Transcript Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği Kapsamında Jeoloji
Slide 1
TMMOB
JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
Aliye YILMAZ GÜLER
28.12.2010
Slide 2
Maden Kanunu ve Maden Faaliyetleri Uygulama
Yönetmeliğinde yer alan
Jeoloji Mühendisliği yetki ve hizmetleri
Slide 3
Jeoloji Mühendisleri Odası olarak; yasa ve yönetmelik
süreçlerinde milyonlarca yılda çeşitli jeolojik olaylar
sonucu oluşan madenin bilimsel ve teknik esaslara
uygun, gelişmiş dünya standartlarına paralel arama,
işletme ve kaynak/rezerv güvenilirliğini önemseyen
yaklaşımımızın yanı sıra düzenlemenin madencilik
sektöründeki sorunlara çözüm üretmesini, kamu/halkın
yararına bir düzenleme olmasını ve kamu vicdanını
derinden yaralayan maden kazalarına çözüm üreten bir
düzenleme olmasını hedefledik.
Tüm bu hedeflerin yasa ve yönetmelikte gerektiği yeri
alabilmesi için gösterdiğimiz yorucu ve zorlu mücadelede
ilke olarak;
ilgili mühendislik disiplinlerinin sadece kendi ihtisas
alanlarında ama birbirini tamamlayacak şekilde
yetkilendirilmesini yani koordinasyonunu önemsedik.
Gelişmiş dünya ülkelerinde bu işin nasıl yapıldığını çeşitli
örneklerle dile getirdik.
Slide 4
Maden Kanununun bütünü içinde mühendislik
yetki ve hizmetleri 3 ana madde de yer alır;
17. Madde (arama dönemi)
24. Madde (işletme projesi)
31. Madde (teknik nezaretçi-teknik eleman-daimi
nezaretçi)
Bu ana maddeler dışında ayrıca kaynak/rezerv raporu
gerektiren durumlar, 29. madde, temdit projesi, terk
raporu gibi hükümlerde mühendislik yetki ve
hizmetleri bulunmaktadır. Bu maddelerin nasıl ve
hangi formatlara göre uygulanacağı yönetmelikte
detaylandırılmıştır.
Slide 5
Jeoloji Mühendisliği yetki ve hizmetlerinin yer aldığı
ana hükümler
Slide 6
Jeoloji Mühendisliği yetki ve hizmetlerinin yer aldığı ana hükümler
Arama dönemine hazırlık evresinde yapılması zorunlu olan;
•
Ön İnceleme Raporu
•
Maden arama projesi
Arama döneminde yapılması zorunlu olan Arama faaliyet raporları
•
Ön arama faaliyet raporu
•
Genel arama faaliyet raporu
•
Detay arama faaliyet raporları
Jeoloji Mühendisi arama öncesi ve arama döneminde yapılması zorunlu
olan bu faaliyet raporlarını hazırlamaya ve imzalamaya yetkilidir.
İşletme projesi
Arama döneminden işletme dönemine geçişte verilmesi zorunlu olan
İşletme Projesinde yer alan; rezerv bilgileri, maden yatağı ile ilgili jeolojik
bilgiler, çevreyle uyum planı çerçevesinde gerekli olan jeolojik bilgiler,
proje ekinde yer alan jeolojik harita ve kesitler jeoloji mühendisliği
yetkisindeki hizmetlerdir.
Teknik Eleman olarak görev yapma yetkisi
En az 15 işçi çalıştıran açık işletmeler ile yer altı üretim yöntemiyle çalışan
işletmelerde jeoloji mühendisi teknik eleman olarak atanabilecek.
Slide 7
MADEN ARAMA DÖNEMİ
Arama döneminin bilimsel ve teknik esaslara dayalı gelişmiş
dünya standartlarına paralel arama yöntemleri ve
raporlandırma usulleriyle jeoloji biliminin yer almış olması
mesleğimiz ve madencilik açısından önemli ve olumlu bir
gelişmedir.
Ancak bu olumlu gelişmenin başkaca hükümlerle
ağırlaştırılması, bu olumluluğu gölgeleyeceği yada işlemez
hale getireceği endişeleri baştan beri üzerinde durduğumuz
önemli bir konudur.
Şöyle ki;
Slide 8
-Teminatın irad kaydedilmesi ve ruhsatın iptali hükmü
Kanun ve yönetmeliğin çoğu maddesinde yer alan bu hüküm
arama maddelerinde de yer alır. Madde 17: “…Faaliyet
raporunun verilmesi zorunludur. Aksi takdirde teminat irad
kaydedilerek ruhsat iptal edilir…”
Ruhsat iptal ediliyorsa teminat neden irad kaydediliyor?
Hüküm caydırıcılıktan ziyade bir fiili aynı anda iki kere
cezalandırma anlamına geliyor ve bu uygulamanın faturası
arama dönemindeki olumlu gelişmelere kesilmiş oluyor.
-Mali yeterlilik tablosu ve minimum harcama tablosu
Sektörün neredeyse yüzde yetmişini oluşturan küçük ve orta
ölçekli madenci açısından zorlaştırıcı ve ağırlaştırılmış bir
hükümdür ve bilinenin aksine arama döneminde yer alan
jeoloji mühendisliği hizmetlerini gölgeleyici niteliğe sahiptir.
Slide 9
MALİ YETERLİLİK TUTARLARI TABLOSU
•
MALİ YETERLİLİK
(TL)
•
II (b)
53.85
•
III
107.7
•
IV
129.24
•
V
53.85
•
VI
215.4
Tabloda yer alan rakamlar diğer bir deyişle Arama Ruhsatı talep
edebilmek için talep sahibinde bulunması gereken asgari
sermaye miktarıdır ve dolayısıyla hüküm değişik gelir
guruplarına karşı ayrımcılık ifade etmektedir. Bu ayrımcı
durumun faturası da yine arama dönemindeki jeoloji bilimi
açısından olumlu gelişmeler üzerinde kalacaktır.
MİNİMUM HARCAMA TABLOSU
Mali Yeterlilik tablosunda belirtilen rakamların, arama dönemleri,
ruhsat grupları ve yüzdelik dilimlerine göre harcama
zorunluluğunu ifade eder.
Zorunlu harcama miktarları tabloda gösterilmiştir.
•
Slide 10
MİNUMUM HARCAMA TABLOSU
ARAM
A
DÖNE
MLERİ
ÖN
ARAMA
DÖNEMİ
GENEL
ARAMA
DÖNEMİ
(1YILLIK)
MİNİMUM
TOPLAM MİNİMUM
MADEN
YATIRIM HARCAM
GRUPLA
TUTARI A ORANI
RI
TL.
(% )
II (b)
III
IV (a)
IV (b)
IV (c)
V
VI
53.85
91.545
91.545
91.545
129.24
53.85
129.24
40
40
40
40
40
40
40
21.54
36.618
36.618
36.618
51.696
21.54
51.696
II (b)
III
V
107.7
107.7
21.54
40
40
43.08
43.08
8.616
40
Slide 11
ARAMA
DÖNEMLERİ
MİNİMUM
TOPLAM
YATIRIM
TUTARI TL.
MİNİMUM
HARCAMA ORANI
(%)
107.7
20
21.54
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
VI
215.4
20
43.08
IV (a)
107.7
20
21.54
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
215.4
20
43.08
107.7
20
21.54
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
VI
215.4
20
43.08
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
IV (a)
107.7
20
21.54
4.YIL
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
VI
215.4
20
43.08
MADEN GRUPLARI
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
1.YIL
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
2.YIL
IV (a)
VI
IV (a)
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
3.YIL
Slide 12
Tabloya göre kömür ile yüzlek madeni olan turbanın zorunlu harcama miktarı
aynıdır. IV-b grubu madenlerinden turba (torf) için arama dönemi zorunlu
asgari harcama miktarı şöyledir.
• Ön arama dönemlerinde
36.61 TL
• Genel arama döneminde
64.620 TL
• Detay arama döneminde
86.160 TL
Yani toplam 150 816.61 TL harcamaya mecbur edilmektedir. Asgari olarak bu
miktar harcanmaz ise ruhsat iptal edilip teminat irad kaydedilecektir.
Aynı zamanda bu durum arama projesini yapan jeoloji mühendisinin öngörü,
bulgu, tespit ve hesaplamalarını geçersiz kılacaktır. Bırakınız farklı cins
madeni aynı türden madenin bile arama kriter ve masrafları bir sahadan
diğerine büyük değişiklik arz eder. Bu kriter ve asgari harcama miktarı o
çalışmayı yapan jeoloji mühendisinin bulgularıyla ortaya çıkması gerekir.
Kaldı ki Arama Projesi yatırım planını da anlamsız kılmaktadır. Madde aynen
şöyledir.
MADDE 13 c) Maden arama projesi yatırım tutarı yeterliliği: Maden arama projesinin
yeterli sayılabilmesi için, EK-2’de yer alan ön, genel ve detay arama dönemleri için
belirlenen asgari yatırım tutarından az olmaması zorunludur.
Oysa bir sahanın yatırım tutarı diğerinden oldukça farklı sonuçlar
verebilmektedir ve bu tutarın ne olacağı tamamen o çalışmayı yürüten
jeoloji mühendisinin hesaplamalarıyla ortaya çıkacaktır.
Slide 13
Turba madenine ait bir görüntü
Slide 14
•
•
DİĞER YANDAN MİNİMUM HARCAMA TABLOSU YÜZLEK
MADENLERİNDE OLDUĞU GİBİ MERMER İÇİNDE
UYGULANABİLİRLİĞİ ZORDUR.
MERMERDE ARAMA ÇALIŞMALARI REZERVDEN ZİYADE TEMEL
OLARAK PİYASA ARZ TALEP DENGESİNE GÖRE DEĞİŞEN UYGUN YAPI,
DOKU, RENK VE BLOK VERİMLİLİĞİ OLARAK YAPILMAKTADIR.
Mermer sahaları için harcanması istenen zorunlu miktar:
• ÖN ARAMA DÖNEMİNDE
21 540 TL
• GENEL ARAMA DÖNEMİNDE 43 080 TL
TOPLAM 2 yılda 64 620 TL harcama zorunlu kılınmaktadır. Bu harcama yapılmaz ise
ruhsat iptal edilecektir, hükmü yer almaktadır.
•
MERMERDE ARAMA FAALİYET RAPORU FORMATI
KAYNAK/REZERVDEN ZİYADE JEOLOJİK EVRELERİN YATAKLANMA
ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİ KAPSAMALIDIR.
Yani mermer yataklarında genel sorun yapı, doku, renk başkalaşımları (Tektonik ve
metamorfik etki, hidrotermal, strüktürel başkalaşım, süreksizlikler vb) ve blok
verimliliğidir.
DOLASIYLA BİR ARAMANIN YETERLİLİĞİ MİNİMUM HARCAMA
TABLOSUNDA ZORUNLU OLAN TUTAR DEĞİL, JEOLOJİ MÜHENDİSİNİN
ARAMA PROJESİNDE BELİRLEDİĞİ ASGARİ HARCAMA TUTARI
OLMALIDIR.
Slide 15
mermer sahası
Slide 16
• Arama sürecinde 7.madde izinleri kimi
durumda normal bir arama faaliyetini
yapılamaz hale getirmektedir.
İlgili kurumlarda keyfiliğin önüne
geçecek herhangi bir tedbir yer
almamaktadır.
Slide 17
Maden arama faaliyetleriyle ilgili izin maddeleri şöyledir.
MADDE 113 –(1) Prospeksiyon, jeoloji haritası yapımı, numune alma, jeofizik araştırma gibi kazı işlemi
gerektirmeyen maden arama faaliyetleri için Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilmiş izinlerin alınması
zorunludur.
(2) Sondaj, yarma, galeri gibi kazı işlemi gerektiren maden arama faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma
ruhsatı dışındaki gerekli izinler ile ayrıca 17/7/2008 tarihli ve 26939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamına giren arama faaliyetleri için karar alınması gerekir.
(4) Arama ruhsatı düzenlendikten sonra, ruhsat alanının Genel Müdürlük kayıtlarına işlenmiş ve
Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen izne tabi alan haline gelmesi durumunda, bu
alanlarda ilgili kurumdan izin alınarak arama faaliyetleri sürdürülür. İzin alınmadan arama faaliyetinde
bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, faaliyetler durdurulur.
İzinler için müracaat
MADDE 112 –(1) İzin almak için ruhsat sahipleri tarafından gerekli belgelerle ilgili kamu
kurum ve kuruluşuna müracaat edilir. ÇED işlemleri Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından,
diğer izinlere ilişkin işlemler de ilgili Bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca
ÇED sürecinde en geç üç ay içinde bitirilir, denmektedir.
İLGİLİ KURUM TARAFINDAN işlem üç ay içinde BİTİRİLMEZ İSE NE OLUR ?
HERHANGİ BİR YAPTIRIM GETİRİLMEMİŞ. KEYFİ GECİKTİRMELER YADA BÜRAKRATİK
GECİKMELERİN CEZASINI kim çekecektir?
•
ÖN ARAMA DÖNEMİ BİR YILDIR. BİR YILIN SONUNDA MİNİMUM ASGARİ HARCAMA
YAPILMAZ İSE RUHSAT İPTAL EDİLİR.
•
ÇED SÜRECİNDEN SONRA ORMAN İZNİ ALIINMASI ZORUNLULUĞU OLAN ALANLAR İÇİN
DE BİR O KADAR SÜRE GEREKLİDİR. BİRDE BUNA İKLİM ŞARTLARI VE ÇALIŞMA SEZONU
DAHİL EDİLDİĞİNDE ARAMA FAALİYETİ BAŞLAMADAN SONA ERMEKTEDİR.
Bu hüküm özel izne tabi olmayan ve arama yapılmasına engel bulunmayan, normal arama faaliyetlerini
kapsamaktadır.
Slide 18
ÖN İNCELEME RAPORUNDA JEOLOJİ MÜHENDİSİ
YETKİSİNE NE OLDU?
Bilindiği gibi yetkinin somut karşılığı proje ve raporlarda imza
yetkisi demektir. Daha başlangıç aşamasında Ön inceleme
raporunda jeoloji mühendisi imzası aranmaması hem mesleği
önemsiz gören hem de hak ihlali anlamı taşımaktadır.
Ek-form-3
Slide 19
EK FORM-3 DE YER ALAN BİLGİLERİ HERHANGİ BİR RUHSAT SAHİBİ HAZIRLAYIP
İMZALAYABİLMEKTEDİR.
Formda yer alan ilgili maddeler aşağıdaki gibidir.
3.Öncel Çalışmalar: Yararlanılacak her türlü literatür bilgisi ve belgeler bilimsel anlatım
ilkelerine uygun şekilde kaynak gösterilerek ifade edilecektir. Bölgesel jeolojik etütler,
bölgesel jeoloji haritaları gibi mevcut bilgi ve belgeler yer alacaktır. Bu bilgi ve belgeler
kullanılarak, ilk saha incelemesi sonuçları ile jeolojik çıkarsamalar ve öngörülere
dayanarak maden potansiyeli taşıyan hedef saha (müracaat sahası) belirlenecektir.
4.Müracaat Sahasının Bölgesel Jeolojik Konumu ve Genel Jeolojisi: Menderes Masifi,
Kızıldağ Ofiyoliti, Orta Anadolu Gölsel Sedimanter Neojen Havzası, Doğu Karadeniz
Metalojenik Kuşağı gibi sınırları belirli, litolojik, litostratigrafik, tektonik, jeofizik ve
jeodinamik özellikleri ortaya konulmuş havza, kuşak masif gibi kavramlarla tanımlanan
bölgesel jeolojik yapı içerisinde müracaat sahasının yeri ve önemi jenetik olarak ifade
edilmelidir. Eldeki mevcut bilgi ve belgeler ile kısa süreli arazi gözlemlerine ve birkaç
örnek üzerinde yapılan petrografik, mineralojik ve jeokimya sonuçları ışığında
sahanın jeolojisi (stratigrafi, litoloji, tektonik vb.) açıklanmalıdır. Maden
•
•
potansiyeli olasılığı hakkında bilgi veren küçük ölçekli (1/100000, 1/25000 gibi) jeoloji
haritaları ve bu haritalar üzerinde müracaat (hedef) sahasının yeri ve konumu ile eldeki
mevcut bilgi ve belgeler ile kısa süreli arazi gözlemleri açıklanmalıdır.
5.Müracaat Sahasının Seçilme Gerekçesi: Bu Yönetmeliğin “Ön İnceleme Raporu” başlıklı
12 nci maddesinde belirtilen hususlar kapsamında müracaat sahasının seçilme gerekçesi
açıkça ifade edilecektir. Müracaat sahası içinde veya yakın çevresinde yer alan zuhur ve
cevherleşmeler ile varsa eski işletme ya da terk edilmiş maden sahalarına ait yorum ve
değerlendirmeler belirtilecektir.
6.Kaynaklar: Bu raporda kullanılan her türlü bilgi ve belge, kaynaklar dizininde yer
alacaktır.
MÜHENDİS/MÜHENDİSLERİN
İMZASI
Slide 20
Diğer yandan jeoloji mühendisliği uzmanlık/ihtisas
alanı olan rapor ve projelerde hak kazanmış olduğu
imza yetkilerinin yasa ve yönetmelikte doğrudan
formların altında olmayışı uygulayıcı kurum olan
MİGEM’in işini zorlaştırdığı gibi göreceli yorumlara
bağlı değişken uygulamaların doğabileceği endişesini
hissettirmektedir.
Nihayetinde işletme projesinde yer alan jeolojik bilgiler
ve jeoloji mühendisliğinin uzmanlık kapsamında olan
bölümleri çeşitli gerekçelerle başka bir mühendislik
disiplinin imzası yeterli görüldüğü henüz çok yakın bir
tarihtir.
Ek form-10 İŞLETME PROJESİNDE YER ALAN
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ MESLEK ALANI İLE İLGİLİ
BARİZ BİR KAÇ HÜKÜM
Slide 21
İşletme Projesinde yer alan ilgili maddeler
2.5 Rezerv Bilgileri
Açıklama: Bu bölümde arama faaliyetleri sonucunda belirlenen görünür, muhtemel ve
mümkün rezervler alanları, boyutları ve miktarı verilecek üretim kayıpları
belirtilmelidir.
4.1.Maden Yatağı ile İlgili Bilgiler
• Açıklama: Uygun ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiş ve hazırlayan
tarafından imzalanmış jeoloji haritası hazırlanmalıdır. Bu harita, cevherleşme ve
yatağın yan kayaç ilişkilerini yansıtacak bilgileri içermelidir.
• Sahadaki cevherleşmeyi gösteren, arama döneminde yapılmış jeolojik
prospeksiyon, gerektiğinde jeofizik, jeokimya, yarma, kuyu, galeri, sondaj
verilerine dayalı olarak hazırlanmış uygun sayıda kesit hazırlanmalıdır.
• Kaynak, göl ve denizden tuz üretim projelerinde işletmeye konu tuzun oluşum
mekanizması, jeolojik, hidrojeolojik ve jeokimyasal özellikleri belirtilmelidir.
• Maden yatağının diğer özellikleri hakkında bilgi verilmelidir.
4.3 Rezervler ve Rezervin Tespit Yöntemleri
• Açıklama: Ruhsat sahasında aramaya yönelik yapılmış jeolojik prospeksiyon,
jeofizik, jeokimya, yarma, kuyu, galeri, sondaj verilerine dayalı olarak tespit
edilmiş görünür, muhtemel ve mümkün rezerv miktarları, rezerv hesaplama
yöntemi, hesaplamalar, bu yöntem için kullanılmış veriler ile ilgili bilgi yazılmalıdır.
Gaz ve sıvı haldeki madenler için, yapılabilecek üretim miktarı/kapasite
sınırları belirtilmelidir.
• Ve Çevre ile Uyum Planı çerçevesinde yer alan 5.1 ve 5.2 de yer alan Jeoloji
mühendisliği meslek konularını kapsamaktadır.
Slide 22
• TEKNİK ELEMAN MADDESİ
• Zorunlu olarak teknik eleman atama
hükmü jeoloji mühendisi açısından
daha şimdiden işlevsiz bir madde
olarak karşımıza çıkmıştır
Slide 23
Gerek Kanun, gerekse yönetmelik yapım aşamasında üzerinde
titizlikle durduğumuz konuların başında kamu vicdanını derinden
yaralayan maden kazalarının önlenmesine yönelik düzenlemeler
getirilmesiydi.
Söz konusu düzenlemelere atıfta bulunan tek madde ise 31.
maddeydi. Bu maddenin yeniden yapılanması yönündeki
önerilerimiz maalesef kabul edilmemiş, ilgili maddeye teknik
eleman eklenmesi yeterli görülmüştür.
Slide 24
Halbuki maden işletme ve üretimi esnasında ortaya çıkan,
yapısal jeolojik unsurlara (fay, çatlak, klivaj, foliasyon,
kayma yüzeyleri, litolojik kontak düzlemleri,
alterasyon, bindirmeler, tektonizmaya bağlı
bozunmalar, yer değiştirmeler, eklem, kırık ile
Permeabilite, su muhtevası vb.) bağlı olan kaymaçökme ve göçükler jeoloji biliminin aydınlatmasına
muhtaç bir konudur.
Söz konusu riskleri minimize edebilmenin yolu, meslekler
arası koordinasyondan geçmektedir.
Maden kazaları konusunda mühendislik disiplinlerinin bir
arada ve birbirini tamamlayacak şekilde çalışmasının
önemini göstermesi bakımından yakın zamanda Antalya
da yaşanmış ve basına yansımış şu olay oldukça dikkat
çekici sayısız örnekten biridir.
Slide 25
Antalya'nın Döşemealtı ilçesi Çubukbeli mevkiindeki taş (Traverten)
ocağında geçen yıl 12 Şubatta meydana gelen ve iş makinesi
operatörleri Sami Demirtaş ile Mehmet Çevik'in ölümüyle
sonuçlanan göçükle ilgili davada şirket sahibi ile görevli maden
mühendisi 1'er yıl 8'er ayhapis cezasına çarptırıldı.
Sanık Mehmet Kovan'ın avukatı Rıdvan Yıldız, olayda doğa şartları
nedeniyle kaçınılmazlık ve öngörememenin söz konusu olduğunu
savunarak, göçüğe neden olan kaymanın çalışma sahası dışında
gerçekleştiğini, olaydan bir hafta önce ise bölgeye ve Antalya'ya son
23 yılın en yoğun yağışının düştüğünü söyledi.
Yıldız, yoğun yağışın etkisiyle taş-kum ocağı çevresindeki kayalar
arasındaki killi yapının kayganlaştığını, bu kayma sonucu da doğal
afet meydana geldiğini ileri sürerek, müvekkilinin
sırf maden mühendisi olmasının da kusurlu olduğunu
göstermeyeceğini iddia etti.
Antalya 2. Ağır Ceza Mahkemesi, 2 kişinin ölümüne neden olan
göçükle ilgili kararını açıkladı. Hasan Dağıstan ile Mehmet Kovan'ın,
"Tedbirsizlik ve dikkatsiz sonucu birden fazla kişinin ölümüne
sebebiyet vermek" suçlamalarının sabit olduğuna hükmetti ve iki
sanığı suçun işleniş biçimi ve kusur durumuna göre önce 2'şer yıl
hapis cezasına çarptırdı.
Slide 26
Bu bir doğal afet değil Yapısal
jeolojik unsurların tespit
edilememesinden kaynaklanan bir
sonuçtur.
Kazaların azaltılmasına yönelik
düzenleme Gelişmiş ülkelerde
mesela
Batı Avusturalyada şöyle
düzenlenmiştir.
Slide 27
Batı Avustralya Birleştirilmiş Yönetmelikleri
http://www.austlii.edu.au/au/legis/wa/consol_reg/msair1995385/s2.22.html
MADENLERDE İŞGÜVENLİĞİ VE NEZARET YÖNETMELİĞİ 1995 - DÜZENLEME 2.22
2.22 Taşocağı/Mermer Ocağı Sorumlusu Sertifikası
(1) Bu düzenlemede/yönetmelikte aday/başvuru sahibi deyimi, Taşocağı/Mermer Ocağı Sorumlusu Sertifikası
almak için başvuran kişi anlamına gelir.
(2) Kurul, adayın/başvuru sahibinin
(a)
(i) bir Avustralya üniversitesinden Mühendislik Lisans Diploması;
(ii) akredite bir Avustralya teknik eğitim kuruluşundan Madencilik/Maden Mühendisliği ya da Mühendislik
Diploması;
(iii) akredite bir Avustralya Yüksekokul Eğitimi Kuruluşundan Yüzey Madenciliği alanında Önlisans Diploması;
(iv) Jeolojide yada madencilik alanında yada Kurul tarafından uygunluğu kabul edilen Diploma ya da akademik
derece;
(v) Kurulun herhangi bir başvuruda yukarıdaki (i), (ii), (iii) ve (iv) paragraflarında sözü edilen bir
vasıfa/niteliğe eşdeğer gördüğü, bu türden madencilik alanındaki bir vasıf/nitelik sahibi olduğunun;
(b) Düzenleme 2.21 (1)’de tanımlanan ve Kurul tarafından belirlenen, maden yasası konusundaki bilgiyi
gerektiren/ölçen ayrı bir sınavda başarılı olduğunun;
(c) 24+ yaşında olduğunun;
(d) adayın 2 yıldan az olmayan bir dönem boyunca bir taşocağı/mermer ocağı deneyimi olduğunun…
(i) adayın bu paragrafta belirtilen koşulları yerine getirdiğinin;
(ii)….kanıtlanması/belgelenmesi koşulunda ve
(e) düzgün ahlaklı olduğu ve
(f) İlkyardım konusunda yeterli eğitim aldığı
kanısına varırsa, adaya ocak sorumlusu sertifikasını verir.
[28 Şubat 1997 tarihli Resmi Gazete s. 1329-30 ve 29 Şubat 2008 tarihli Resmi Gazete s. 685’te yayınlanan
değişikliklerle]
Slide 28
•
•
Bu belge özetle;
Maden ve Jeoloji mühendisliği alanlarında
eğitim almış, madencilik alanında en az iki yıl
fiili görevde bulunmuş mühendisleri
kapsamaktadır.
Bizde ise bu görev ve yetkinin Jeoloji
Mühendislerine verilmemesi gerektiği iddia
edilmektedir.
Slide 29
• Teknik eleman maddesi yukarıda bahsettiğimiz sorunları
gidermeye yönelik bir düzenleme olmasa da mühendisler arası
koordinasyonlu çalışmayı tesis edecek şekilde uygulanırsa
hedeflenen amaca doğru olumlu bir adım olarak görmek
mümkün olacaktır.
SONUÇ OLARAK
Maden Kanunu ve Maden Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği,
Jeoloji Mühendisliği İşlevi açısından yeterli olmamakla birlikte
önemli ve olumlu gelişim göstermiştir. Ancak bu olumlu
gelişmeyi gölgeleyecek yada işlevsiz hale getirecek hükümlerin
bir kaçına dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Uygulayıcı kurum olan
MİGEM’in yukarıda sıralamış olduğumuz tespitleri dikkate
alarak uygulamalarda titizlik göstermesini umut etmekteyiz.
Slide 30
TEŞEKKÜR
EDERİM
TMMOB
JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI
Aliye YILMAZ GÜLER
28.12.2010
Slide 2
Maden Kanunu ve Maden Faaliyetleri Uygulama
Yönetmeliğinde yer alan
Jeoloji Mühendisliği yetki ve hizmetleri
Slide 3
Jeoloji Mühendisleri Odası olarak; yasa ve yönetmelik
süreçlerinde milyonlarca yılda çeşitli jeolojik olaylar
sonucu oluşan madenin bilimsel ve teknik esaslara
uygun, gelişmiş dünya standartlarına paralel arama,
işletme ve kaynak/rezerv güvenilirliğini önemseyen
yaklaşımımızın yanı sıra düzenlemenin madencilik
sektöründeki sorunlara çözüm üretmesini, kamu/halkın
yararına bir düzenleme olmasını ve kamu vicdanını
derinden yaralayan maden kazalarına çözüm üreten bir
düzenleme olmasını hedefledik.
Tüm bu hedeflerin yasa ve yönetmelikte gerektiği yeri
alabilmesi için gösterdiğimiz yorucu ve zorlu mücadelede
ilke olarak;
ilgili mühendislik disiplinlerinin sadece kendi ihtisas
alanlarında ama birbirini tamamlayacak şekilde
yetkilendirilmesini yani koordinasyonunu önemsedik.
Gelişmiş dünya ülkelerinde bu işin nasıl yapıldığını çeşitli
örneklerle dile getirdik.
Slide 4
Maden Kanununun bütünü içinde mühendislik
yetki ve hizmetleri 3 ana madde de yer alır;
17. Madde (arama dönemi)
24. Madde (işletme projesi)
31. Madde (teknik nezaretçi-teknik eleman-daimi
nezaretçi)
Bu ana maddeler dışında ayrıca kaynak/rezerv raporu
gerektiren durumlar, 29. madde, temdit projesi, terk
raporu gibi hükümlerde mühendislik yetki ve
hizmetleri bulunmaktadır. Bu maddelerin nasıl ve
hangi formatlara göre uygulanacağı yönetmelikte
detaylandırılmıştır.
Slide 5
Jeoloji Mühendisliği yetki ve hizmetlerinin yer aldığı
ana hükümler
Slide 6
Jeoloji Mühendisliği yetki ve hizmetlerinin yer aldığı ana hükümler
Arama dönemine hazırlık evresinde yapılması zorunlu olan;
•
Ön İnceleme Raporu
•
Maden arama projesi
Arama döneminde yapılması zorunlu olan Arama faaliyet raporları
•
Ön arama faaliyet raporu
•
Genel arama faaliyet raporu
•
Detay arama faaliyet raporları
Jeoloji Mühendisi arama öncesi ve arama döneminde yapılması zorunlu
olan bu faaliyet raporlarını hazırlamaya ve imzalamaya yetkilidir.
İşletme projesi
Arama döneminden işletme dönemine geçişte verilmesi zorunlu olan
İşletme Projesinde yer alan; rezerv bilgileri, maden yatağı ile ilgili jeolojik
bilgiler, çevreyle uyum planı çerçevesinde gerekli olan jeolojik bilgiler,
proje ekinde yer alan jeolojik harita ve kesitler jeoloji mühendisliği
yetkisindeki hizmetlerdir.
Teknik Eleman olarak görev yapma yetkisi
En az 15 işçi çalıştıran açık işletmeler ile yer altı üretim yöntemiyle çalışan
işletmelerde jeoloji mühendisi teknik eleman olarak atanabilecek.
Slide 7
MADEN ARAMA DÖNEMİ
Arama döneminin bilimsel ve teknik esaslara dayalı gelişmiş
dünya standartlarına paralel arama yöntemleri ve
raporlandırma usulleriyle jeoloji biliminin yer almış olması
mesleğimiz ve madencilik açısından önemli ve olumlu bir
gelişmedir.
Ancak bu olumlu gelişmenin başkaca hükümlerle
ağırlaştırılması, bu olumluluğu gölgeleyeceği yada işlemez
hale getireceği endişeleri baştan beri üzerinde durduğumuz
önemli bir konudur.
Şöyle ki;
Slide 8
-Teminatın irad kaydedilmesi ve ruhsatın iptali hükmü
Kanun ve yönetmeliğin çoğu maddesinde yer alan bu hüküm
arama maddelerinde de yer alır. Madde 17: “…Faaliyet
raporunun verilmesi zorunludur. Aksi takdirde teminat irad
kaydedilerek ruhsat iptal edilir…”
Ruhsat iptal ediliyorsa teminat neden irad kaydediliyor?
Hüküm caydırıcılıktan ziyade bir fiili aynı anda iki kere
cezalandırma anlamına geliyor ve bu uygulamanın faturası
arama dönemindeki olumlu gelişmelere kesilmiş oluyor.
-Mali yeterlilik tablosu ve minimum harcama tablosu
Sektörün neredeyse yüzde yetmişini oluşturan küçük ve orta
ölçekli madenci açısından zorlaştırıcı ve ağırlaştırılmış bir
hükümdür ve bilinenin aksine arama döneminde yer alan
jeoloji mühendisliği hizmetlerini gölgeleyici niteliğe sahiptir.
Slide 9
MALİ YETERLİLİK TUTARLARI TABLOSU
•
MALİ YETERLİLİK
(TL)
•
II (b)
53.85
•
III
107.7
•
IV
129.24
•
V
53.85
•
VI
215.4
Tabloda yer alan rakamlar diğer bir deyişle Arama Ruhsatı talep
edebilmek için talep sahibinde bulunması gereken asgari
sermaye miktarıdır ve dolayısıyla hüküm değişik gelir
guruplarına karşı ayrımcılık ifade etmektedir. Bu ayrımcı
durumun faturası da yine arama dönemindeki jeoloji bilimi
açısından olumlu gelişmeler üzerinde kalacaktır.
MİNİMUM HARCAMA TABLOSU
Mali Yeterlilik tablosunda belirtilen rakamların, arama dönemleri,
ruhsat grupları ve yüzdelik dilimlerine göre harcama
zorunluluğunu ifade eder.
Zorunlu harcama miktarları tabloda gösterilmiştir.
•
Slide 10
MİNUMUM HARCAMA TABLOSU
ARAM
A
DÖNE
MLERİ
ÖN
ARAMA
DÖNEMİ
GENEL
ARAMA
DÖNEMİ
(1YILLIK)
MİNİMUM
TOPLAM MİNİMUM
MADEN
YATIRIM HARCAM
GRUPLA
TUTARI A ORANI
RI
TL.
(% )
II (b)
III
IV (a)
IV (b)
IV (c)
V
VI
53.85
91.545
91.545
91.545
129.24
53.85
129.24
40
40
40
40
40
40
40
21.54
36.618
36.618
36.618
51.696
21.54
51.696
II (b)
III
V
107.7
107.7
21.54
40
40
43.08
43.08
8.616
40
Slide 11
ARAMA
DÖNEMLERİ
MİNİMUM
TOPLAM
YATIRIM
TUTARI TL.
MİNİMUM
HARCAMA ORANI
(%)
107.7
20
21.54
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
VI
215.4
20
43.08
IV (a)
107.7
20
21.54
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
215.4
20
43.08
107.7
20
21.54
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
VI
215.4
20
43.08
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
IV (a)
107.7
20
21.54
4.YIL
IV (b)
107.7
20
21.54
IV (c)
215.4
20
43.08
VI
215.4
20
43.08
MADEN GRUPLARI
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
1.YIL
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
2.YIL
IV (a)
VI
IV (a)
DETAY ARAMA
DÖNEMİ
3.YIL
Slide 12
Tabloya göre kömür ile yüzlek madeni olan turbanın zorunlu harcama miktarı
aynıdır. IV-b grubu madenlerinden turba (torf) için arama dönemi zorunlu
asgari harcama miktarı şöyledir.
• Ön arama dönemlerinde
36.61 TL
• Genel arama döneminde
64.620 TL
• Detay arama döneminde
86.160 TL
Yani toplam 150 816.61 TL harcamaya mecbur edilmektedir. Asgari olarak bu
miktar harcanmaz ise ruhsat iptal edilip teminat irad kaydedilecektir.
Aynı zamanda bu durum arama projesini yapan jeoloji mühendisinin öngörü,
bulgu, tespit ve hesaplamalarını geçersiz kılacaktır. Bırakınız farklı cins
madeni aynı türden madenin bile arama kriter ve masrafları bir sahadan
diğerine büyük değişiklik arz eder. Bu kriter ve asgari harcama miktarı o
çalışmayı yapan jeoloji mühendisinin bulgularıyla ortaya çıkması gerekir.
Kaldı ki Arama Projesi yatırım planını da anlamsız kılmaktadır. Madde aynen
şöyledir.
MADDE 13 c) Maden arama projesi yatırım tutarı yeterliliği: Maden arama projesinin
yeterli sayılabilmesi için, EK-2’de yer alan ön, genel ve detay arama dönemleri için
belirlenen asgari yatırım tutarından az olmaması zorunludur.
Oysa bir sahanın yatırım tutarı diğerinden oldukça farklı sonuçlar
verebilmektedir ve bu tutarın ne olacağı tamamen o çalışmayı yürüten
jeoloji mühendisinin hesaplamalarıyla ortaya çıkacaktır.
Slide 13
Turba madenine ait bir görüntü
Slide 14
•
•
DİĞER YANDAN MİNİMUM HARCAMA TABLOSU YÜZLEK
MADENLERİNDE OLDUĞU GİBİ MERMER İÇİNDE
UYGULANABİLİRLİĞİ ZORDUR.
MERMERDE ARAMA ÇALIŞMALARI REZERVDEN ZİYADE TEMEL
OLARAK PİYASA ARZ TALEP DENGESİNE GÖRE DEĞİŞEN UYGUN YAPI,
DOKU, RENK VE BLOK VERİMLİLİĞİ OLARAK YAPILMAKTADIR.
Mermer sahaları için harcanması istenen zorunlu miktar:
• ÖN ARAMA DÖNEMİNDE
21 540 TL
• GENEL ARAMA DÖNEMİNDE 43 080 TL
TOPLAM 2 yılda 64 620 TL harcama zorunlu kılınmaktadır. Bu harcama yapılmaz ise
ruhsat iptal edilecektir, hükmü yer almaktadır.
•
MERMERDE ARAMA FAALİYET RAPORU FORMATI
KAYNAK/REZERVDEN ZİYADE JEOLOJİK EVRELERİN YATAKLANMA
ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİ KAPSAMALIDIR.
Yani mermer yataklarında genel sorun yapı, doku, renk başkalaşımları (Tektonik ve
metamorfik etki, hidrotermal, strüktürel başkalaşım, süreksizlikler vb) ve blok
verimliliğidir.
DOLASIYLA BİR ARAMANIN YETERLİLİĞİ MİNİMUM HARCAMA
TABLOSUNDA ZORUNLU OLAN TUTAR DEĞİL, JEOLOJİ MÜHENDİSİNİN
ARAMA PROJESİNDE BELİRLEDİĞİ ASGARİ HARCAMA TUTARI
OLMALIDIR.
Slide 15
mermer sahası
Slide 16
• Arama sürecinde 7.madde izinleri kimi
durumda normal bir arama faaliyetini
yapılamaz hale getirmektedir.
İlgili kurumlarda keyfiliğin önüne
geçecek herhangi bir tedbir yer
almamaktadır.
Slide 17
Maden arama faaliyetleriyle ilgili izin maddeleri şöyledir.
MADDE 113 –(1) Prospeksiyon, jeoloji haritası yapımı, numune alma, jeofizik araştırma gibi kazı işlemi
gerektirmeyen maden arama faaliyetleri için Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilmiş izinlerin alınması
zorunludur.
(2) Sondaj, yarma, galeri gibi kazı işlemi gerektiren maden arama faaliyetleri için işyeri açma ve çalışma
ruhsatı dışındaki gerekli izinler ile ayrıca 17/7/2008 tarihli ve 26939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamına giren arama faaliyetleri için karar alınması gerekir.
(4) Arama ruhsatı düzenlendikten sonra, ruhsat alanının Genel Müdürlük kayıtlarına işlenmiş ve
Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen izne tabi alan haline gelmesi durumunda, bu
alanlarda ilgili kurumdan izin alınarak arama faaliyetleri sürdürülür. İzin alınmadan arama faaliyetinde
bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, faaliyetler durdurulur.
İzinler için müracaat
MADDE 112 –(1) İzin almak için ruhsat sahipleri tarafından gerekli belgelerle ilgili kamu
kurum ve kuruluşuna müracaat edilir. ÇED işlemleri Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından,
diğer izinlere ilişkin işlemler de ilgili Bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca
ÇED sürecinde en geç üç ay içinde bitirilir, denmektedir.
İLGİLİ KURUM TARAFINDAN işlem üç ay içinde BİTİRİLMEZ İSE NE OLUR ?
HERHANGİ BİR YAPTIRIM GETİRİLMEMİŞ. KEYFİ GECİKTİRMELER YADA BÜRAKRATİK
GECİKMELERİN CEZASINI kim çekecektir?
•
ÖN ARAMA DÖNEMİ BİR YILDIR. BİR YILIN SONUNDA MİNİMUM ASGARİ HARCAMA
YAPILMAZ İSE RUHSAT İPTAL EDİLİR.
•
ÇED SÜRECİNDEN SONRA ORMAN İZNİ ALIINMASI ZORUNLULUĞU OLAN ALANLAR İÇİN
DE BİR O KADAR SÜRE GEREKLİDİR. BİRDE BUNA İKLİM ŞARTLARI VE ÇALIŞMA SEZONU
DAHİL EDİLDİĞİNDE ARAMA FAALİYETİ BAŞLAMADAN SONA ERMEKTEDİR.
Bu hüküm özel izne tabi olmayan ve arama yapılmasına engel bulunmayan, normal arama faaliyetlerini
kapsamaktadır.
Slide 18
ÖN İNCELEME RAPORUNDA JEOLOJİ MÜHENDİSİ
YETKİSİNE NE OLDU?
Bilindiği gibi yetkinin somut karşılığı proje ve raporlarda imza
yetkisi demektir. Daha başlangıç aşamasında Ön inceleme
raporunda jeoloji mühendisi imzası aranmaması hem mesleği
önemsiz gören hem de hak ihlali anlamı taşımaktadır.
Ek-form-3
Slide 19
EK FORM-3 DE YER ALAN BİLGİLERİ HERHANGİ BİR RUHSAT SAHİBİ HAZIRLAYIP
İMZALAYABİLMEKTEDİR.
Formda yer alan ilgili maddeler aşağıdaki gibidir.
3.Öncel Çalışmalar: Yararlanılacak her türlü literatür bilgisi ve belgeler bilimsel anlatım
ilkelerine uygun şekilde kaynak gösterilerek ifade edilecektir. Bölgesel jeolojik etütler,
bölgesel jeoloji haritaları gibi mevcut bilgi ve belgeler yer alacaktır. Bu bilgi ve belgeler
kullanılarak, ilk saha incelemesi sonuçları ile jeolojik çıkarsamalar ve öngörülere
dayanarak maden potansiyeli taşıyan hedef saha (müracaat sahası) belirlenecektir.
4.Müracaat Sahasının Bölgesel Jeolojik Konumu ve Genel Jeolojisi: Menderes Masifi,
Kızıldağ Ofiyoliti, Orta Anadolu Gölsel Sedimanter Neojen Havzası, Doğu Karadeniz
Metalojenik Kuşağı gibi sınırları belirli, litolojik, litostratigrafik, tektonik, jeofizik ve
jeodinamik özellikleri ortaya konulmuş havza, kuşak masif gibi kavramlarla tanımlanan
bölgesel jeolojik yapı içerisinde müracaat sahasının yeri ve önemi jenetik olarak ifade
edilmelidir. Eldeki mevcut bilgi ve belgeler ile kısa süreli arazi gözlemlerine ve birkaç
örnek üzerinde yapılan petrografik, mineralojik ve jeokimya sonuçları ışığında
sahanın jeolojisi (stratigrafi, litoloji, tektonik vb.) açıklanmalıdır. Maden
•
•
potansiyeli olasılığı hakkında bilgi veren küçük ölçekli (1/100000, 1/25000 gibi) jeoloji
haritaları ve bu haritalar üzerinde müracaat (hedef) sahasının yeri ve konumu ile eldeki
mevcut bilgi ve belgeler ile kısa süreli arazi gözlemleri açıklanmalıdır.
5.Müracaat Sahasının Seçilme Gerekçesi: Bu Yönetmeliğin “Ön İnceleme Raporu” başlıklı
12 nci maddesinde belirtilen hususlar kapsamında müracaat sahasının seçilme gerekçesi
açıkça ifade edilecektir. Müracaat sahası içinde veya yakın çevresinde yer alan zuhur ve
cevherleşmeler ile varsa eski işletme ya da terk edilmiş maden sahalarına ait yorum ve
değerlendirmeler belirtilecektir.
6.Kaynaklar: Bu raporda kullanılan her türlü bilgi ve belge, kaynaklar dizininde yer
alacaktır.
MÜHENDİS/MÜHENDİSLERİN
İMZASI
Slide 20
Diğer yandan jeoloji mühendisliği uzmanlık/ihtisas
alanı olan rapor ve projelerde hak kazanmış olduğu
imza yetkilerinin yasa ve yönetmelikte doğrudan
formların altında olmayışı uygulayıcı kurum olan
MİGEM’in işini zorlaştırdığı gibi göreceli yorumlara
bağlı değişken uygulamaların doğabileceği endişesini
hissettirmektedir.
Nihayetinde işletme projesinde yer alan jeolojik bilgiler
ve jeoloji mühendisliğinin uzmanlık kapsamında olan
bölümleri çeşitli gerekçelerle başka bir mühendislik
disiplinin imzası yeterli görüldüğü henüz çok yakın bir
tarihtir.
Ek form-10 İŞLETME PROJESİNDE YER ALAN
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ MESLEK ALANI İLE İLGİLİ
BARİZ BİR KAÇ HÜKÜM
Slide 21
İşletme Projesinde yer alan ilgili maddeler
2.5 Rezerv Bilgileri
Açıklama: Bu bölümde arama faaliyetleri sonucunda belirlenen görünür, muhtemel ve
mümkün rezervler alanları, boyutları ve miktarı verilecek üretim kayıpları
belirtilmelidir.
4.1.Maden Yatağı ile İlgili Bilgiler
• Açıklama: Uygun ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiş ve hazırlayan
tarafından imzalanmış jeoloji haritası hazırlanmalıdır. Bu harita, cevherleşme ve
yatağın yan kayaç ilişkilerini yansıtacak bilgileri içermelidir.
• Sahadaki cevherleşmeyi gösteren, arama döneminde yapılmış jeolojik
prospeksiyon, gerektiğinde jeofizik, jeokimya, yarma, kuyu, galeri, sondaj
verilerine dayalı olarak hazırlanmış uygun sayıda kesit hazırlanmalıdır.
• Kaynak, göl ve denizden tuz üretim projelerinde işletmeye konu tuzun oluşum
mekanizması, jeolojik, hidrojeolojik ve jeokimyasal özellikleri belirtilmelidir.
• Maden yatağının diğer özellikleri hakkında bilgi verilmelidir.
4.3 Rezervler ve Rezervin Tespit Yöntemleri
• Açıklama: Ruhsat sahasında aramaya yönelik yapılmış jeolojik prospeksiyon,
jeofizik, jeokimya, yarma, kuyu, galeri, sondaj verilerine dayalı olarak tespit
edilmiş görünür, muhtemel ve mümkün rezerv miktarları, rezerv hesaplama
yöntemi, hesaplamalar, bu yöntem için kullanılmış veriler ile ilgili bilgi yazılmalıdır.
Gaz ve sıvı haldeki madenler için, yapılabilecek üretim miktarı/kapasite
sınırları belirtilmelidir.
• Ve Çevre ile Uyum Planı çerçevesinde yer alan 5.1 ve 5.2 de yer alan Jeoloji
mühendisliği meslek konularını kapsamaktadır.
Slide 22
• TEKNİK ELEMAN MADDESİ
• Zorunlu olarak teknik eleman atama
hükmü jeoloji mühendisi açısından
daha şimdiden işlevsiz bir madde
olarak karşımıza çıkmıştır
Slide 23
Gerek Kanun, gerekse yönetmelik yapım aşamasında üzerinde
titizlikle durduğumuz konuların başında kamu vicdanını derinden
yaralayan maden kazalarının önlenmesine yönelik düzenlemeler
getirilmesiydi.
Söz konusu düzenlemelere atıfta bulunan tek madde ise 31.
maddeydi. Bu maddenin yeniden yapılanması yönündeki
önerilerimiz maalesef kabul edilmemiş, ilgili maddeye teknik
eleman eklenmesi yeterli görülmüştür.
Slide 24
Halbuki maden işletme ve üretimi esnasında ortaya çıkan,
yapısal jeolojik unsurlara (fay, çatlak, klivaj, foliasyon,
kayma yüzeyleri, litolojik kontak düzlemleri,
alterasyon, bindirmeler, tektonizmaya bağlı
bozunmalar, yer değiştirmeler, eklem, kırık ile
Permeabilite, su muhtevası vb.) bağlı olan kaymaçökme ve göçükler jeoloji biliminin aydınlatmasına
muhtaç bir konudur.
Söz konusu riskleri minimize edebilmenin yolu, meslekler
arası koordinasyondan geçmektedir.
Maden kazaları konusunda mühendislik disiplinlerinin bir
arada ve birbirini tamamlayacak şekilde çalışmasının
önemini göstermesi bakımından yakın zamanda Antalya
da yaşanmış ve basına yansımış şu olay oldukça dikkat
çekici sayısız örnekten biridir.
Slide 25
Antalya'nın Döşemealtı ilçesi Çubukbeli mevkiindeki taş (Traverten)
ocağında geçen yıl 12 Şubatta meydana gelen ve iş makinesi
operatörleri Sami Demirtaş ile Mehmet Çevik'in ölümüyle
sonuçlanan göçükle ilgili davada şirket sahibi ile görevli maden
mühendisi 1'er yıl 8'er ayhapis cezasına çarptırıldı.
Sanık Mehmet Kovan'ın avukatı Rıdvan Yıldız, olayda doğa şartları
nedeniyle kaçınılmazlık ve öngörememenin söz konusu olduğunu
savunarak, göçüğe neden olan kaymanın çalışma sahası dışında
gerçekleştiğini, olaydan bir hafta önce ise bölgeye ve Antalya'ya son
23 yılın en yoğun yağışının düştüğünü söyledi.
Yıldız, yoğun yağışın etkisiyle taş-kum ocağı çevresindeki kayalar
arasındaki killi yapının kayganlaştığını, bu kayma sonucu da doğal
afet meydana geldiğini ileri sürerek, müvekkilinin
sırf maden mühendisi olmasının da kusurlu olduğunu
göstermeyeceğini iddia etti.
Antalya 2. Ağır Ceza Mahkemesi, 2 kişinin ölümüne neden olan
göçükle ilgili kararını açıkladı. Hasan Dağıstan ile Mehmet Kovan'ın,
"Tedbirsizlik ve dikkatsiz sonucu birden fazla kişinin ölümüne
sebebiyet vermek" suçlamalarının sabit olduğuna hükmetti ve iki
sanığı suçun işleniş biçimi ve kusur durumuna göre önce 2'şer yıl
hapis cezasına çarptırdı.
Slide 26
Bu bir doğal afet değil Yapısal
jeolojik unsurların tespit
edilememesinden kaynaklanan bir
sonuçtur.
Kazaların azaltılmasına yönelik
düzenleme Gelişmiş ülkelerde
mesela
Batı Avusturalyada şöyle
düzenlenmiştir.
Slide 27
Batı Avustralya Birleştirilmiş Yönetmelikleri
http://www.austlii.edu.au/au/legis/wa/consol_reg/msair1995385/s2.22.html
MADENLERDE İŞGÜVENLİĞİ VE NEZARET YÖNETMELİĞİ 1995 - DÜZENLEME 2.22
2.22 Taşocağı/Mermer Ocağı Sorumlusu Sertifikası
(1) Bu düzenlemede/yönetmelikte aday/başvuru sahibi deyimi, Taşocağı/Mermer Ocağı Sorumlusu Sertifikası
almak için başvuran kişi anlamına gelir.
(2) Kurul, adayın/başvuru sahibinin
(a)
(i) bir Avustralya üniversitesinden Mühendislik Lisans Diploması;
(ii) akredite bir Avustralya teknik eğitim kuruluşundan Madencilik/Maden Mühendisliği ya da Mühendislik
Diploması;
(iii) akredite bir Avustralya Yüksekokul Eğitimi Kuruluşundan Yüzey Madenciliği alanında Önlisans Diploması;
(iv) Jeolojide yada madencilik alanında yada Kurul tarafından uygunluğu kabul edilen Diploma ya da akademik
derece;
(v) Kurulun herhangi bir başvuruda yukarıdaki (i), (ii), (iii) ve (iv) paragraflarında sözü edilen bir
vasıfa/niteliğe eşdeğer gördüğü, bu türden madencilik alanındaki bir vasıf/nitelik sahibi olduğunun;
(b) Düzenleme 2.21 (1)’de tanımlanan ve Kurul tarafından belirlenen, maden yasası konusundaki bilgiyi
gerektiren/ölçen ayrı bir sınavda başarılı olduğunun;
(c) 24+ yaşında olduğunun;
(d) adayın 2 yıldan az olmayan bir dönem boyunca bir taşocağı/mermer ocağı deneyimi olduğunun…
(i) adayın bu paragrafta belirtilen koşulları yerine getirdiğinin;
(ii)….kanıtlanması/belgelenmesi koşulunda ve
(e) düzgün ahlaklı olduğu ve
(f) İlkyardım konusunda yeterli eğitim aldığı
kanısına varırsa, adaya ocak sorumlusu sertifikasını verir.
[28 Şubat 1997 tarihli Resmi Gazete s. 1329-30 ve 29 Şubat 2008 tarihli Resmi Gazete s. 685’te yayınlanan
değişikliklerle]
Slide 28
•
•
Bu belge özetle;
Maden ve Jeoloji mühendisliği alanlarında
eğitim almış, madencilik alanında en az iki yıl
fiili görevde bulunmuş mühendisleri
kapsamaktadır.
Bizde ise bu görev ve yetkinin Jeoloji
Mühendislerine verilmemesi gerektiği iddia
edilmektedir.
Slide 29
• Teknik eleman maddesi yukarıda bahsettiğimiz sorunları
gidermeye yönelik bir düzenleme olmasa da mühendisler arası
koordinasyonlu çalışmayı tesis edecek şekilde uygulanırsa
hedeflenen amaca doğru olumlu bir adım olarak görmek
mümkün olacaktır.
SONUÇ OLARAK
Maden Kanunu ve Maden Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği,
Jeoloji Mühendisliği İşlevi açısından yeterli olmamakla birlikte
önemli ve olumlu gelişim göstermiştir. Ancak bu olumlu
gelişmeyi gölgeleyecek yada işlevsiz hale getirecek hükümlerin
bir kaçına dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Uygulayıcı kurum olan
MİGEM’in yukarıda sıralamış olduğumuz tespitleri dikkate
alarak uygulamalarda titizlik göstermesini umut etmekteyiz.
Slide 30
TEŞEKKÜR
EDERİM