Transcript فيزيک1x
Slide 1
به نام خدا
موضوع:فیزیک1
نام استاد :جناب آقای فرجی
گردآوری توسط:محسن خدادادی نجفی
مدرسه شهید روزبهانی
کالس :دانش7
دی92
Slide 2
فصل اول
انرژی
تعریف لغت فیزیک:این کلمه یونانی است وبه معنای طبیعت و ماهیت وظاهر ماده است.
تعریف علم فیزیک:این علم روابط وقوانین موجود در طبیعت وبین اجسام برسی می نماید.
تعریف انرژی:
Slide 3
*** صورت های انرژی:
-1انرژی تابش:این انرژی از خورشید تامین می شود وبه ما نور و گرما می دهد.
-2انرژی الکتریکی :این انرژی ازالکتریسیته تامین می شود وکاربردهای فراوانی دارد .
-3انرژی شیمیایی:این انرژی در موادغذایی وسوخت ها وبا یک واکنش شیمیایی به نام سوختن یا احتراق
آزاد می شود.
-4انرژی ماهیچه ای :این انرژی از طریق خوردن غذا در ماهیچه ها ذخیره می شود.وبرای انجام کار
هایمان استفاده می شود.
-5انرژی مکانیکی :این انرژی برای به کار انداختن ماشین ها استفاده می شود.
-6انرژی صوتی وتصویری:این انرژی برای انتقال صدا وتصویر به کار می رود.
-7انرژی اتمی:این انرژی در مواد رادیواکتیووجود دارد،و دارای کاربرد های فراوانی می باشد.
Slide 4
تعریف انرژی درونی:به مجموع انرژی ذرات تشکیل دهنده ی یک جسم انرژی درونی می گویند.
نکته:انرژی درونی معموال ٌبه صورت گرما ظاهر می شود.
عوامل اتالف انرژی:
اصطکاک
مقاومت
هوا
عوامل
اتالف
انرژی
مقاومت
آب
جاذبه
زمین
Slide 5
قانون پایستگی انرژی :انرژی خود به خود به وجود نمی آیدوازبین نمی رودوفقط ازصورتی به صورت
دیگری تبدیل می شود ومقدار آن همیشه ثابت است.
تعریف منابع انرژی :موادی هستند که انرژی مورد نیاز ماراتعمین می کنند.
انواع منابع انرژی :
تعریف منابع تژدید ناپذیر:این موادیک بار تولید شده اند و دوباره تولید نمی شود.
Slide 6
انواع منابع تجدیدناپذیر:
Slide 7
تعریف سوخت فسیلی:تنه درختان وریشه جانوران درزیر گل والیی تحت فشار ودمای مناسب درطی
میلیون ها سال به زغال سنگ ونفت وگاز تبدیل می شوند.
مشکالت سوخت های فسیلی-1:مقدارشان کم است وزود تمام می شوند.
-2باتولید گاز های سمی محیط راگرم وآلوده می کنند.
تعریف سوخت های هسته ای:در هسته مواد رادیو اکتیو مانند:اورانیوم وانرژی خیلی زیادی وجود دارد که
به عنوان سوخت از آن استفاده می شوند.
مشکالت سوخت های هسته ای-1:مقدارشان کم است وزود تمام می شوند -2آماده سازی آن ها دشوار
است والبه پرهزینه -3باقی مانده این مواد هم خیلی خطر ناک است.
تعریف منابع تجدید پذیر:موادی هستند که همواره تولید می شوند واز بین نمی روند.
انواع منابع تجدید پذیر:
-1خورشید
-2باد
-3امواج دریا
-4آب
-5گرمای زمین
-6سوخت های گیاهی زیست توده
-7هید روژن
Slide 8
-1انرژی خورشید:خورشید مهم ترین منبع انرژی است که به دو روش جدید ازآن انرژی بهره می گیریم.
الف[صفه ی خورشیدی]:این وسیله نور را به گرما تبدیل می کند ودر ساخت آب گرم کن های خورشیدی
به کار می رود که آب را تا70درجه گرم می کند.
ب«سلول های خورشیدی»:این وسیله نور رابه برق تبدیل می کند ودر ساخت باتری های خورشیدی به
کار می رود.
-2انرژی باد:باد به دلیل وزش ،انرژی جنبشی زیادی دارد که درمسیر آن توربین های بادی قرار دارند که
با فشار باد می چرخند وبرق تولید می شود.
مشکالت تور بین های بادی:
-1معمو ًالپرسر وصدا هستند
-2دید مناظر طبیعی را خراب می کنند.
Slide 9
مزایای انرژی باد:
Slide 10
-3انرژی امواج دریا:امواج به دلیل حرکت رفت و برگشت انرژی جنبشی زیادی دارند در مسیر آنان
توربین قرار می دهند با فشار امواج می چرخند وبرق را تولید می شود.
نکته :این انرژی در مناطق جزیره ی استفاده می شود
-4انرژی برق آبی :آبی که پشت سد جمع شده انرژی خیلی زیادی دارد در پاین سد توربین آبی قرار می
دهند که با فشار آب می چرخند وبرق تولید می شود.
عیب سد ها:با ایجاد سد زمین های کشاورزی و دامپروری وجنگل های به زیر آب می روندوقابل استفاده
نیستند.
-5انرژی زمین گرمایی:در مناطق آتشفشانی یا زلزله خیز زیر زمین خیلی گرم است با حفر 2تونل از یک
تونل آب سرد می فرستند واز تونل دیگر بخار آب داغ را می گیرند که بافشار توربین را می چرخاند وبرق
تولید می شود.
-6انرژی سوخت های گیاهی زیست توده:باقی مانده ی محصوالت کشاورزی و توفاله دانه های روغنی
وفضوالت حیوانی رادر مکان های خاصی می ریزند که تحت فشار و دمای مناسب پس از مدتی به مایع
وگاز تبدیل می شوند.
سوخت مایع :ترکیبی از الکل ومواد دیگرکه انرژی آن %50بنزین است.
Slide 11
سوخت گاز«زیست گاز»:مخلوطی از متان ودی اکسید کربن که انرژی آن %70گاز طبیعی است.
-7 انرژی هیدروژنی:هیدروژن در اثر سوختن ترکیب با اکسیژن بخار آب می دهد.والبته انرژی خیلی
زیادی آزاد می شود که این انرژی در پیل سوختی و برای ماهواره به کار می رود.
تعریف توان مصرفی «آهنگ مصرف انرژی »:مقدار انرژی که در یک زمان معین استفاده می کنیم .
*** انرژی شیمیایی را با واحد کیلو ژول تقسیم بر دقیقه ،بیان می کنیم.
Slide 12
انواع انرژی :انرژی جنبشی انرژی پتانسیل
تعریف انرژی جنبشی :به خاطر حرکت کردن در جسم ایجاد می شود.
تعریف انرژی پتانسیل:انرژی ذخیره شده در یک جسم را انرژی پتانسیل می گویند.
انواع انرژی پتانسیل -1:الکتریکی-2کشسانی-3گرانشی
تعریف انرژی پتانسیل کشسانی :انرژی ذخیره شده در فنر کشیده یا فشرده شده
تعریف انرژی پتانسیل گرانشی:به خاطر ارتفاع از زمین در جسم ایجاد می شود.
فرمول انرژی جنبشی k=𝒗𝟐 m𝟏𝟐:
ژول=Kواحد انرژی جنبشی
کیلو گرم =Mجرم
متر بر ثانیه =Vسرعت
مثال :شخصی به جرم 50کیلوگرم با سرعت 5متر بر ثانیه در حرکت است انرژی
جنبشی آن چقدر است ؟
1
K= 𝑚𝑣 2
2
k=125 *50 *5
1
2
ژولk=m=50kg
m/sv=5
Slide 13
فرمول انرژی پتانسیل :
ژول =Uانرژی پتانسیل
کیلوگرم =Mجرم
G=10
متر =h-ارتفاع
مثال :گلوله ای به جرم 2کیلوگرم تا ارتفاع 5متری از زمین پرتاب شده است .انرژی پتانسیل آن چقدر است ؟
u=mghm=2
g=10
=2× 10 × 5uژولu=100h=5
u=mgh
Slide 14
چند نکته حل کنیم:
-1 یک تکه آجر به جرم 5کیلو گرم وانرژی 200ژول باال یک دیوار ساکن است ار تفاع دیوار را محاسبه
کنید؟
-2پنکه ای روشن است خاموش می کنیم پنکه پس از مدتی متوقف می شود انرژی جنبشی پنکه کجا رفته
است؟
-3تعریف انرژی امواج در یا؟
-4تعریف انرژی مکانیکی ؟
-5تعریف قانون پایستگی انرژی؟
-6تعریف انرژی درونی؟
-7تعریف انرژی جنبشی ؟
-8تعریف انرژی پتانسیل؟
پایان فصل اول
Slide 15
فصل دوم:دما وگرما
تعریف دما:معیار تعیین گرمی وسردی اجسام
تعریف دماسنجی:راه روش اندازه گیری دما
انواع دما سنج-1:تقریبی -2دقیق
دما سنج تقریبی:تعین حدود دما اجسام به کمک حس ال مسه
*** روش تقریبی ساده ترین روش است و دقت کافی ندارد
Slide 16
روش دقیق:تعین دمای واقی اجسام به وسیله دماسنج
انواع دما سنج ها:
جیوه ای
الکلی
دماسنج های رایج
Slide 17
اساس کار دما سنج ها:انبساط یا انقباظ مایعات
ساختمان یک دما سنج معمولی:دارای دو قسمت است:
-1مخزن شیشه ای نازک که حاوی جیوه یا الکل است.
-2لوله شیشه ای باریک ودراز که خالی از هوا است وجیوه یا الکل داخل آن حرکت می کند.
درجه بندی دماسنج جیوه ای به روش سیلسیوس :
-1تماس مخزن یا مخلوط آب ویخ وپایین آمدن جیوه در لوله وثبت عددصفر در پایین لوله
-2تماس مخزن با بخار آب جوش وباال رفتن جیوه وثبت عدد100در باال ی لوله
-3تقسیم بین دو عدد صفر وصد به صد قسمت مساوی که هر قسمت یک درجه است
-4درجه بندی دماهای با الی صد و زیر صفر با همان مقیاس درجه بندی می شود.
درجه بندی دما سنج الکلی :
این دما سنج را باروش سیلسیوس نمی توان مدرج کرد چون الکل
در نزدیکی آب جوش بخا ر می شود ولی می توان از مقیاس
سیلسیوس استفاد کرد.
Slide 18
بستگی نقطه ی انجماد و نقطه ی جوش آب به فشارو ناخالصی :
آب ناخالص در جایی که هوا برابر یک اتمسفر باشد در دمای صفر درجه یخ می زندودر دمای صد در جه
می جوشد در نزدیکی به سطح دریا .
***نکته :اگر ار تفاع از زمین زیاد شود فشار کم می شود و نقطه انجماد آب با ال می رود ونقطه ی
جوش آن پایین می آید.اگر به عمق زیر آ ب برویم فشار زیا د می شود.و نقطه ی انجماد آب پایین می آید
ونقطه جوش آن با ال می رود.
نکته:اگر به آب ناخالصی اضافه کنیم نقطه انجماد آن پایین آمده و نقطه جوش آ ن با ال می رود.
دمای انجماد آب در
این نقطه بیشتر از 0
درجه سانتی گراد
است
دمای جوش آب در
این نقطه (فشار کم) از
100درجه سلسیوس
پایین تر است
فشار
عوامل
نا
خالصی
Slide 19
تعریف دمای تعادل:اگر دو جسم با دما های متفاوت را به هم تماس دهیم دمای یکی پایین می آید و دمای
دیگری باال می رود تا به یک دما ی مشترک برسند.
سطح خورشید6000:
درجه
در انفجار هسته
ای 107:درجه
270درجه
Slide 20
تعادل گرمایی
تعادل گرمایی یعنی دو جسم با دمای متفاوت که در تماس کامل باهم
هستند باهم تبادل گرما و انرژی انجام می دهند تا جایی که دمای دو
جسم یکسان شود.
Slide 21
تعریف گرما:مقدار انرژی که به دلیل اختالف دما بین دو جسم مبادله می شود.
روش های انتقال گرما -1:تابش -2همر فتی -3رسانش
تعریف تابش :انتقال گرما از خور شید به زمین با عبور از خالء
نکته:در روش تابش هیچ ماده ای وجود ندارد و سرعت انتقال بسیار زیاد است .
تعریف روش همر فتی :ابتدا قسمتی از ماده گرم شده و سبک می شود وبه باال می رود وجای آن را ماده
ی سردی و سنگین تر می گیرد و این کار ادامه می یابد.
نکته:همر فتی در مایعات و گاز ها انجام می شود و سرعت انتقال کم است .
تعریف روش رسانش:اگر بین 2نقطه از یک جسم اختالف دما با شد بین آن ها گرما مبادله می شود.
Slide 22
نکته:رسانش در جامدات انجام می شود سرعت انتقال زیاد است.
انواع جامد هااز نظر رسانش :رسانایی گرما نا رسانای گرما .
رسانای گر ما :جسمی که گر ما را به سرعت از خودش عبور می دهد.
مثال :فلزات کاربردی درظروف آشپزی و شو فاژ
Slide 23
بهترین رساناها
طال
نقره
آهن
برنج
آلومینیوم
مس
Slide 24
تعریف نا رسا نای گرما :جسمی که گرما را خیلی کند از خود عبور می دهد .
مثال:چوب -پالستیک –کار برد:دسته ای ظرف آشپزی عایق های حرارتی
نکته :آب و هوا هم جزو نا رسا ناهای خیلی خو ب گرما می با شند.
Slide 25
عایق
•
به اجسامی که رسانا گرمایی ضعیفی دارند ،عایق گفته می شود .الکترون های خارجی این مواد دارای پیوند
محکمی با اتم ها هستند.
کاه ،کاغذ ،چوب پنبه ،پالستیک
مورد استفاده :در وسایل آشپزخانه ،وسایل داغ و
...
Slide 26
• فرمول محاسبه ی گرما:
• }Q={jژول گرما
• Mکیلو گرم{}kg
• [ 𝟏𝜽]𝜽𝟐 −دمای دوم-دمای اول .بر واحد سیلسیوس که بانماد℃نشان می دهند.
• نمادتتا=𝜽
}𝟏𝜽Q=m c {𝜽𝟐−
Slide 27
•
قطه ی از مس به جرم 5کیلو گرم از دما 20درجه به 40درجه رسیده است این قطعه چه قدر گرما
گرفته استQ=m c {𝜽𝟐−𝜽𝟏} :
•
•
> 𝜃 = 5 × 400 ×< 40 − 20
•
𝑗Q=2000× 20 = 40000
?=Q
•
M=5KG
•
℃𝜃1=20
•
℃𝜃2=40
Slide 28
•
چند نکته حل کنیم:
• -1جرم یک قطه فوالد 4کیلو گرم است وبه اندازه j200000گرما گرفته است تغیر دمای آن را
حساب کنید؟
• -2تعریف دما؟
• -3تعریف رسانای گرما؟
• -4روش انتقال گرما؟
• -5تعریف تعادل گرمایی؟
• -6انواع دما سنج؟
• -7تعریف دما سنج؟
• -8اساس کار دما سنج؟
• -9تعرف دمای تعادل؟
• -10روش های انتقال گرما؟
پایان فصل2
Slide 29
فصل 3الکتریسیته:
عنوان فصل:الکتریسیته
تعریف الکتریسیته ساکن:اگر با رالکتریکی دریک مکان ساکن بماند می گویم الکتریسیته ساکن ایجاد شده
است.
تعریف با رالکتریکی:هرذره ای که خاصیت الکتریکی داشته باشد.
انواع بار الکتریکی-1:مثبت-2منفی
نکته:بار های الکتریکی هم نام یک دیگر را دفع می کنند وبا رهای غیر هم نام به یک دیگر می چسبند.
انواع ذرات با ر دار:
p
n
e
پروتون
نوترون
الکترون
Slide 30
نکته:بار پروتون مثبت است وبار الکترون منفی ونوترون خنثی است.
***اندازه بار پروتون با الکترون برابر استe=1/6× 10−19:
=Eبار های پروتنوالکترون
=1/6مقدار عدد
= 10−19مقدار اعشار
=Cکولن
نکته
:جرم پروتون با نوترون تقریبا ً برابر است و جرم الکترون2000برابر از آ ن ها کمتر است.
Slide 31
جرم پرو تون و نوترون𝒎𝒑=𝒎𝒏 =𝟏/𝟔𝟕×𝟏𝟎−𝟐𝟕 𝒌𝒈 :
جرم الکترون𝒎𝒆=𝟗/𝟏×𝟏𝟎−𝟑𝟏𝑲𝑮 :
ساختمان اتم:دارای 2قسمت می باشد-1.هسته-2مدار ها
تعریف هسته:فضای بسیار کوچکی از اتم که 2ذره ی پروتون و نوترون داخل آن قرار دارد که دارای اتم
هسته و بار هسته مثبت است.
تعریف مدار:خطوطی دایره ای هستند که دور هسته قرار دارند .که الکترون ها در این خطوط می چرخند و
بار مدار ها منفی است.
***:اتم در حالت عادی بار الکتریکی خنثی دارد چون تعداد پروتون ها با الکترون ها برابر است.وبار
+و-برابر است.
***:چون پورتون ها داخل هسته اندنمی توانند از اتم جدا شوند ولی الکترون خارج هسته است ومی تواند
از اتم جدا شود.
Slide 32
روش های بار دار کردن اجسام:
مالش
القاء
تماس
Slide 33
روش ما لش :اگر دو جسم بدون بار را به یک دیگر مالش دهیم تعداد الکترون از یکی به دیگری منتقل می
شود و جسمی که الکترون داده بار ش +است و جسمی که الکترون گرفته بارش – می باشد.
***در روش مالش اندازه ای بار 2جسم یکسان است ولی نوع آن ها غیر هم نام است.
فرمول محاسبه بار در روش مالش:
q= cالکترون بار جسم
عالمت بار جسم که الکترون داده وگر فته است.
±
کولن
n تعداد الکترون های منتقل شده
e بار هر الکترون
q=±𝑛 × 𝑒
Slide 34
در اثر مالش پارچه به میله پالستیکی تعداد5الکترون از پار چه به میله منتقل می شود بار الکتریکی میله و
پار چه را حساب کنید؟
=±5 × 1/6 × 10−19 q
=±8 × 10−19 q
بار پار چه 𝐶q+=8 × 10−19
بار میلهcq-=8 × 10−19
𝑒×𝑛q=±
?=q+
?=q-
n=5
10−19 𝑐 ×e=1/6
Slide 35
تعریف الکترون آزاد:این الکترون در فاصله دوری از هسته قراردارد وبه راحتی از اتم جدا می شود وآزادانه داخل جسم حرکت
می کند .آهن و مس
تعریف رسانای الکتریکی:جسمی است که الکترون آزاد دارد و بار الکتریکی را به سرعت منتقل می کند.
مانند :فلزات
کار برد در سیم برق
تعریف نار سانای الکتریکی :ماده ای است که الکترون آزاد ندارد وبار الکتریکی را منتقل نمی کند.
مثال :چوب و پالستیک
کاربرد:روکش سیم های برق
نکته:تعداد الکترون آزاد در فلزات بسیار زیاد است.
Slide 36
تعریف روش تماس :اگر یک جسم باردار را به یک جسم بدون بار تماس دهیم مقداری از بار آن به جسم
بدون بار منتقل می شود و آن جسم هم بار دار می شود.
***در روش تماس بار ها هم نام هستند ولی اندازه بار ها ممکن است یکسان نباشد.
تعریف روش القاء:اگر یک جسم بار دار را به یک جسم بدون با ر نزدیک کنیم در آن جسم بار الکتریکی
ایجاد می شود.
نکته:در روش القاء اندازه بار دو جسم یکسان نیست و بارها غیر هم نام هستند.
نکته:در روش القاء بار جسم اول ثابت می ماند ولی در روش تماس کاهش می یابد.
قانون پایستگی بار الکتریکی :بار خود به خود به وجود نمی آید و از بین نمی رود وفقط از جسمی به
جسمی دیگر منتقل می شود ومقدار آن همیشه ثابت است.
تعریف تخلیه الکتریکی :بر خورد بار های مثبت و منفی با یک دیگر و خنثی شدن آن ها.
روش ها بار دار کردن ابر ها:
-1مالش -2القاء
با هوا
Slide 37
نکته:بار های مثبت معموالٌباال ی ابر ها و بار های منفی پایین ابر ها جمع می شود.
تعریف رعدو برق :تخلیه ی الکتریکی بین دو ابر بار دار در آسمان که به صورت جرقه ها ی بزرگی
است.
به صدا رعد و به نور برق می گو ییم.
Slide 38
تعریف آذرخش یا صاعقه:تخلیه ی الکتریکی بین یک ابر بار دار و زمین می باشد.
نکته:در هر ثانیه تقریبا ً100آذرخش به زمین بر خورد می کند.که ممکن است به ساختمان ها آسیب برساند.
تعریف برق گیر :میله فلزی بلند و نوک تیز است که باال ی ساختمان نسب می شود وبه یک صفحه فلزی
در زیر زمین وصل است تا بار صاعقه را به زمین منتقل کند.
تعریف انرژی پتانسیل الکتریکی :هر گاه بار الکتریکی از جایی به جایی دیگر منتقل شود انرژی ذخیره
شده به صورت پتانسیل درداخل آن بار ذخیره می شود و واحد آن ژول است.
j
Slide 39
تعریف پتانسیل الکتریکی :نسبت انرژی الکتریکی به بار که واحد آن ولت است )(v
تعریف اختالف پتانسیل یا همان ولتاژ :عامل انتقال بار الکتریکی از جایی به جای دیگر که واحد آن ولت
است .
عوامل موثر بر پتانسیل الکتریکی بر یک جسم :
اندازه بار
جسم
شکل
هندسی
جسم
بزرگ یا
کوچک
بودن جسم
نوع بار
جسم
Slide 40
نکته :ولتاژ برق خانگی 220ولت است اگر از این مقدار کمتر شود وسیله برقی کار نمی کندواگر از این
مقدار بیشتر شود وسیله برقی می سوزد .
تعریف مولد یا باطری :این وسیله با انرژی الزم برای ایجاد اختالف پتانسیل و حرکت بار را فراهم می
کند .
نکته ***معروفترین مولد های شیمیایی 2دسته هستند -1:خشک قلمی -2تر اتومبیل
تعریف مدار الکتریکی :مسیری بسته است که بار الکتریکی در آن حرکت می کند .
مولد یا باطری
مصرف کننده یا المپ
کلید
سیم های رابط
Slide 41
نکته :پتانسیل بار +بیشرت از بار –است
تعریف شدت جریان -1 :آهنگ عبوربار از مدار -2نسبت بار به زمان
𝑞
فرمول شدت جریان I= 𝑡 :
آمپر=i
کولن=q
ثانیه =t
مثال :باری به اندازه 30کولن در مدت نیم دقیقه از یک مدار می گذرد میزان شدت جریان چقدر است ؟
30
i=30i=1
𝑞
𝑡
=Iآمپر
Slide 42
*** شدت جریان را با آمپر سنج واختالف پتانسیل را با ولت سنج اندازه می گیریم .
نکته:آمپر سنج به صورت سری یا متوالی و ولت سنج به صورت موازی در مدار قرارمی گیرد.
Slide 43
تعریف مقاوت الکتریکی :عاملی که با حرکت بار مخالفت می کند و واحد آن ا
هم است
قانون اهم:نسبت ولتاژ به جریان برابر است با مقاومت
Slide 44
𝑣
𝐼
فرمول اهم =R
عوامل موثر بر انرژی الکتریکی مصرفی :
-1مقاومت
-2جریان
-3زمان
Slide 45
فرمول انرژی الکتریکی مصرفیw= R I T 2 :
تعریف توان الکتریکی :نسبت انرژی الکتریکی به زمان
فرمول های توان -1:وابسته به زمان -2مستقل از زمان
𝑊
𝑡
فرمول وا بسته به زمانP= :
فرمول های مستقل از زمان :
P=R𝐼2
P=V I
𝑉2
=P
𝑅
محاسبه برق بهای مصر ف شدهW=P× 𝑇:
Slide 46
چند نکته حل کنیم:
-1 مقاومت یک سماور برقی 100اهم و جریان در آن 2آمپر است مدت 10دقیقه چه مقدار انرژی مصرف
می شود؟
-2رسانای الکتریکی چیست؟
-3الکترون آزاد چیست؟
-4القاء چیست؟
-5نارسانای الکتریکی چیست با مثال؟
-6انواع بار الکتریکی؟
-7باری به اندازه300کولن درمدت 3دقیقه از یک مدار می گذرد جریان آن در مدار چه قدر است؟
-8مقاومت چیست؟
-9قانون اهم را توضیح دهید؟
-10عوامل موثر بر انرژی الکتریکی ومصرفی رابیان کنید؟
پایان فصل 3
به نام خدا
موضوع:فیزیک1
نام استاد :جناب آقای فرجی
گردآوری توسط:محسن خدادادی نجفی
مدرسه شهید روزبهانی
کالس :دانش7
دی92
Slide 2
فصل اول
انرژی
تعریف لغت فیزیک:این کلمه یونانی است وبه معنای طبیعت و ماهیت وظاهر ماده است.
تعریف علم فیزیک:این علم روابط وقوانین موجود در طبیعت وبین اجسام برسی می نماید.
تعریف انرژی:
Slide 3
*** صورت های انرژی:
-1انرژی تابش:این انرژی از خورشید تامین می شود وبه ما نور و گرما می دهد.
-2انرژی الکتریکی :این انرژی ازالکتریسیته تامین می شود وکاربردهای فراوانی دارد .
-3انرژی شیمیایی:این انرژی در موادغذایی وسوخت ها وبا یک واکنش شیمیایی به نام سوختن یا احتراق
آزاد می شود.
-4انرژی ماهیچه ای :این انرژی از طریق خوردن غذا در ماهیچه ها ذخیره می شود.وبرای انجام کار
هایمان استفاده می شود.
-5انرژی مکانیکی :این انرژی برای به کار انداختن ماشین ها استفاده می شود.
-6انرژی صوتی وتصویری:این انرژی برای انتقال صدا وتصویر به کار می رود.
-7انرژی اتمی:این انرژی در مواد رادیواکتیووجود دارد،و دارای کاربرد های فراوانی می باشد.
Slide 4
تعریف انرژی درونی:به مجموع انرژی ذرات تشکیل دهنده ی یک جسم انرژی درونی می گویند.
نکته:انرژی درونی معموال ٌبه صورت گرما ظاهر می شود.
عوامل اتالف انرژی:
اصطکاک
مقاومت
هوا
عوامل
اتالف
انرژی
مقاومت
آب
جاذبه
زمین
Slide 5
قانون پایستگی انرژی :انرژی خود به خود به وجود نمی آیدوازبین نمی رودوفقط ازصورتی به صورت
دیگری تبدیل می شود ومقدار آن همیشه ثابت است.
تعریف منابع انرژی :موادی هستند که انرژی مورد نیاز ماراتعمین می کنند.
انواع منابع انرژی :
تعریف منابع تژدید ناپذیر:این موادیک بار تولید شده اند و دوباره تولید نمی شود.
Slide 6
انواع منابع تجدیدناپذیر:
Slide 7
تعریف سوخت فسیلی:تنه درختان وریشه جانوران درزیر گل والیی تحت فشار ودمای مناسب درطی
میلیون ها سال به زغال سنگ ونفت وگاز تبدیل می شوند.
مشکالت سوخت های فسیلی-1:مقدارشان کم است وزود تمام می شوند.
-2باتولید گاز های سمی محیط راگرم وآلوده می کنند.
تعریف سوخت های هسته ای:در هسته مواد رادیو اکتیو مانند:اورانیوم وانرژی خیلی زیادی وجود دارد که
به عنوان سوخت از آن استفاده می شوند.
مشکالت سوخت های هسته ای-1:مقدارشان کم است وزود تمام می شوند -2آماده سازی آن ها دشوار
است والبه پرهزینه -3باقی مانده این مواد هم خیلی خطر ناک است.
تعریف منابع تجدید پذیر:موادی هستند که همواره تولید می شوند واز بین نمی روند.
انواع منابع تجدید پذیر:
-1خورشید
-2باد
-3امواج دریا
-4آب
-5گرمای زمین
-6سوخت های گیاهی زیست توده
-7هید روژن
Slide 8
-1انرژی خورشید:خورشید مهم ترین منبع انرژی است که به دو روش جدید ازآن انرژی بهره می گیریم.
الف[صفه ی خورشیدی]:این وسیله نور را به گرما تبدیل می کند ودر ساخت آب گرم کن های خورشیدی
به کار می رود که آب را تا70درجه گرم می کند.
ب«سلول های خورشیدی»:این وسیله نور رابه برق تبدیل می کند ودر ساخت باتری های خورشیدی به
کار می رود.
-2انرژی باد:باد به دلیل وزش ،انرژی جنبشی زیادی دارد که درمسیر آن توربین های بادی قرار دارند که
با فشار باد می چرخند وبرق تولید می شود.
مشکالت تور بین های بادی:
-1معمو ًالپرسر وصدا هستند
-2دید مناظر طبیعی را خراب می کنند.
Slide 9
مزایای انرژی باد:
Slide 10
-3انرژی امواج دریا:امواج به دلیل حرکت رفت و برگشت انرژی جنبشی زیادی دارند در مسیر آنان
توربین قرار می دهند با فشار امواج می چرخند وبرق را تولید می شود.
نکته :این انرژی در مناطق جزیره ی استفاده می شود
-4انرژی برق آبی :آبی که پشت سد جمع شده انرژی خیلی زیادی دارد در پاین سد توربین آبی قرار می
دهند که با فشار آب می چرخند وبرق تولید می شود.
عیب سد ها:با ایجاد سد زمین های کشاورزی و دامپروری وجنگل های به زیر آب می روندوقابل استفاده
نیستند.
-5انرژی زمین گرمایی:در مناطق آتشفشانی یا زلزله خیز زیر زمین خیلی گرم است با حفر 2تونل از یک
تونل آب سرد می فرستند واز تونل دیگر بخار آب داغ را می گیرند که بافشار توربین را می چرخاند وبرق
تولید می شود.
-6انرژی سوخت های گیاهی زیست توده:باقی مانده ی محصوالت کشاورزی و توفاله دانه های روغنی
وفضوالت حیوانی رادر مکان های خاصی می ریزند که تحت فشار و دمای مناسب پس از مدتی به مایع
وگاز تبدیل می شوند.
سوخت مایع :ترکیبی از الکل ومواد دیگرکه انرژی آن %50بنزین است.
Slide 11
سوخت گاز«زیست گاز»:مخلوطی از متان ودی اکسید کربن که انرژی آن %70گاز طبیعی است.
-7 انرژی هیدروژنی:هیدروژن در اثر سوختن ترکیب با اکسیژن بخار آب می دهد.والبته انرژی خیلی
زیادی آزاد می شود که این انرژی در پیل سوختی و برای ماهواره به کار می رود.
تعریف توان مصرفی «آهنگ مصرف انرژی »:مقدار انرژی که در یک زمان معین استفاده می کنیم .
*** انرژی شیمیایی را با واحد کیلو ژول تقسیم بر دقیقه ،بیان می کنیم.
Slide 12
انواع انرژی :انرژی جنبشی انرژی پتانسیل
تعریف انرژی جنبشی :به خاطر حرکت کردن در جسم ایجاد می شود.
تعریف انرژی پتانسیل:انرژی ذخیره شده در یک جسم را انرژی پتانسیل می گویند.
انواع انرژی پتانسیل -1:الکتریکی-2کشسانی-3گرانشی
تعریف انرژی پتانسیل کشسانی :انرژی ذخیره شده در فنر کشیده یا فشرده شده
تعریف انرژی پتانسیل گرانشی:به خاطر ارتفاع از زمین در جسم ایجاد می شود.
فرمول انرژی جنبشی k=𝒗𝟐 m𝟏𝟐:
ژول=Kواحد انرژی جنبشی
کیلو گرم =Mجرم
متر بر ثانیه =Vسرعت
مثال :شخصی به جرم 50کیلوگرم با سرعت 5متر بر ثانیه در حرکت است انرژی
جنبشی آن چقدر است ؟
1
K= 𝑚𝑣 2
2
k=125 *50 *5
1
2
ژولk=m=50kg
m/sv=5
Slide 13
فرمول انرژی پتانسیل :
ژول =Uانرژی پتانسیل
کیلوگرم =Mجرم
G=10
متر =h-ارتفاع
مثال :گلوله ای به جرم 2کیلوگرم تا ارتفاع 5متری از زمین پرتاب شده است .انرژی پتانسیل آن چقدر است ؟
u=mghm=2
g=10
=2× 10 × 5uژولu=100h=5
u=mgh
Slide 14
چند نکته حل کنیم:
-1 یک تکه آجر به جرم 5کیلو گرم وانرژی 200ژول باال یک دیوار ساکن است ار تفاع دیوار را محاسبه
کنید؟
-2پنکه ای روشن است خاموش می کنیم پنکه پس از مدتی متوقف می شود انرژی جنبشی پنکه کجا رفته
است؟
-3تعریف انرژی امواج در یا؟
-4تعریف انرژی مکانیکی ؟
-5تعریف قانون پایستگی انرژی؟
-6تعریف انرژی درونی؟
-7تعریف انرژی جنبشی ؟
-8تعریف انرژی پتانسیل؟
پایان فصل اول
Slide 15
فصل دوم:دما وگرما
تعریف دما:معیار تعیین گرمی وسردی اجسام
تعریف دماسنجی:راه روش اندازه گیری دما
انواع دما سنج-1:تقریبی -2دقیق
دما سنج تقریبی:تعین حدود دما اجسام به کمک حس ال مسه
*** روش تقریبی ساده ترین روش است و دقت کافی ندارد
Slide 16
روش دقیق:تعین دمای واقی اجسام به وسیله دماسنج
انواع دما سنج ها:
جیوه ای
الکلی
دماسنج های رایج
Slide 17
اساس کار دما سنج ها:انبساط یا انقباظ مایعات
ساختمان یک دما سنج معمولی:دارای دو قسمت است:
-1مخزن شیشه ای نازک که حاوی جیوه یا الکل است.
-2لوله شیشه ای باریک ودراز که خالی از هوا است وجیوه یا الکل داخل آن حرکت می کند.
درجه بندی دماسنج جیوه ای به روش سیلسیوس :
-1تماس مخزن یا مخلوط آب ویخ وپایین آمدن جیوه در لوله وثبت عددصفر در پایین لوله
-2تماس مخزن با بخار آب جوش وباال رفتن جیوه وثبت عدد100در باال ی لوله
-3تقسیم بین دو عدد صفر وصد به صد قسمت مساوی که هر قسمت یک درجه است
-4درجه بندی دماهای با الی صد و زیر صفر با همان مقیاس درجه بندی می شود.
درجه بندی دما سنج الکلی :
این دما سنج را باروش سیلسیوس نمی توان مدرج کرد چون الکل
در نزدیکی آب جوش بخا ر می شود ولی می توان از مقیاس
سیلسیوس استفاد کرد.
Slide 18
بستگی نقطه ی انجماد و نقطه ی جوش آب به فشارو ناخالصی :
آب ناخالص در جایی که هوا برابر یک اتمسفر باشد در دمای صفر درجه یخ می زندودر دمای صد در جه
می جوشد در نزدیکی به سطح دریا .
***نکته :اگر ار تفاع از زمین زیاد شود فشار کم می شود و نقطه انجماد آب با ال می رود ونقطه ی
جوش آن پایین می آید.اگر به عمق زیر آ ب برویم فشار زیا د می شود.و نقطه ی انجماد آب پایین می آید
ونقطه جوش آن با ال می رود.
نکته:اگر به آب ناخالصی اضافه کنیم نقطه انجماد آن پایین آمده و نقطه جوش آ ن با ال می رود.
دمای انجماد آب در
این نقطه بیشتر از 0
درجه سانتی گراد
است
دمای جوش آب در
این نقطه (فشار کم) از
100درجه سلسیوس
پایین تر است
فشار
عوامل
نا
خالصی
Slide 19
تعریف دمای تعادل:اگر دو جسم با دما های متفاوت را به هم تماس دهیم دمای یکی پایین می آید و دمای
دیگری باال می رود تا به یک دما ی مشترک برسند.
سطح خورشید6000:
درجه
در انفجار هسته
ای 107:درجه
270درجه
Slide 20
تعادل گرمایی
تعادل گرمایی یعنی دو جسم با دمای متفاوت که در تماس کامل باهم
هستند باهم تبادل گرما و انرژی انجام می دهند تا جایی که دمای دو
جسم یکسان شود.
Slide 21
تعریف گرما:مقدار انرژی که به دلیل اختالف دما بین دو جسم مبادله می شود.
روش های انتقال گرما -1:تابش -2همر فتی -3رسانش
تعریف تابش :انتقال گرما از خور شید به زمین با عبور از خالء
نکته:در روش تابش هیچ ماده ای وجود ندارد و سرعت انتقال بسیار زیاد است .
تعریف روش همر فتی :ابتدا قسمتی از ماده گرم شده و سبک می شود وبه باال می رود وجای آن را ماده
ی سردی و سنگین تر می گیرد و این کار ادامه می یابد.
نکته:همر فتی در مایعات و گاز ها انجام می شود و سرعت انتقال کم است .
تعریف روش رسانش:اگر بین 2نقطه از یک جسم اختالف دما با شد بین آن ها گرما مبادله می شود.
Slide 22
نکته:رسانش در جامدات انجام می شود سرعت انتقال زیاد است.
انواع جامد هااز نظر رسانش :رسانایی گرما نا رسانای گرما .
رسانای گر ما :جسمی که گر ما را به سرعت از خودش عبور می دهد.
مثال :فلزات کاربردی درظروف آشپزی و شو فاژ
Slide 23
بهترین رساناها
طال
نقره
آهن
برنج
آلومینیوم
مس
Slide 24
تعریف نا رسا نای گرما :جسمی که گرما را خیلی کند از خود عبور می دهد .
مثال:چوب -پالستیک –کار برد:دسته ای ظرف آشپزی عایق های حرارتی
نکته :آب و هوا هم جزو نا رسا ناهای خیلی خو ب گرما می با شند.
Slide 25
عایق
•
به اجسامی که رسانا گرمایی ضعیفی دارند ،عایق گفته می شود .الکترون های خارجی این مواد دارای پیوند
محکمی با اتم ها هستند.
کاه ،کاغذ ،چوب پنبه ،پالستیک
مورد استفاده :در وسایل آشپزخانه ،وسایل داغ و
...
Slide 26
• فرمول محاسبه ی گرما:
• }Q={jژول گرما
• Mکیلو گرم{}kg
• [ 𝟏𝜽]𝜽𝟐 −دمای دوم-دمای اول .بر واحد سیلسیوس که بانماد℃نشان می دهند.
• نمادتتا=𝜽
}𝟏𝜽Q=m c {𝜽𝟐−
Slide 27
•
قطه ی از مس به جرم 5کیلو گرم از دما 20درجه به 40درجه رسیده است این قطعه چه قدر گرما
گرفته استQ=m c {𝜽𝟐−𝜽𝟏} :
•
•
> 𝜃 = 5 × 400 ×< 40 − 20
•
𝑗Q=2000× 20 = 40000
?=Q
•
M=5KG
•
℃𝜃1=20
•
℃𝜃2=40
Slide 28
•
چند نکته حل کنیم:
• -1جرم یک قطه فوالد 4کیلو گرم است وبه اندازه j200000گرما گرفته است تغیر دمای آن را
حساب کنید؟
• -2تعریف دما؟
• -3تعریف رسانای گرما؟
• -4روش انتقال گرما؟
• -5تعریف تعادل گرمایی؟
• -6انواع دما سنج؟
• -7تعریف دما سنج؟
• -8اساس کار دما سنج؟
• -9تعرف دمای تعادل؟
• -10روش های انتقال گرما؟
پایان فصل2
Slide 29
فصل 3الکتریسیته:
عنوان فصل:الکتریسیته
تعریف الکتریسیته ساکن:اگر با رالکتریکی دریک مکان ساکن بماند می گویم الکتریسیته ساکن ایجاد شده
است.
تعریف با رالکتریکی:هرذره ای که خاصیت الکتریکی داشته باشد.
انواع بار الکتریکی-1:مثبت-2منفی
نکته:بار های الکتریکی هم نام یک دیگر را دفع می کنند وبا رهای غیر هم نام به یک دیگر می چسبند.
انواع ذرات با ر دار:
p
n
e
پروتون
نوترون
الکترون
Slide 30
نکته:بار پروتون مثبت است وبار الکترون منفی ونوترون خنثی است.
***اندازه بار پروتون با الکترون برابر استe=1/6× 10−19:
=Eبار های پروتنوالکترون
=1/6مقدار عدد
= 10−19مقدار اعشار
=Cکولن
نکته
:جرم پروتون با نوترون تقریبا ً برابر است و جرم الکترون2000برابر از آ ن ها کمتر است.
Slide 31
جرم پرو تون و نوترون𝒎𝒑=𝒎𝒏 =𝟏/𝟔𝟕×𝟏𝟎−𝟐𝟕 𝒌𝒈 :
جرم الکترون𝒎𝒆=𝟗/𝟏×𝟏𝟎−𝟑𝟏𝑲𝑮 :
ساختمان اتم:دارای 2قسمت می باشد-1.هسته-2مدار ها
تعریف هسته:فضای بسیار کوچکی از اتم که 2ذره ی پروتون و نوترون داخل آن قرار دارد که دارای اتم
هسته و بار هسته مثبت است.
تعریف مدار:خطوطی دایره ای هستند که دور هسته قرار دارند .که الکترون ها در این خطوط می چرخند و
بار مدار ها منفی است.
***:اتم در حالت عادی بار الکتریکی خنثی دارد چون تعداد پروتون ها با الکترون ها برابر است.وبار
+و-برابر است.
***:چون پورتون ها داخل هسته اندنمی توانند از اتم جدا شوند ولی الکترون خارج هسته است ومی تواند
از اتم جدا شود.
Slide 32
روش های بار دار کردن اجسام:
مالش
القاء
تماس
Slide 33
روش ما لش :اگر دو جسم بدون بار را به یک دیگر مالش دهیم تعداد الکترون از یکی به دیگری منتقل می
شود و جسمی که الکترون داده بار ش +است و جسمی که الکترون گرفته بارش – می باشد.
***در روش مالش اندازه ای بار 2جسم یکسان است ولی نوع آن ها غیر هم نام است.
فرمول محاسبه بار در روش مالش:
q= cالکترون بار جسم
عالمت بار جسم که الکترون داده وگر فته است.
±
کولن
n تعداد الکترون های منتقل شده
e بار هر الکترون
q=±𝑛 × 𝑒
Slide 34
در اثر مالش پارچه به میله پالستیکی تعداد5الکترون از پار چه به میله منتقل می شود بار الکتریکی میله و
پار چه را حساب کنید؟
=±5 × 1/6 × 10−19 q
=±8 × 10−19 q
بار پار چه 𝐶q+=8 × 10−19
بار میلهcq-=8 × 10−19
𝑒×𝑛q=±
?=q+
?=q-
n=5
10−19 𝑐 ×e=1/6
Slide 35
تعریف الکترون آزاد:این الکترون در فاصله دوری از هسته قراردارد وبه راحتی از اتم جدا می شود وآزادانه داخل جسم حرکت
می کند .آهن و مس
تعریف رسانای الکتریکی:جسمی است که الکترون آزاد دارد و بار الکتریکی را به سرعت منتقل می کند.
مانند :فلزات
کار برد در سیم برق
تعریف نار سانای الکتریکی :ماده ای است که الکترون آزاد ندارد وبار الکتریکی را منتقل نمی کند.
مثال :چوب و پالستیک
کاربرد:روکش سیم های برق
نکته:تعداد الکترون آزاد در فلزات بسیار زیاد است.
Slide 36
تعریف روش تماس :اگر یک جسم باردار را به یک جسم بدون بار تماس دهیم مقداری از بار آن به جسم
بدون بار منتقل می شود و آن جسم هم بار دار می شود.
***در روش تماس بار ها هم نام هستند ولی اندازه بار ها ممکن است یکسان نباشد.
تعریف روش القاء:اگر یک جسم بار دار را به یک جسم بدون با ر نزدیک کنیم در آن جسم بار الکتریکی
ایجاد می شود.
نکته:در روش القاء اندازه بار دو جسم یکسان نیست و بارها غیر هم نام هستند.
نکته:در روش القاء بار جسم اول ثابت می ماند ولی در روش تماس کاهش می یابد.
قانون پایستگی بار الکتریکی :بار خود به خود به وجود نمی آید و از بین نمی رود وفقط از جسمی به
جسمی دیگر منتقل می شود ومقدار آن همیشه ثابت است.
تعریف تخلیه الکتریکی :بر خورد بار های مثبت و منفی با یک دیگر و خنثی شدن آن ها.
روش ها بار دار کردن ابر ها:
-1مالش -2القاء
با هوا
Slide 37
نکته:بار های مثبت معموالٌباال ی ابر ها و بار های منفی پایین ابر ها جمع می شود.
تعریف رعدو برق :تخلیه ی الکتریکی بین دو ابر بار دار در آسمان که به صورت جرقه ها ی بزرگی
است.
به صدا رعد و به نور برق می گو ییم.
Slide 38
تعریف آذرخش یا صاعقه:تخلیه ی الکتریکی بین یک ابر بار دار و زمین می باشد.
نکته:در هر ثانیه تقریبا ً100آذرخش به زمین بر خورد می کند.که ممکن است به ساختمان ها آسیب برساند.
تعریف برق گیر :میله فلزی بلند و نوک تیز است که باال ی ساختمان نسب می شود وبه یک صفحه فلزی
در زیر زمین وصل است تا بار صاعقه را به زمین منتقل کند.
تعریف انرژی پتانسیل الکتریکی :هر گاه بار الکتریکی از جایی به جایی دیگر منتقل شود انرژی ذخیره
شده به صورت پتانسیل درداخل آن بار ذخیره می شود و واحد آن ژول است.
j
Slide 39
تعریف پتانسیل الکتریکی :نسبت انرژی الکتریکی به بار که واحد آن ولت است )(v
تعریف اختالف پتانسیل یا همان ولتاژ :عامل انتقال بار الکتریکی از جایی به جای دیگر که واحد آن ولت
است .
عوامل موثر بر پتانسیل الکتریکی بر یک جسم :
اندازه بار
جسم
شکل
هندسی
جسم
بزرگ یا
کوچک
بودن جسم
نوع بار
جسم
Slide 40
نکته :ولتاژ برق خانگی 220ولت است اگر از این مقدار کمتر شود وسیله برقی کار نمی کندواگر از این
مقدار بیشتر شود وسیله برقی می سوزد .
تعریف مولد یا باطری :این وسیله با انرژی الزم برای ایجاد اختالف پتانسیل و حرکت بار را فراهم می
کند .
نکته ***معروفترین مولد های شیمیایی 2دسته هستند -1:خشک قلمی -2تر اتومبیل
تعریف مدار الکتریکی :مسیری بسته است که بار الکتریکی در آن حرکت می کند .
مولد یا باطری
مصرف کننده یا المپ
کلید
سیم های رابط
Slide 41
نکته :پتانسیل بار +بیشرت از بار –است
تعریف شدت جریان -1 :آهنگ عبوربار از مدار -2نسبت بار به زمان
𝑞
فرمول شدت جریان I= 𝑡 :
آمپر=i
کولن=q
ثانیه =t
مثال :باری به اندازه 30کولن در مدت نیم دقیقه از یک مدار می گذرد میزان شدت جریان چقدر است ؟
30
i=30i=1
𝑞
𝑡
=Iآمپر
Slide 42
*** شدت جریان را با آمپر سنج واختالف پتانسیل را با ولت سنج اندازه می گیریم .
نکته:آمپر سنج به صورت سری یا متوالی و ولت سنج به صورت موازی در مدار قرارمی گیرد.
Slide 43
تعریف مقاوت الکتریکی :عاملی که با حرکت بار مخالفت می کند و واحد آن ا
هم است
قانون اهم:نسبت ولتاژ به جریان برابر است با مقاومت
Slide 44
𝑣
𝐼
فرمول اهم =R
عوامل موثر بر انرژی الکتریکی مصرفی :
-1مقاومت
-2جریان
-3زمان
Slide 45
فرمول انرژی الکتریکی مصرفیw= R I T 2 :
تعریف توان الکتریکی :نسبت انرژی الکتریکی به زمان
فرمول های توان -1:وابسته به زمان -2مستقل از زمان
𝑊
𝑡
فرمول وا بسته به زمانP= :
فرمول های مستقل از زمان :
P=R𝐼2
P=V I
𝑉2
=P
𝑅
محاسبه برق بهای مصر ف شدهW=P× 𝑇:
Slide 46
چند نکته حل کنیم:
-1 مقاومت یک سماور برقی 100اهم و جریان در آن 2آمپر است مدت 10دقیقه چه مقدار انرژی مصرف
می شود؟
-2رسانای الکتریکی چیست؟
-3الکترون آزاد چیست؟
-4القاء چیست؟
-5نارسانای الکتریکی چیست با مثال؟
-6انواع بار الکتریکی؟
-7باری به اندازه300کولن درمدت 3دقیقه از یک مدار می گذرد جریان آن در مدار چه قدر است؟
-8مقاومت چیست؟
-9قانون اهم را توضیح دهید؟
-10عوامل موثر بر انرژی الکتریکی ومصرفی رابیان کنید؟
پایان فصل 3