Slide 1

Kalkulu egokiak
eginez, erraz
zehaztu daiteke
partikularen posizioa.

EHULKUren aholkua

Aditzoinaren forma

1


Slide 2

Euskaltzaindiak, 28. arauan, adierazten
du zer forma hartzen duen aditzoinak*
euskara batuan.
partizipioa
ikasi

partizipioa

aditzoina
ikas aditzoina

hartu

har

bildu

bil

* Ahaleran (ikus dezakezu), aginteran (ikus ezazu) eta subjuntiboan (ikus dezagun)
erabili ohi den aditz-forma da aditzoina.

EHULKUren aholkua

Aditzoinaren forma

2


Slide 3

Euskaltzaindiak, 28. arauan, adierazten
du zer forma hartzen duen aditzoinak*
Oharra:
euskara batuan.
Aditzoina partizipiotik formaz
bereizteari dagokionez,aditzoina
hauxe dio
partizipioa
Euskaltzaindiak 28. arauko irizpenean:

ikasi

ikas

“Halatan euskara batuan aditzoinak erabiltzerakoan
forma berezien onestea eta gomendatzea egoki
ikusten du Euskaltzaindiak.”

* Ahaleran (ikus dezakezu), aginteran (ikus ezazu) eta subjuntiboan (ikus dezagun)
erabili ohi den aditz-forma da aditzoina.

EHULKUren aholkua

Aditzoinaren forma

3


Slide 4

Salbuespenak:

Bukaeran i bokala duten aditz batzuek ez dute bokal hori galtzen
aditzoinean.
Partizipioa
ari izan
bizi izan
etsi
jaiki
jalki
jalgi

Aditzoina

ari
bizi
etsi
jaiki
jalki
jalgi

Nola bereizi: halako aditzek, oro har, -TZEN aspektu-marka
hartzen dutenean ere ez dute galtzen bukaerako i hori.
aritzen, bizitzen, etsitzen, jaikitzen, jalkitzen, jalgitzen…

EHULKUren aholkua

Aditzoinaren forma

4


Slide 5

Salbuespenak:

Bukaeran, i bokala
duten aditz batzuek ez dute bokal hori galtzen
Oharra.
aditzoinean.
1) Itxi aditzak i bokala galtzen du -tzen
markarekin;
haren aditzoinaren
Aditzoinaforma, hala
Partizipioa
ere, itxi da:
ari
ari izan
bizi
bizi izanItxi dezakegu
etsi
etsi
jaiki
2) Eutsi jaiki
eta iritzi aditzek
-tzen aspektujailki galtzen
markarekin
bukaerako i bokala
jailki
jalgi
badute ere,
forma onartzen
jalgi partizipioaren
dute aditzointzat:
Nola bereizi: aditz euts
horiek,
oro har, -tzen
aspektu-marka
diezaioket
/ eutsi
diezaioket hartzen
dutenean ere ez dute
galtzen
bukaerako
i hori.
iritz
diezaioke
/ iritzi
diezaioke
aritzen, bizitzen, etsitzen, jaikitzen, jailkitzen jalgitzen

EHULKUren aholkua

Aditzoinaren forma

5


Slide 6

Salbuespenak:

Aditz eratorria denean, hots, izenetik edo izenondotik sortua
denean aditza, partizipioaren forma ere onartzen da aditzointzat:
hitza

partizipioa

aditzoina

eder

edertu

eder daiteke
edertu daiteke

gizon

gizondu

gizon dadin
gizondu dadin

Baina aditz bihurtze horretan jatorrizko hitzaren forma aldatua
bada, orduan:
hitza

zoro
EHULKUren aholkua

partizipioa

zoratu

aditzoina
zora daiteke
*zoratu daiteke

Aditzoinaren forma

6


Slide 7

Kasu bereziak:

Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran
tz, ts edo tx kontsonante multzoa badu, multzo
horrek agertu egin behar du aditzoinean:

zehatz

zehaztu

huts

hustu

EHULKUren aholkua

zehaztu daiteke
zehatz daiteke
*zehaz daiteke
hustu daiteke
huts daiteke
*hus daiteke

Aditzoinaren forma

7


Slide 8

Kasu bereziak:

Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran
Oharra.
tz, ts edo
tx kontsonante multzoa badu, multzo
horrek agertu
eginezbehar
du batzuek
aditzoinean
Eratorriak
diren aditz
ere -tz -tu atzizkia
kontsonante kenduz
multzoa gero:
agertzen dute
aditzoinean:

pitz daiteke zehaztu daiteke
zehatz piztu
zehaztu
ahaztu
ahatz dezakegu
zehatz daiteke
berpiztu
berpitz daiteke*zehaz daiteke
…
…
huts
hustu
hustu daiteke
* piz / piztu daiteke
huts daiteke
* ahaz / ahaztu dezakegu
*hus daiteke
….

EHULKUren aholkua

Aditzoinaren forma

8


Slide 9

Kasu bereziak:

Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran
t kontsonantea badu, aditzoinak eutsi egiten dio t
kontsonante horri:
ausart

ausartu

ausartu naiteke
ausart naiteke
*ausar naiteke

laket

laketu

bat

batu

laketu dakioke
laket dakioke
*lake dakioke
batu gintezke
bat gintezke

oroit

oroitu

EHULKUren aholkua

oroit zaitezke

Aditzoinaren forma

9


Slide 10

Kasu bereziak:

Aditz eratorriaren abiapuntua den hitzak bukaeran
t kontsonantea badu, aditzoinak eutsi egiten dio t
Oharra.
kontsonante horri:
Aditz batzuek, tradizioz, t kontsonantea dute
aditzoinean:
ausart
ausartu
ausartu naiteke
ausart naiteke
PARTIZIPIOA
ADITZOINA
*ausar naiteke
ezagutu
ezagut (*ezagu / *ezagutu)
/ *lotu)
laket lotu
laketu lot ( *lo
laketu
dakioke
ohartu
ohart / ohartu
(*ohar)
laket dakioke
bat

batu

oroit

oroitu

EHULKUren aholkua

*lake dakione
batu gintezke
bat gintezke
oroit

Aditzoinaren forma

10


Slide 11

EHULKUren aholkua
UPV/EHUko Euskara Zerbitzuaren estilo-gomendio:
Ahaleran, aginteran eta subjuntiboan aditzoina
erabiltzea (1), eta, Hiztegi Batuak aukeran uzten
duen kasuetan (aditz eratorrietan eta hiztegian
jasotako salbuespenetan), partizipioaren forma
bereko aditzoina (2)
(1)
azter dezagun
ikus dezakegu
ekar ezazu
etor daitezen
…
EHULKUren aholkua

(2)
zehaztu ezazu
edertu dadin
belztu daiteke
ohartu gaitezen
…
Aditzoinaren forma

11