Transcript Typy wybrzeży morskich
Slide 1
Typy wybrzeży morskich
Slide 2
Typy wybrzeży morskich:
1. Wybrzeża wynurzone
2. Wybrzeża zanurzone
3. Wybrzeża biogeniczne
Slide 3
1. Wybrzeża wynurzone
– mierzejowe – osady przenoszone są za pomocą fal i prądów
przybrzeżnych w jednym kierunku, piasek osadza się tworząc
półwyspy (kosy, mierzeje) w miejscach, gdzie długie wybrzeże
z wałem plażowym skręca w kierunku zatoki, wskutek akumulacji
osadów następuje odcięcie zalewu od morza, tworzy się jezioro
przybrzeżne.
Zalew Wiślany
Slide 4
1. Wybrzeża wynurzone
– lagunowe – w przypadku, gdy linia brzegowa wybrzeży płaskich
jest wyrównana przy współudziale prądów przybrzeżnych i pływów,
odpowiednikiem mierzei jest lido, a zalewu laguna. Takie wybrzeże
można znaleźć m.in. w Zatoce Weneckiej.
Slide 5
1. Wybrzeża wynurzone
– deltowe – wybrzeże
deltowe, które powstaje dzięki
akumulacyjnej działalności
rzeki.
delta Missisipi
Slide 6
2. Wybrzeża zanurzone
– klifowe – wysoki brzeg jest atakowany przez falę przyboju, która
jest szczególnie silna w trakcie sztormów. Fala ta uderza
o
brzeg i powoduje jego podcinanie u podstawy. Zachodzi proces
abrazji, który tworzy klif (falezę), czyli stromy brzeg. Dolna część
klifu to nisza abrazyjna, która jest podcinana przez falę. Prowadzi
to do tzw. „cofania się brzegu”. Teren, który niegdyś zajmował
brzeg, to obecnie platforma abrazyjna. Materiał z niszczonego
brzegu akumulowany jest zaś na platformie akumulacyjnej.
Slide 7
Slide 8
Klif Moher (Irlandia)
Slide 9
2. Wybrzeża zanurzone
– riasowe – powstaje w miejscu, gdzie góry ułożone są skośnie do
brzegu. W wyniku zatopienia dawnych dolin rzecznych, które stają
się zatokami wcinającymi się głęboko w ląd, szczytowe partie gór
stają się wysepkami lub półwyspami. Takie wybrzeże znaleźć można
m.in. w północnej Hiszpanii, na wybrzeżu bretońskim,
w południowo-zachodniej Irlandii.
Wybrzeże riasowe
(Hiszpania – Galicja)
Slide 10
2. Wybrzeża zanurzone
– dalmatyńskie – powstaje, gdy zostają zalane góry leżące równolegle
do linii brzegowej. Pasma górskie tworzą ciągi wysp lub półwyspów
równoległych do brzegu, a zalane doliny długie kanały i zatoki. Tego
typu wybrzeże występuje w Dalmacji.
Kornati
(Dalmacja)
Slide 11
2. Wybrzeża zanurzone
– fiordowe – powstaje w wyniku zalania U-kształtnych dolin
polodowcowych. Fiordy wcinają się głęboko w ląd, nawet do 200 km.
Tego typu wybrzeża charakterystyczne są dla Norwegii, Spitsbergenu.
Norwegia
Slide 12
2. Wybrzeża zanurzone
– szerowe (szkierowe) – powstaje w wyniku zatopienia nizinnych
terenów z licznymi obniżeniami i barańcami, które tworzą tysiące
skalistych wysepek. Tego typu wybrzeże występuje w okolicach
Sztokholmu (Szwecja), w rejonie Turku (Finlandia).
– limanowe – powstało tam, gdzie morze zatopiło ujścia rzek
rozcinających głębokimi jarami krainę o budowie płytowej. Tego typu
wybrzeże występuje na wybrzeżu Morza Czarnego w okolicach Odessy.
Slide 13
2. Wybrzeża zanurzone
– estuariowe – powstaje w strefie pływów, gdzie morze zabiera
materiał niesiony przez rzeki, niszczy i rozszerza ujście, nadając mu
kształt lejka (estuarium).
estuarium Rio de la Plata
Slide 14
3. Wybrzeża biogeniczne
– namorzynowe (mangrowe) – tworzy się ono w strefie
równikowej na płytkich i silnie zabagnionych odcinkach stref
przybrzeżnej i nadbrzeżnej. Lasy i zarośla namorzynowe wkraczają na
obszar dna odsłaniany w czasie odpływu, osłaniają brzeg przed
niszczącą działalnością fal, a wśród korzeni gromadzą się osady.
Slide 15
3. Wybrzeża biogeniczne
– koralowe – w strefie przybrzeżnej, gdzie wody maja temperaturę
w granicach 18 – 35°C i zasolenie od 2,7 do 4% są korzystne warunki
do rozwoju koralowców. Rafy tworzą niekiedy bariery w pewnym
oddaleniu od brzegu. Chronią wtedy brzeg, gdyż to na nich skupia się
energia fal. Rafy występują w strefie międzyzwrotnikowej m.in. na
wybrzeżach Australii, atole wokół wysp Pacyfiku, w basenie Morza
Karaibskiego, Morza Czerwonego.
Wielka Rafa Koralowa
Slide 16
Literatura:
1. Makowska D., 1998, Ziemia, WSiP, Warszawa
2.Podgórski Z., Marszelewski W., Becmer K., 2002, Geografia
część 1, Zarys wiedzy o Ziemi, WSiP, Warszawa
Źródła zdjęć i ilustracji
1. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Wybrze%C5%BCe_Zatoki_Puckiej.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Zalew_wislany.jpg
4. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Laguna_Grande.jpg
5. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Mississippi_delta_from_space.jpg
7. rysunek własny
8. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Ireland_cliffs_of_moher1.jpg
9. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:1550-Ria_entrada.JPG
10. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Kornati.jpg
11.http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Fjord1.JPG
13. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:River_Plate.png
14. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Mangroves.jpg
15. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GreatBarrierReef-EO.JPG/300pxGreatBarrierReef-EO.JPG
Typy wybrzeży morskich
Slide 2
Typy wybrzeży morskich:
1. Wybrzeża wynurzone
2. Wybrzeża zanurzone
3. Wybrzeża biogeniczne
Slide 3
1. Wybrzeża wynurzone
– mierzejowe – osady przenoszone są za pomocą fal i prądów
przybrzeżnych w jednym kierunku, piasek osadza się tworząc
półwyspy (kosy, mierzeje) w miejscach, gdzie długie wybrzeże
z wałem plażowym skręca w kierunku zatoki, wskutek akumulacji
osadów następuje odcięcie zalewu od morza, tworzy się jezioro
przybrzeżne.
Zalew Wiślany
Slide 4
1. Wybrzeża wynurzone
– lagunowe – w przypadku, gdy linia brzegowa wybrzeży płaskich
jest wyrównana przy współudziale prądów przybrzeżnych i pływów,
odpowiednikiem mierzei jest lido, a zalewu laguna. Takie wybrzeże
można znaleźć m.in. w Zatoce Weneckiej.
Slide 5
1. Wybrzeża wynurzone
– deltowe – wybrzeże
deltowe, które powstaje dzięki
akumulacyjnej działalności
rzeki.
delta Missisipi
Slide 6
2. Wybrzeża zanurzone
– klifowe – wysoki brzeg jest atakowany przez falę przyboju, która
jest szczególnie silna w trakcie sztormów. Fala ta uderza
o
brzeg i powoduje jego podcinanie u podstawy. Zachodzi proces
abrazji, który tworzy klif (falezę), czyli stromy brzeg. Dolna część
klifu to nisza abrazyjna, która jest podcinana przez falę. Prowadzi
to do tzw. „cofania się brzegu”. Teren, który niegdyś zajmował
brzeg, to obecnie platforma abrazyjna. Materiał z niszczonego
brzegu akumulowany jest zaś na platformie akumulacyjnej.
Slide 7
Slide 8
Klif Moher (Irlandia)
Slide 9
2. Wybrzeża zanurzone
– riasowe – powstaje w miejscu, gdzie góry ułożone są skośnie do
brzegu. W wyniku zatopienia dawnych dolin rzecznych, które stają
się zatokami wcinającymi się głęboko w ląd, szczytowe partie gór
stają się wysepkami lub półwyspami. Takie wybrzeże znaleźć można
m.in. w północnej Hiszpanii, na wybrzeżu bretońskim,
w południowo-zachodniej Irlandii.
Wybrzeże riasowe
(Hiszpania – Galicja)
Slide 10
2. Wybrzeża zanurzone
– dalmatyńskie – powstaje, gdy zostają zalane góry leżące równolegle
do linii brzegowej. Pasma górskie tworzą ciągi wysp lub półwyspów
równoległych do brzegu, a zalane doliny długie kanały i zatoki. Tego
typu wybrzeże występuje w Dalmacji.
Kornati
(Dalmacja)
Slide 11
2. Wybrzeża zanurzone
– fiordowe – powstaje w wyniku zalania U-kształtnych dolin
polodowcowych. Fiordy wcinają się głęboko w ląd, nawet do 200 km.
Tego typu wybrzeża charakterystyczne są dla Norwegii, Spitsbergenu.
Norwegia
Slide 12
2. Wybrzeża zanurzone
– szerowe (szkierowe) – powstaje w wyniku zatopienia nizinnych
terenów z licznymi obniżeniami i barańcami, które tworzą tysiące
skalistych wysepek. Tego typu wybrzeże występuje w okolicach
Sztokholmu (Szwecja), w rejonie Turku (Finlandia).
– limanowe – powstało tam, gdzie morze zatopiło ujścia rzek
rozcinających głębokimi jarami krainę o budowie płytowej. Tego typu
wybrzeże występuje na wybrzeżu Morza Czarnego w okolicach Odessy.
Slide 13
2. Wybrzeża zanurzone
– estuariowe – powstaje w strefie pływów, gdzie morze zabiera
materiał niesiony przez rzeki, niszczy i rozszerza ujście, nadając mu
kształt lejka (estuarium).
estuarium Rio de la Plata
Slide 14
3. Wybrzeża biogeniczne
– namorzynowe (mangrowe) – tworzy się ono w strefie
równikowej na płytkich i silnie zabagnionych odcinkach stref
przybrzeżnej i nadbrzeżnej. Lasy i zarośla namorzynowe wkraczają na
obszar dna odsłaniany w czasie odpływu, osłaniają brzeg przed
niszczącą działalnością fal, a wśród korzeni gromadzą się osady.
Slide 15
3. Wybrzeża biogeniczne
– koralowe – w strefie przybrzeżnej, gdzie wody maja temperaturę
w granicach 18 – 35°C i zasolenie od 2,7 do 4% są korzystne warunki
do rozwoju koralowców. Rafy tworzą niekiedy bariery w pewnym
oddaleniu od brzegu. Chronią wtedy brzeg, gdyż to na nich skupia się
energia fal. Rafy występują w strefie międzyzwrotnikowej m.in. na
wybrzeżach Australii, atole wokół wysp Pacyfiku, w basenie Morza
Karaibskiego, Morza Czerwonego.
Wielka Rafa Koralowa
Slide 16
Literatura:
1. Makowska D., 1998, Ziemia, WSiP, Warszawa
2.Podgórski Z., Marszelewski W., Becmer K., 2002, Geografia
część 1, Zarys wiedzy o Ziemi, WSiP, Warszawa
Źródła zdjęć i ilustracji
1. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Wybrze%C5%BCe_Zatoki_Puckiej.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Zalew_wislany.jpg
4. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Laguna_Grande.jpg
5. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Mississippi_delta_from_space.jpg
7. rysunek własny
8. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Ireland_cliffs_of_moher1.jpg
9. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:1550-Ria_entrada.JPG
10. http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Kornati.jpg
11.http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Fjord1.JPG
13. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:River_Plate.png
14. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Mangroves.jpg
15. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GreatBarrierReef-EO.JPG/300pxGreatBarrierReef-EO.JPG