سیستم و تالش جهت اجرای موفقیت آمیز هر مایلستون از پروژه‬
‫تنظیم نیازمندی ها بصورت واضح و روشن و توافق نمودن پیمانکار با کارفرما بر روی آنها‬
‫شناسایی و فهم کامل کل قلمرو کاری مورد انتظار از فروشنده‪ ،‬شرکا و کارفرما‬
‫داشتن ارتباطات روشن‪ ،‬باز و شفاف بین تمامی ذینفعان‬
‫در نظر گرفتن تست یکپارچه سازی و رویه های پذیرش سیستم‬
‫نقش حامی (‪ )sponsor‬پروژه‬
‫مدیریت تغییر‪ /‬بازمهندسی فرایند‬
‫استفاده از تنها یک پیمانکار اصلی‬
‫انتشار برنامه های کاربردی توسط تنها یک مرجع‬

‫•‬

‫یک ساختار مدیریتی با نقش ها و مسوولیت های تعریف شده بصورت شفاف و قوانین عملیاتی که خطرات‬
‫احتمالی را از طریق واگذاری مسوولیت کاهش دهد‬
‫ضرورت استفاده از یک شورای مدیریتی متشکل از نمایندگان تمام سازمان های دولتی‪ ،‬شرکت های خصوصی و‬
‫گروه های مدافع حقوق کارکنان‬

‫•‬


Slide 23

‫چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارتهای‬
‫هوشمند ‪...‬‬
‫دسته بندی جنبه های اصلی تجارب شناسایي شده (فرضیات تحقیق)‬
‫فداکاری تیم پروژه و تالش بی وقفه ایشان برای دستیابی به موفقیت‬
‫‪-12‬رهبری •‬
‫تخصیص نیروی انسانی و منابع کافی‬
‫•‬
‫و نیروی‬
‫داشتن یک رهبر پروژه خوب‬
‫•‬

‫انسانی‬

‫‪-13‬ایجاد‬
‫تعهد و‬
‫انگیزه در‬
‫شهروندان و‬
‫کارکنان‬

‫الزامات‬
‫مدیریتی و ‪-14‬انتخاب‬
‫انگیزشی شرکای‬
‫مناسب و‬
‫ایجاد تعهد و‬
‫انگیزه در‬
‫آنها‬
‫‪-15‬ارزیابی‬
‫و بازنگری‬
‫در سیستم‬

‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬

‫مشوق گرایی‬
‫ارائه یک نقشه راه واضح جهت ایجاد هماهنگی و کنترل بین منافع متعدد ذینفعان مختلف درگیر در اجرای طرح کارت هوشمند‬
‫دخالت دادن زودهنگام ذینفعان و ایجاد تعهد در ایشان جهت حمایت از طرح‬
‫تعهد سازمانی باال به پایین و جامع جهت اجرای طرح‬
‫امکان استفاده همزمان از کارت کاغذی و الکترونیکی در مرحله اول و حذف کارت کاغذی پس از جا افتادن کارت الکترونیکی‬
‫در نظر گرفته شدن کارت شناسایی الکترونیکی به عنوان سند اصلی شناسایی افراد‬
‫ارزان بودن استفاده از سیستم برای کاربر نهایی‬
‫انتخاب فروشنده کارت هوشمند مناسب‬
‫استفاده از شرکای مناسبی که حرفه ای و توانمند باشند و مسائل را بتوانند پیش بینی نمایند‬
‫استفاده از پیمانکار مناسبی که توان اثبات شده ای جهت اجرای راه حل های جامع‪ ،‬یکپارچه و بسیار امن را داشته باشند‬
‫همکاری "برد‪-‬برد" بخش خصوصی و عمومی‬
‫لزوم تغییر نگاه دولت از برنامه محوری به هماهنگ کننده بستر کارت در حالیکه از مشارکت بخش خصوصی‪-‬دولتی نیز حمایت شود‬
‫ضرورت ایجاد مشوق هایی برای ذینفع شدن شرکای تجاری در صورت موفق بودن طرح‬
‫یک رویکرد الیه ای جهت واگذاری نقش ها و مسوولیت ها بین شرکا ضروری است‬
‫تمایل به بازنگری در مسائل و رسیدگی به آنها بصورت مستمر‬
‫بازنگری در اهداف کوتاه مدت و بلند مدت بصورت دوره ای‬
‫ارزیابی کارایی عملیات سیستم‬
‫درک نحوه تاثیرگذاری سیستم جدید بر روی کارایی‪ ،‬کیفیت‪ ،‬توانمندسازی پرسنل و رضایت مشتری و کاربران نهایی‬


Slide 24

‫چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارتهای‬
‫هوشمند ‪...‬‬
‫دسته بندی جنبه های اصلی‬

‫تجارب شناسایي شده (فرضیات تحقیق)‬

‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫الزامات‬
‫قانونی‬

‫‪-16‬قوانین‬
‫ناظر بر سیستم •‬
‫•‬

‫•‬
‫‪-17‬هزینه های •‬
‫•‬
‫سیستم کارت‬
‫•‬
‫هوشمند‬
‫‪-18‬درآمدهای •‬
‫الزامات‬
‫سیستم کارت‬
‫هزینه ای‬
‫هوشمند‬

‫اعطای اعتبارنامه ها بر اساس قوانین و مقررات مصوب‬
‫انطباق راه حل ارائه شده با قوانین مربوط به حریم خصوصی‬
‫لزوم تعریف برنامه جامع حریم خصوصی بر اساس نیازمندی های تعیین شده توسط متخصصان حریم‬
‫خصوصی‬
‫آموزش صاحبان کارت توسط شرکای طرح درباره حقوق‪ ،‬مسوولیت ها و خطرات بالقوه کارت‬
‫توسعه و راهبری یک ساختار قانونگذاری رسمی توسط دولت که نظم تجاری مابین شرکا را تامین نماید و‬
‫نحوه تخصیص هزینه‪ ،‬مسوولیت ها و کنترل امور بین ذینفعان تعریف و مدون شده باشد‬
‫تعیین کلیه قوانین سازمانی مورد نیاز جهت امنیت پایگاه های داده و موارد دیگر‬
‫پشتیبانی و بودجه مالی‬
‫در نظر گرفتن کلیه هزینه های زیرساخت‪ ،‬راه اندازی و جاری‬
‫توزیع هزینه بین ذینفعان مختلف‬
‫بهره برداری از فرصت های ایجاد درآمد و ایجاد یک سناریوی "برد‪-‬برد" بین دولت و ذینفعان تجاری طرح‬


Slide 25

‫گام ‪ 4‬فرایند تحقیق‪ :‬ارزیابی و بومی سازی چارچوب پیشنهادی اولیه‬
‫تجارب استقرار انواع کارت های هوشمند (بر اساس پرسشنامه)‬

‫• فرضههیات ارائههه شههده در چههارچوب پیشههنهادی اولیههه تجههارب‬
‫اسهههتقرار انهههواع کهههارت ههههای هوشهههمند بهههر اسهههاس بهههازخورد‬
‫دریافههت شههده بههر مبنههای پرسشههنامههههای تکمیههل شههده توس هط‬
‫کارشناسههان و مههدیران ثبههت احههوال اسههتان خراسههان جنههوبی‬
‫ارزیههابی شههدند و تجههارب کههامالت ملههی مههرتبط بهها فرضههیات رد‬
‫شههده از چههارچوب پیشههنهادی اولیههه تجههارب اسههتقرار انههواع‬
‫کارت های هوشمند حذف شدند‬
‫• معیارهاي استفاده شده در پرسشنامه شامل دو معیار میزان‬
‫اهمیت هر تجربه و درجه استانی بودن هر یک از تجارب‬
‫پیشنهاد شده مي باشد‬


Slide 26

‫قابلیت اعتماد و اعتبار محتوایی پرسشنامه‬

‫• برای بررسی قابلیت اعتماد پرسشنامه فوق از روش آلفای‬
‫کرونباخ استفاده شد که عدد ‪ 0.96‬برای معیار درجه‬
‫اهمیت هر تجربه و عدد ‪ 0.95‬برای معیار درجه استانی‬
‫بودن هر تجربه به دست آمد‪ .‬این اعداد نشان دهنده قابلیت‬
‫اعتماد بسیار باالی نتایج پرسشنامه فوق می باشد‪.‬‬
‫• با توجه به آن که محتوای اولیه پرسشنامه قبالت توسط‬
‫کارشناسان و خبرگان انواع کارت های هوشمند پیشنهاد‬
‫شده است و قبل از ارسال نهایی نیز توسط چند نفر از‬
‫کارشناسان مورد ارزیابی اولیه و اصالح محتوایی و‬
‫ساختاری قرار گرفته است‪ ،‬می توان ادعا نمود که اعتبار‬


Slide 27

‫ترکیب تحصیالت تکمیل کنندگان پرسشنامه‬
‫• پرسشنامه مذکور در اختیار بیش از ‪ 50‬نفر از کارشناسان و‬
‫مدیران ثبت احوال استان خراسان جنوبی و شهرستان های استان‬
‫قرار گرفت و بازخورد ‪ 42‬نفر از ایشان بر اساس دو معیار‬
‫میزان اهمیت هر یک از تجارب و درجه استانی بودن این‬
‫تجارب اخذ شد‬
‫تعداد تکمیل کنندگان درصد تکمیل کنندگان‬
‫میزان‬
‫تحصیالت‬
‫‪ 5‬درصد‬
‫‪2‬‬
‫فوق لیسانس‬
‫‪ 73‬درصد‬
‫‪31‬‬
‫لیسانس‬
‫‪ 12‬درصد‬
‫‪5‬‬
‫فوق دیپلم‬
‫‪ 10‬درصد‬
‫‪4‬‬
‫دیپلم‬


Slide 28

‫معیارهای ارزیابی پرسشنامه‬
‫برای تحلیل داده های اخذ شده بر اساس طیف سه گزینه ای لیکرت‬
‫از مدل ساده ذیل استفاده شده است که با قواعد تکمیل پرسشنامه نیز‬
‫سازگار است‪.‬‬
‫معیار میزان اهمیت هر تجربه‬

‫‪3‬‬
‫کامالت مهم‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫اهمیهههههههههههههت اهمیهههههههههههههت‬
‫ضعیف‬
‫متوسط‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫معیار درجه استانی بیودن هیر ‪3‬‬
‫کامالت استانی تقریبا ت استانی کامالت ملی‬
‫تجربه‬


Slide 29

‫تحلیل داده های پرسشنامه (معیار درجه اهمیت هر تجربه)‬

‫• با توجه به این که ‪ p-value‬کلیه تجارب برای معیار‬
‫درجه اهمیت هر تجربه باالتر از ‪ 0.05‬می باشد‪ ،‬لذا می‬
‫توان ادعا نمود که‬
‫– بر اساس نظر کارشناسان و مدیران ثبت احوال خراسان جنوبی‪،‬‬
‫تمام تجارب استقرار کارت ملی هوشمند از نظر میزان اهمیت با‬
‫فاصله اطمینان ‪ 95‬درصد مورد تایید قرار گرفته اند و کلیه‬
‫تجارب فوق از نظر میزان اهمیت از درجه اهمیت باالیی‬
‫برخوردارند‬
‫– بنابراین هیچ یک از تجارب بر اساس معیار میزان اهمیت تجربه‬
‫از فهرست نهایی تجارب بومی استقرار انواع کارت های‬
‫هوشمند حذف نمی شوند‪.‬‬


Slide 30

‫مهم ترین تجارب شناسایی شده بر اساس پرسشنامه به ترتیب‬
‫نزولی (معیار درجه اهمیت هر تجربه)‬

‫‪ .1‬افزایش خدمات ارائه شده توسط کارت‬
‫‪ .2‬استفاده از چندین تکنولوژی در کارت‬
‫‪ .79‬آموزش صاحبان کارت توسط شرکای طرح درباره‬
‫حقوق‪ ،‬مسوولیت ها و خطرات بالقوه کارت‬
‫‪ .29‬امکان دسترسی سریع به فرایندهای مربوط به دزدیده‬
‫شدن و یا مفقود شدن کارت‪ ،‬غیرفعال سازی کارت‪،‬‬
‫پشتیبان گیری از اطالعات کارت و جایگزینی آن‬


Slide 31

‫مهم ترین تجارب شناسایی شده بر اساس پرسشنامه به ترتیب‬
‫نزولی (معیار درجه اهمیت هر تجربه) ‪...‬‬
‫‪ .15‬باال بردن سطح امنیت و دسترسی به برنامه های کاربردی کارت‬
‫از طریق دریافت پین‪ ،‬بیومتریک و امضاهای دیجیتال در زمان‬
‫تصدیق هویت‬
‫‪ .16‬تامین امنیت حریم خصوصی در فرایندهای فنی و مدیریتی‬
‫‪ .7‬تبعیت از استانداردها‬
‫‪ .81‬تعیین کلیه قوانین سازمانی مورد نیاز جهت امنیت پایگاه های داده‬
‫و موارد دیگر‬
‫‪ .30‬درصد خطای پایین و ساده و در دسترس بودن فرایند صدور‬
‫کارت‬
‫‪ .9‬امکان تعامل با یکدیگر (‪ )interoperability‬در سطح فیزیکی‪،‬‬
‫پلتفرم و برنامه های کاربردی‬


Slide 32

‫تحلیل داده های پرسشنامه (معیار درجه استانی بودن هر تجربه)‬
‫• نتایج آزمون ‪ T‬تک نمونه ای بر روی معیار درجه استانی بودن هر تجربه‬
‫اعمال شد‪ .‬در این آزمون اگر عاملی مقدار ‪P-Value‬کوچکتر از ‪ 0.05‬دارد‬
‫تایید نمی شود‪ ،‬اما عامل هایی که ‪P-Value‬آنها بزرگترمساوی ‪ 0.05‬باشد‪،‬‬
‫در فهرست تجارب تایید شده نهایی قرار گرفتند‪.‬‬
‫• تحلیل داده ها نشان داد كه تجربه شماره ‪ 82‬یعنی"پشتیبانی و بودجه مالی"‬
‫باالترین امتیاز مربوط به درجه استانی بودن هر تجربه را کسب نموده است و‬
‫‪ 9‬تجربه شماره ‪ 84 ،42 ،58 ،57 ،35 ،75 ،36 ،34‬و ‪ 44‬نیز به ترتیب‬
‫در رتبه های بعدی قرار دارند‪ .‬در ضمن‪ ،‬ملی ترین تجربه نیز‪ ،‬تجربه شماره‬
‫‪ 1‬یعنی "افزایش خدمات ارائه شده توسط کارت" تشخیص داده شده است که‬
‫میانگین امتیاز ‪ 1.57‬از ‪ 3‬را کسب نموده است‪.‬‬
‫• تجارب تایید نشده در این مرحله كه مي توان آنها را تجارب كامالت ملي نامید با‬
‫کمک آزمون فریدمن از ملی ترین تا استانی ترین تجربه مرتبسازی شده‬
‫است و در اسالیدهاي بعدي ارائه شده است‬


Slide 33

‫تجارب كامالً ملی تایید نشده در مرحله ارزیابي و بومي سازي چارچوب پیشنهادي اولیه بر اساس‬
‫پرسشنامه (مرتب سازي شده از ملي ترین تا استاني ترین تجربه بر اساس آزمون فریدمن)‬
‫عنوان تجربه‬
‫‪.1‬‬
‫‪.52‬‬
‫‪.23‬‬
‫‪.68‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫‪.17‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.16‬‬
‫‪.24‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.10‬‬
‫‪.66‬‬

‫افزایش خدمات ارائه شده توسط کارت‬
‫انتشار برنامه های کاربردی توسط تنها یک مرجع‬
‫انتخاب سیستم مدیریت کارت هوشمند مناسب‬
‫همکاری "برد‪-‬برد" بخش خصوص ی و عمومی‬
‫پروفایل کارت مناسب و مطابق با نیازمندی ها‬
‫تبعیت از استانداردها‬
‫استفاده از میان افزار مناسب‬
‫یک برنامه جامع امنیتی برای کل سیستم‬
‫استفاده از چندین تکنولوژی در کارت‬
‫تامین امنیت حریم خصوص ی در فرایندهای فنی و مدیریتی‬
‫انعطاف پذیری ارائه دهنده برنامه کاربردی جهت سفارش ی سازی و بومی سازی راه حل نهایی‬
‫تخصیص حافظه به کارت بصورت ایستا و یا پویا‬
‫همگن بودن پلتفرم و یکپارچه سازی سیستم‬
‫استفاده از شرکای مناسبی که حرفه ای و توانمند باشند و مسائل را بتوانند پیش بینی نمایند‬

‫میانگین امتیاز درجه‬
‫استانی بودن هر‬
‫تجربه‬
‫‪1.57‬‬
‫‪1.60‬‬
‫‪1.62‬‬
‫‪1.64‬‬
‫‪1.67‬‬

‫‪1.67‬‬
‫‪1.67‬‬
‫‪1.67‬‬
‫‪1.69‬‬
‫‪1.69‬‬
‫‪1.69‬‬
‫‪1.71‬‬
‫‪1.71‬‬
‫‪1.71‬‬


Slide 34

‫تجارب كامالً ملی تایید نشده در مرحله ارزیابي و بومي سازي چارچوب پیشنهادي اولیه بر اساس‬
‫پرسشنامه (مرتب سازي شده از ملي ترین تا استاني ترین تجربه بر اساس آزمون فریدمن)‪...‬‬
‫عنوان تجربه‬
‫‪ .76‬اعطای اعتبارنامه ها بر اساس قوانین و مقررات مصوب‬
‫‪ .80‬توسعه و راهبری یک ساختار قانونگذاری رسمی توسط دولت که نظم تجاری مابین شرکا را تامین نماید و نحوه تخصیص هزینه‪ ،‬مسوولیت‬
‫ها و کنترل امور بین ذینفعان تعریف و مدون شده باشد‬
‫‪ .4‬استفاده از برنامه های کاربردی بسته و یا باز بر روی کارت و بارگذاری پویا و یا غیرپویای برنامه های کاربردی بر روی کارت‬
‫‪ .14‬استفاده از رویه های کنترلی جهت بکارگیری و انتشار اسناد‬
‫‪ .15‬باال بردن سطح امنیت و دسترس ی به برنامه های کاربردی کارت از طریق دریافت پین‪ ،‬بیومتریک و امضاهای دیجیتال در زمان تصدیق هویت‬

‫میانگین امتیاز درجه‬
‫استانی بودن هر تجربه‬

‫‪1.71‬‬
‫‪1.71‬‬
‫‪1.74‬‬
‫‪1.74‬‬
‫‪1.74‬‬

‫‪ .53‬یک ساختار مدیریتی با نقش ها و مسوولیت های تعریف شده بصورت شفاف و قوانین عملیاتی که خطرات احتمالی را از طریق واگذاری‬
‫مسوولیت کاهش دهد‬
‫‪ .70‬ضرورت ایجاد مشوق هایی برای ذینفع شدن شرکای تجاری در صورت موفق بودن طرح‬

‫‪ .78‬لزوم تعریف برنامه جامع حریم خصوص ی بر اساس نیازمندی های تعیین شده توسط متخصصان حریم خصوص ی‬
‫‪ .25‬توسعه برنامه های کاربردی مورد نیاز جهت سیستم مدیریت کارت‬
‫‪ .51‬استفاده از تنها یک پیمانکار اصلی‬
‫‪ .69‬لزوم تغییر نگاه دولت از برنامه محوری به هماهنگ کننده بستر کارت در حالیکه از مشارکت بخش خصوص ی‪-‬دولتی نیز حمایت شود‬
‫‪ .77‬انطباق راه حل ارائه شده با قوانین مربوط به حریم خصوص ی‬

‫‪1.74‬‬
‫‪1.74‬‬
‫‪1.74‬‬
‫‪1.76‬‬
‫‪1.76‬‬
‫‪1.76‬‬
‫‪1.76‬‬


Slide 35

‫گام ‪ 4‬فرایند تحقیق‪ :‬ارزیابی و بومی سازی چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب‬
‫استقرار انواع کارت های هوشمند (بر اساس مصاحبه نیمه ساخت یافته)‬

‫• پس از حذف ‪ 26‬تجربه کامالت ملی از چارچوب اولیه پیشنهادی تجارب‬
‫استقرار انواع کارت های هوشمند‪ 59 ،‬تجربه مهم باقی ماند‪ .‬این ‪59‬‬
‫تجربه توسط مدیران استانی اداره کل ثبت احوال خراسان جنوبی مورد‬
‫ارزیابی مجدد قرار گرفت تا مشخص شود برای بهره برداری کامل‬
‫استان خراسان جنوبی از این تجارب چه اقداماتی باید در استان‬
‫صورت پذیرد‪.‬‬
‫• بر اساس مصاحبه نیمه ساخت یافته صورت گرفته با مدیران مذکور‪،‬‬
‫از بین ‪ 59‬تجربه باقیمانده‪ ،‬نیازی نیست استان در ارتباط با ‪ 21‬تجربه‬
‫شماره ‪،54 ،49 ،48 ،46 ،40 ،39 ،32 ،19 ،13 ،12 ،11 ،5‬‬
‫‪ 73 ،65 ،64 ،63 ،62 ،61 ،60 ،59‬و ‪ 81‬اقدام بخصوصی‬
‫صورت دهد‪ ،‬چرا که اقدامات اصلی مرتبط با این تجارب باید به شکل‬
‫ملی و توسط مدیران طرح کارت ملی هوشمند کل کشور صورت‬


Slide 36

‫تجارب تاحدودي ملی تایید نشده در مرحله ارزیابي و بومي سازي‬
‫چارچوب پیشنهادي اولیه بر اساس مصاحبه نیمه ساخت یافته‬
‫عنوان تجربه‬

‫عنوان تجربه‬

‫‪ .59‬ارائه یک نقشه راه واضح جهت ایجاد‬
‫‪ .5‬استفاده بهینه از یک فیلد داده ای مشترک‬
‫هماهنگی و کنترل بین منافع متعدد ذینفعان‬
‫‪ .11‬فرایند موثر و کارای مدیریت پین کد‬
‫مختلف درگیر در اجرای طرح کارت هوشمند‬
‫‪ .12‬امنیت فرایند شخصی سازی کارت‬
‫‪ .13‬ضد دستکاری و ضد جعل بودن کارت‬
‫‪ .60‬دخالت دادن زودهنگام ذینفعان و ایجاد تعهد‬
‫‪ .19‬تعیین کلیه ابزارهای مورد نیاز جهت امنیت پایگاه های‬
‫در ایشان جهت حمایت از طرح‬
‫داده‬
‫‪ .61‬تعهد سازمانی باال به پایین و جامع جهت‬
‫‪ .32‬دخالت دادن شهروندان در طراحی و برنامه ریزی نرم‬
‫اجرای طرح‬
‫افزار و سیستم‬
‫‪ .62‬امکان استفاده همزمان از کارت کاغذی و‬
‫‪ .39‬طراحی یک پورتال سلف سرویس جهت راه اندازی و‬
‫الکترونیکی در مرحله اول و حذف کارت‬
‫مدیریت کارت هوشمند و محتوای آن بر روی وب‬
‫کاغذی پس از جا افتادن کارت الکترونیکی‬
‫‪ .40‬شناسایی هر چه سریعتر اقالم مورد نیاز جهت خرید و‬
‫‪ .63‬در نظر گرفته شدن کارت شناسایی‬
‫آغاز نمودن فرایند تدارکات آنها‬
‫الکترونیکی به عنوان سند اصلی شناسایی افراد‬
‫‪ .46‬شناسایی و فهم کامل کل قلمرو کاری مورد انتظار از‬
‫‪ .64‬ارزان بودن استفاده از سیستم برای کاربر‬
‫فروشنده‪ ،‬شرکا و کارفرما‬
‫نهایی‬
‫‪ .48‬در نظر گرفتن تست یکپارچه سازی و رویه های پذیرش ‪ .65‬انتخاب فروشنده کارت هوشمند مناسب‬
‫سیستم‬
‫‪ .73‬بازنگری در اهداف کوتاه مدت و بلند مدت‬
‫‪ .49‬نقش حامی )‪ )sponsor‬پروژه‬
‫بصورت دوره ای‬
‫‪ .54‬ضرورت استفاده از یک شورای مدیریتی متشکل از‬
‫‪ .81‬تعیین کلیه قوانین سازمانی مورد نیاز جهت‬
‫نمایندگان تمام سازمان های دولتی‪ ،‬شرکت های خصوصی‬


Slide 37

‫گام ‪ 5‬فرایند تحقیق‪ :‬ارائه چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی‬
‫استقرار کارت ملی هوشمند در استان خراسان جنوبی‬
‫• پس از رد ‪ 26‬فرضیه و حذف تجارب کامالت ملی مرتبط با این‬
‫فرضیات بر اساس نتایج پرسشنامه و همچنین رد ‪ 21‬فرضیه دیگر و‬
‫حذف تجارب تاحدودی ملی مرتبط با آنها بر اساس نتایج مصاحبه‬
‫نیمه ساخت یافته‪ ،‬مهم ترین دستاورد این پژوهش یعنی "چارچوب‬
‫نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی هوشمند در استان‬
‫خراسان جنوبی" ارائه شد‪.‬‬
‫• چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی هوشمند در‬
‫استان خراسان جنوبی که شامل ‪ 5‬دسته‪ 17 ،‬جنبه اصلی و ‪38‬‬
‫تجربه می باشد‪ ،‬از نظر ساختاری و محتوایی چارچوبی بیمانند می‬
‫باشد‪.‬‬


Slide 38

‫دستاوردهاي تحقیق‬


Slide 39

‫دستاورد اصلي تحقیق‬
‫• دستاورد اصلي ایهن تحقیهق‪ ،‬چهارچوب نههایی تجهارب مههم و‬
‫اسهههتانی اسهههتقرار کهههارت ملهههی هوشهههمند در اسهههتان خراسهههان‬
‫جنوبی مي باشد‪.‬‬
‫• این چارچوب با ارائه یهک مهدل دسهته بنهدی شهده و ارزیهابی‬
‫شده از تجارب مهم و اسهتانی اسهتقرار کهارت ملهی هوشهمند‪،‬‬
‫میتواند توسط اداره کل ثبت احوال استان خراسهانجنهوبی و‬
‫ادارات کهههل ثبهههت احهههوال اسهههتان ههههای مشهههابه جههههت رفهههع‬
‫محههدودیت ههها و مشههکالت فعلههی ایشههان در زمینههه اسههتقرار‬
‫کارت ملی هوشمند ایران مورد بهره برداری قرار گیرد‪.‬‬
‫• چارچوب مذكور در ادامه به تصویر كشیده شده است‬


Slide 40

‫چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی‬
‫هوشمند در استان خراسان جنوبی‬
‫دسته‬
‫بندی‬

‫جنبه های اصلی‬

‫تجارب‬

‫استانداردها و الزامات فنی‬

‫‪-1‬استانداردسازی‪،‬‬
‫‪ .1‬امکان تعامل با یکدیگر (‪ )interoperability‬در سطح فیزیکی‪،‬‬
‫یکپارچه سازی و تعامل‬
‫پلتفرم و برنامه های کاربردی‬
‫با یکدیگر‬
‫‪-2‬امنیت سیستم کارت ‪ .2‬اجرای مکانیزم های کنترلی سطح باال جهت دستیابی به اطالعات‬
‫شهروندان‬
‫هوشمند‬
‫‪ .3‬انتخاب کارت خوان مناسب‬
‫‪-3‬دستگاه ها و‬
‫زیرساخت های ارتباطی ‪ .4‬رفع کمبود دستگاه های کارت خوان‬
‫‪ .5‬تامین زیرساخت های ارتباطی و سخت افزاری مورد نیاز‬
‫موردنیاز‬
‫‪-4‬سیستم مدیریت کارت‬
‫‪ .6‬کاربری راحت و خوب اجرا شدن سیستم های مورد استفاده‬
‫هوشمند‬


Slide 41

‫چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی‬
‫هوشمند در استان خراسان جنوبی ‪...‬‬
‫دسته‬
‫جنبه های اصلی‬
‫بندي‬

‫برنامه ها و فرایندهای عملیاتی کلیدی‬

‫تجارب‬
‫‪ .7‬برنامه مفصل برای هر مرحله از چرخه عمر کارت هوشمند از سفارش‬
‫تا ابطال آن‬
‫‪-5‬چرخه عمر ‪ .8‬تعریف و شفاف سازی فرایند ثبت نام کاربران‪ ،‬ورود داده و صدور‬
‫کارت هوشمند از کارت برای آنها (به صورت متمرکز و یا غیرمتمرکز) و با جزئیات کامل‬
‫سفارش تا ابطال ‪ .9‬امکان دسترسی سریع به فرایندهای مربوط به دزدیده شدن و یا مفقود‬
‫شدن کارت‪ ،‬غیرفعال سازی کارت‪ ،‬پشتیبان گیری از اطالعات کارت و‬
‫آن‬
‫جایگزینی آن‬
‫‪ .10‬درصد خطای پایین و ساده و در دسترس بودن فرایند صدور کارت‬
‫‪ .11‬اطالع رسانی به عموم مردم و کلیه ذینفعان در ارتباط با طرح‬
‫‪-6‬فرهنگ‬
‫‪ .12‬معرفی اولیه کارت هوشمند به شهروندان و فرهنگ سازی در این‬
‫سازی‪ ،‬مشارکت‬
‫زمینه جهت استقرار آرام سیستم و تداوم عملیات آن‬
‫و آموزش‬
‫‪ .13‬آموزش نحوه استفاده از کارت هوشمند به شهروندان‬
‫کاربران نهایی‬
‫‪ .14‬آموزش راهبران فنی سیستم و کاربران ثبت احوال‬
‫سیستم‬
‫‪ .15‬معرفی و آموزش سیستم به کاربران نهایی‬


Slide 42

‫چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی‬
‫هوشمند در استان خراسان جنوبی ‪...‬‬

‫برنامه ها و فرایندهای عملیاتی کلیدی‬

‫دسته‬
‫جنبه های اصلی‬
‫بندي‬
‫‪-7‬پشتیبانی‬
‫کاربران نهایی و‬
‫نگهداری سیستم‬

‫تجارب‬
‫‪ .16‬برنامه و فرایندهای مناسب نگهداری سیستم و پشتیبانی کاربر نهایی‬
‫‪ .17‬پشتیبانی مستقیم از کاربران نهایی و نگهداری سیستم بر اساس‬
‫‪helpdesk‬‬
‫‪ .18‬انجام تدارکات بر اساس اولویت بندی‬

‫‪-8‬تدارکات سیستم‬

‫‪ .19‬توزیع به موقع و کامل اقالم و تجهیزات خصوصا ت کارت های‬
‫هوشمند‬
‫‪ .20‬استفاده از متدولوژی های سریع استقرار‬

‫‪-9‬مدیریت پروژه‬
‫سیستم (نیازمندی‬
‫ها‪ ،‬قلمرو‪،‬‬
‫ارتباطات‪ ،‬تست و ‪ .22‬تنظیم نیازمندی ها بصورت واضح و روشن و توافق نمودن‬
‫پیمانکار با کارفرما بر روی آنها‬
‫متدولوژی)‬

‫‪ .21‬رویکرد تحویل مرحله ای و فاز به فاز سیستم و تالش جهت اجرای‬
‫موفقیت آمیز هر مایلستون از پروژه‬

‫‪ .23‬داشتن ارتباطات روشن‪ ،‬باز و شفاف بین تمامی ذینفعان‬


Slide 43

‫چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی‬
‫هوشمند در استان خراسان جنوبی ‪...‬‬
‫دسته‬

‫بندي جنبه های اصلی‬
‫‪-10‬مسائل ساختاری و‬
‫سازمانی‬

‫تجارب‬

‫‪ .24‬مدیریت تغییر‪ /‬بازمهندسی فرایند‬

‫الزامات مدیریتی و انگیزشی‬

‫‪ .25‬فداکاری تیم پروژه و تالش بی وقفه ایشان برای دستیابی به‬
‫موفقیت‬
‫‪-11‬رهبری و نیروی انسانی‬
‫‪ .26‬تخصیص نیروی انسانی و منابع کافی‬
‫‪ .27‬داشتن یک رهبر پروژه خوب‬
‫‪-12‬ایجاد تعهد و انگیزه در‬
‫‪ .28‬مشوق گرایی‬
‫شهروندان و کارکنان‬
‫‪-13‬انتخاب شرکای مناسب و ‪ .29‬استفاده از پیمانکار مناسبی که توان اثبات شده ای جهت اجرای‬
‫ایجاد تعهد و انگیزه در آنها راه حل های جامع‪ ،‬یکپارچه و بسیار امن را داشته باشند‬
‫‪ .30‬یک رویکرد الیه ای جهت واگذاری نقش ها و مسوولیت ها‬
‫بین شرکا ضروری است‬
‫‪ .31‬تمایل به بازنگری در مسائل و رسیدگی به آنها بصورت مستمر‬
‫‪-14‬ارزیابی و بازنگری در ‪ .32‬ارزیابی کارایی عملیات سیستم‬
‫‪ .33‬درک نحوه تاثیرگذاری سیستم جدید بر روی کارایی‪ ،‬کیفیت‪،‬‬
‫سیستم‬


Slide 44

‫چارچوب نهایی تجارب مهم و استانی استقرار کارت ملی‬
‫هوشمند در استان خراسان جنوبی ‪...‬‬
‫جنبه های اصلی‬

‫تجارب‬

‫الزامات قانوني‬

‫‪-15‬قوانین ناظر بر ‪ .34‬آموزش صاحبان کارت توسط شرکای طرح درباره حقوق‪ ،‬مسوولیت‬
‫ها و خطرات بالقوه کارت‬
‫سیستم‬

‫الزامات هزینه ای‬

‫‪-16‬هزینه های‬
‫سیستم کارت‬
‫هوشمند‬
‫‪-17‬درآمدهای‬
‫سیستم کارت‬
‫هوشمند‬

‫‪ .35‬پشتیبانی و بودجه مالی‬
‫‪ .36‬در نظر گرفتن کلیه هزینه های زیرساخت‪ ،‬راه اندازی و جاری‬
‫‪ .37‬توزیع هزینه بین ذینفعان مختلف‬
‫‪ .38‬بهره برداری از فرصت های ایجاد درآمد و ایجاد یک سناریوی "برد‪-‬‬
‫برد" بین دولت و ذینفعان تجاری طرح‬


Slide 45

‫نتیجه گیري‬
‫• مقایسههه چههارچوب پیشههنهادي اولیههه و چههارچوب نهههایي ارائههه شههده در ایههن‬
‫پژوهش نشان مي دهد كه کل فرضیات مربوط به جنبه اصلی "قابلیت هها و‬
‫ویژگی های کارت" و همچنین اکثر فرضیات مربوط به جنبهه ههای "امنیهت‬
‫سیسههتم کههارت هوشههمند"‪" ،‬مسههائل سههاختاری و سههازمانی"‪" ،‬ایجههاد تعهههد و‬
‫انگیزه در شهروندان و کارکنان"‪" ،‬انتخاب شرکای مناسهب و ایجهاد تعههد و‬
‫انگیزه در آنها" و "قوانین ناظر بر سیستم" مورد تایید قهرار نگرفتهه انهد کهه‬
‫نشان دهنده اهمیت پایین تر این جنبه ها در استقرار کارت ملی هوشهمند در‬
‫استان میباشد و مسائل مرتبط با این جنبه ها باید به شهکل ملهی‪ ،‬پیگیهری و‬
‫حل گردد‪.‬‬
‫• در ضمن‪ ،‬با توجه به آن کهه در مجمهوع‪ 17 ،‬فرضهیه از ‪ 38‬فرضهیه تاییهد‬
‫شده نهایی بهه دسهته "برنامهه هها و فراینهدهای عملیهاتی کلیهدی" تعلهق دارد و‬
‫تنها ‪ 5‬فرضیه مرتبط با دسته مذکور تایید نشده اسهت‪ ،‬مهی تهوان ادعها نمهود‬
‫که دسته "برنامه ها و فرایندهای عملیاتی کلیدی" مهمترین دسهته از تجهارب‬
‫در چارچوب نهایی تجارب مههم و اسهتانی اسهتقرار کهارت ملهی هوشهمند در‬


Slide 46

‫دستاوردهای ضمنی تحقیق‬
‫• مدل پیشنهادی جهت دسته بندی تجارب استقرار انواع‬
‫کارت های هوشمند و جداول ‪ 18‬گانه مرتبط با آن‬
‫• چارچوب پیشنهادی اولیه تجارب استقرار انواع کارت های‬
‫هوشمند‬
‫• فرهنگ سازی در زمینه استقرار کارت ملی هوشمند در‬
‫استان خراسان جنوبي‬


Slide 47

‫پیشنهادات و محدودیت های‬
‫تحقیق‬


Slide 48

‫پیشنهادات تحقیق‬

‫• هههر چنههد چههارچوب پیشههنهادی ایههن پههژوهش توسههط اداره کههل‬
‫ثبت احهوال خراسهان جنهوبی مهورد ارزیهابی و بهومی سهازی‬
‫قهرار گرفتهه اسهت‪ ،‬امهها بها توجهه بههه شهباهت ههای موجههود در‬
‫ماموریههت و سههاختار ادارات کههل ثبههت احههوال کشههور‪ ،‬ثبههت‬
‫احههوال سههایر اسههتانههها نیههز مههی تواننههد از چههارچوب نهههایی و‬
‫دستاوردهای ضمنی این تحقیق بهره برداری نمایند‪.‬‬
‫• در ضههمن بههه مههدیران طههرح کههارت ملههی هوشههمند کههل کشههور‬
‫نیههز پیشههنهاد مههی گههردد بهها بهههره گیههری از تجههارب اسههتخراج‬
‫شهههده در ایهههن تحقیهههق بهههه خصهههوص تجهههارب حهههذف شهههده از‬
‫چارچوب پیشنهادی اولیه کهه برنامههریهزی و اقهدام در سهطح‬


Slide 49

‫محدودیت تحقیق‬

‫• محدودیت اصلي این تحقیق‪ ،‬محدود شدن قلمرو آن در سطح‬
‫استان خراسان جنوبي می باشد که با توجه به بودجه و‬
‫تعریف اولیه تحقیق‪ ،‬گریزی از آن نبود‪.‬‬
‫• پیشنهاد می شود برای تحقیقات آتی‪ ،‬مرحله ارزیابی و‬
‫بومي سازي چارچوب پیشنهادي توسط در سطح چندین‬
‫استان متفاوت در كشور صورت پذیرد‬


Slide 50

‫منابع فارسي‬
‫•‬
‫•‬

‫حوزه طرح کارت ملی هوشمند (‪ .)1389‬اسالید آموزشی کارت ملی هوشمند (مستندات درون‬
‫سازمانی)‪.‬‬
‫مرادی‪ ،‬حسین‪ ،‬فتح نیا‪ ،‬امیر‪ ،‬علی آبادی‪ ،‬سمیه‪ ،‬عطایی‪ ،‬فاطمه‪ .)1391( .‬مطالعه امکان‬

‫سنجی جایگزینی کارت هوشمند ملی به عنوان تنها سند شناسایی ایرانیان در استان خراسان‬
‫جنوبی‪( ،‬گزارش طرح پژوهشی استانی خاتمه یافته)‪ ،‬اداره کل ثبت احوال خراسان جنوبی‪،‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬

‫ایران‬
‫مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی الف (‪ .)1389‬کارت هوشمند ملی‪ ،‬تجربه‬
‫کشورهای حوزه خلیج فارس و خاورمیانه در دولت الکترونیک‪ .‬تهران‪ :‬موسسه دانش پارسیان‪.‬‬
‫مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ب (‪ .)1389‬کارت هوشمند ملی‪ ،‬تجربه کشورهای‬
‫خاور دور در دولت الکترونیک‪ .‬تهران‪ :‬موسسه دانش پارسیان‪.‬‬
‫مرکز آموزش و حوزه کارت هوشمند ملی ج (‪ .)1389‬نقش کارت هوشمند ملی در ارائه‬
‫خدمات دولت الکترونیک در کشورهای عضو اتحادیه اروپا‪ .‬تهران‪ :‬موسسه دانش پارسیان‪.‬‬


Slide 51

‫منابع انگلیسي‬
•

•

•
•

•
•

Charismathics. (2009). Ten Critical Success Factors for Successful Smart Card
Projects version 1.0 .Munich: Charismathics Website. Retreived from
http://www.Charismathics.com
Mohammed, L.A., Ramli, A.R., Prakash, V., Daud, M.B. (2004). Smart Card
Technology: Past, Present, and Future. International Journal of the Computer, the
Internet and Management, 12(1), 12-22.
Saade, R. (2009) .Connecting Communities through a Single ID .National ICT
Conference .PICC: IRIS CORPORATION BERHAD.
Smart Card Alliance .(2003) .Smart Card Case Studies and Implementation
Profiles .NJ: Smart Card Alliance. Retreived from
http://www.smartcardalliance.org
Taherdoost, H., Sahibuddin, S., Jalaliyoon, N. (2011). Smart Card Security;
Technology and Adoption. International Journal of Security (IJS), 12 (2).
U.S. GSA .(2004) .Government smart card handbook. U.S.General Services
Administration. Retreived from
http://www.smartcardalliance.org/resources/pdf/smartcardhandbook.pdf


Slide 52