Slide 1

ERGENLİK NEDİR?

Yıldız YILDIZ
Altındağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi


Slide 2

ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ KIZLARIN
BİLMESİ GEREKENLER
Ergenlik, vücudun küçük bir kız çocuğundan
Kadın olmaya doğru değiştiği zamandır.
Ergenlik dönemi sonunda vücudunuz bebek
yapabilecek özelliklere sahip olur. Ergenliğe giriş için
kesin bir zaman yoksa da genellikle kızlar 9-13 yaş
arasında ve erkeklerden daha erken ergenliğe girerler. Bu
nedenle yaşamın bu döneminde kızlar birkaç yıl
erkeklerden daha uzun ve daha olgundurlar.


Slide 3

ERGENLİK DÖNEMİ BOYUNCA
VÜCUDUNUZDA OLACAK DEĞİŞİKLİKLER
NELERDİR?
Göğüsler:
Kızların çoğunda ergenlik göğüslerin büyümesi ile
başlar. Bu, meme uçlarının birisinin ya da her ikisinin
üzerinde küçük ve duyarlı bir kabarıklık oluşması ile fark
edilir.
Başlangıçta bir göğüs diğerinden daha büyük olabilir ve
bu durum bazen göğüsler son şeklini alıncaya kadar
sürebilir.


Slide 4

Kıllar:
Ergenlikle birlikte genital bölgede (bacaklarınızın
arasında) yumuşak kıllar görünmeye başlayacaktır. Bu
kıllar daha sonra sık ve kıvrımlı hale gelecektir.

Genital bölgedeki kıllanma ile birlikte kol altlarında ve
bacakların üzerinde de kıllar görünecektir. Bir çok kadın
bu kılları temizlemektedir. Bu işlemin tıbbi bir nedeni
yoktur- tamamen kişisel seçim konusudur.


Slide 5

Traş etmeye karar verirseniz bol miktarda sabun, su ile
kadınlar için yapılmış temiz bir jilet kullanmalısın. En iyisi
kendinize ait bir jilet ya da elektrikli traş makinasının
olmasıdır- bu araçları asla arkadaşlarınız ya da ailenizden
birisiyle paylaşmayınız.


Slide 6

Vücut Biçimi:
Zamanla kalçalarınız genişleyecek, beliniz ise
daralacaktır.
Vücudunuz karın, kalça ve bacaklarınızda yağ
depolamaya başlayacaktır. Bu gelişme normaldir,
çünkü böylece kadın vücuduna özgü çizgiler oluşmaktadır.


Slide 7

Deri:

Deri ergenlikle birlikte daha yağlı hale gelir ve daha çok
terlediğinizi fark edersiniz, çünkü ter bezleri de büyümeye
başlamıştır.
Derinizi her gün temizlemeniz gereklidir. Bunun yanında
koku ve ter ıslaklığını önlemek için deodarant ya da ter
etkisini azaltan spreyler kullanabilirsiniz.


Slide 8

Derinizi temiz tutma çabalarına karşın yine de
yüzünüzde sivilceler olacaktır. Bu sivilceler akne olarak
isimlendirilir ve ergenlik dönemindeki hormonların
yükselmesine bağlı olduğundan normal kabul edilir. Bütün
ergenlerde şu ya da bu zamanda akne olacaktır.
Akneleriniz çok şiddetli ise bir doktora danışmanızda yarar
olabilir.


Slide 9

SİVİLCELER
Sivilce veya tıbbi adıyla akne, en sık görülen cilt
rahatsızlıklarından biridir ve ergenlik çağında insanların
hemen tümü hafif veya ağır şekliyle bu sorunu mutlaka
yaşamıştır.


Slide 10

Sivilceler Nasıl Oluşur?
Sivilceler cildin yağ bezlerinin bir hastalığıdır.
Yağ bezlerinin cilde açılan kanalları tıkandığında sivilce
denilen oluşumlar ortaya çıkar.
Sivilceler en sık yüzde, alında, sırtta, göğüste ve
omuzlarda oluşurlar.
Estetik görünümün geçici olarak bozulmasına neden
olabilecekleri gibi, şiddetli olan lezyonlar netleşerek
iyileştiklerinde kalıcı izler de bırakabilirler.


Slide 11

Yağ bezleri normalde sebum adı verilen bir madde
salgılarlar. Bu salgı bildiğimiz yağ özelliklerini taşır ve
amacı cildi korumaktır.

Yağ bezlerinin önemli kısmı vücutta kıl köklerinin
(foliküllerin) içinde yer alırlar ve salgı bu kıl kökünün
yüzeyine olur. Herhangi bir nedenle sebum ("yağ"), bu kıl
kökünün bulunduğu bölgeden dışarı açılamadığında bu
bölgede birikir ve sivilce ortaya çıkar.
Kıl kökü tıkandığında içeride biriken bu sebum ve kıl
kökü yenilenmesiyle normalde dışarı atılması gereken ölü
hücreler atılamadığından içeride birikirler ve bakteriler için
çok uygun bir besi yeri oluştururlar.


Slide 12

Başta Propionibacterium Acne adı verilen bakteri olmak
üzere çeşitli bakteriler tıkanmış folikül içinde çoğalmaya
başlarlar.
Bakterilerin çoğalırken salgıladıkları
maddeler bölgede ödem, kızarıklık ve ağrı
gibi iltihabi belirtilere yol açarlar.
Belli bir aşamadan sonra kıl kökü içindeki basınç
çok artar ve sivilce içeriği patlayarak cilde boşalır.


Slide 13

Sivilce oluşumunu açıklamak için bazı teoriler ortaya
atılmıştır.

1. Kanda "erkeklik hormonlarının" artması ve bu artışa
bağlı olarak kıl kökünün içinde bulunan sebum salgısının
ileri derecede artmasıdır.

Özellikle ergenlik çağının başlarından itibaren hem kız
hem de erkek çocuklarda büyüme ve gelişmeyi sağlamak
amacıyla testosteron hormonu ve diğer erkeklik
hormonları artar ve bu artış duyarlı kişilerde sivilce
oluşumuyla sonuçlanır.


Slide 14

2. Sivilce oluşumunda kalıtımsal özellikler de çok fazla
etkilidir.
Özellikle anne ve babasında ergenlik çağında sivilce
öyküsü olan kız ve erkekler bu problemle daha sık
karşılaşırlar.
Kalıtım muhtemelen sebum salgılayan hücrelerin
erkeklik hormonlarına duyarlılığını etkilemektedir.


Slide 15

3. Ergenlik çağındaki kızlarda adet kanamasından 2-7
gün önce değişen hormonal ortam nedeniyle sivilcelerde
artış gözlenir.
4. Cildi "kirli" olanlarda ve bazı gıdaları alanlarda
sivilcelerin daha çok görüldüğü doğru değildir.
Sıklıkla ergenlik döneminde ortaya çıkmaya başlayan
sivilceler genellikle 30 yaşından sonra azalma eğilimi
gösterse de, 40-50 yaşlarına kadar sivilce sorunu yaşayan
insanlar da vardır.


Slide 16

CİLT TEMİZLİĞİ NASIL OLMALI?
Sabahları derinin salgılarını harekete
geçirmek;
Akşamları ise, gözeneklerde birikmiş kir
zerreciklerinden kurtulmak için mutlaka cilt
temizliği yapılmalı.
Cildinizin haftada 2-3 kez, tüm yağ kalıntılarını
alacak bir maskeye de ihtiyacı vardır. Aynı
zamanda cildi derinlemesine nemlendiren bir
maske seçmeye özen gösterin.


Slide 17

10 dakikalık bir buhar banyosunu haftada 1 kez
hazırlayın.Bu işlem gözeneklerin genişlemesini
sağlayacağından, siyah noktalardan kurtulmanız
kolaylaşacaktır.
Başınızın üzerine bir havlu örterek, yarıya kadar kaynar
su doldurduğunuz bir tencerenin üzerine eğilin.
10 dakika sonra, yüzünüzü kurulayın ve siyah noktaları
sıkın.
Bu işlemi yaparken, ellerinizin temiz olmasına dikkat
edin.
Parmak uçlarınıza sargı bezi sarıp noktaları
sıkabilirsiniz.
Ama sıkmakta zorlanırsanız fazla üstelemeyin.
Cildiniz tamamen kuruduğunda tekrar buhara tutun.
İşlem sona erdiğinde yüzünüzü bir tonikle dezenfekte
edin.


Slide 18

SİVİLCELERDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ
1. Doğru ve hijyenik temizlik:
 Cildi fazla hırpalamadan düzenli olarak yıkayın.

 Cildi fazla kurutmamak için pH değeri derinin doğal
pH'ına yakın (5.5 civarında) bir temizleyici kullanılmalı.
 Daha da derinlemesine bir temizlik isteniyorsa, her 3-4
günde bir, gözeneklerde biriken yağ ve tozu alan kil
maskesi uygulanabilir.


Slide 19

2. Beslenme:

Son araştırmalar, beslenmenin akne üzerinde doğrudan
etkisi olmadığını gösterse de, üzerinde durulması gereken
önemli bir nokta var:
 Meyve ve sebze açısından zengin, sağlıklı beslenme
cildin en önemli dostu.


Slide 20

3. İyi dinlenme:
 En iyi güzellik kürü uykudur.
 Stresten uzak bir ortamda dinlenebilmek çok
önemli.
 Gecede en az 7-8 saat uyumak şart.
 Uykunun hormonal aktiviteyi düzenlemedir.
4. Yüz ile Oynanmamalıdır:
 Cilde zarar vermeksizin yok edilebilecek siyah
noktalardan farklı olarak, kanlı sivilceler asla
sıkılmamalı. Aksi halde, iltihaplı enfeksiyon,ardında bir
yara
ve iz bırakarak yayılabilir.


Slide 21

5. Uzmana görünün:
 Kış gelip de akneler belirmeden önce mutlaka
dermatologunuzla görünmek gerekir.
 Çünkü, yaz aylarında kuruyup hassaslaşan cildiniz, tatil
öncesinde uyguladığınız akne tedavisini tekrarlamanızdan
zarar görebilir.
6. Bitki çayları da işe yarar:
 Her gün organizmayı temizleme özelliği taşıyan bir bitki
çayı içmek cildinize faydalı olacaktır.
 Özellikle ıhlamur ve rezene içeren çayların çok
yararlıdır.


Slide 22

Pudra ve allık sivilceler için zaralıdır:
 Cildi çabuk sivilcelenenler makyaj
yapmaktan vazgeçmeli.
 Hijyenik nedenlerle allık ve pudra kullanmaktan
vazgeçilmeli.
 Zaten aşırı salgılanan yağ ile dolmuş gözenekler,makyaj
malzemeleri kullanılınca iyice tıkanır.
 Bunun yanında, estetik bir neden de var:
 Makyaj,kusurları gizlemek yerine çoğu kez daha da
belirginleştiriyor.


Slide 23

Adet Kanaması Nedir?
Nasıl Oluşur?
Adet kanaması; aylık ( 22-40 ) günler arasında görülen;
rahimin iç tabakası olan endometriumun hormonların
dönemsel etkileriyle dökülmesi durumudur.
Adet düzeni, östrogen ve progesteron hormonları
arasındaki ilişkiye bağlıdır ve bir adet kanaması 3-7 gün
sürer.
Ergenlik döneminde overlerin çalışması ve hormon
üretimiyle beraber ilk adet kanaması görülür. Buna menarş
denir.


Slide 24

İlk adet kanaması 9-16 yaşlarında başlar. Bu yaş,
genetik etkiler ve beslenmeye göre değişir.
Adet kanamalarında ilk 2 yıl, hormonların etkilerinin tam
gelişmemesi ve yerleşmemesi nedeniyle düzensizlikler
olabilir.


Slide 25

Adetin Başlaması Gecikebilir Mi?
Adet kanamaları normalde 9-16 yaşta gerçekleşir.
Yaklaşık % 10 oranında görülen gecikmeler çoğunlukla
yapısal ve genetik duruma bağlıdır. Ancak, doktor

tarafından incelenmesi gerekir.
Ağır spor yapan genç kızlarda ya da beslenme bozukluğu

olan; çok zayıf kızlarda adet kanamaları gecikebilir.


Slide 26

Bazı kızlarda himen ( kızlık zarı ) açık olmayabilir, bu
basit bir işlemle açılarak kanamaların gerçekleşmesi
sağlanır.
Şeker - astım - böbrek hastalıkları gibi kronik hastalıklar,
hipofiz, troid bezi hastalıkları da adet kanamalarının
gecikmesine neden olabilir.

Çok nadiren rahim ve yumurtalıklar gelişmemiş olabilir.


Slide 27

Adet Düzensizliği Nedir ?
Ergenlik dönemde ilk iki yıl adet düzensizlikleri olabilir.

Bu olgularda ciddi tedavilere gerek yoktur, düzenin
yerleşmesi izlenir.
Daha sonra ise, 28-35 günlük sıkluslerle hormonların
uyum içinde çalıştığı anlaşılır.
Adet kanamaları, stres, yorgunluk, heyecan, egzersiz,
diyet ve hastalıklardan etkilenir.
Hormonal dengesizlikler de adet döneminde
bozulmalara neden olabilir.


Slide 28

Aşağıdaki durumlar adet düzensizliğine işaret eder.
 Adet kanamalarının 7 günden fazla 1 günden az olması
 İki adet arasında kanamaların olması
 Adet kanamalarının aşırı miktarda olması
 Adet kanamalarının 21 günden daha sık, 35 günden
daha uzun aralıklarla olması.
 9 yaşından önce adet görülmesi


Slide 29

Akıntı
 Her genç kızda hastalıktan kaynaklı olmayan bir akıntı
vardır.
 Kirli beyaz, kokusuz bir akıntı korkutmamalıdır.
 Akıntı miktarı kişiden kişiye değişmektedir.


Slide 30

Akıntı ;
sarı-yeşil renkli ve kötü kokuyorsa,
Süt kesiği gibi pütürlü ve ekşi kokuyorsa
Her zamankinden fazla olmuşsa
Beraberinde yanma ve kaşıntı hissi varsa

DOKTORA BAŞVURUNUZ


Slide 31

KARIN ve KASIK AĞRILARI
Karın bölgesinde değişik biçimlerde kendini gösteren
ağrılar olabilir.
Değişik nedenlere bağlı olan bu ağrılar asla ihmal
edilmemelidir.
Bu ağrıların nedeni iç üreme organlarından kaynaklanan
bir iltihap olabilir.


Slide 32

Adet Sırasında Ne Gibi Önlemler
Alınmalıdır ?
Adet kanaması dönemi bağışıklık sisteminin zayıfladığı
özel bir dönemdir.
Vücut temizliği ve beslenmeye önem verilmeli, çok
yorgunluk yaratacak işlerden kaçınılmalıdır.
Kanamalar için emicilik özelliği olan, iç çamaşıra
yerleştirilen özel hijyenik pedler kullanılmaktadır ve sık
değiştirilmelidir.


Slide 33

ERGENLİKTE
DUYGUSAL GELİŞİM


Slide 34

1. Duyguların Yoğunluğunda Artış
Üzüntü, sevinç, öfke, korku gibi duygularını ifade
ederken yoğunluk yaşanmaktadır.
Olumsuz duygular, el, kol hareketleri, yüz ifadesi, ve
bağırma gibi sözlü ve sözsüz davranışlarla dışa vurulurken,
heyecan, coşku ve karşı cinse yönelik duygular şiir veya
öykü yazma, hatıra defteri-günlük tutma aracılığıyla
kağıda yansıtılır.


Slide 35

2. Aşık Olma
Beğenme ve beğenilme arzusu
bireye heyecan veren bir duygudur.
Ergenliğin başlarında birey, daha çok grupta bir arada
olma isteği taşırken sonlarında karşı cinsten belli bireylere
yönelmiş romantik duygular ortaya çıkar.


Slide 36

3. Mahcubiyet ve Çekingenlik
Buluğ öncesinde ve buluğ döneminde ergenler
vücutlarını saklamak istemektedirler.
Bu isteğin nedeni organlardaki büyümenin farklı zaman
ve hızlarda olmasından ortaya çıkan orantısız vücut
görünümünü saklamak veya ergenin ana ilgi merkezi olan
kendi vücutlarını başka meraklı gözlerden saklama
amacındandır.


Slide 37

4. Aşırı Hayal Kurma
Hayal kurma ile arzular düşüncelere yansır.
Hayal konusu geleceğe yönelik tasarılar olabileceği gibi,
gerçekleşmesi istenen herhangi bir istek de olabilir. Hayalin
içeriği genellikle karşı cinse yönelik düşüncelerdir.
Hayal etmek yaratıcı düşünceyi destekleyici olduğunda
yararlıdır ancak gerçekleştirilmemiş istekler
gerçekleştirilmemiş istekler olmuş gibi hayal ediliyorsa o
zaman bir sığınma ve telafi aracı olmuştur. Bu durum ise
hayatın zorlukları ve güçlükleri ile baş edememesine neden
olmaktadır.


Slide 38

5. Tedirgin ve Huzursuz Olma
Ergenleri tedirgin ve huzursuz eden bazı konular vardır.
Bunlar:
1. Bedendeki değişimlerin getirdiği yeni duruma
alışamama,
2. akranları ve ailesiyle olan sosyal ilişkilerdeki
aksamalar,
3. Bazı isteklerinin engellenmesi


Slide 39

6. Yalnız Kalma İsteği
Kız ve erkek ergenlerin zaman zaman kendi başlarına
kalıp olup bitenin, değişimlerin muhasebesini yapmak
istemeleri oldukça normaldir.
Bu şekilde gerçeklerle yüzleşip daha doğru kararlar
vereceksiniz.


Slide 40

7. Çalışmaya Karşı İsteksizlik
Bu dönemde bir miktar durgunluk
ve üşengeçlik görülebilir.
Oyunlarda çabuk yorulma ve
çalışmaya karşı isteksizlik görülebilir.


Slide 41

8. Çabuk Heyecanlanma
Bu dönemde heyecan dengesi tam oluşmadığı için
duyguların kontrolü zordur. Heyecan kontrolü olgunlaşma
ile kazanılacağından zaman ihtiyaç vardır.


Slide 42

ERGENLİK DÖNEMİNDE BİREYLER

DEPRESİF ÖZELLİKLER GÖSTEREBİLİR


Slide 43

Depresyonun hastalık boyutuna ulaşması veya günlük
zorluklar karşısında yaşanan depresif duygu durum
problemi, ergenin hayatını çeşitli açılardan olumsuz yönde
etkilemektedir. Ergenin bilişsel fonksiyonları, sosyal
ilişkileri ve sağlık durumu depresyon veya depresif
duygulanıma bağlı olarak, nitelik ve nicelik açısından
değişiklik gösterir.
Ergen depresyonu, yetişkin depresyonuna benzemekle
birlikte, ergenler, depresyona girme veya depresif
duygulanım açısından büyük bir risk altındadılar.


Slide 44

Gelişim dönemleri itibariyle duygularınızda iniş çıkışlar
gösterebilirsiniz.
Yetersiz başa çıkma becerisi, kendini güçsüz hissetmeve
buna bağlı korku duygularının yaşanmasına neden
olmaktadır.
Korku ve öfke olumsuz duygular olarak kabul edildiği
için, kendinizi algılama boyutunda tehlikeli duygular olarak
kavramsallaştırıldığından bu tür duygularınızı
bastırabilmektesiniz. Korku ve öfkenin bastırılması ise
depresif duygulanım yaşanır.


Slide 45

Bu duygular tekrar yaşam zorlukları karşısında
güçsüzlük ve kendini yetersiz algılamayla bir başka korku
ve öfke oluşumunu devreye sokar. Bu şekilde depresyonun
oluşum çemberi bir kısır
döngü halinde devam eder.
Bu durum sizlerde motivasyon kaybı, sıkıntı, keder,
kendisini, çevresini ve geleceğini olumsuz değerlendirme,
uyku bozuklukları, iştah azalması veya artması, yaşam
enerjisinde düşme şeklinde görülebilir.


Slide 46

Ergenlikte depsesif davranışları tetikleyen belli olaylar
mevcuttur. Ergenlerin depresyona girmesine neden olan
belli başlı olaylar; kız-erkek arkadaşı tarafından ihanete
uğramak, reddedilmek, aile içinde yaşanan ciddi bir
çatışma durumu, öğretmenin olumsuz bir tutumu veya
sınıf ortamında aşağılanma, akran grubu dışında tutulma,
arkadaşının olmaması, vücudundaki ani değişiklikler.
Depresyonda yatkınlık da önemli bir noktadır. Ergenlik
depresyonunun temelinde mevcut yaşam olayları ve ve
koşulları kadar çocukluk dönemindeki yaşantılarınız da
önemlidir.


Slide 47

Çevresel faktörlerden kabul edilen bir diğer açıklama ise,
“öğrenilmiş çaresizlik”tir.
Ergenlik problemleri sizlerin başedemeyeceği kadar
olduğunda bu durum çaresizlik yaratacaktır. Bu çaresizlik
de öğrenilmiş bir davranış olarak depresif kişilik yapısının
oluşumuna neden olur.

Ergenlikte yaşanan, üstüste gelen stresler, yetişkinilik
yıllarında depresif kişilik yapısının ve depresif duygu durum
problemlerinin yanmasına sebep olmaktadır.