Transcript Vetrovi
Slide 1
VETAR
prof. Ljubiša Nešić
st. Marko Vukanović
Slide 2
Kako nastaje vetar
Atmosfera + sunčevo zračenje = vetar
Neravnomerno zagrevanje površine zemlje
prouzrukuje razlike u atmosferskom pritisku
što dovodi do kretanja vadušne mase
unutar atmosfere zemlje
Slide 3
Jačina vetra
Jačina vetra predstavlja pritisak koji on vrši
na vertikalnu površinu.
Određuje se po Boforovoj skali, koja ima 13
stepeni, utvrđenih prema dejstvu vetra na
razne predmete.
Slide 4
Boforova skala
Br. po
Boforou
Naziv vetra
Brzina
m/s
Opis pojave na kopnu
0-0,2
Tiho, dim se dize uspravno uvis
0
Tisina
1
Lak povetarac
0,3-1,5
Pravac vetra se zapaža po kretanju dima
2
Povetarac
1,6-3,3
Vetar se oseća na licu vetrokaz se pokreće
3
Slab povetarac
3,4-5,4
Lišće I grančice se stalno klate, razvijaju se
lake zastave
4
Umeren vetar
5,5-7,9
Vetar diže prasinu I listove hartije,pokreće
male grane
5
Umereneo jak vetar
8-10,7
Tanja lisnata stabla pocinju da se ljuljaju
6
Jak vetar
10,8-13,8
Pokreću se velike grane, čuje se zujanje žica
7
Vrlo jak vetar
13,9-17,1
Drveće se ljulja, hodanje uz vetar je otežano
8
Olujni vetar
17,2-20,7
Vetar lomi grane na drveću, hodanje protiv
vetra je nemoguće
9
Oluja
20,8-24,4
Mala ostećenja na zgradama(otkidanje
oluka…)
10
Zestoka oluja
24,5-28,4
Čupa drveće iz zemlje, velike štete na
zgradama
11
Orkanska oluja
28,5-32,6
Vrlo retka pojava, razaranje velikih razmera
12
Orkan
32,7-36,9
Slide 5
Sile koje delujuju na vazdušnu
masu
Gravitaciona
Gradijentna sila pritiska
Koriolisova
Sila trenja
Slide 6
Gravitaciona sila
Fg = gV
g – ubrzanje zemljine teze
- gustina vazduha
V – deo zapremine vazdušne mase
Slide 7
Gradijentna sila pritiska
Sila kojom vazdušne mase deluju jedna na drugu
zbog razlike u pritiscima
x
p + p
p
S
Fp = pS – (p + p) S = -pS
Slide 8
Gradijentna sila pritiska
FP
Sx
1 p S
S x
FP
1
p
1 p
x
Slide 9
Koriolisova sila
f = - 2 Vg
1
P
f
V
C g
ex 0 ;
Vg
f
Vg
1
dP
f C dx
f C 2 sin
Slide 10
Koriolisova sila
Balans Koriolisove sile i gradijenta sile
pritiska naziva se geostrofski balans , a
vetar koji nastaje tom prilikom naziva se
geostofskim vetrom.
Slide 11
Ciklonska kretanja
Severna hemisfera :
nizak pritisak » rotacija suprotna smeru kazljke na
satu
Južna hemisfera :
nizak pritisak » rotacija u smeru kazljke na satu
Slide 12
Anticiklonska kretanja
Severna hemisfera :
visok pritisak » rotacija u smeru kazljke na satu
Južna hemisfera :
visok pritisak » rotacija suprotno smeru kazljke na
satu
Slide 13
Sila trenja
Sila trenja usporava kretanje vazduha. Ona se
sastoji od sile spoljašnjeg trenja Fo, koja je
prouzrokovana hrapavošću površine zemljišta
koje pruža otpor deliću vazduha pri njegovom
kretanju i sile unutrašnjeg trenja FT, koja nastaje
usled molekularnog kretanja i turbulencije
unutar vazduha.
Slide 14
Termalni gradijent i vetar
p3
p2
p1
p2
p1
p2 < p1
VETAR
prof. Ljubiša Nešić
st. Marko Vukanović
Slide 2
Kako nastaje vetar
Atmosfera + sunčevo zračenje = vetar
Neravnomerno zagrevanje površine zemlje
prouzrukuje razlike u atmosferskom pritisku
što dovodi do kretanja vadušne mase
unutar atmosfere zemlje
Slide 3
Jačina vetra
Jačina vetra predstavlja pritisak koji on vrši
na vertikalnu površinu.
Određuje se po Boforovoj skali, koja ima 13
stepeni, utvrđenih prema dejstvu vetra na
razne predmete.
Slide 4
Boforova skala
Br. po
Boforou
Naziv vetra
Brzina
m/s
Opis pojave na kopnu
0-0,2
Tiho, dim se dize uspravno uvis
0
Tisina
1
Lak povetarac
0,3-1,5
Pravac vetra se zapaža po kretanju dima
2
Povetarac
1,6-3,3
Vetar se oseća na licu vetrokaz se pokreće
3
Slab povetarac
3,4-5,4
Lišće I grančice se stalno klate, razvijaju se
lake zastave
4
Umeren vetar
5,5-7,9
Vetar diže prasinu I listove hartije,pokreće
male grane
5
Umereneo jak vetar
8-10,7
Tanja lisnata stabla pocinju da se ljuljaju
6
Jak vetar
10,8-13,8
Pokreću se velike grane, čuje se zujanje žica
7
Vrlo jak vetar
13,9-17,1
Drveće se ljulja, hodanje uz vetar je otežano
8
Olujni vetar
17,2-20,7
Vetar lomi grane na drveću, hodanje protiv
vetra je nemoguće
9
Oluja
20,8-24,4
Mala ostećenja na zgradama(otkidanje
oluka…)
10
Zestoka oluja
24,5-28,4
Čupa drveće iz zemlje, velike štete na
zgradama
11
Orkanska oluja
28,5-32,6
Vrlo retka pojava, razaranje velikih razmera
12
Orkan
32,7-36,9
Slide 5
Sile koje delujuju na vazdušnu
masu
Gravitaciona
Gradijentna sila pritiska
Koriolisova
Sila trenja
Slide 6
Gravitaciona sila
Fg = gV
g – ubrzanje zemljine teze
- gustina vazduha
V – deo zapremine vazdušne mase
Slide 7
Gradijentna sila pritiska
Sila kojom vazdušne mase deluju jedna na drugu
zbog razlike u pritiscima
x
p + p
p
S
Fp = pS – (p + p) S = -pS
Slide 8
Gradijentna sila pritiska
FP
Sx
1 p S
S x
FP
1
p
1 p
x
Slide 9
Koriolisova sila
f = - 2 Vg
1
P
f
V
C g
ex 0 ;
Vg
f
Vg
1
dP
f C dx
f C 2 sin
Slide 10
Koriolisova sila
Balans Koriolisove sile i gradijenta sile
pritiska naziva se geostrofski balans , a
vetar koji nastaje tom prilikom naziva se
geostofskim vetrom.
Slide 11
Ciklonska kretanja
Severna hemisfera :
nizak pritisak » rotacija suprotna smeru kazljke na
satu
Južna hemisfera :
nizak pritisak » rotacija u smeru kazljke na satu
Slide 12
Anticiklonska kretanja
Severna hemisfera :
visok pritisak » rotacija u smeru kazljke na satu
Južna hemisfera :
visok pritisak » rotacija suprotno smeru kazljke na
satu
Slide 13
Sila trenja
Sila trenja usporava kretanje vazduha. Ona se
sastoji od sile spoljašnjeg trenja Fo, koja je
prouzrokovana hrapavošću površine zemljišta
koje pruža otpor deliću vazduha pri njegovom
kretanju i sile unutrašnjeg trenja FT, koja nastaje
usled molekularnog kretanja i turbulencije
unutar vazduha.
Slide 14
Termalni gradijent i vetar
p3
p2
p1
p2
p1
p2 < p1