Transcript Obszary transgraniczne z perspektywy doświadczeń Urzędu
Slide 1
TRANSGRANICZNOŚĆ W PERSPEKTYWIE SOCJOLOGICZNEJ
Pogranicze i centrum współczesnej Europy
OBSZARY TRANSGRANICZNE
Z PERSPEKTYWY DOŚWIADCZEŃ
URZĘDU STATYSTYCZNEGO
w ZIELONEJ GÓRZE
Roman Fedak – Dyrektor Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze
Łagów Lubuski, Październik 2014
Slide 2
BADANIA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH
- HISTORIA I DOŚWIADCZENIA
Slide 3
Geneza badań przygranicznych
Po transformacji ustrojowej Rzeczypospolitej Polskiej dokonanej
w 1989 r., na lata 90-te przypada nienotowany w naszej historii wzrost
ruchu granicznego, zarówno jeśli chodzi o cudzoziemców
odwiedzających nasz kraj, jak i obywateli Polski wyjeżdżających za
granicę.
Targowisko „Manhattan” w Łęknicy
Dlaczego US Zielona Góra?
•
•
•
•
W gronie statystyków zrodziła się koncepcja podjęcia zbadania tego zjawiska tj.:
określenia intensywności i dynamiki ruchu granicznego - wyjazdów Polaków i przyjazdów
cudzoziemców;
wartości i struktury ponoszonych wydatków;
próby określenia delimitacyjnego obszarów przygranicznych - odległości zamieszkania od
granicy;
podjęcia po raz pierwszy szacunku tzw. „szarego eksportu”.
Slide 4
Inicjatywa przeprowadzenia tego typu badania pochodziła z następujących instytucji:
GUS - Departament Produkcji i Usług
WUS - Zielona Góra, Wydział Handlu Zagranicznego
Przy ścisłej współpracy metodologicznej:
Komendy Głównej Straży Granicznej
Głównego Urzędu Ceł
Ministerstwa Finansów
Narodowy Bank Polski
Slide 5
Metodologia badań przygranicza
Szacowanie intensywności osobowego i samochodowego ruchu granicznego oraz wartości
zakupów podjęto po raz pierwszy w IV kw. 1993 r. Wówczas też rozpoczęto prace nad organizacją
i metodologią badania, przeprowadzając na wybranych przejściach granicznych województwa
zielonogórskiego badanie pilotażowe. Uzyskane wyniki oraz intensywne konsultacje ze służbami
granicznymi i celnymi pozwoliły na przygotowanie ogólnokrajowej koncepcji badania.
•
•
•
•
•
Określono wtedy m.in.:
sposób doboru przejść granicznych i ich rodzajów
(drogowe, kolejowe, inne - piesze, lotnicze,
porty);
częstotliwość prowadzonych ankietyzacji (pór
roku i dni tygodnia; 7 tyg. po 1 dniu tygodnia);
podziału
asortymentowego
towarów
(żywnościowe, nieżywnościowe, pozostałe);
celu wizyty, wyjazdu (zakupy, turystyka,
prowadzenie interesów, odwiedziny, inne);
odległości od granicy (do 20 km, 21-100 km,
powyżej 100 km).
„Ruch graniczny i wydatki cudzoziemców w Polsce w 1995 r.”; GUS; 1996 r.
Slide 6
Informacje od respondentów pozyskiwano na podstawie wywiadu lub wypełnianej samodzielnie
ankiety na przejściu granicznym, przed dokonaniem odprawy celnej i paszportowej. Treść ankiety była
zróżnicowana na poszczególnych granicach w zależności od dominującej struktury towarowej
zakupów (po analizach eksperckich), a także zależnie od sposobu przekraczania granicy. Ankiety
tłumaczono na język krajów graniczących z Polską - wraz z krótką ulotką informacyjną. Wypełnienie
ankiety było anonimowe i dobrowolne.
„Ruch graniczny i wydatki cudzoziemców w Polsce w 1994 r.”; GUS; 1995 r.
Slide 7
Wyniki badania przygranicza
Podstawę opracowania wyników badań przygranicza stanowiły:
• dane z badań ankietowych odzwierciedlające dane bezwzględne wg. granic,
województw i przejść granicznych, skonfrontowane z danymi służb
granicznych;
• w oparciu o nie dokonywano uogólnienia wyników dla wszystkich krajów
graniczących, województw i przejść granicznych. Osobno dla pieszych
i zmotoryzowanych.
Nasze badania obszarów przygranicznych rozpoczynaliśmy od 27 przejść
granicznych w 1994 r., by w końcowym efekcie przerobić je na 225 przejściach,
w2000 r.
Uzyskane dane badań przygranicznych zaskakiwały swoją dynamiką
procesów tam zachodzących, dla przykładu:
• liczba osób przekraczających granicę wzrosła z 79 mln w 1990 r., do 215 mln
w 1994 r. i systematycznie corocznie rosła do prawie 300 mln w końcu dekady;
• wartość wydatków wynosiła w 1994 r. - ponad 6,5 mld zł
w 1995 r. - ponad 9 mld zł
w 1996 r. - ponad 11 mld zł
w szczytowym dla badań przygranicza 1997 r.
- ponad 18,5 mld zł
i w 2000 r. - prawie 16 mld zł.
Slide 8
W latach 1995-2007 następuje dalszy rozwój i doskonalenie badań przygranicza
Lata 1995-1996 • konsultacje z Instytutem Turystyki nt. szacowania wydatków turystów zagranicznych w Polsce
i Polaków za granicą;
• włączenie w prace metodologiczne i opracowanie wyników środowiska naukowego. Umowa
z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Zielonej Górze i powołanie w ramach WUS Centrum Badania Rejonów
Pogranicza;
• konferencje i seminaria naukowe dotyczące badań pogranicza w: Dreźnie, Berlinie, Wiesbaden, Zielonej
Górze, Jachrance, Kudowie Zdroju;
Lata 1997-2003 • poszerzenie zakresu badawczego o porty morskie i lotnisko „Okęcie”;
• nawiązanie współpracy metodologicznej i sposobów prezentacji wyników z Instytutem Koniunktur i Cen
Handlu Zagranicznego oraz Instytutem Badań Nad Gospodarką Rynkową;
• konsultacje organizacyjne i metodologiczne z EUROSTATEM nt. polskich doświadczeń badań
przygranicznych i możliwości opracowania pilotażu takich badań na granicach wewnętrznych państw UE;
• dalsze doskonalenie metodologii badań, seminaria, konferencje i spotkania z naukowcami
i statystykami, mające na celu poszerzenie zakresu tematycznego badań przygranicznych (ubóstwo,
ochrona środowiska, rynek pracy, działalność gospodarcza itp.);
Rok 2004
• przystąpienie RP do Unii Europejskiej, z najbardziej istotnym faktem z tego historycznego aktu,
tj. przesunięciem granicy zewnętrznej UE na wschód kraju;
• podpisanie przez RP Układu z Schengen;
Rok 2007
Ustawa: o udziale RP w systemie informacyjnym Schengen oraz systemie informacji wizowej.
Układ: otwarty dla wszystkich członków UE, z którego wynika swoboda przepływu osób, obywateli
państw sygnatariuszy układu. W zamian nastąpi wzmocnienie współpracy w zakresie
bezpieczeństwa i polityki azylowej.
Slide 9
WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA
- STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU
Slide 10
Współpraca z urzędami statystycznymi Berlina i Brandenburgii
Urząd
Statystyczny
w
Zielonej
Górze
ze
względu
na przygraniczne położenie i sąsiedztwo z Landami Berlina
i Brandenburgii podjął współpracę z Urzędem Statystycznym Berlina
i Brandenburgii w kwietniu 2007 r. Rozpoczęto rozmowy dot. wydawania
wspólnych specjalistycznych notatek informacyjnych zawierających dane
statystyczne porównywalne pod względem metodologicznym oraz
obrazujące potencjał społeczno-gospodarczy pogranicza lubuskobrandenburskiego.
Pierwsza publikacja, z planowanej serii, pt. „ Ludność województwa
lubuskiego i landów Berlina i Brandenburgii w latach 2000-2006” ukazała się
w kwietniu 2008 r. (wersja książkowa i na CD).
Stała się sztandarową publikacją obchodów 5-lecia wejścia RP do Unii
Europejskiej. Na wniosek Prezydenta Brandenburgii podjęto decyzję
o dodrukowaniu tego wydawnictwa.
Slide 11
Współpraca polsko-czesko-niemiecka
W 2008 r. Urząd Statystyczny w Zielonej Górze podjął się roli
koordynatora trójstronnej współpracy transgranicznej polsko – czesko niemieckiej, której głównym celem było prowadzenie wspólnych badań,
tworzenie baz i banków danych oraz wymiana informacji. Podejmowane
działania miały wspomagać ośrodki decyzyjne w programowaniu, wdrażaniu
oraz monitorowaniu zjawisk społecznych i gospodarczych zachodzących na
pograniczu trzech państw.
W ramach ww. współpracy w odbyły się 4 spotkania uzgodnieniowo-robocze:
3 października 2008 r. w Zielonej Górze,
11-12 października 2008 r. w Berlinie,
17 grudnia 2008 r. w Pradze,
2 marca 2009 r. we Wrocławiu.
Podczas spotkań poruszano tematykę związaną m.in. z utworzeniem Transgranicznego
Banku Danych, w którym znalazłyby się dane charakteryzujące sytuację społecznoekonomiczną gmin regionów przygranicznych oraz dane uzyskane z badań ankietowych,
obrazujące warunki życia ludności, dochody i wydatki budżetów domowych oraz
wyposażenia gospodarstw domowych.
Slide 12
Spotkanie Prezesów Centralnych Urzędów Statystycznych Polski, Niemiec i Czech
Efektem ww. spotkań i ustaleń był zorganizowanie spotkania Prezesów Centralnych
Urzędów Statystycznych Polski, Niemiec i Czech, które odbyło się w dniach 25-26
października 2010 r. w Zielonej Górze, podczas którego sformułowano następujące
postulaty:
• opracowanie idei oraz wyspecyfikowanie krótko- i długoterminowych celów dalszej
współpracy, z uwzględnieniem możliwości aplikowania o dofinansowanie działań
w obszarze statystyki transgranicznej ze środków UE,
• kontynuowanie prac metodologicznych umożliwiających doprowadzenie do
porównywalności jak największej ilości informacji statystycznych,
• zapewnienie bezpieczeństwa informacyjnego instytucji zajmujących się określaniem
celów strategicznych rozwoju regionalnego i lokalnego,
• organizacja spotkań z użytkownikami Transgranicznego Banku Danych oraz
z odbiorcami informacji statystycznych z obszarów transgranicznych, w tym
w szczególności z władzami samorządowymi, efektem których winno być ustalenie
katalogu usług i tematów istotnych z punktu widzenia odbiorcy,
• uzyskanie wsparcia środowisk naukowych niezbędnego przy opracowywaniu
mechanizmów, które w sposób efektywny wspomagały będą informacyjnie m.in.
lokalne społeczności,
• rozbudowa i modernizacja Transgranicznego Banku Danych oraz budowa całego
systemu infrastruktury informacyjnej obszarów transgranicznych,
Slide 13
Opracowania statystyczne
W 2010 r. w rezultacie doraźnych potrzeb, wynikających
z bieżącej pracy władz samorządowych województwa
lubuskiego z władzami Brandenburgii, US Zielona Góra
przygotował opracowania sygnalne, folderowe oraz
prezentacje. Przygotowano m.in. opracowanie sygnalne
pn. Panorama demograficzna – województwo lubuskie oraz
Berlin i Brandenburgia w 2008 r.; Statystyczny obraz regionu i
pogranicza polsko-niemieckiego – prezentacja w której
znalazły się m.in. informacje na temat aktualnego
bezrobocia, wynagrodzeń oraz produkcji sprzedanej w
landach niemieckich oraz folder pn. Polska Zachodnia
na pograniczu z Niemcami i Czechami – przygotowany
we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa
Lubuskiego, zwierający porównania wskaźników rozwoju
społeczno-gospodarczego regionów wchodzących w skład
pogranicza polsko - niemiecko - czeskiego.
Slide 14
Samorząd w działaniach statystyki transgranicznej
Pozycja Urzędu oraz jego zasoby informacyjne zostały
podkreślone podczas spotkań władz samorządowych
województwa lubuskiego z przedstawicielami Landu Berlina i
Brandenburgii. Przykładem może być uczestnictwo dyrekcji
Urzędu w spotkaniu Marszałka Województwa Lubuskiego
Marcina Jabłońskiego z Gunterem Baaske - Ministrem Pracy i
Spraw Socjalnych, Kobiet i Rodziny Kraju Związkowego
Brandenburgia. Konkluzją spotkań były wyraźne oczekiwania
skierowane do statystyk regionalnych – czyli m.in. podjęcie
prób opisania sytuacji na rynku pracy w regionie
przygranicznym z uwzględnieniem obustronnych korzyści
jakie przyniesie otwarcie niemieckiego rynku pracy dla
Polaków. W konsekwencji zaproponowano Urzędowi
współpracę przy realizacji projektów w ramach których
województwo lubuskie współdziała z Krajem Związkowym
Brandenburgia – powstała GRUPA ROBOCZA LUBUSKIE
BRANDENBURGIA i wydzielona podgrupa „STATYSTYKA”
z przedstawicielami US Zielona Góra.
Slide 15
Wspólne przedsięwzięcia
Bilateralne spotkania, średnio 1 na pół roku, odbywają się
w siedzibach Urzędu Statystycznego, Urzędu Marszałkowskiego oraz
w Ministerstwie Pracy, Spraw Socjalnych, Kobiet i Rodziny Landu
Brandenburgia w Poczdamie.
Podsumowanie pierwszego etapu prac Grupy miał miejsce podczas
konferencji pt. „Wykorzystanie szans wspólnego polsko-niemieckiego
rynku pracy – współpraca regionu brandenburskiego i lubuskiego”,
która odbyła się 27 lutego 2012 r. we Frankfurcie nad Odrą.
Podczas konferencji podsumowano i zaprezentowano efekty prac
grupy roboczej, w tym przedstawiono wspólną publikację pt.
„Rozwój
polsko-niemieckiego
rynku
pracy
w
regionie
Brandenburgia/Lubuskie – potencjał i szanse”.
Slide 16
Centrum Współpracy Transgranicznej
Obecnie członkowie Grupy Roboczej Lubuskie Brandenburgia zajmują się rozważeniem możliwości
wspólnej realizacji projektu, przygotowanego przez US Zielona Góra dot. utworzenia Centrum Współpracy
Transgranicznej w ramach środków EWT. Propozycja projektu CWT została szczegółowo omówiona
w trakcie ostatniego spotkania Grupy w Kostrzynie nad Odrą w dniach 17-18 czerwca 2014 r.
Celem głównym projektu jest wspieranie rozwoju gospodarczego oraz wzmacnianie wykorzystania
potencjału społeczno-zawodowego regionu transgranicznego Polski i Niemiec, poprzez utworzenie
innowacyjnej i w pełni zinformatyzowanej partnerskiej sieci współpracy instytucji działających na rzecz
transgranicznego rynku pracy, w zakresie podejmowania wspólnych działań oraz wymianę informacji
i dobrych praktyk.
Utworzenie CWT wzmocni wykorzystanie potencjału ekonomicznego oraz potencjału
wynikającego z wprowadzenia pełnej swobody przepływu pracowników na rynku pracy
pogranicza polsko - niemieckiego. Działania podejmowane w ramach sieci współpracy
przyczynią się do powstawania regionalnych centrów wzrostu, a tym samy wzmocnią
spójność zewnętrzną obszaru pogranicza polsko – niemieckiego. Priorytetowe będzie
również wzmocnienie wewnętrznej spójności obszaru przyczyniające się do budowy
spójnego regionu transgranicznego i przełamania opóźnień cywilizacyjnych tych obszarów.
Slide 17
Pozostałe działania
Udział w roli eksperta w XXXVIII posiedzeniu Komitetu ds. Współpracy
Międzyregionalnej
Polsko-Niemieckiej
Komisji
Międzyrządowej
ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej, które odbyło w Lipsku
w Republice Federalnej Niemiec. W trakcie dyskusji omówiono dwa istotne
obszary tematyczne:
• „Zmiany demograficzne: migracje jako szanse
dla regionów i miast”,
• „Zmiany demograficzne: wyzwania dla opieki
zdrowotnej”.
W podsumowaniu obrad postanowiono, iż następne spotkanie
Komitetu odbędzie się w Polsce i będzie poświęcone sprawom
gospodarczym oraz rynkowi pracy.
Slide 18
Pozostałe działania
IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu
„Zielonogórskie spotkania z demografią”
Z IE L O N O G Ó R S K IE
S P O T K A N IA Z D E M O G R A F IA
,
Urząd Statystyczny w Zielonej Górze wraz z Instytutem Historii i Instytutem
Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz partnerami z Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, organizuje od 2008 r.
Międzynarodową Konferencję Naukową poświęconą problematyce
przemian demograficznych. W dotychczasowych edycjach poruszono
kwestie związane z :
Przemiany demograficzne Europy Środkowej w czasach nowożytnych
Społeczno-gospodarczymi konsekwencjami wydłużania życia ludzkiego
Wpływem jakości i warunków życia na procesy demograficzne
I naszej ostatniej, z ubiegłego tygodnia konferencji pt. Stan zdrowia
a procesy demograficzne w Europie Środkowej.
TRANSGRANICZNOŚĆ W PERSPEKTYWIE SOCJOLOGICZNEJ
Pogranicze i centrum współczesnej Europy
OBSZARY TRANSGRANICZNE
Z PERSPEKTYWY DOŚWIADCZEŃ
URZĘDU STATYSTYCZNEGO
w ZIELONEJ GÓRZE
Roman Fedak – Dyrektor Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze
Łagów Lubuski, Październik 2014
Slide 2
BADANIA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH
- HISTORIA I DOŚWIADCZENIA
Slide 3
Geneza badań przygranicznych
Po transformacji ustrojowej Rzeczypospolitej Polskiej dokonanej
w 1989 r., na lata 90-te przypada nienotowany w naszej historii wzrost
ruchu granicznego, zarówno jeśli chodzi o cudzoziemców
odwiedzających nasz kraj, jak i obywateli Polski wyjeżdżających za
granicę.
Targowisko „Manhattan” w Łęknicy
Dlaczego US Zielona Góra?
•
•
•
•
W gronie statystyków zrodziła się koncepcja podjęcia zbadania tego zjawiska tj.:
określenia intensywności i dynamiki ruchu granicznego - wyjazdów Polaków i przyjazdów
cudzoziemców;
wartości i struktury ponoszonych wydatków;
próby określenia delimitacyjnego obszarów przygranicznych - odległości zamieszkania od
granicy;
podjęcia po raz pierwszy szacunku tzw. „szarego eksportu”.
Slide 4
Inicjatywa przeprowadzenia tego typu badania pochodziła z następujących instytucji:
GUS - Departament Produkcji i Usług
WUS - Zielona Góra, Wydział Handlu Zagranicznego
Przy ścisłej współpracy metodologicznej:
Komendy Głównej Straży Granicznej
Głównego Urzędu Ceł
Ministerstwa Finansów
Narodowy Bank Polski
Slide 5
Metodologia badań przygranicza
Szacowanie intensywności osobowego i samochodowego ruchu granicznego oraz wartości
zakupów podjęto po raz pierwszy w IV kw. 1993 r. Wówczas też rozpoczęto prace nad organizacją
i metodologią badania, przeprowadzając na wybranych przejściach granicznych województwa
zielonogórskiego badanie pilotażowe. Uzyskane wyniki oraz intensywne konsultacje ze służbami
granicznymi i celnymi pozwoliły na przygotowanie ogólnokrajowej koncepcji badania.
•
•
•
•
•
Określono wtedy m.in.:
sposób doboru przejść granicznych i ich rodzajów
(drogowe, kolejowe, inne - piesze, lotnicze,
porty);
częstotliwość prowadzonych ankietyzacji (pór
roku i dni tygodnia; 7 tyg. po 1 dniu tygodnia);
podziału
asortymentowego
towarów
(żywnościowe, nieżywnościowe, pozostałe);
celu wizyty, wyjazdu (zakupy, turystyka,
prowadzenie interesów, odwiedziny, inne);
odległości od granicy (do 20 km, 21-100 km,
powyżej 100 km).
„Ruch graniczny i wydatki cudzoziemców w Polsce w 1995 r.”; GUS; 1996 r.
Slide 6
Informacje od respondentów pozyskiwano na podstawie wywiadu lub wypełnianej samodzielnie
ankiety na przejściu granicznym, przed dokonaniem odprawy celnej i paszportowej. Treść ankiety była
zróżnicowana na poszczególnych granicach w zależności od dominującej struktury towarowej
zakupów (po analizach eksperckich), a także zależnie od sposobu przekraczania granicy. Ankiety
tłumaczono na język krajów graniczących z Polską - wraz z krótką ulotką informacyjną. Wypełnienie
ankiety było anonimowe i dobrowolne.
„Ruch graniczny i wydatki cudzoziemców w Polsce w 1994 r.”; GUS; 1995 r.
Slide 7
Wyniki badania przygranicza
Podstawę opracowania wyników badań przygranicza stanowiły:
• dane z badań ankietowych odzwierciedlające dane bezwzględne wg. granic,
województw i przejść granicznych, skonfrontowane z danymi służb
granicznych;
• w oparciu o nie dokonywano uogólnienia wyników dla wszystkich krajów
graniczących, województw i przejść granicznych. Osobno dla pieszych
i zmotoryzowanych.
Nasze badania obszarów przygranicznych rozpoczynaliśmy od 27 przejść
granicznych w 1994 r., by w końcowym efekcie przerobić je na 225 przejściach,
w2000 r.
Uzyskane dane badań przygranicznych zaskakiwały swoją dynamiką
procesów tam zachodzących, dla przykładu:
• liczba osób przekraczających granicę wzrosła z 79 mln w 1990 r., do 215 mln
w 1994 r. i systematycznie corocznie rosła do prawie 300 mln w końcu dekady;
• wartość wydatków wynosiła w 1994 r. - ponad 6,5 mld zł
w 1995 r. - ponad 9 mld zł
w 1996 r. - ponad 11 mld zł
w szczytowym dla badań przygranicza 1997 r.
- ponad 18,5 mld zł
i w 2000 r. - prawie 16 mld zł.
Slide 8
W latach 1995-2007 następuje dalszy rozwój i doskonalenie badań przygranicza
Lata 1995-1996 • konsultacje z Instytutem Turystyki nt. szacowania wydatków turystów zagranicznych w Polsce
i Polaków za granicą;
• włączenie w prace metodologiczne i opracowanie wyników środowiska naukowego. Umowa
z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Zielonej Górze i powołanie w ramach WUS Centrum Badania Rejonów
Pogranicza;
• konferencje i seminaria naukowe dotyczące badań pogranicza w: Dreźnie, Berlinie, Wiesbaden, Zielonej
Górze, Jachrance, Kudowie Zdroju;
Lata 1997-2003 • poszerzenie zakresu badawczego o porty morskie i lotnisko „Okęcie”;
• nawiązanie współpracy metodologicznej i sposobów prezentacji wyników z Instytutem Koniunktur i Cen
Handlu Zagranicznego oraz Instytutem Badań Nad Gospodarką Rynkową;
• konsultacje organizacyjne i metodologiczne z EUROSTATEM nt. polskich doświadczeń badań
przygranicznych i możliwości opracowania pilotażu takich badań na granicach wewnętrznych państw UE;
• dalsze doskonalenie metodologii badań, seminaria, konferencje i spotkania z naukowcami
i statystykami, mające na celu poszerzenie zakresu tematycznego badań przygranicznych (ubóstwo,
ochrona środowiska, rynek pracy, działalność gospodarcza itp.);
Rok 2004
• przystąpienie RP do Unii Europejskiej, z najbardziej istotnym faktem z tego historycznego aktu,
tj. przesunięciem granicy zewnętrznej UE na wschód kraju;
• podpisanie przez RP Układu z Schengen;
Rok 2007
Ustawa: o udziale RP w systemie informacyjnym Schengen oraz systemie informacji wizowej.
Układ: otwarty dla wszystkich członków UE, z którego wynika swoboda przepływu osób, obywateli
państw sygnatariuszy układu. W zamian nastąpi wzmocnienie współpracy w zakresie
bezpieczeństwa i polityki azylowej.
Slide 9
WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA
- STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU
Slide 10
Współpraca z urzędami statystycznymi Berlina i Brandenburgii
Urząd
Statystyczny
w
Zielonej
Górze
ze
względu
na przygraniczne położenie i sąsiedztwo z Landami Berlina
i Brandenburgii podjął współpracę z Urzędem Statystycznym Berlina
i Brandenburgii w kwietniu 2007 r. Rozpoczęto rozmowy dot. wydawania
wspólnych specjalistycznych notatek informacyjnych zawierających dane
statystyczne porównywalne pod względem metodologicznym oraz
obrazujące potencjał społeczno-gospodarczy pogranicza lubuskobrandenburskiego.
Pierwsza publikacja, z planowanej serii, pt. „ Ludność województwa
lubuskiego i landów Berlina i Brandenburgii w latach 2000-2006” ukazała się
w kwietniu 2008 r. (wersja książkowa i na CD).
Stała się sztandarową publikacją obchodów 5-lecia wejścia RP do Unii
Europejskiej. Na wniosek Prezydenta Brandenburgii podjęto decyzję
o dodrukowaniu tego wydawnictwa.
Slide 11
Współpraca polsko-czesko-niemiecka
W 2008 r. Urząd Statystyczny w Zielonej Górze podjął się roli
koordynatora trójstronnej współpracy transgranicznej polsko – czesko niemieckiej, której głównym celem było prowadzenie wspólnych badań,
tworzenie baz i banków danych oraz wymiana informacji. Podejmowane
działania miały wspomagać ośrodki decyzyjne w programowaniu, wdrażaniu
oraz monitorowaniu zjawisk społecznych i gospodarczych zachodzących na
pograniczu trzech państw.
W ramach ww. współpracy w odbyły się 4 spotkania uzgodnieniowo-robocze:
3 października 2008 r. w Zielonej Górze,
11-12 października 2008 r. w Berlinie,
17 grudnia 2008 r. w Pradze,
2 marca 2009 r. we Wrocławiu.
Podczas spotkań poruszano tematykę związaną m.in. z utworzeniem Transgranicznego
Banku Danych, w którym znalazłyby się dane charakteryzujące sytuację społecznoekonomiczną gmin regionów przygranicznych oraz dane uzyskane z badań ankietowych,
obrazujące warunki życia ludności, dochody i wydatki budżetów domowych oraz
wyposażenia gospodarstw domowych.
Slide 12
Spotkanie Prezesów Centralnych Urzędów Statystycznych Polski, Niemiec i Czech
Efektem ww. spotkań i ustaleń był zorganizowanie spotkania Prezesów Centralnych
Urzędów Statystycznych Polski, Niemiec i Czech, które odbyło się w dniach 25-26
października 2010 r. w Zielonej Górze, podczas którego sformułowano następujące
postulaty:
• opracowanie idei oraz wyspecyfikowanie krótko- i długoterminowych celów dalszej
współpracy, z uwzględnieniem możliwości aplikowania o dofinansowanie działań
w obszarze statystyki transgranicznej ze środków UE,
• kontynuowanie prac metodologicznych umożliwiających doprowadzenie do
porównywalności jak największej ilości informacji statystycznych,
• zapewnienie bezpieczeństwa informacyjnego instytucji zajmujących się określaniem
celów strategicznych rozwoju regionalnego i lokalnego,
• organizacja spotkań z użytkownikami Transgranicznego Banku Danych oraz
z odbiorcami informacji statystycznych z obszarów transgranicznych, w tym
w szczególności z władzami samorządowymi, efektem których winno być ustalenie
katalogu usług i tematów istotnych z punktu widzenia odbiorcy,
• uzyskanie wsparcia środowisk naukowych niezbędnego przy opracowywaniu
mechanizmów, które w sposób efektywny wspomagały będą informacyjnie m.in.
lokalne społeczności,
• rozbudowa i modernizacja Transgranicznego Banku Danych oraz budowa całego
systemu infrastruktury informacyjnej obszarów transgranicznych,
Slide 13
Opracowania statystyczne
W 2010 r. w rezultacie doraźnych potrzeb, wynikających
z bieżącej pracy władz samorządowych województwa
lubuskiego z władzami Brandenburgii, US Zielona Góra
przygotował opracowania sygnalne, folderowe oraz
prezentacje. Przygotowano m.in. opracowanie sygnalne
pn. Panorama demograficzna – województwo lubuskie oraz
Berlin i Brandenburgia w 2008 r.; Statystyczny obraz regionu i
pogranicza polsko-niemieckiego – prezentacja w której
znalazły się m.in. informacje na temat aktualnego
bezrobocia, wynagrodzeń oraz produkcji sprzedanej w
landach niemieckich oraz folder pn. Polska Zachodnia
na pograniczu z Niemcami i Czechami – przygotowany
we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa
Lubuskiego, zwierający porównania wskaźników rozwoju
społeczno-gospodarczego regionów wchodzących w skład
pogranicza polsko - niemiecko - czeskiego.
Slide 14
Samorząd w działaniach statystyki transgranicznej
Pozycja Urzędu oraz jego zasoby informacyjne zostały
podkreślone podczas spotkań władz samorządowych
województwa lubuskiego z przedstawicielami Landu Berlina i
Brandenburgii. Przykładem może być uczestnictwo dyrekcji
Urzędu w spotkaniu Marszałka Województwa Lubuskiego
Marcina Jabłońskiego z Gunterem Baaske - Ministrem Pracy i
Spraw Socjalnych, Kobiet i Rodziny Kraju Związkowego
Brandenburgia. Konkluzją spotkań były wyraźne oczekiwania
skierowane do statystyk regionalnych – czyli m.in. podjęcie
prób opisania sytuacji na rynku pracy w regionie
przygranicznym z uwzględnieniem obustronnych korzyści
jakie przyniesie otwarcie niemieckiego rynku pracy dla
Polaków. W konsekwencji zaproponowano Urzędowi
współpracę przy realizacji projektów w ramach których
województwo lubuskie współdziała z Krajem Związkowym
Brandenburgia – powstała GRUPA ROBOCZA LUBUSKIE
BRANDENBURGIA i wydzielona podgrupa „STATYSTYKA”
z przedstawicielami US Zielona Góra.
Slide 15
Wspólne przedsięwzięcia
Bilateralne spotkania, średnio 1 na pół roku, odbywają się
w siedzibach Urzędu Statystycznego, Urzędu Marszałkowskiego oraz
w Ministerstwie Pracy, Spraw Socjalnych, Kobiet i Rodziny Landu
Brandenburgia w Poczdamie.
Podsumowanie pierwszego etapu prac Grupy miał miejsce podczas
konferencji pt. „Wykorzystanie szans wspólnego polsko-niemieckiego
rynku pracy – współpraca regionu brandenburskiego i lubuskiego”,
która odbyła się 27 lutego 2012 r. we Frankfurcie nad Odrą.
Podczas konferencji podsumowano i zaprezentowano efekty prac
grupy roboczej, w tym przedstawiono wspólną publikację pt.
„Rozwój
polsko-niemieckiego
rynku
pracy
w
regionie
Brandenburgia/Lubuskie – potencjał i szanse”.
Slide 16
Centrum Współpracy Transgranicznej
Obecnie członkowie Grupy Roboczej Lubuskie Brandenburgia zajmują się rozważeniem możliwości
wspólnej realizacji projektu, przygotowanego przez US Zielona Góra dot. utworzenia Centrum Współpracy
Transgranicznej w ramach środków EWT. Propozycja projektu CWT została szczegółowo omówiona
w trakcie ostatniego spotkania Grupy w Kostrzynie nad Odrą w dniach 17-18 czerwca 2014 r.
Celem głównym projektu jest wspieranie rozwoju gospodarczego oraz wzmacnianie wykorzystania
potencjału społeczno-zawodowego regionu transgranicznego Polski i Niemiec, poprzez utworzenie
innowacyjnej i w pełni zinformatyzowanej partnerskiej sieci współpracy instytucji działających na rzecz
transgranicznego rynku pracy, w zakresie podejmowania wspólnych działań oraz wymianę informacji
i dobrych praktyk.
Utworzenie CWT wzmocni wykorzystanie potencjału ekonomicznego oraz potencjału
wynikającego z wprowadzenia pełnej swobody przepływu pracowników na rynku pracy
pogranicza polsko - niemieckiego. Działania podejmowane w ramach sieci współpracy
przyczynią się do powstawania regionalnych centrów wzrostu, a tym samy wzmocnią
spójność zewnętrzną obszaru pogranicza polsko – niemieckiego. Priorytetowe będzie
również wzmocnienie wewnętrznej spójności obszaru przyczyniające się do budowy
spójnego regionu transgranicznego i przełamania opóźnień cywilizacyjnych tych obszarów.
Slide 17
Pozostałe działania
Udział w roli eksperta w XXXVIII posiedzeniu Komitetu ds. Współpracy
Międzyregionalnej
Polsko-Niemieckiej
Komisji
Międzyrządowej
ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej, które odbyło w Lipsku
w Republice Federalnej Niemiec. W trakcie dyskusji omówiono dwa istotne
obszary tematyczne:
• „Zmiany demograficzne: migracje jako szanse
dla regionów i miast”,
• „Zmiany demograficzne: wyzwania dla opieki
zdrowotnej”.
W podsumowaniu obrad postanowiono, iż następne spotkanie
Komitetu odbędzie się w Polsce i będzie poświęcone sprawom
gospodarczym oraz rynkowi pracy.
Slide 18
Pozostałe działania
IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu
„Zielonogórskie spotkania z demografią”
Z IE L O N O G Ó R S K IE
S P O T K A N IA Z D E M O G R A F IA
,
Urząd Statystyczny w Zielonej Górze wraz z Instytutem Historii i Instytutem
Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz partnerami z Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, organizuje od 2008 r.
Międzynarodową Konferencję Naukową poświęconą problematyce
przemian demograficznych. W dotychczasowych edycjach poruszono
kwestie związane z :
Przemiany demograficzne Europy Środkowej w czasach nowożytnych
Społeczno-gospodarczymi konsekwencjami wydłużania życia ludzkiego
Wpływem jakości i warunków życia na procesy demograficzne
I naszej ostatniej, z ubiegłego tygodnia konferencji pt. Stan zdrowia
a procesy demograficzne w Europie Środkowej.