Slide 1

VETAR
prof. Ljubiša Nešić

st. Marko Vukanović


Slide 2

Kako nastaje vetar
Atmosfera + sunčevo zračenje = vetar

Neravnomerno zagrevanje površine zemlje
prouzrukuje razlike u atmosferskom pritisku
što dovodi do kretanja vadušne mase
unutar atmosfere zemlje


Slide 3

Jačina vetra
Jačina vetra predstavlja pritisak koji on vrši
na vertikalnu površinu.
Određuje se po Boforovoj skali, koja ima 13
stepeni, utvrđenih prema dejstvu vetra na
razne predmete.


Slide 4

Boforova skala
Br. po
Boforou

Naziv vetra

Brzina
m/s

Opis pojave na kopnu

0-0,2

Tiho, dim se dize uspravno uvis

0

Tisina

1

Lak povetarac

0,3-1,5

Pravac vetra se zapaža po kretanju dima

2

Povetarac

1,6-3,3

Vetar se oseća na licu vetrokaz se pokreće

3

Slab povetarac

3,4-5,4

Lišće I grančice se stalno klate, razvijaju se
lake zastave

4

Umeren vetar

5,5-7,9

Vetar diže prasinu I listove hartije,pokreće
male grane

5

Umereneo jak vetar

8-10,7

Tanja lisnata stabla pocinju da se ljuljaju

6

Jak vetar

10,8-13,8

Pokreću se velike grane, čuje se zujanje žica

7

Vrlo jak vetar

13,9-17,1

Drveće se ljulja, hodanje uz vetar je otežano

8

Olujni vetar

17,2-20,7

Vetar lomi grane na drveću, hodanje protiv
vetra je nemoguće

9

Oluja

20,8-24,4

Mala ostećenja na zgradama(otkidanje
oluka…)

10

Zestoka oluja

24,5-28,4

Čupa drveće iz zemlje, velike štete na
zgradama

11

Orkanska oluja

28,5-32,6

Vrlo retka pojava, razaranje velikih razmera

12

Orkan

32,7-36,9


Slide 5

Sile koje delujuju na vazdušnu
masu





Gravitaciona
Gradijentna sila pritiska
Koriolisova
Sila trenja


Slide 6

Gravitaciona sila
Fg = gV

g – ubrzanje zemljine teze
 - gustina vazduha
V – deo zapremine vazdušne mase


Slide 7

Gradijentna sila pritiska
Sila kojom vazdušne mase deluju jedna na drugu
zbog razlike u pritiscima
x
p + p

p
S

Fp = pS – (p + p) S = -pS


Slide 8

Gradijentna sila pritiska
FP

Sx



1 p S

 S x

FP  

1





p

1 p

 x


Slide 9

Koriolisova sila
f = - 2 Vg


 1



P

f
V

C g 
 ex  0 ;
 


Vg

f

Vg 

1

dP

f C  dx

f C  2 sin 


Slide 10

Koriolisova sila
Balans Koriolisove sile i gradijenta sile
pritiska naziva se geostrofski balans , a
vetar koji nastaje tom prilikom naziva se
geostofskim vetrom.


Slide 11

Ciklonska kretanja
Severna hemisfera :
nizak pritisak » rotacija suprotna smeru kazljke na
satu
Južna hemisfera :

nizak pritisak » rotacija u smeru kazljke na satu


Slide 12

Anticiklonska kretanja
Severna hemisfera :
visok pritisak » rotacija u smeru kazljke na satu
Južna hemisfera :
visok pritisak » rotacija suprotno smeru kazljke na
satu


Slide 13

Sila trenja
Sila trenja usporava kretanje vazduha. Ona se
sastoji od sile spoljašnjeg trenja Fo, koja je
prouzrokovana hrapavošću površine zemljišta
koje pruža otpor deliću vazduha pri njegovom
kretanju i sile unutrašnjeg trenja FT, koja nastaje
usled molekularnog kretanja i turbulencije
unutar vazduha.


Slide 14

Termalni gradijent i vetar
p3
p2
p1

p2
p1

p2 < p1