Μεταμόσχευσεις οργάνων: Ηθικά διλήμματα και δυνατότητες στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα Ι.Ν. Μπολέτης Νεφρολογική Κλινική & Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού «Λαϊκό» Νοσοκομείο

1 ο Επιστημονικό Πολυθεματικό Συνέδριο Γ.Ν. Πειραιά Τζάνειο, 27 Νοεμβρίου 2014

Επίπτωση Χρόνιας Νεφρικής Νόσου Τελικού Σταδίου

National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, USA

Επίπτωση Χρόνιας Νεφρικής Νόσου Τελικού Σταδίου Ελλάδα 2012 209,7/ εκατομμύριο πληθυσμού

ERA EDTA Registry DATA, 2012

Μέθοδοι αντιμετώπισης της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου Τελικού Σταδίου

•

Αιμοκάθαρση

•

Περιτοναϊκή κάθαρση

•

Μεταμόσχευση

United States Renal Disease System, 2012

•

Δεκαετία ’60

Αιμοκάθαρση • Ανοσοκαταστολή: Αζαθειοπρίνη

Δεκαετία ’80

• Ανοσοκαταστολή: Κυκλοσπορίνη

Dynamics of the Eurotransplant Kidney Transplant Waiting List and Transplants between 1969 and 2012

Kidney Waiting List Additions and Kidney Transplants per year 1995-2012

Κέντρα Μεταμοσχεύσεων που λειτούργησαν στην Ελλάδα Θεσσαλονίκη

ΑΧΕΠΑ

Ιπποκράτειο Παπανικολάου Αθήνα Λαϊκό

Αρεταίειο Τζάνειο

Ευαγγελισμός Ωνάσειο Αγία Σοφία Πάτρα Παν/κό Ρίο Ιωάννινα Παν/κό Ιωαννίνων

Μεταμοσχεύσεις Νεφρού στην Ελλάδα, 2001-2014 ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΕΣ ΔΟΤΕΣ ΖΩΝΤΕΣ ΔΟΤΕΣ

1665 827

ΣΥΝΟΛΟ: 2492

ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Μεταμοσχεύσεις Ήπατος, Καρδιάς Ελλάδα,2001-2014

437 116

Μεταμοσχεύσεις Συμπαγών Οργάνων στην Ελλάδα ανά έτος μεταξύ 2001 & 2014

200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Μτχ Νεφρού-Αποβιπώσας δότης Μτχ Ήπατος Μτχ Νεφρού-Ζων δότης Μτχ Καρδιάς

Μεταμόσχευση από ζώντες δότες νεφρού ανά έτος μεταξύ 2001 & 2014

30 20 10 0 100 90 80 70 60 50 40 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Χρονολογία

120

Αποβιώσαντες δότες νεφρού ανά έτος μεταξύ 2001 & 2014

100 40 20 80 60 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Χρονολογία

1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0

Μεταμοσχευτικό Χάσμα, Ελλάδα

Υποψήφιοι προς Τx Μεταμοσχεύσεις από αποβιώσαντα δότη

Χρονολογία

Council of Europe, 2012

Council of Europe, 2012

Έλλειψη οργάνων προς μεταμόσχευση

Αύξηση του αριθμού των δωρητών οργάνων

Δωρεά οργάνων

 Αποβιώσαντες δότες  Ζώντες συγγενείς δότες  Ζώντες μη συγγενείς δότες

Organ Procurement and Transplantation Network, 2010

Αύξηση του αριθμού των δωρητών οργάνων



Αποβιώσαντες δότες

 - Ενημέρωση - Επέκταση των κριτηρίων αποδοχής

Ζώντες δότες

- Συγγενείς / Βαθμός συγγένειας ; - Μη συγγενείς

«Δωρεά επ’ ανταμοιβή» (“Rewarding gifting”) Δότες από χώρες του τρίτου κόσμου Mεταμοσχευτικός τουρισμός (“Transplant tourism”)

Ζώντες δότες Στις ΗΠΑ

1988 : 1.800

1999 : 4.432

2001 : 6.445

2002 : 7.000

Trends in Kidney Donors and Kidneys Donated from 1988

Στη δωρεά οργάνων από ζώντες δότες :



Δεν επιτρέπεται η οικονομική συναλλαγή



Μοναδικό κίνητρο που αναγνωρίζεται είναι ο αλτρουϊσμός

 Επιτρέπεται μόνο για άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος  Επιτρέπεται αδιακρίτως ύπαρξης βαθμού συγγενείας με την προϋπόθεση ότι, έχουν ελεγχθεί τα κίνητρα της δωρεάς

Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων: H ισχύουσα ελληνική νομοθεσία Νόμος 3984/ 27.6.2011 ΦΕΚ 150 Α Άρθρο 8

Αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη

1. Η αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη επιτρέπεται μόνον όταν πρόκειται να γίνει μεταμόσχευση α) στο σύζυγό του, β) σε ασθενή με τον οποίο ο δότης συνδέεται με το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης άνω των τριών χρόνων, γ) σε συγγενή μέχρι και τον τέταρτο βαθμό εξ αίματος, σε ευθεία ή πλάγια γραμμή, δ) σε συγγενή μέχρι το δεύτερο βαθμό εξ αγχιστείας,

Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων: H ισχύουσα ελληνική νομοθεσία Νόμος 3984/ 27.6.2011 ΦΕΚ 150 Α Άρθρο 8

Αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη

ε) σε πρόσωπο με το οποίο έχει προσωπική σχέση και συνδέεται συναισθηματικά. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται άδεια με δικαστική απόφαση, που εκδίδεται κατόπιν ελέγχου όλων των προϋποθέσεων αφαίρεσης οργάνου από ζώντα πρόσωπο και επιπλέον της ψυχικής υγείας του δυνητικού δότη, της προσωπικής σχέσης και του συναισθηματικού δεσμού του με τον υποψήφιο λήπτη, όπως και της ανιδιοτέλειας της προσφοράς,

Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων: H ισχύουσα ελληνική νομοθεσία Νόμος 3984/ 27.6.2011 ΦΕΚ 150 Άρθρο 8

Αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη

στ) αν ο σύζυγος ή συγγενής με τον ανωτέρω βαθμό συγγένειας, ασθενούς, που χρήζει μεταμόσχευσης, επιθυμούν να κάνουν δωρεά του αναγκαίου οργάνου, αλλά δεν υπάρχει συμβατότητα, πραγματοποιείται η αφαίρεση του οργάνου και ταυτόχρονα ο ασθενής προτάσσεται στην κατάταξη στο Εθνικό Μητρώο

Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων: H ισχύουσα ελληνική νομοθεσία Νόμος 3984/ 27.6.2011 ΦΕΚ 150 Άρθρο 8

Αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη

ζ) εάν δεν υπάρχει συμβατότητα μεταξύ δύο υποψήφιων ληπτών μοσχεύματος και του ζώντα συζύγου τους ή συγγενή τους με βαθμό συγγένειας ως άνω, αλλά υπάρχει συμβατότητα μεταξύ του ενός υποψήφιου λήπτη και του ζώντα συζύγου ή συγγενή του άλλου, επιτρέπεται η δωρεά οργάνων αμοιβαία, με απόφαση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων.

Ρυθμιστικός οργανισμός κρατικός ή ανεξάρτητος ελεγχόμενος από το κράτος που ασχολείται: - Με τη δωρεά οργάνων - Με τη θέσπιση και επίβλεψη των κανόνων λειτουργίας του συστήματος

Kατανομή μοσχευμάτων : Κριτήρια

 Διαφανής  Δίκαιη και ιατρικά επωφελής  Εξασφάλιση ίσων δυνατοτήτων πρόσβασης των υποψηφίων ληπτών  Προσανατολισμένη στον ασθενή και όχι στο μεταμοσχευτικό κέντρο  Αμεση προτεραιότητα για επείγουσες μεταμοσχεύσεις σε περιπτώσεις που απειλείται άμεσα η ζωή του ασθενούς  Προτεραιότητα στους υπερευαισθητοποιημένους υποψήφιους λήπτες  Χρόνος αναμονής : «Ο χρόνος συνεχούς παραμονής του ασθενή σε κάθαρση»

18 AUG 2014

•

Long-term risks for kidney donors

Mjøen G et al. Kidney Int 2013; 86:162–167

•

Risk of end-stage renal disease following live kidney donation

.

Muzaale AD et al. J Am Med Assoc 2014; 311:579–586

1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0

Μεταμοσχευτικό Χάσμα, Ελλάδα

Υποψήφιοι προς Τx Μεταμοσχεύσεις από αποβιώσαντα δότη

Χρονολογία