Transcript Kliknij tutaj
Slide 1
Zwierzęta Leśne
Slide 2
Niedźwiedź brunatny uchodzi za
najpotężniejszego drapieżnika
lądowego. Ten potężny
mieszkaniec trudno dostępnych
nizinnych i górskich lasów osiąga
wagę do 450 kg i długość ciała
do około 2,9 m.
Niedźwiedź brunatny jest
zwierzęciem wszystkożernym.
Odżywia się jagodami, grzybami,
wszelkimi owocami, cebulkami ,
nasionami (żołędzie, buczyna,
orzechy),i pędami roślin.
Zjada również owady, łowi ryby,
poluje na mniejsze i większe
ssaki, m.in. jelenie, nie gardzi
także padliną. Zwierzęta
gospodarskie atakuje rzadko.
Unika ludzi, przypadki
zaatakowania człowieka przez
niedźwiedzia brunatnego są
niezwykle rzadkie,
spowodowane zazwyczaj
nieostrożnym zachowaniem
ludzi (dokarmianie niedźwiedzi
przez turystów, lekkomyślne
zbliżanie się do młodych
niedźwiedzi).
Niedźwiedź
brunatny
Slide 3
Zimę spędza w zacisznym miejscu
zwanym gawrą, w wykrotach
i jamach, pod stosami gałęzi,
zapadając w sen. W czasie snu
zimowego niedźwiedzie brunatne
nie odżywiają się. Długość snu
związana jest również z wielkością
zapasów tłuszczu zgromadzonych
przez niedźwiedzia brunatnego
podczas intensywnego żerowania
jesienią.
W tym ciężkim dla organizmu
okresie samice rodzą 1-5 bardzo
niedołężnych młodych.
Młodymi opiekuje się
niedźwiedzica przez okres 1-3 lat.
Niedźwiedzie brunatne żyją około
40 lat.
W Polsce są zwierzętami objętymi
pełną ochroną.
Slide 4
Borsuk jest silnej budowy. Głowę ma
trochę nieproporcjonalną w stosunku do
ciała - małą, długą i wąską, oczy i uszy
małe, szyję grubą, nogi krótkie, mocne,
dostosowane do kopania nor. Szczecina
borsuka jest siwopopielata z domieszką
czarnego, długa, błyszcząca. Głowa
prawie biała z czarnymi pasmami po
bokach. Ogon krótki (kita) zakończony
kiścią, łapy zakończone pięcioma
palcami i długimi pazurami.
Borsuk występuje w całym kraju,
w szczególności lasy mieszane i liściaste
z bogatym podszytem, otoczone
urodzajnymi polami. Chętnie w pobliżu
wody. Borsuk żyje samotnie, tzn. każda
sztuka oddzielnie. Z innymi zwierzętami
pozostaje w zgodnym współżyciu.
Borsuk jest wszystkożerny. Główne jego
pożywienie to korzonki, grzyby, jagody,
bukiew, żołędzie, spadłe owoce, ślimaki,
dżdżownice oraz wszelkiego rodzaju
owady i ich larwy, myszy, krety, żaby,
węże (w tym i żmiję zygzakowatą). Zjada
także młode króliki, zające, ptaki i jaja
ptasie, , nie gardzi także padliną. Żeruje
tylko w nocy, zapuszczając się daleko od
swej nory. Porusza się powoli i ociężale,
dlatego właśnie na ogół dla zdrowej
zwierzyny nie przedstawia żadnego
niebezpieczeństwa.
Borsuk
Slide 5
Borsuk prowadzi życie nocne, dzień
przesiaduje w norze, a właściwie
w komorze nory. Nora jest bardzo
czysta w odróżnieniu od nory lisiej.
To zamiłowanie do czystości zmusza
niejednokrotnie borsuka do
opuszczenia swej nory na skutek
wprowadzenia się do niej lisa.
Wszystkie nieczystości z nory wyrzuca
na zewnątrz, a swoje odchody
zakopuje w pobliżu nory w małych
dołkach, gdzie potem żyją chrząszcze,
które chętnie zjada.
Z nastaniem mrozów borsuk zasypia
w norze. Zimowy sen borsuka nie trwa
jednak jednostajnie, gdyż w dniach
ocieplenia, a czasem nawet w czasie
mrozów, budzi się i wychodzi z nory,
by zaspokoić pragnienie lub coś złowić.
W czasie zimowego snu borsuk żyje
nagromadzonym w organizmie
tłuszczem i przez to traci dużo na
wadze (do 7 kg).
Młode żywią się początkowo tylko
mlekiem matki, potem matka znosi im
już właściwy żer, a następnie wychodzą
nawet w ciągu dnia w pobliże swej
nory w poszukiwaniu żeru i dla zabawy
w słońcu. W ciągu paru miesięcy
stopniowo przechodzą na nocne życie
i opuszczają norę matki.
Slide 6
Bardzo młode borsuki chowane przez człowieka są bardzo ufne i łatwo się
przywiązują, tymczasem złapane osobniki starsze, nie dają się oswoić w żaden
sposób. Borsuk żyje od 10-12, a nawet 15 lat, ma bardzo cenne futro, a przede
wszystkim długie włosy z jego ogona służą do wyrobu doskonałych pędzli.
Ze względu na swój skryty tryb życia, oraz niechęć do wszystkiego co zakłóca spokój,
borsuk pozostaje w naszym kraju zwierzęciem spotykanym rzadko. Niestety
zmotoryzowani turyści sprawiają że coraz mniej jest miejsc, gdzie borsuk może
odnaleźć potrzebny spokój, a nocny tryb życia i nawyki żywieniowe sprawiają,
iż niestety wiele z tych pięknych i ciekawych zwierząt ginie na drogach naszego kraju.
Slide 7
Lis jest najpospolitszym drapieżnikiem
w naszym kraju, należy do rodziny
psów. Nogi ma cienkie, krótkie, tułów
długi, ogon (kita) ma długi i puszysty,
pysk długi i wąski, oczy skośne, uszy
krótkie stojące na boki. Futro lisa jest
kasztanowo brązowe lub kasztanowo
żółte. Dolna część pyszczka,
podbrzusze, wewnętrzna strona nóg biała, a koniec ogona - biały lub czarny.
Lisy żyją zarówno w lesie, jak i w polu.
W lesie lisy obierają miejsce suche
(wzniesienia), nawet piaszczyste,
zarośnięte gęsto krzewami
i młodnikami. W polu mają ostoję
w krzakach i zaroślach lub jarach dziko
zarosłych, czasem nawet w zbożu lub
na odsłoniętych wzgórzach.
W miejscach swoich ostoi lisy kopią
rozległe nory. Nora ma wiele bocznych
korytarzy. Lisy mają zwykle kilka nor,
przy czym jedna stanowi ich stałą
siedzibę, a inne dają im tylko chwilowe
schronienie w niebezpieczeństwie lub
w czasie niepogody. Lis jest leniwy
w kopaniu nor i dlatego często korzysta
z nor borsuczych, a nawet zamieszkuje
z nim razem (czasami wypędza
borsuka).
Lis
Slide 8
W norze siedzi tylko wtedy, gdy
wypoczywa oraz podczas deszczu,
silnego i mroźnego wiatru, zawiei
śnieżnej, opadania liści w jesieni,
letnich upałówss. Chroni się także do
niej wyczuwając nadejście burzy, w
razie niebezpieczeństwa lub będąc
niepokojony przez zbieraczy grzybów i
jagód. W pogodny dzień lis wypoczywa
na powierzchni ziemi, wśród krzaków,
wysokich traw lub kamionek.
Lis jest mięsożerny. Główne jego
pożywienie stanowią myszy, ale zjada
także żaby, jaszczurki, ryby, raki, ptaki,
jaja ptasie, króliki, zające, a nawet
koźlaka. Nie gardzi również padliną.
Ponadto zjada jagody i owoce (gruszki,
jabłka) oraz ślimaki, dżdżownice i larwy
chrząszczy. W pobliżu osad ludzkich
odwiedza regularnie śmietniki i
wysypiska. W okresie obfitości
pokarmowej zbiera zapasy, które
zagrzebuje w ziemi.
Slide 9
Lis pełni w lesie funkcje sanitarne (sanitariusz). Spośród zwierzyny łownej
chwyta bowiem przede wszystkim sztuki chore i słabe. Lisica w okresie karmienia
młodych wyrządza duże szkody wśród zdrowej zwierzyny, głównie młodzieży. Lis żeruje
zasadniczo w nocy. Jeżeli jednak nie spodziewa się niebezpieczeństwa, to rozpoczyna
polowanie nawet już od południa lub nieco wcześniej. Największe szkody robią lisy
w lecie, kiedy to stare muszą dostarczać żeru młodym. Wtedy zakradają się nawet do
zabudowań gospodarczych, aby zdobyć drób lub złapać oddaloną od zabudowań kurę
itp. Podstawę pokarmu lisa stanowią gryzonie wyrządzające poważne szkody
w gospodarce rolnej i leśnej. Sprzyja on przeto utrzymaniu równowagi biologicznej
w ekosystemach. Zjadając padlinę spełnia rolę sanitarną w łowisku, a odławiając
zwierzęta chore zapobiega rozszerzaniu się chorób. Krzywdząca opinia o jego
szkodliwości w łowisku wskutek zjadania drobnej zwierzyny nie znajduje
potwierdzenia w badaniach naukowych.
Szczenięta rodzą się ślepe i dopiero po 14 dniach otwierają oczy. Suka jest
bardzo troskliwą matką i przez pierwsze dni po oszczenieniu się wcale nie wychodzi
z nory. Potem wychodzi tylko późnym wieczorem dla zdobycia żeru. Pies jest dbałym
ojcem i znosi młodym żer. Młode początkowo żywią się tylko mlekiem matki,
następnie matka znosi im myszy, ptactwo i drobną zwierzynę, ucząc je jeść mięso.
Przynosząc zaś często żywą jeszcze zdobycz, uczy je polowania.Latem liszka razem
z młodymi przenosi się z nory w pole, głównie w zboża albo trzciny i zarośla, i tam
zaprawia je w samodzielnym zdobywaniu pożywienia.
Lis żyje do 15 lat.
Slide 10
Dzik jest podobny do świni domowej,
różnią go jednak od niej: gwizd ( ryj) ma
długi, słuchy stojące, mocno obrośnięte,
ogon prosty, nie skręcony jak u świni
domowej, zakończony chwostem
(pędzlem).Skóra dzika pokryta jest długą
szczeciną oraz gęstą, krótką sierścią
wełnistą. Nogi dzika mają czarne racice
oraz z tyłu raciczki. Warchlak ma suknię
jasną, żółto rudą w ciemne pasy do 5 - 6
miesiąca życia.
Dziki są zwierzyną leśną, chociaż
nierzadko przebywają czasowo poza
lasem. Najodpowiedniejsze warunki dla
dzików stwarzają większe lasy liściaste
(dąb, buk), mieszane lub iglaste.
Mokradła, bagna i podmokłe łąki są
ulubione przez dziki.
Dzik jest głównie roślinożercą. Głównym
pożywieniem dzika są trawy, zioła,
krzewy, liście, korzenie, owoce leśne
(żołędzie i bukiew), jagody, grzyby, oraz
żyjące w ściółce leśnej wszelkiego rodzaju
robaki, larwy i chrząszcze. Ponadto dzik
zjada ślimaki, jaja ptasie, myszy, gniazda
trzmieli, młode ptactwo i mniejszą
zwierzynę, którą uda mu się złowić oraz
padlinę. Najbardziej ulubione są żołędzie,
bukiew i ziemniaki. Dzik z braku
dostatecznej karmy w lesie oraz dla
zmiany swego żeru wychodzi chętnie na
pola i tutaj zjada kartofle, buraki, rzepę,
marchew, zboża oraz wszelkie rośliny
strączkowe.
Dzik
Slide 11
Locha prosi się w gęstwinie leśnej
w barłogu dobrze wyścielonym
mchem, liśćmi i gałązkami drzew
iglastych. Locha dba o warchlaki
i rzadko od nich oddala się, a w razie
niebezpieczeństwa broni ich zaciekle.
Początkowo przez 2 tygodnie
przebywają one stale w barłogu,
a potem biegają już za matką. W tym
okresie często kilka loch z warchlakami
łączy się w jedną watahę. Locha
żerując z warchlakami, jeśli wyczuje
niebezpieczeństwo, daje warchlakom
sygnał głosem ("wuf"), po którym
warchlaki przywarowują w trawie lub
zbożu, a kiedy niebezpieczeństwo
minie, locha takim samym sygnałem
odwołuje stan zagrożenia. Locha
w razie pisku warchlaka nie obawia się
zaatakować myśliwego.
Dziki mają nieprzyjaciela przede
wszystkim w wilkach, które skutecznie
mogą atakować pojedyncze, młode
sztuki, natomiast wataha potrafi się
obronić. Lisy atakują tylko małe
warchlaki i to zbłąkane lub odbite od
stada.
Dziki dożywają wieku 15 lat.
Slide 12
Dziki są zwierzyną gromadną, żyją w watahach, którym przewodzi
stara locha. W zimie dziki tworzą większe watahy, bo łatwiej im przetrwać,
gdyż starsze i mocniejsze sztuki przeorują śnieg i dokopują się do karmy,
a z tego korzystają lochy i warchlaki. Stare dziki - odyńce i samury - żyją
pojedynczo. Dziki żerują w nocy. W dzień pozostający swoich barłogach, które
robią sobie w gęstwinach leśnych lub w szuwarach w miejscach podmokłych.
Nad wieczorem podnoszą się z barłogu i idą na żer lub do kąpielisk, aby tam
wytarzać się w błocie, by pozbyć się pasożytów i dla ochłody. Następnie
wycierają się o drzewa najczęściej iglaste, gdyż w ten sposób uzyskując mocny
pancerz na skórze.
Dzik ma wyjątkowo dobry węch. Potrafi zwietrzyć człowieka nawet
na dużą odległość (500 m). Dziki mają również bardzo dobry słuch. Wszelki
hałas powodowany pęknięciem gałązek, trzeszczeniem śniegu, klapaniem
cholew butów lub szum tarcia odzieży może spłoszyć dziki nawet z daleka.
Najsłabszy ze zmysłów dzika to jego wzrok. Dzik nie rozpoznaje człowieka
nawet z niedalekiej odległości, natomiast zauważa wszelki ruch nóg, rąk lub
broni. Także i ten zmysł, choć słaby, myśliwemu nie sprzyja.
Na odyńce poluje się cały rok, zaś na lochy w okresie jesieni i na początku
zimy, a więc wtedy, kiedy warchlaki są odchowane.
Slide 13
W budowie zająca charakterystyczną
rzeczą jest to, że ma on znacznie dłuższe
nogi (skoki) tylne niż przednie, oczy
osadzone całkowicie na bokach oraz uszy
dłuższe od głowy. Skóra zająca pokryta
jest kożuchem (turzycą), który ma włos
w zimie dłuższy i gęsty, w lecie zaś krótszy
i bardziej rzadki. Maksymalny wiek zająca
8-10 lat.
Zając jest najpospolitszą u nas w kraju
zwierzyną i można go spotkać zarówno
w polu, jak i w lesie, na równinie
i w górach. Zając przebywa najchętniej na
polach żyznych, nie podmokłych,
przeplatanych łąkami, laskami i krzakami.
Zające nie lubią terenów bagiennych,
a nawet podmokłych. Ilościowy stan
zajęcy zależny jest od ilości szkodników,
takich jak drapieżniki skrzydlate, lisy oraz
wałęsające się po polach psy i koty,
a przede wszystkim od ochrony przed
kłusownictwem,
Młode zające rodzą się dobrze
wyrośnięte, owłosione i z otwartymi
oczami. Żywią się przez okres 2-3 tygodni
mlekiem matki. Matka nie troszczy się
zbytnio o swoje maleństwa. Bardzo
wcześnie pozostawia je same, przychodzi
tylko je karmić. Po tym czasie całkowicie
przestaje opiekować się nimi. Młode do
czasu wyrośnięcia żyją razem, a potem
rozłączają się, nie odchodzą jednak
zbytnio od miejsca urodzenia.
Zając
Slide 14
Zając jest roślinożerny, żywi się trawą,
koniczyną, burakami, marchwią, ziemniakami,
kapustą, rzepakiem, seradelą i oziminami
zbóż. Pietruszka, kapusta i buraki stanowią
największy jego przysmak. W zimie, kiedy pola
pokryte są grubą warstwą śniegu lub cienkim,
ale zlodowaciałym śniegiem, zające zachodzą
w nocy do ogrodów i tam obgryzają głąby
kapusty i korę z drzew owocowych, pączki
drzew i krzewów. Zające przebywające w lesie
żywią się roślinnością leśną, między innymi
ziołami, pączkami drzew liściastych, miękką,
soczystą korą, owocami drzew i krzewów,
np. żołędziami, żarnowcem itp. Zające żerują
nad wieczorem i wczesnym rankiem, a czasami
również w nocy; w dzień wypoczywają w
kotlinach.
Zając w czasie dnia (w nocy bowiem żeruje),
pragnąc ukryć się przed nieprzyjaciółmi, zalega
w kotlinach, których ma kilka na swoim
terenie. W okresie letnim zając przygotowuje
sobie kotlinę bez trudności, ale w zimie, kiedy
ziemia jest zmarznięta i wykopać jej nie może,
musi korzystać z naturalnych osłon i
wyszukiwać odpowiednie miejsca w
oziminach, w wysokich trawach, szkółkach,
torfowiskach lub kopczyskach. W kotlinie zając
zwraca głowę w tym kierunku, skąd wieje
wiatr, pragnąc słuchem lub wzrokiem
uchwycić pierwsze oznaki niebezpieczeństwa.
Slide 15
W pogodne i słoneczne dni zające siedzą w płytkich kotlinach lub
całkiem na wierzchu. W lesie zające występują raczej na pobrzeżach, do głębi
zachodzą tylko w silne mrozy. Zające żyją pojedynczo. Zając ma nadzwyczaj dobry
słuch i w zimie przy zmarzniętej ziemi potrafi już z bardzo daleka usłyszeć stąpanie
myśliwego. Wzrok ma raczej słaby, ale wszelki ruch dostrzeże nawet z dużej
odległości np. nieruchomo stojącego myśliwego na tle drzew nie zauważy,
ale najdrobniejszy ruch stojącego nie ujdzie jego uwagi.
Zając, mimo że przebywa na suchych terenach, wody się nie boi. Jeżeli
zachodzi potrzeba, potrafi przepłynąć rzekę wpław lub przejść po kruchym
i łamliwym lodzie. Potrafi także przeskoczyć przeszkodę, np. rów.
Na zające poluje się w okresie jesienno-zimowym.
Slide 16
Wiewiórka jest zwierzęciem bardzo
charakterystycznym. Ma dość smukłą i zgrabna
sylwetkę, w której zwraca uwagę długi (nieraz
równy długości ciała) ogon. Grzbiet ubarwiony
ma na kolor od rudego do ciemnobrązowego,
spód ciała jest biały, uszy zimą z długimi
pędzelkami włosów; kończyny tylne dłuższe
i silniejsze od przednich, które są bardzo
chwytne i służą do przytrzymywania pokarmu
podczas jedzenia.
Zamieszkuje lasy liściaste, mieszane i iglaste,
parki, ogrody. Prowadzi nadrzewny, aktywny
tryb życia dniem; bardzo zręcznie wspina się
i skacze; najczęściej żyje pojedynczo; gniazda
buduje z chrustu w rozwidleniach gałęzi,
czasami w dziuplach drzew lub w gniazdach
gawronich. Zapasy żywności gromadzi
w dziuplach lub zakopuje w ziemi; nie zapada
w sen zimowy. W parkach bardzo często można
znaleźć osobniki bardzo ufne człowiekowi
i podchodzące do ręki po pokarm.
Jej pokarm stanowią nasiona drzew, orzechy,
jagody, grzyby, kora, pąki, pędy, ale także
i owady, jaja ptasie, pisklęta. Na okres zimowy
gromadzi zapasy pokarmu w dziuplach
i zagłębieniach kory. Istnieją obserwacje
suszenia przez wiewiórki grzybów na gałązkach
drzew. Najczęściej gromadzonym pokarmem są
orzechy, żołędzie i szyszki.
Wiewiórka
Slide 17
Wiewiórka doskonale wpina się po
drzewach i wykonuje skoki z gałęzi na gałąź.
Podczas skoków używa ogona jako
stabilizatora i steru zarazem. Po ziemi
porusza się skokami. Okres aktywności
przypada na dzień. W nocy przebywa
w dziuplach, w których buduje gniazda
z mchu i porostów.
Wiewiórka jest aktywna cały rok, także zimą,
kiedy to nie zapada w sen zimowy
Wiewiórka buduje dwa rodzaje gniazd.
Główne gniazdo lęgowe, drugie gniazdo jest
mniejsze i może służyć jako schronienie
i miejsce odpoczynku. Wiewiórka
najchętniej buduje gniazda w drzewostanie
iglastym, gdzie są one trudne do zauważenia
i trudnodostępne dla drapieżników.
Największym zagrożeniem naturalnym mogą
być choroby, zwłaszcza wścieklizna. Jednak
w ostatnich latach, w skutek walki człowieka
z wścieklizną zachorowalność na tą chorobę
spadła u większości dziko żyjących ssaków.
Wiewiórki mogą być nosicielami wścieklizny.
Małe wiewiórki po urodzeniu są ślepe i łyse.
Sierść dla młodych wiewiórek zaczyna
wyrastać w 18 dniu a oczy otwierają się po
28 dniu życia. Po około 8 – 10 tygodniach
młode są zdolne do samodzielnego życia,
Wiewiórka żyje 5 – 6 lat. Jest pospolita na
terenie całej Polski.
Slide 18
Wilk jest drapieżnikiem i do
swojego życia potrzebuje średnio
ok. 1.3kg mięsa (wraz z kośćmi
i skórą) dziennie. W naturze żywi
się drobnymi zwierzętami,
ptakami, ale także dużymi
zwierzętami takimi jak jelenie,
łosie. Uzupełnieniem jego diety
są owoce i runo leśne.
Wilki Komunikuje się w grupie
poprzez pozy jak i poprzez
odgłosy. Potrafi planować
i organizować działania
zespołowe. Może posługiwać się
narzędziami.
Wilki na dużych obszarach są
zagrożone wyginięciem.
Przyczyną tego stanu są zmiany
w ich środowisku naturalnym
i zajmowanie coraz większych
obszarów przez człowieka do
celów gospodarczych.
W Polsce wilki były tępione jako
zagrożenie dla zwierzyny łownej
jak i zwierząt gospodarczych.
Obecnie na terenie Polski wilk jest
objęty ochroną
Wilk
Slide 19
Wilki żyją w stadach (watahach)
o liczności od kilku do 20 osobników.
Stada opierają się zwykle na rodzinach
do których przyłączają się samotne
wilki. W stadzie przewodzi najsilniejsza
jednostka lub ich para. Osobniki które
nie umieją żyć w stadzie odchodzą aby
żyć samotnie lub aby utworzyć nowe
stado.
Wilki łączą się w pary na całe życie.
Wilki znane są także z przywiązania do
swojej watahy. Razem polują,
przekazując sobie informacje
i pomagając. Wycie które czasami
słyszymy jest po prostu informacją
o tym że w danym terenie znajduje się
wilk (lub ich grupa) jak i przekazuje
informacje o stanie stada, obecności
zwierzyny itd. Inne wilki słysząc to
wiedzą o tym kto i gdzie poluje.
Oprócz charakterystycznego wycia
wilki wydają wiele innych odgłosów
które stanowią elementy swoistego
języka umożliwiającego
porozumiewanie się w stadzie.
Slide 20
Żubr jest największym, współcześnie
żyjącym, ssakiem Europy
Sierść żubra jest gęsta, barwy brunatnoszarej, dłuższa na przedzie ciała, na zadzie
krótsza. Dłuższe włosy na dolnej części
szyi i podgardla tworzą „brodę”, na
przedniej części grzbietu długi włos
tworzy „grzywę”, włosy w tyle głowy
tworzą szeroki czub.
Żubry maja dobry wzrok i węch.
Wykorzystują te zmysły podczas
poszukiwania pokarmu, czuwania nad
bezpieczeństwem młodych. Samica
z młodym potrafi wyczuć człowieka zanim
go zobaczy.
Naturalnym środowiskiem życia żubrów
są nizinne puszcze
Żubry są zwierzętami roślinożernymi.
Żubry zjadają pędy drzew: grabu, wierzby,
jesionu i maliny, rośliny zielne, trawy
i turzyce, korę drzew, gałęzie i liście,
pokrzywę, jaskier kosmaty i ostrożeń
warzywny.
W mroźne i śnieżne zimy żubry muszą być
dokarmiane. Żubry przychodzą do
paśników pod koniec listopada i w
grudniu. W kilkunastu karmidłach
wykłada im się siano i niewielkie ilości
roślin okopowych , w białoruskiej części
dodatkowo cielętom podaje się jęczmień.
Pod koniec zimy dla urozmaicenia diety
podaje się ściętą osikę , którą chętnie
obgryzają.
Żubr
Slide 21
Celem dokarmiania jest zapewnienie
dobrej kondycji zwierząt oraz
zmniejszenie niekorzystnego
oddziaływania żubrów na las.
Żubry zaspakajają pragnienie, pijąc
wodę z olsów , zagłębień i rowów lub
w zimie jedząc śnieg. Obecnie poziom
wód gruntowych uległ obniżeniu,
co doprowadziło do wyschnięcia
większości olsów, a bezśnieżne
i mroźne zimy są przyczyną
całkowitego zamarzania płytkich
zbiorników, co zmusza żubry do
korzystania ze sztucznych zbiorników
wody (np. przeciwpożarowych).
Polacy przyczynili się do uratowania
gatunku. Po II Wojnie Światowej Polska
stała się światowym centrum hodowli
żubra.
Od 1952 roku objęty został ochroną
gatunkową .
To, że możemy podziwiać dzisiaj żubra
i oglądać go w jego naturalnym
środowisku, jest bez wątpienia zasługą
Polski i Polaków.
Slide 22
Jeże to zwierzęta aktywne o zmierzchu
i w nocy. W dzień śpią ukryte pod liśćmi,
w rozpadlinach ziemnych i jamkach.
0 zmierzchu wychodzą z ukrycia
i pracowicie drepcząc poszukują jedzenia.
Jeże przebywają w zagajnikach i lasach
mieszanych o bujnym podszyciu. Mają
dobry słuch i węch. Nos jeża, zawsze
wilgotny, bardzo ruchliwy, stanowi
doskonały narząd dotyku. Jeż najpierw
wszystko obwąchuje, sprawdza i ocenia,
a potem dopiero decyduje się na jakąś
akcję. Głośno przy tym sapie i parska oraz,
unosząc co jakiś czas ryjek, wciąga
powietrze, aby poznać najbliższe
otoczenie badanego przedmiotu. Unosi
wysoko nos również wtedy, gdy jest lekko
zaniepokojony. Przerażony nie ucieka, ale
natychmiast zwija się w kolczastą kulę i,
pewny swojej zbroi, długo pozostaje w tej
pozycji. Próba rozwinięcia go zazwyczaj
się nie udaje.
Późną jesienią, kiedy temperatura spada
do 13-17oC, jeże stają się ociężałe
i zapadają w pięciomiesięczne
odrętwienie. Już pod koniec października
zasypiają pod konarami drzew, w jamkach
ziemnych lub w stercie zeschłych liści.
Nie robią żadnych zapasów pokarmowych
na zimę.
Jeż
Slide 23
Jeże, jak większość zwierząt
owadożernych, potrzebują bardzo
dużo pożywienia. Zjadają przede
wszystkim owady, robaki, ślimaki, płazy
i gady, jaja ptasie, drobne ssaki
(gryzonie), czasem aromatyczne grzyby
i przejrzałe owoce, które leżą na ziemi.
Nigdy jednak nie transportują -- jak to
dość powszechnie się uważa -- jabłek
nabitych na kolce.
Odżywiają się w tym czasie tłuszczem
nagromadzonym w organizmie pod
koniec lata i jesienią. Sen zimowy
umożliwia im przetrwanie
najzimniejszej pory roku. Gdy obniża
się temperatura otoczenia, następuje
zwolnienie procesów przemiany
materii, działalności serca i układu
oddechowego oraz znaczny spadek
temperatury ciała. Jeżeli temperatura
otoczenia jest zbyt niska, śpiący jeż nie
zamarza, ponieważ do systemu
nerwowego zostaje przekazany sygnał
alarmowy. Przyśpiesza się przemiana
materii, dzięki czemu temperatura
ciała podnosi się do 5oC. Podczas snu
zimowego serce jeża, zamiast
wykonywać 180 uderzeń na minutę,
bije tylko 20 razy
Slide 24
Noworodki jeży są białoróżowe, rzadko pokryte białymi, miękkimi
kolcami. Oczy zaczynają otwierać dopiero pod koniec trzeciego tygodnia życia.
Pozostają w gnieździe z matką, która karmi je przez 6-8 tygodni. W tym czasie
wyrastają im normalne kolce.
Co ciekawsze w konfrontacji jeż a zaskroniec czy żmija jeż jest
bezkonkurencyjny i wygrywa walki. . Przy odwilży lub nagłym spadku
temperatury jeże budzą się na kilka godzin i znów zasypiają. Podczas snu jeż
pozostaje nieruchomy, mocno zwinięty w kulę, tak że nie widać głowy ani nóg.
Wczesną wiosną budzi się i wyrusza ze swojej kryjówki w poszukiwaniu
pożywienia.
Slide 25
Wydra Ciało wysmukłe, spłaszczone,
głowa płaska, szeroka, niewielkie
małżowiny uszne, kończyny krótkie
z błonami pływnymi i pazurami, ogon
silnie umięśniony, spiczasto
zakończony. Otwory nosowe i uszne
zamykane podczas nurkowania za
pomocą specjalnych mięśni. Sierść
gęsta, gładka, z gęstą, przylegającą
podściółką puchową, stanowi
nieprzemakalną okrywę ciała.
Wzrok i słuch ma wspaniale
rozwinięte. Świetnie pływa, nurkuje do
7 minut. Na lądzie szybko biega,
ale prędko się męczy. Na płyciznach
nieporadna.
Aktywna głównie nocą, żyje samotnie
w wykopanych przez siebie norach,
chętnie zajmuje nory innych zwierząt
ziemno-wodnych.
Ulubionym miejscem przebywania
wydry są czyste wody, górne
i środkowe odcinki rzek, jeziora, potoki
górskie, rzadziej większe stawy,
z dobrze wykształconą roślinnością.
Wydra
Slide 26
Podstawę pożywienia wydry
stanowią: ryby różnych gatunków,
żaby i raki. Nie gardzi też
większymi żukami wodnymi,
pisklętami ptaków wodnych
i błotnych, a także postrzałkami
dzikich kaczek i piżmaków. Drobne
ofiary zjada leżąc na grzbiecie na
powierzchni wody, większe
wyciąga na brzeg.
Maksymalna długość życia wynosi
10-15 (18) lat. Do głównych
przyczyn ograniczających
liczebności wydry zaliczyć należy
znaczne uszczuplenie stanu
zarybienia akwenów (ścieki,
intensyfikacja rybactwa
jeziorowego), likwidacja bagien,
starorzeczy (ograniczenie
możliwości zakładania schronień),
wycinanie trzcin, regulacja rzek
kanałów (niszczenie nor
i kryjówek), kłusownictwo.
Jest gatunkiem ginącym.
Chroniona
Slide 27
Masywna budowa ciała; futro bardzo
gęste, od szaro- do czarnobrunatnego;
ogon spłaszczony, pokryty łuskami,
uszy i oczy małe, palce tylnych nóg
spięte błoną pławną.
Bóbr jest największym europejskim
przedstawicielem gryzoni. Prowadzi
ziemnowodny tryb życia i jest
doskonale przystosowany do
bytowania w wodzie . Bobry pływają
stosunkowo wolno ale wytrwale.
Świetnie nurkują i są w stanie
przebywać pod wodą przez 10 minut
i dłużej. Podczas nurkowania otwory
nosowe i słuchowe, jak również odbyt
zaciskają się. Zwierze posiada trzecią
powiekę umożliwiającą mu dokładne
widzenie pod wodą, chroniąc
jednocześnie oczy. Otwór gębowy
zamykany jest przez owłosione wargi
tuż za siekaczami. Dzięki szczególnemu
ustawieniu tylnej części języka bóbr
może zamykać ujście gardła do jamy
ustnej a jednocześnie oddychać
normalnie przez nos z otwartym
pyskiem. Jest to mu potrzebne podczas
wznoszenia tam, budowy żeremia czy
gromadzenia zapasów . Na szczególną
uwagę zasługują jego mocne,
niezwykle silne zęby, którymi jest
w stanie ścinać drzewa nawet o dużej
średnicy.
Bóbr
Slide 28
Bóbr z wielką zręcznością posługuje się
przednimi kończynami, kopiąc kanały
i nory, czyszcząc futro bawiąc się, czy
nawet zwijając zbyt duże liście, aby
zmieściły mu się do pyska. Kończyny
przednie są krótkie, drobne i chwytne,
w tylnych zaś palce połączone są
nieowłosionym fałdem skórnym.
Chociaż podczas poruszania się
w wodzie bóbr używa także ogona,
właściwym napędem są właśnie jego
tylne łapy. Ze wszystkich zmysłów bóbr
najlepiej ma rozwinięty słuch, węch
oraz dotyk. Wzrok jest uwsteczniony.
Jego pokarm stanowią przybrzeżne
krzewy, liście, kora, miękkie drewno.
pędy oraz liście drzew i krzewów,
wśród których najchętniej zgryzane są:
wierzba, osika, brzoza oraz leszczyna.
Zimą natomiast podstawę jego
pożywienia stanowią zmagazynowane
w pobliżu żeremia gałązki drzew
i krzewów.
Bobry żyjącymi rodzinnie. Mały bóbr
potrafi pływać niemalże od momentu
urodzenia. Nurkować potrafi jednak
dopiero począwszy od drugiego,
trzeciego tygodnia.
Slide 29
Rodzice
opiekują się bobrzętami towarzysząc im w pierwszych
wycieczkach poza żeremie lub norę. Podczas pierwszych podróży poza rodzinne
gniazdo młode nurkują w podwodnym wejściu w obecności któregoś ze starszych
członków rodziny. Młode spędzą w rodzinnym gnieździe 2 lata zanim trzecią wiosną
wyruszą, aby założyć własne rodziny.
Niegdyś na bobra polowano dla sadła, mięsa, cennego futra. Obecnie
podlega całkowitej ochronie gatunkowej.
Slide 30
Łoś jest największą żyjącą w Polsce
zwierzyną płową. Jest zwierzęciem
dużym i silnym, o krępej, zwięzłej
budowie. Długie silne nogi (badyle),
masywne barki, rozbudowana klatka
piersiowa i duża głowa osadzona na
stosunkowo krótkiej szyi nadają
łosiowi charakterystyczną postać.
Suknia łosia jest jednolicie
ciemnobrązowa, wzdłuż grzbietu pręga
czasami prawie czarna, nogi (badyle)
białe. Łeb ma wąski, długi z dużą
opadającą górną wargą. Pod łbem na
szyi ma narośl tłuszczową z długim
czarnym włosem, tzw. brodę. Ma
krótki ogon (kwiat), długości 10-15 cm.
Racice łosia są podłużne, lekko
zaokrąglone. Raciczki pozostawiają
ślad w czasie biegu łosia lub chodu po
miękkim podłożu.
Łoś ma doskonały węch, dobry słuch
i nieco gorszy wzrok. Rośliny zanurzone
w wodzie odnajduje za pomocą zmysłu
dotyku. Niezwykle długie nogi dobrze
służą łosiom do brodzenia w błocie,
wodzie lub śniegu oraz do
przekraczania przeszkód terenowych.
Łosie są doskonałymi pływakami.
Woda jest preferowanym przez łosia
elementem środowiska. Żerując na
zanurzonej roślinności wodnej nurkują
do 5 m przez około 30-50 sekund.
Łoś
Slide 31
Łoś jest zwierzęciem typowo leśnym.
Zamieszkuje najczęściej rozległe,
podmokłe lub wilgotne lasy, bory
bagienne, olsy, zarośla wierzbowe;
często trzyma się bagien, szczególnie
jeśli wśród nich są wyższe miejsca
porośnięte lasem. Łoś łatwo
przystosowuje się do warunków
środowiska i chociaż najchętniej bytuje
w lasach naturalnych, to obecnie coraz
częściej spotyka się go w lasach
zagospodarowanych, nawet w pobliżu
okolic silnie zaludnionych.
Łoś żywi się młodymi pędami drzew
i krzewów, korą z miękkich drzew,
roślinami wodnymi, ziołami, a także
zbożem. Lubianą przez łosie karmę
stanowią gałęzie wierzby, dębu, klonu,
brzozy, jarzębiny, jałowca i kruszyny,
a także sosny; natomiast niezbyt
chętnie łosie jedzą gałęzie świerku,
modrzewia i leszczyny. Łoś swoją
obecność w łowisku zaznacza przede
wszystkim zgryzami czubków drzew.
Jeśli nie może sięgnąć wysoko,
to przygina drzewko swoim ciałem,
biorąc je między przednie badyle.
Często łamie przy tym pień drzewka.
Slide 32
Klempa rodzi zwykle I lub 2 łoszaki. Łoszaki w pierwszym okresie są
wyjątkowo niezgrabne (b. długie nogi, krótki tułów i ruchy pokraczne) i nieporadne,
ale po kilku tygodniach już dobrze sobie radzą i szybko rozwijają się fizycznie.
Znaczenie gatunku: Łoś jako duży roślinożerca wywiera silny wpływ na
środowiska. Preferowanie przez łosie terenów półotwartych lub małych luk skutecznie
zapobiega porośnięciu ich przez roślinność drzewiastą.
Ich maksymalny wiek dochodzi do około 20 lat. Wrogami naturalnymi łosi są
niedźwiedź, wilk, ryś i rosomak.
Slide 33
Budowę ciała sarny można określić jako,
wysmukłą. Głowa jest krótka, z profilu
o zarysie zbliżonym do trójkąta. Pysk
(gęba) zakończony jest dużymi,
nieowłosionymi czarnymi nozdrzami
(chrapami). Oczy (świece) z długimi
rzęsami na górnej powiece, są brunatno
czarne z podłużną, poziomo ustawioną
źrenicą. Uszy (łyżki) mają kształt
podłużnie owalny. Szyja jest stosunkowo
cienka, dłuższa od głowy. Tułów jest dosyć
krępy. Ogon jest szczątkowy, prawie
niezauważalny. Nogi (cewki) są wysokie
i cienkie. Tylna para ma silniejszą budowę
i jest w stawach skokowych mocno
wygięta. Kolor sierści (sukni) sarny jest
latem rudy, nieco ciemniejszy na
grzbiecie, na spodzie jaśniejszy. Zimą jest
ona szarobrunatna. Najbardziej
wyostrzonymi zmysłami sarny są węch
i słuch. Zmysł wzroku nie jest najlepiej
rozwinięty.
Sarna jest gatunkiem zdolnym do
zasiedlania różnych środowisk. Występuje
zarówno w wielkich, zwartych
kompleksach leśnych, jak i na zupełnie
bezleśnych terenach. Odpowiada jej
zarówno las liściasty jak i iglasty.
Nie unika wysokich gór, nie stroni od
bagien i innych terenów podmokłych.
Ulubionym środowiskiem sarny jest teren
stanowiący mozaiką lasów i obszarów
rolniczo uprawnych. Sarny mają zdolność
do dobrego dostosowywania się do
warunków panujących na danym terenie.
Sarna
Slide 34
Pożywienie saren składa się
z urozmaiconego pokarmu roślinnego.
Zwykle, są to zielone części roślin
wszystkich gatunków, przeważnie
trawy, zioła, liście i pączki roślin
drzewiastych. W skład diety wchodzą
także pędy malin, jeżyn, dzikich róż,
żołędzie, orzeszki bukowe, grzyby,
a także dojrzewające kłosy zbóż.
Do pokrycia zapotrzebowania sarny na
wodę wystarczy na ogół rosa i wilgoć
zawarta w roślinach. Rzadko widuje się
sarny pijące wodę bezpośrednio z
wodopojów.
Podobnie jak jelenie, tak i sarny
powodują stosunkowo duże szkody
w uprawach leśnych. W przypadku
saren jednak, największe znaczenie ma
zgryzanie młodych pędów drzew.
Szczególnie szkodliwe jest zgryzanie
pączków wierzchołkowych, gdyż
powoduje wieloletnie zahamowanie
rozwoju drzewek.
Samicą sarny jest koza, samiec sarny to
kozioł .
Slide 35
Zimą sarny skupiają się w duże stada tzw. rudle, liczące niekiedy
30 i więcej sztuk. Rudle takie są złożone z młodych kozłów, kóz i koźląt. Prowadzi je
stara koza, która zwykle kroczy na przedzie. Dorosłe samce żyją samotnie.
Kotna koza szuka sobie spokojnego miejsca w zaroślach i tam rodzi jedno,
dwoje, a rzadko troje koźląt. Przez pierwsze kilka dni, matka pozostawia je w spokoju
i zbliża się do nich wyłącznie na okres karmienia.
UWAGA: leżące na ziemi, koźlęta należy pozostawić w spokoju, nie zostały
one opuszczone, matka przebywa w pobliżu. Pod żadnym pozorem nie wolno ich
dotykać, przenosić itd. Przed ukończeniem pierwszego roku życia, młode są już
samodzielne.
W dzisiejszych czasach, do najgroźniejszych wrogów saren, należy zaliczyć
wałęsające się, kłusujące psy, które są szczególnie niebezpieczne dla koźląt. Drugim
poważnym zagrożeniem są maszyny rolnicze: kosiarki i kombajny.
Sarna na wolności żyje około 15 lat.
Zwierzęta Leśne
Slide 2
Niedźwiedź brunatny uchodzi za
najpotężniejszego drapieżnika
lądowego. Ten potężny
mieszkaniec trudno dostępnych
nizinnych i górskich lasów osiąga
wagę do 450 kg i długość ciała
do około 2,9 m.
Niedźwiedź brunatny jest
zwierzęciem wszystkożernym.
Odżywia się jagodami, grzybami,
wszelkimi owocami, cebulkami ,
nasionami (żołędzie, buczyna,
orzechy),i pędami roślin.
Zjada również owady, łowi ryby,
poluje na mniejsze i większe
ssaki, m.in. jelenie, nie gardzi
także padliną. Zwierzęta
gospodarskie atakuje rzadko.
Unika ludzi, przypadki
zaatakowania człowieka przez
niedźwiedzia brunatnego są
niezwykle rzadkie,
spowodowane zazwyczaj
nieostrożnym zachowaniem
ludzi (dokarmianie niedźwiedzi
przez turystów, lekkomyślne
zbliżanie się do młodych
niedźwiedzi).
Niedźwiedź
brunatny
Slide 3
Zimę spędza w zacisznym miejscu
zwanym gawrą, w wykrotach
i jamach, pod stosami gałęzi,
zapadając w sen. W czasie snu
zimowego niedźwiedzie brunatne
nie odżywiają się. Długość snu
związana jest również z wielkością
zapasów tłuszczu zgromadzonych
przez niedźwiedzia brunatnego
podczas intensywnego żerowania
jesienią.
W tym ciężkim dla organizmu
okresie samice rodzą 1-5 bardzo
niedołężnych młodych.
Młodymi opiekuje się
niedźwiedzica przez okres 1-3 lat.
Niedźwiedzie brunatne żyją około
40 lat.
W Polsce są zwierzętami objętymi
pełną ochroną.
Slide 4
Borsuk jest silnej budowy. Głowę ma
trochę nieproporcjonalną w stosunku do
ciała - małą, długą i wąską, oczy i uszy
małe, szyję grubą, nogi krótkie, mocne,
dostosowane do kopania nor. Szczecina
borsuka jest siwopopielata z domieszką
czarnego, długa, błyszcząca. Głowa
prawie biała z czarnymi pasmami po
bokach. Ogon krótki (kita) zakończony
kiścią, łapy zakończone pięcioma
palcami i długimi pazurami.
Borsuk występuje w całym kraju,
w szczególności lasy mieszane i liściaste
z bogatym podszytem, otoczone
urodzajnymi polami. Chętnie w pobliżu
wody. Borsuk żyje samotnie, tzn. każda
sztuka oddzielnie. Z innymi zwierzętami
pozostaje w zgodnym współżyciu.
Borsuk jest wszystkożerny. Główne jego
pożywienie to korzonki, grzyby, jagody,
bukiew, żołędzie, spadłe owoce, ślimaki,
dżdżownice oraz wszelkiego rodzaju
owady i ich larwy, myszy, krety, żaby,
węże (w tym i żmiję zygzakowatą). Zjada
także młode króliki, zające, ptaki i jaja
ptasie, , nie gardzi także padliną. Żeruje
tylko w nocy, zapuszczając się daleko od
swej nory. Porusza się powoli i ociężale,
dlatego właśnie na ogół dla zdrowej
zwierzyny nie przedstawia żadnego
niebezpieczeństwa.
Borsuk
Slide 5
Borsuk prowadzi życie nocne, dzień
przesiaduje w norze, a właściwie
w komorze nory. Nora jest bardzo
czysta w odróżnieniu od nory lisiej.
To zamiłowanie do czystości zmusza
niejednokrotnie borsuka do
opuszczenia swej nory na skutek
wprowadzenia się do niej lisa.
Wszystkie nieczystości z nory wyrzuca
na zewnątrz, a swoje odchody
zakopuje w pobliżu nory w małych
dołkach, gdzie potem żyją chrząszcze,
które chętnie zjada.
Z nastaniem mrozów borsuk zasypia
w norze. Zimowy sen borsuka nie trwa
jednak jednostajnie, gdyż w dniach
ocieplenia, a czasem nawet w czasie
mrozów, budzi się i wychodzi z nory,
by zaspokoić pragnienie lub coś złowić.
W czasie zimowego snu borsuk żyje
nagromadzonym w organizmie
tłuszczem i przez to traci dużo na
wadze (do 7 kg).
Młode żywią się początkowo tylko
mlekiem matki, potem matka znosi im
już właściwy żer, a następnie wychodzą
nawet w ciągu dnia w pobliże swej
nory w poszukiwaniu żeru i dla zabawy
w słońcu. W ciągu paru miesięcy
stopniowo przechodzą na nocne życie
i opuszczają norę matki.
Slide 6
Bardzo młode borsuki chowane przez człowieka są bardzo ufne i łatwo się
przywiązują, tymczasem złapane osobniki starsze, nie dają się oswoić w żaden
sposób. Borsuk żyje od 10-12, a nawet 15 lat, ma bardzo cenne futro, a przede
wszystkim długie włosy z jego ogona służą do wyrobu doskonałych pędzli.
Ze względu na swój skryty tryb życia, oraz niechęć do wszystkiego co zakłóca spokój,
borsuk pozostaje w naszym kraju zwierzęciem spotykanym rzadko. Niestety
zmotoryzowani turyści sprawiają że coraz mniej jest miejsc, gdzie borsuk może
odnaleźć potrzebny spokój, a nocny tryb życia i nawyki żywieniowe sprawiają,
iż niestety wiele z tych pięknych i ciekawych zwierząt ginie na drogach naszego kraju.
Slide 7
Lis jest najpospolitszym drapieżnikiem
w naszym kraju, należy do rodziny
psów. Nogi ma cienkie, krótkie, tułów
długi, ogon (kita) ma długi i puszysty,
pysk długi i wąski, oczy skośne, uszy
krótkie stojące na boki. Futro lisa jest
kasztanowo brązowe lub kasztanowo
żółte. Dolna część pyszczka,
podbrzusze, wewnętrzna strona nóg biała, a koniec ogona - biały lub czarny.
Lisy żyją zarówno w lesie, jak i w polu.
W lesie lisy obierają miejsce suche
(wzniesienia), nawet piaszczyste,
zarośnięte gęsto krzewami
i młodnikami. W polu mają ostoję
w krzakach i zaroślach lub jarach dziko
zarosłych, czasem nawet w zbożu lub
na odsłoniętych wzgórzach.
W miejscach swoich ostoi lisy kopią
rozległe nory. Nora ma wiele bocznych
korytarzy. Lisy mają zwykle kilka nor,
przy czym jedna stanowi ich stałą
siedzibę, a inne dają im tylko chwilowe
schronienie w niebezpieczeństwie lub
w czasie niepogody. Lis jest leniwy
w kopaniu nor i dlatego często korzysta
z nor borsuczych, a nawet zamieszkuje
z nim razem (czasami wypędza
borsuka).
Lis
Slide 8
W norze siedzi tylko wtedy, gdy
wypoczywa oraz podczas deszczu,
silnego i mroźnego wiatru, zawiei
śnieżnej, opadania liści w jesieni,
letnich upałówss. Chroni się także do
niej wyczuwając nadejście burzy, w
razie niebezpieczeństwa lub będąc
niepokojony przez zbieraczy grzybów i
jagód. W pogodny dzień lis wypoczywa
na powierzchni ziemi, wśród krzaków,
wysokich traw lub kamionek.
Lis jest mięsożerny. Główne jego
pożywienie stanowią myszy, ale zjada
także żaby, jaszczurki, ryby, raki, ptaki,
jaja ptasie, króliki, zające, a nawet
koźlaka. Nie gardzi również padliną.
Ponadto zjada jagody i owoce (gruszki,
jabłka) oraz ślimaki, dżdżownice i larwy
chrząszczy. W pobliżu osad ludzkich
odwiedza regularnie śmietniki i
wysypiska. W okresie obfitości
pokarmowej zbiera zapasy, które
zagrzebuje w ziemi.
Slide 9
Lis pełni w lesie funkcje sanitarne (sanitariusz). Spośród zwierzyny łownej
chwyta bowiem przede wszystkim sztuki chore i słabe. Lisica w okresie karmienia
młodych wyrządza duże szkody wśród zdrowej zwierzyny, głównie młodzieży. Lis żeruje
zasadniczo w nocy. Jeżeli jednak nie spodziewa się niebezpieczeństwa, to rozpoczyna
polowanie nawet już od południa lub nieco wcześniej. Największe szkody robią lisy
w lecie, kiedy to stare muszą dostarczać żeru młodym. Wtedy zakradają się nawet do
zabudowań gospodarczych, aby zdobyć drób lub złapać oddaloną od zabudowań kurę
itp. Podstawę pokarmu lisa stanowią gryzonie wyrządzające poważne szkody
w gospodarce rolnej i leśnej. Sprzyja on przeto utrzymaniu równowagi biologicznej
w ekosystemach. Zjadając padlinę spełnia rolę sanitarną w łowisku, a odławiając
zwierzęta chore zapobiega rozszerzaniu się chorób. Krzywdząca opinia o jego
szkodliwości w łowisku wskutek zjadania drobnej zwierzyny nie znajduje
potwierdzenia w badaniach naukowych.
Szczenięta rodzą się ślepe i dopiero po 14 dniach otwierają oczy. Suka jest
bardzo troskliwą matką i przez pierwsze dni po oszczenieniu się wcale nie wychodzi
z nory. Potem wychodzi tylko późnym wieczorem dla zdobycia żeru. Pies jest dbałym
ojcem i znosi młodym żer. Młode początkowo żywią się tylko mlekiem matki,
następnie matka znosi im myszy, ptactwo i drobną zwierzynę, ucząc je jeść mięso.
Przynosząc zaś często żywą jeszcze zdobycz, uczy je polowania.Latem liszka razem
z młodymi przenosi się z nory w pole, głównie w zboża albo trzciny i zarośla, i tam
zaprawia je w samodzielnym zdobywaniu pożywienia.
Lis żyje do 15 lat.
Slide 10
Dzik jest podobny do świni domowej,
różnią go jednak od niej: gwizd ( ryj) ma
długi, słuchy stojące, mocno obrośnięte,
ogon prosty, nie skręcony jak u świni
domowej, zakończony chwostem
(pędzlem).Skóra dzika pokryta jest długą
szczeciną oraz gęstą, krótką sierścią
wełnistą. Nogi dzika mają czarne racice
oraz z tyłu raciczki. Warchlak ma suknię
jasną, żółto rudą w ciemne pasy do 5 - 6
miesiąca życia.
Dziki są zwierzyną leśną, chociaż
nierzadko przebywają czasowo poza
lasem. Najodpowiedniejsze warunki dla
dzików stwarzają większe lasy liściaste
(dąb, buk), mieszane lub iglaste.
Mokradła, bagna i podmokłe łąki są
ulubione przez dziki.
Dzik jest głównie roślinożercą. Głównym
pożywieniem dzika są trawy, zioła,
krzewy, liście, korzenie, owoce leśne
(żołędzie i bukiew), jagody, grzyby, oraz
żyjące w ściółce leśnej wszelkiego rodzaju
robaki, larwy i chrząszcze. Ponadto dzik
zjada ślimaki, jaja ptasie, myszy, gniazda
trzmieli, młode ptactwo i mniejszą
zwierzynę, którą uda mu się złowić oraz
padlinę. Najbardziej ulubione są żołędzie,
bukiew i ziemniaki. Dzik z braku
dostatecznej karmy w lesie oraz dla
zmiany swego żeru wychodzi chętnie na
pola i tutaj zjada kartofle, buraki, rzepę,
marchew, zboża oraz wszelkie rośliny
strączkowe.
Dzik
Slide 11
Locha prosi się w gęstwinie leśnej
w barłogu dobrze wyścielonym
mchem, liśćmi i gałązkami drzew
iglastych. Locha dba o warchlaki
i rzadko od nich oddala się, a w razie
niebezpieczeństwa broni ich zaciekle.
Początkowo przez 2 tygodnie
przebywają one stale w barłogu,
a potem biegają już za matką. W tym
okresie często kilka loch z warchlakami
łączy się w jedną watahę. Locha
żerując z warchlakami, jeśli wyczuje
niebezpieczeństwo, daje warchlakom
sygnał głosem ("wuf"), po którym
warchlaki przywarowują w trawie lub
zbożu, a kiedy niebezpieczeństwo
minie, locha takim samym sygnałem
odwołuje stan zagrożenia. Locha
w razie pisku warchlaka nie obawia się
zaatakować myśliwego.
Dziki mają nieprzyjaciela przede
wszystkim w wilkach, które skutecznie
mogą atakować pojedyncze, młode
sztuki, natomiast wataha potrafi się
obronić. Lisy atakują tylko małe
warchlaki i to zbłąkane lub odbite od
stada.
Dziki dożywają wieku 15 lat.
Slide 12
Dziki są zwierzyną gromadną, żyją w watahach, którym przewodzi
stara locha. W zimie dziki tworzą większe watahy, bo łatwiej im przetrwać,
gdyż starsze i mocniejsze sztuki przeorują śnieg i dokopują się do karmy,
a z tego korzystają lochy i warchlaki. Stare dziki - odyńce i samury - żyją
pojedynczo. Dziki żerują w nocy. W dzień pozostający swoich barłogach, które
robią sobie w gęstwinach leśnych lub w szuwarach w miejscach podmokłych.
Nad wieczorem podnoszą się z barłogu i idą na żer lub do kąpielisk, aby tam
wytarzać się w błocie, by pozbyć się pasożytów i dla ochłody. Następnie
wycierają się o drzewa najczęściej iglaste, gdyż w ten sposób uzyskując mocny
pancerz na skórze.
Dzik ma wyjątkowo dobry węch. Potrafi zwietrzyć człowieka nawet
na dużą odległość (500 m). Dziki mają również bardzo dobry słuch. Wszelki
hałas powodowany pęknięciem gałązek, trzeszczeniem śniegu, klapaniem
cholew butów lub szum tarcia odzieży może spłoszyć dziki nawet z daleka.
Najsłabszy ze zmysłów dzika to jego wzrok. Dzik nie rozpoznaje człowieka
nawet z niedalekiej odległości, natomiast zauważa wszelki ruch nóg, rąk lub
broni. Także i ten zmysł, choć słaby, myśliwemu nie sprzyja.
Na odyńce poluje się cały rok, zaś na lochy w okresie jesieni i na początku
zimy, a więc wtedy, kiedy warchlaki są odchowane.
Slide 13
W budowie zająca charakterystyczną
rzeczą jest to, że ma on znacznie dłuższe
nogi (skoki) tylne niż przednie, oczy
osadzone całkowicie na bokach oraz uszy
dłuższe od głowy. Skóra zająca pokryta
jest kożuchem (turzycą), który ma włos
w zimie dłuższy i gęsty, w lecie zaś krótszy
i bardziej rzadki. Maksymalny wiek zająca
8-10 lat.
Zając jest najpospolitszą u nas w kraju
zwierzyną i można go spotkać zarówno
w polu, jak i w lesie, na równinie
i w górach. Zając przebywa najchętniej na
polach żyznych, nie podmokłych,
przeplatanych łąkami, laskami i krzakami.
Zające nie lubią terenów bagiennych,
a nawet podmokłych. Ilościowy stan
zajęcy zależny jest od ilości szkodników,
takich jak drapieżniki skrzydlate, lisy oraz
wałęsające się po polach psy i koty,
a przede wszystkim od ochrony przed
kłusownictwem,
Młode zające rodzą się dobrze
wyrośnięte, owłosione i z otwartymi
oczami. Żywią się przez okres 2-3 tygodni
mlekiem matki. Matka nie troszczy się
zbytnio o swoje maleństwa. Bardzo
wcześnie pozostawia je same, przychodzi
tylko je karmić. Po tym czasie całkowicie
przestaje opiekować się nimi. Młode do
czasu wyrośnięcia żyją razem, a potem
rozłączają się, nie odchodzą jednak
zbytnio od miejsca urodzenia.
Zając
Slide 14
Zając jest roślinożerny, żywi się trawą,
koniczyną, burakami, marchwią, ziemniakami,
kapustą, rzepakiem, seradelą i oziminami
zbóż. Pietruszka, kapusta i buraki stanowią
największy jego przysmak. W zimie, kiedy pola
pokryte są grubą warstwą śniegu lub cienkim,
ale zlodowaciałym śniegiem, zające zachodzą
w nocy do ogrodów i tam obgryzają głąby
kapusty i korę z drzew owocowych, pączki
drzew i krzewów. Zające przebywające w lesie
żywią się roślinnością leśną, między innymi
ziołami, pączkami drzew liściastych, miękką,
soczystą korą, owocami drzew i krzewów,
np. żołędziami, żarnowcem itp. Zające żerują
nad wieczorem i wczesnym rankiem, a czasami
również w nocy; w dzień wypoczywają w
kotlinach.
Zając w czasie dnia (w nocy bowiem żeruje),
pragnąc ukryć się przed nieprzyjaciółmi, zalega
w kotlinach, których ma kilka na swoim
terenie. W okresie letnim zając przygotowuje
sobie kotlinę bez trudności, ale w zimie, kiedy
ziemia jest zmarznięta i wykopać jej nie może,
musi korzystać z naturalnych osłon i
wyszukiwać odpowiednie miejsca w
oziminach, w wysokich trawach, szkółkach,
torfowiskach lub kopczyskach. W kotlinie zając
zwraca głowę w tym kierunku, skąd wieje
wiatr, pragnąc słuchem lub wzrokiem
uchwycić pierwsze oznaki niebezpieczeństwa.
Slide 15
W pogodne i słoneczne dni zające siedzą w płytkich kotlinach lub
całkiem na wierzchu. W lesie zające występują raczej na pobrzeżach, do głębi
zachodzą tylko w silne mrozy. Zające żyją pojedynczo. Zając ma nadzwyczaj dobry
słuch i w zimie przy zmarzniętej ziemi potrafi już z bardzo daleka usłyszeć stąpanie
myśliwego. Wzrok ma raczej słaby, ale wszelki ruch dostrzeże nawet z dużej
odległości np. nieruchomo stojącego myśliwego na tle drzew nie zauważy,
ale najdrobniejszy ruch stojącego nie ujdzie jego uwagi.
Zając, mimo że przebywa na suchych terenach, wody się nie boi. Jeżeli
zachodzi potrzeba, potrafi przepłynąć rzekę wpław lub przejść po kruchym
i łamliwym lodzie. Potrafi także przeskoczyć przeszkodę, np. rów.
Na zające poluje się w okresie jesienno-zimowym.
Slide 16
Wiewiórka jest zwierzęciem bardzo
charakterystycznym. Ma dość smukłą i zgrabna
sylwetkę, w której zwraca uwagę długi (nieraz
równy długości ciała) ogon. Grzbiet ubarwiony
ma na kolor od rudego do ciemnobrązowego,
spód ciała jest biały, uszy zimą z długimi
pędzelkami włosów; kończyny tylne dłuższe
i silniejsze od przednich, które są bardzo
chwytne i służą do przytrzymywania pokarmu
podczas jedzenia.
Zamieszkuje lasy liściaste, mieszane i iglaste,
parki, ogrody. Prowadzi nadrzewny, aktywny
tryb życia dniem; bardzo zręcznie wspina się
i skacze; najczęściej żyje pojedynczo; gniazda
buduje z chrustu w rozwidleniach gałęzi,
czasami w dziuplach drzew lub w gniazdach
gawronich. Zapasy żywności gromadzi
w dziuplach lub zakopuje w ziemi; nie zapada
w sen zimowy. W parkach bardzo często można
znaleźć osobniki bardzo ufne człowiekowi
i podchodzące do ręki po pokarm.
Jej pokarm stanowią nasiona drzew, orzechy,
jagody, grzyby, kora, pąki, pędy, ale także
i owady, jaja ptasie, pisklęta. Na okres zimowy
gromadzi zapasy pokarmu w dziuplach
i zagłębieniach kory. Istnieją obserwacje
suszenia przez wiewiórki grzybów na gałązkach
drzew. Najczęściej gromadzonym pokarmem są
orzechy, żołędzie i szyszki.
Wiewiórka
Slide 17
Wiewiórka doskonale wpina się po
drzewach i wykonuje skoki z gałęzi na gałąź.
Podczas skoków używa ogona jako
stabilizatora i steru zarazem. Po ziemi
porusza się skokami. Okres aktywności
przypada na dzień. W nocy przebywa
w dziuplach, w których buduje gniazda
z mchu i porostów.
Wiewiórka jest aktywna cały rok, także zimą,
kiedy to nie zapada w sen zimowy
Wiewiórka buduje dwa rodzaje gniazd.
Główne gniazdo lęgowe, drugie gniazdo jest
mniejsze i może służyć jako schronienie
i miejsce odpoczynku. Wiewiórka
najchętniej buduje gniazda w drzewostanie
iglastym, gdzie są one trudne do zauważenia
i trudnodostępne dla drapieżników.
Największym zagrożeniem naturalnym mogą
być choroby, zwłaszcza wścieklizna. Jednak
w ostatnich latach, w skutek walki człowieka
z wścieklizną zachorowalność na tą chorobę
spadła u większości dziko żyjących ssaków.
Wiewiórki mogą być nosicielami wścieklizny.
Małe wiewiórki po urodzeniu są ślepe i łyse.
Sierść dla młodych wiewiórek zaczyna
wyrastać w 18 dniu a oczy otwierają się po
28 dniu życia. Po około 8 – 10 tygodniach
młode są zdolne do samodzielnego życia,
Wiewiórka żyje 5 – 6 lat. Jest pospolita na
terenie całej Polski.
Slide 18
Wilk jest drapieżnikiem i do
swojego życia potrzebuje średnio
ok. 1.3kg mięsa (wraz z kośćmi
i skórą) dziennie. W naturze żywi
się drobnymi zwierzętami,
ptakami, ale także dużymi
zwierzętami takimi jak jelenie,
łosie. Uzupełnieniem jego diety
są owoce i runo leśne.
Wilki Komunikuje się w grupie
poprzez pozy jak i poprzez
odgłosy. Potrafi planować
i organizować działania
zespołowe. Może posługiwać się
narzędziami.
Wilki na dużych obszarach są
zagrożone wyginięciem.
Przyczyną tego stanu są zmiany
w ich środowisku naturalnym
i zajmowanie coraz większych
obszarów przez człowieka do
celów gospodarczych.
W Polsce wilki były tępione jako
zagrożenie dla zwierzyny łownej
jak i zwierząt gospodarczych.
Obecnie na terenie Polski wilk jest
objęty ochroną
Wilk
Slide 19
Wilki żyją w stadach (watahach)
o liczności od kilku do 20 osobników.
Stada opierają się zwykle na rodzinach
do których przyłączają się samotne
wilki. W stadzie przewodzi najsilniejsza
jednostka lub ich para. Osobniki które
nie umieją żyć w stadzie odchodzą aby
żyć samotnie lub aby utworzyć nowe
stado.
Wilki łączą się w pary na całe życie.
Wilki znane są także z przywiązania do
swojej watahy. Razem polują,
przekazując sobie informacje
i pomagając. Wycie które czasami
słyszymy jest po prostu informacją
o tym że w danym terenie znajduje się
wilk (lub ich grupa) jak i przekazuje
informacje o stanie stada, obecności
zwierzyny itd. Inne wilki słysząc to
wiedzą o tym kto i gdzie poluje.
Oprócz charakterystycznego wycia
wilki wydają wiele innych odgłosów
które stanowią elementy swoistego
języka umożliwiającego
porozumiewanie się w stadzie.
Slide 20
Żubr jest największym, współcześnie
żyjącym, ssakiem Europy
Sierść żubra jest gęsta, barwy brunatnoszarej, dłuższa na przedzie ciała, na zadzie
krótsza. Dłuższe włosy na dolnej części
szyi i podgardla tworzą „brodę”, na
przedniej części grzbietu długi włos
tworzy „grzywę”, włosy w tyle głowy
tworzą szeroki czub.
Żubry maja dobry wzrok i węch.
Wykorzystują te zmysły podczas
poszukiwania pokarmu, czuwania nad
bezpieczeństwem młodych. Samica
z młodym potrafi wyczuć człowieka zanim
go zobaczy.
Naturalnym środowiskiem życia żubrów
są nizinne puszcze
Żubry są zwierzętami roślinożernymi.
Żubry zjadają pędy drzew: grabu, wierzby,
jesionu i maliny, rośliny zielne, trawy
i turzyce, korę drzew, gałęzie i liście,
pokrzywę, jaskier kosmaty i ostrożeń
warzywny.
W mroźne i śnieżne zimy żubry muszą być
dokarmiane. Żubry przychodzą do
paśników pod koniec listopada i w
grudniu. W kilkunastu karmidłach
wykłada im się siano i niewielkie ilości
roślin okopowych , w białoruskiej części
dodatkowo cielętom podaje się jęczmień.
Pod koniec zimy dla urozmaicenia diety
podaje się ściętą osikę , którą chętnie
obgryzają.
Żubr
Slide 21
Celem dokarmiania jest zapewnienie
dobrej kondycji zwierząt oraz
zmniejszenie niekorzystnego
oddziaływania żubrów na las.
Żubry zaspakajają pragnienie, pijąc
wodę z olsów , zagłębień i rowów lub
w zimie jedząc śnieg. Obecnie poziom
wód gruntowych uległ obniżeniu,
co doprowadziło do wyschnięcia
większości olsów, a bezśnieżne
i mroźne zimy są przyczyną
całkowitego zamarzania płytkich
zbiorników, co zmusza żubry do
korzystania ze sztucznych zbiorników
wody (np. przeciwpożarowych).
Polacy przyczynili się do uratowania
gatunku. Po II Wojnie Światowej Polska
stała się światowym centrum hodowli
żubra.
Od 1952 roku objęty został ochroną
gatunkową .
To, że możemy podziwiać dzisiaj żubra
i oglądać go w jego naturalnym
środowisku, jest bez wątpienia zasługą
Polski i Polaków.
Slide 22
Jeże to zwierzęta aktywne o zmierzchu
i w nocy. W dzień śpią ukryte pod liśćmi,
w rozpadlinach ziemnych i jamkach.
0 zmierzchu wychodzą z ukrycia
i pracowicie drepcząc poszukują jedzenia.
Jeże przebywają w zagajnikach i lasach
mieszanych o bujnym podszyciu. Mają
dobry słuch i węch. Nos jeża, zawsze
wilgotny, bardzo ruchliwy, stanowi
doskonały narząd dotyku. Jeż najpierw
wszystko obwąchuje, sprawdza i ocenia,
a potem dopiero decyduje się na jakąś
akcję. Głośno przy tym sapie i parska oraz,
unosząc co jakiś czas ryjek, wciąga
powietrze, aby poznać najbliższe
otoczenie badanego przedmiotu. Unosi
wysoko nos również wtedy, gdy jest lekko
zaniepokojony. Przerażony nie ucieka, ale
natychmiast zwija się w kolczastą kulę i,
pewny swojej zbroi, długo pozostaje w tej
pozycji. Próba rozwinięcia go zazwyczaj
się nie udaje.
Późną jesienią, kiedy temperatura spada
do 13-17oC, jeże stają się ociężałe
i zapadają w pięciomiesięczne
odrętwienie. Już pod koniec października
zasypiają pod konarami drzew, w jamkach
ziemnych lub w stercie zeschłych liści.
Nie robią żadnych zapasów pokarmowych
na zimę.
Jeż
Slide 23
Jeże, jak większość zwierząt
owadożernych, potrzebują bardzo
dużo pożywienia. Zjadają przede
wszystkim owady, robaki, ślimaki, płazy
i gady, jaja ptasie, drobne ssaki
(gryzonie), czasem aromatyczne grzyby
i przejrzałe owoce, które leżą na ziemi.
Nigdy jednak nie transportują -- jak to
dość powszechnie się uważa -- jabłek
nabitych na kolce.
Odżywiają się w tym czasie tłuszczem
nagromadzonym w organizmie pod
koniec lata i jesienią. Sen zimowy
umożliwia im przetrwanie
najzimniejszej pory roku. Gdy obniża
się temperatura otoczenia, następuje
zwolnienie procesów przemiany
materii, działalności serca i układu
oddechowego oraz znaczny spadek
temperatury ciała. Jeżeli temperatura
otoczenia jest zbyt niska, śpiący jeż nie
zamarza, ponieważ do systemu
nerwowego zostaje przekazany sygnał
alarmowy. Przyśpiesza się przemiana
materii, dzięki czemu temperatura
ciała podnosi się do 5oC. Podczas snu
zimowego serce jeża, zamiast
wykonywać 180 uderzeń na minutę,
bije tylko 20 razy
Slide 24
Noworodki jeży są białoróżowe, rzadko pokryte białymi, miękkimi
kolcami. Oczy zaczynają otwierać dopiero pod koniec trzeciego tygodnia życia.
Pozostają w gnieździe z matką, która karmi je przez 6-8 tygodni. W tym czasie
wyrastają im normalne kolce.
Co ciekawsze w konfrontacji jeż a zaskroniec czy żmija jeż jest
bezkonkurencyjny i wygrywa walki. . Przy odwilży lub nagłym spadku
temperatury jeże budzą się na kilka godzin i znów zasypiają. Podczas snu jeż
pozostaje nieruchomy, mocno zwinięty w kulę, tak że nie widać głowy ani nóg.
Wczesną wiosną budzi się i wyrusza ze swojej kryjówki w poszukiwaniu
pożywienia.
Slide 25
Wydra Ciało wysmukłe, spłaszczone,
głowa płaska, szeroka, niewielkie
małżowiny uszne, kończyny krótkie
z błonami pływnymi i pazurami, ogon
silnie umięśniony, spiczasto
zakończony. Otwory nosowe i uszne
zamykane podczas nurkowania za
pomocą specjalnych mięśni. Sierść
gęsta, gładka, z gęstą, przylegającą
podściółką puchową, stanowi
nieprzemakalną okrywę ciała.
Wzrok i słuch ma wspaniale
rozwinięte. Świetnie pływa, nurkuje do
7 minut. Na lądzie szybko biega,
ale prędko się męczy. Na płyciznach
nieporadna.
Aktywna głównie nocą, żyje samotnie
w wykopanych przez siebie norach,
chętnie zajmuje nory innych zwierząt
ziemno-wodnych.
Ulubionym miejscem przebywania
wydry są czyste wody, górne
i środkowe odcinki rzek, jeziora, potoki
górskie, rzadziej większe stawy,
z dobrze wykształconą roślinnością.
Wydra
Slide 26
Podstawę pożywienia wydry
stanowią: ryby różnych gatunków,
żaby i raki. Nie gardzi też
większymi żukami wodnymi,
pisklętami ptaków wodnych
i błotnych, a także postrzałkami
dzikich kaczek i piżmaków. Drobne
ofiary zjada leżąc na grzbiecie na
powierzchni wody, większe
wyciąga na brzeg.
Maksymalna długość życia wynosi
10-15 (18) lat. Do głównych
przyczyn ograniczających
liczebności wydry zaliczyć należy
znaczne uszczuplenie stanu
zarybienia akwenów (ścieki,
intensyfikacja rybactwa
jeziorowego), likwidacja bagien,
starorzeczy (ograniczenie
możliwości zakładania schronień),
wycinanie trzcin, regulacja rzek
kanałów (niszczenie nor
i kryjówek), kłusownictwo.
Jest gatunkiem ginącym.
Chroniona
Slide 27
Masywna budowa ciała; futro bardzo
gęste, od szaro- do czarnobrunatnego;
ogon spłaszczony, pokryty łuskami,
uszy i oczy małe, palce tylnych nóg
spięte błoną pławną.
Bóbr jest największym europejskim
przedstawicielem gryzoni. Prowadzi
ziemnowodny tryb życia i jest
doskonale przystosowany do
bytowania w wodzie . Bobry pływają
stosunkowo wolno ale wytrwale.
Świetnie nurkują i są w stanie
przebywać pod wodą przez 10 minut
i dłużej. Podczas nurkowania otwory
nosowe i słuchowe, jak również odbyt
zaciskają się. Zwierze posiada trzecią
powiekę umożliwiającą mu dokładne
widzenie pod wodą, chroniąc
jednocześnie oczy. Otwór gębowy
zamykany jest przez owłosione wargi
tuż za siekaczami. Dzięki szczególnemu
ustawieniu tylnej części języka bóbr
może zamykać ujście gardła do jamy
ustnej a jednocześnie oddychać
normalnie przez nos z otwartym
pyskiem. Jest to mu potrzebne podczas
wznoszenia tam, budowy żeremia czy
gromadzenia zapasów . Na szczególną
uwagę zasługują jego mocne,
niezwykle silne zęby, którymi jest
w stanie ścinać drzewa nawet o dużej
średnicy.
Bóbr
Slide 28
Bóbr z wielką zręcznością posługuje się
przednimi kończynami, kopiąc kanały
i nory, czyszcząc futro bawiąc się, czy
nawet zwijając zbyt duże liście, aby
zmieściły mu się do pyska. Kończyny
przednie są krótkie, drobne i chwytne,
w tylnych zaś palce połączone są
nieowłosionym fałdem skórnym.
Chociaż podczas poruszania się
w wodzie bóbr używa także ogona,
właściwym napędem są właśnie jego
tylne łapy. Ze wszystkich zmysłów bóbr
najlepiej ma rozwinięty słuch, węch
oraz dotyk. Wzrok jest uwsteczniony.
Jego pokarm stanowią przybrzeżne
krzewy, liście, kora, miękkie drewno.
pędy oraz liście drzew i krzewów,
wśród których najchętniej zgryzane są:
wierzba, osika, brzoza oraz leszczyna.
Zimą natomiast podstawę jego
pożywienia stanowią zmagazynowane
w pobliżu żeremia gałązki drzew
i krzewów.
Bobry żyjącymi rodzinnie. Mały bóbr
potrafi pływać niemalże od momentu
urodzenia. Nurkować potrafi jednak
dopiero począwszy od drugiego,
trzeciego tygodnia.
Slide 29
Rodzice
opiekują się bobrzętami towarzysząc im w pierwszych
wycieczkach poza żeremie lub norę. Podczas pierwszych podróży poza rodzinne
gniazdo młode nurkują w podwodnym wejściu w obecności któregoś ze starszych
członków rodziny. Młode spędzą w rodzinnym gnieździe 2 lata zanim trzecią wiosną
wyruszą, aby założyć własne rodziny.
Niegdyś na bobra polowano dla sadła, mięsa, cennego futra. Obecnie
podlega całkowitej ochronie gatunkowej.
Slide 30
Łoś jest największą żyjącą w Polsce
zwierzyną płową. Jest zwierzęciem
dużym i silnym, o krępej, zwięzłej
budowie. Długie silne nogi (badyle),
masywne barki, rozbudowana klatka
piersiowa i duża głowa osadzona na
stosunkowo krótkiej szyi nadają
łosiowi charakterystyczną postać.
Suknia łosia jest jednolicie
ciemnobrązowa, wzdłuż grzbietu pręga
czasami prawie czarna, nogi (badyle)
białe. Łeb ma wąski, długi z dużą
opadającą górną wargą. Pod łbem na
szyi ma narośl tłuszczową z długim
czarnym włosem, tzw. brodę. Ma
krótki ogon (kwiat), długości 10-15 cm.
Racice łosia są podłużne, lekko
zaokrąglone. Raciczki pozostawiają
ślad w czasie biegu łosia lub chodu po
miękkim podłożu.
Łoś ma doskonały węch, dobry słuch
i nieco gorszy wzrok. Rośliny zanurzone
w wodzie odnajduje za pomocą zmysłu
dotyku. Niezwykle długie nogi dobrze
służą łosiom do brodzenia w błocie,
wodzie lub śniegu oraz do
przekraczania przeszkód terenowych.
Łosie są doskonałymi pływakami.
Woda jest preferowanym przez łosia
elementem środowiska. Żerując na
zanurzonej roślinności wodnej nurkują
do 5 m przez około 30-50 sekund.
Łoś
Slide 31
Łoś jest zwierzęciem typowo leśnym.
Zamieszkuje najczęściej rozległe,
podmokłe lub wilgotne lasy, bory
bagienne, olsy, zarośla wierzbowe;
często trzyma się bagien, szczególnie
jeśli wśród nich są wyższe miejsca
porośnięte lasem. Łoś łatwo
przystosowuje się do warunków
środowiska i chociaż najchętniej bytuje
w lasach naturalnych, to obecnie coraz
częściej spotyka się go w lasach
zagospodarowanych, nawet w pobliżu
okolic silnie zaludnionych.
Łoś żywi się młodymi pędami drzew
i krzewów, korą z miękkich drzew,
roślinami wodnymi, ziołami, a także
zbożem. Lubianą przez łosie karmę
stanowią gałęzie wierzby, dębu, klonu,
brzozy, jarzębiny, jałowca i kruszyny,
a także sosny; natomiast niezbyt
chętnie łosie jedzą gałęzie świerku,
modrzewia i leszczyny. Łoś swoją
obecność w łowisku zaznacza przede
wszystkim zgryzami czubków drzew.
Jeśli nie może sięgnąć wysoko,
to przygina drzewko swoim ciałem,
biorąc je między przednie badyle.
Często łamie przy tym pień drzewka.
Slide 32
Klempa rodzi zwykle I lub 2 łoszaki. Łoszaki w pierwszym okresie są
wyjątkowo niezgrabne (b. długie nogi, krótki tułów i ruchy pokraczne) i nieporadne,
ale po kilku tygodniach już dobrze sobie radzą i szybko rozwijają się fizycznie.
Znaczenie gatunku: Łoś jako duży roślinożerca wywiera silny wpływ na
środowiska. Preferowanie przez łosie terenów półotwartych lub małych luk skutecznie
zapobiega porośnięciu ich przez roślinność drzewiastą.
Ich maksymalny wiek dochodzi do około 20 lat. Wrogami naturalnymi łosi są
niedźwiedź, wilk, ryś i rosomak.
Slide 33
Budowę ciała sarny można określić jako,
wysmukłą. Głowa jest krótka, z profilu
o zarysie zbliżonym do trójkąta. Pysk
(gęba) zakończony jest dużymi,
nieowłosionymi czarnymi nozdrzami
(chrapami). Oczy (świece) z długimi
rzęsami na górnej powiece, są brunatno
czarne z podłużną, poziomo ustawioną
źrenicą. Uszy (łyżki) mają kształt
podłużnie owalny. Szyja jest stosunkowo
cienka, dłuższa od głowy. Tułów jest dosyć
krępy. Ogon jest szczątkowy, prawie
niezauważalny. Nogi (cewki) są wysokie
i cienkie. Tylna para ma silniejszą budowę
i jest w stawach skokowych mocno
wygięta. Kolor sierści (sukni) sarny jest
latem rudy, nieco ciemniejszy na
grzbiecie, na spodzie jaśniejszy. Zimą jest
ona szarobrunatna. Najbardziej
wyostrzonymi zmysłami sarny są węch
i słuch. Zmysł wzroku nie jest najlepiej
rozwinięty.
Sarna jest gatunkiem zdolnym do
zasiedlania różnych środowisk. Występuje
zarówno w wielkich, zwartych
kompleksach leśnych, jak i na zupełnie
bezleśnych terenach. Odpowiada jej
zarówno las liściasty jak i iglasty.
Nie unika wysokich gór, nie stroni od
bagien i innych terenów podmokłych.
Ulubionym środowiskiem sarny jest teren
stanowiący mozaiką lasów i obszarów
rolniczo uprawnych. Sarny mają zdolność
do dobrego dostosowywania się do
warunków panujących na danym terenie.
Sarna
Slide 34
Pożywienie saren składa się
z urozmaiconego pokarmu roślinnego.
Zwykle, są to zielone części roślin
wszystkich gatunków, przeważnie
trawy, zioła, liście i pączki roślin
drzewiastych. W skład diety wchodzą
także pędy malin, jeżyn, dzikich róż,
żołędzie, orzeszki bukowe, grzyby,
a także dojrzewające kłosy zbóż.
Do pokrycia zapotrzebowania sarny na
wodę wystarczy na ogół rosa i wilgoć
zawarta w roślinach. Rzadko widuje się
sarny pijące wodę bezpośrednio z
wodopojów.
Podobnie jak jelenie, tak i sarny
powodują stosunkowo duże szkody
w uprawach leśnych. W przypadku
saren jednak, największe znaczenie ma
zgryzanie młodych pędów drzew.
Szczególnie szkodliwe jest zgryzanie
pączków wierzchołkowych, gdyż
powoduje wieloletnie zahamowanie
rozwoju drzewek.
Samicą sarny jest koza, samiec sarny to
kozioł .
Slide 35
Zimą sarny skupiają się w duże stada tzw. rudle, liczące niekiedy
30 i więcej sztuk. Rudle takie są złożone z młodych kozłów, kóz i koźląt. Prowadzi je
stara koza, która zwykle kroczy na przedzie. Dorosłe samce żyją samotnie.
Kotna koza szuka sobie spokojnego miejsca w zaroślach i tam rodzi jedno,
dwoje, a rzadko troje koźląt. Przez pierwsze kilka dni, matka pozostawia je w spokoju
i zbliża się do nich wyłącznie na okres karmienia.
UWAGA: leżące na ziemi, koźlęta należy pozostawić w spokoju, nie zostały
one opuszczone, matka przebywa w pobliżu. Pod żadnym pozorem nie wolno ich
dotykać, przenosić itd. Przed ukończeniem pierwszego roku życia, młode są już
samodzielne.
W dzisiejszych czasach, do najgroźniejszych wrogów saren, należy zaliczyć
wałęsające się, kłusujące psy, które są szczególnie niebezpieczne dla koźląt. Drugim
poważnym zagrożeniem są maszyny rolnicze: kosiarki i kombajny.
Sarna na wolności żyje około 15 lat.