Transcript Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 1
Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku
Ogólnopolskie Seminarium
Biblioteki drugiej generacji - teraźniejszość i przyszłość
28 października 2008 roku
Cyfrowa rzeczywistość w codziennej pracy
bibliotek. Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Małgorzata Filipczak
email: [email protected]
Politechnika Łódzka, Biblioteka
Oddział Informacji Naukowej
90-924 Łódź, ul. Wólczańska 223,
Tel. 042 631 20 62, fax. 042 636 31 65
Slide 2
Wzrost dostępności Internetu
Dostępność Internetu, dane na koniec 2007 r.,
ze strony http://www.internetworldstats.com/ oraz GUS
USA
DOSTĘPNOŚĆ
INTERNETU
ŚWIAT
(Polska jest
podobno 2 lata
opóźniona)
Regularnie
korzystający
użytkownicy
21,9%
Gospodarstwa
domowe z dostępem
do Internetu
Przedsiębiorstwa
powyżej 10 osób
z dostępem do
Internetu
Udział kobiet
EUROPA
/UE
POLSKA
POLSKA
(GUS)
71,9%
48,1%
/300 000
osób
36,6%
od 16 do 74
lat
46%
__
__
__
od 4,1%
1999 r.
2006 - 31%
2007 - 41%
__
__
__
__
__
Przewaga
(po raz
pierwszy)
__
__
2005, 2006,
2007 - 93%
Strona WWW
49%
__
PC w Polsce ma 26 lat (www.its.com.pl)
Internet w Polsce ma 20 lat. Sieć WWW - strony WWW mają 17 lat.
Internet w akademickich bibliotekach polskich liczy sobie około 14 lat
Strony WWW większości bibliotek uczelnianych powstawały w latach 1995-97.
[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8], [9].
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 3
Wykorzystanie Internetu na przykładzie USA
Amerykanin w Internecie
[10] ze strony http://www.digitalcenter.org/pdf/2008-Digital-Future-Report-Final-Release.pdf
• Spędza średnio 15,3 godz. tygodniowo korzystając z Internetu
• Ceni wartości informacyjne, (2008 – 80%; 2006 – 66%), stawia pod tym względem Internet
ponad TV – 68%; ponad radio – 63%; ponad gazety – 63%
• Uczestniczy w serwisach społecznościowych (udział podwoił się przez ostatnie 3 lata), z
czynnych uczestników ponad połowa codziennie odwiedza strony społecznościowe, a 56%
spotkało się w realu” ze znajomymi wirtualnymi.
• Jest członkiem społeczności online związanych z lokalnymi sprawami społecznymi (realnymi).
Społeczności online są cenione i rozwijają się, wciągając uczestników w nowe pola działania
(87% chętnie poszerza zakres działania i zawiera znajomości)
• Kto i za ile robi zakupy online:
60% użytkowników Internetu wydało po ponad 100 USD miesięcznie
• Co kupuje najczęściej:
książki, odzież, bilety (podróże), upominki, CD, video, artykuły elektroniczne, oprogramowanie i
gry, artykuły –hobby, komputery i urządzenia peryferyjne (skanery, drukarki etc.)
• Co robi najczęściej:
korzysta z poczty elektronicznej 99%; surfuje bez specjalnego celu 71%; czyta nowości 60%;
korzysta z usług banku lub innych finansowych 38%; używa komunikatorów GG, Skype 37%; gra
online 35%; szuka stron z rozrywką i humorem 25%.
• Ile komputerów ma w domu:
więcej niż jeden – 43%
• Amerykanin-korzystający-z-Internetu nie zuboża swoich realnych kontaktów rodzinnych
i towarzyskich. W porównaniu z Amerykaninem-nie-używąjacym-Internetu, na kontaktach
osobistych z przyjaciółmi spędza trochę więcej czasu, a kontaktom osobistym z rodziną
poświęca tygodniowo 3 godziny więcej!!!
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 4
Wykorzystanie Internetu w Polsce
Dane dotyczące Polski:
Zakupy w sieci w roku 2008 – 42% użytkowników Internetu (2006 – 26%)
Aukcje internetowe – 21% użytkowników Internetu
Najczęściej kupowane:
ubrania, książki, sprzęt elektroniczny
[2], [6]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 5
Rozwój Internetu
Jak rozwija się Internet – Ewolucja sieci WWW
[11]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 6
Web 2.0 istnieje od 2001 r, nazwę zyskała w 2005 r.
Web 2.0; 1
Cechy:
•
Nazwa stosowana przez specjalistów z Silicon Valley brzmi jak nowa wersja
istniejącego oprogramowania. Ale naprawdę to:
•
Przekształcenie stron WWW z tradycyjnych, prezentujących treści statycznie
w dynamiczne, zawierające treści i usługi, dwustronną komunikację, treści Użytkownika
•
Nowa demokracja cyfrowa - fenomen społeczności (treść jest tworzona przez całą
społeczność = UGC czyli User Generated Contents)
oraz otwartość i dostępność dla użytkowników
•
Web 2.0 = massive social experiment (Time/CNN, 2006)
•
Ważna staje się „folksonomia” czyli kategoryzacja treści przez użytkowników
•
Nacisk na łatwość użytkowania i pozytywne wrażenie użytkownika
(w tym „chmury znaczników/ tagów”)
•
Długie i praktyczne (znaczące) nazwy (URL) bez spacji, z wykorzystaniem dużych liter
•
Nowe technologie i łączenie niezależnych usług, tworzące nową jakość
•
Duża dostępność, wspomagana przez nowe technologie (szybkość działania,
stosowanie dobrze zdefiniowanych, sprawdzonych standardów)
•
Wykorzystanie otwartych licencji, jak Creative Commons czy GNU GFDL (Open
Access)
•
Programy stają się aplikacjami sieciowymi, podlegają stałej aktualizacji, zaś
użytkownicy testują je w czasie realnym (Perpetual Beta). No versions, no installations,
no upgrade needed.
[12], [13]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 7
Web 2.0; 2
[14]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 8
Web 2.0; 3
UGC (User Generated Content) to przejaw ogólniejszego trendu –
władza konsumenta, „user control - everything personalized,
customized and on demand”
http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1569514,00.html (grudzień 2006)
[16]
http://www.slideshare.net/RenegadeSaw/leveraging-user-generated-content/
[15]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 9
Web 2.0; 4
Strony należące do Web 2.0;
Niektórzy uważają, że są to wszystkie strony powstałe po 2001 r. Inni za główną cechę wyróżniającą
uważają udział użytkowników w tworzeniu strony (istnienie „user generated /contributed content”);
http://www.slideshare.net/RenegadeSaw/leveraging-user-generated-content/
[15]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 10
Przykłady stron i usług należących do Web 2.0
Web 2.0; 5
•
Wikipedia
•
Komunikatory GG, Skype, Google Mail
•
Blogi: np. Gazety; onet.pl; wp blog; ebibu
•
Twitter (mikroblogi do 140 znaków) twitter.com
•
Serwisy społecznościowe (sieć kontaktów z innymi): YouTube; grono.net; epuls.pl;
MySpace; pytamy.pl; odpowiadam.pl; Flickr.com; fotka.pl; NaszaKlasa
•
Zbiory linków (zakładki), rekomendacja informacji: np. Del.icio.us; Magnolia; polskie
klony - wykop.pl; linkologia.pl
•
Serwisy umożliwiające dziennikarstwo obywatelskie: gwar.pl; wiadomości24.pl; lokalny
łódzki - lodzcity.pl
•
Serwisy do przechowywania dużych plików: YouSendIt; OmniDrive, JungleDisc,
darmowe serwery składujące fotografie użytkowników: fotosik.pl
•
Mashups („składanki” z istniejących usług/ aplikacji tworzące nową jakość) np. Mozilla
Labs Ubiquity
•
Kanały RSS (powiadamianie o nowościach strony WWW, samodzielna subskrypcja)
•
Zamienniki oprogramowania i inne aplikacje internetowe (cdn.)
•
Systemy operacyjne online: eyeos.org/en; g.ho.st; desktoptwo.com
•
„Social lending” od 2005, zopa.com UK, prosper.com USA, kokos.pl, finansowo.pl,
monetto.pl
Fora dyskusyjne i serwisy aukcyjne nie są w zasadzie serwisami społecznościowymi i nie
zalicza się ich do Web 2.0
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
[17], [18], [19], [21], [22], [23]
Slide 11
Web 2.0; 6
Praktyczne aplikacje Web 2.0
(zamienniki oprogramowania), bezpłatne, do wykorzystania
Pakiet biurowy - Dokumenty i arkusze Google’a - docs.google.com
(sprawdzone, warto)
Edytor tekstów, umożliwia współpracę online, porównuje wersje,
Writeboard
Pakiet biurowy Zoho Office - www.zoho.com
Pakiet biurowy (również offline, w tym prezentacje) - www.thinkfree.com
Edytor formularzy internetowych - wufoo.com
Organizer pracy zespołów Basecamp - www.basecamphq.com
Osobisty kalendarz-organizer połączony z pocztą i SMS www.30boxes.com
Notatnik i organizer Backpack – www.backpackit.com
Prosty edytor zdjęć Picnik
Edytor wideo (obróbka filmów) JumpCut;
Lista zakupów ze znacznikami priorytetów RememberTheMilk
[18], [20]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 12
Web 2.0; 7
Użytkownicy Web 2.0
Aktywność wzrasta, obecnie aktywnie korzysta (zamieszczając artykuły np.
w Wikipedii) do 5% użytkowników. W przewadze jednak są, i zapewne nadal
będą, użytkownicy bierni.
Web 2.0 Podsumowanie
O Web 2.0 w Polsce też już od dwóch, trzech lat jest głośno
Są autorzy, którzy podważają w ogóle sens stosowania nazwy Web 2.0
negując „rewolucję internetową”. Nazwa ta bywa traktowana jak kolejna
etykietka.
Można przyjąć, że nie jest to rewolucja, lecz ciągły rozwój,
na pewno Internet stale wzbogaca się o wiele autentycznych wartości.
Występuje nowe podejście do technologii (łączenie rzeczy, których
dotychczas nie łączono) i do funkcjonalności.
Nawet gdy odrzucimy nazwę Web 2.0 jako pretensjonalną etykietę,
warto pamiętać o zawartych pod nią trendach, przesłaniach
i wartościach.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 13
Web 2.0; 8
Web 2.0 Podsumowanie c.d.
Sieć WWW stała się najważniejszą siłą napędową w wielu dziedzinach
oraz wiodącym źródłem zarówno innowacyjności jak i nowych sposobów
komunikowania się, współpracy i powiązań społecznych.
[23]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 14
Web 3.0
Web 3.0
Sieć niedalekiej przyszłości,
istniejący Internet + sieć semantyczna.
Ta z kolei jest udoskonaleniem istniejącej „pajęczyny” o elementy
sztucznej inteligencji i reprezentacji wiedzy.
Ma być uporządkowana, z zastosowaniem ontologii
informatycznej, co ułatwi komputerom błyskawiczne wyszukiwanie
nawet niezbyt precyzyjnie określonych informacji.
Jej wprowadzenie to kwestia roku lub dwóch (wg. Diona
Hinchcliffe’a; blog Social Computing 24.08.2008)
[11], [24]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 15
Rola bibliotek w tworzeniu społeczeństwa przyszłości
Istotny udział Bibliotek w tworzeniu społeczeństwa informacyjnego
podkreśla:
Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society
in Action
IFLA zachęca rządy i samorządy lokalne oraz organizacje
międzynarodowe:
do inwestowania w biblioteki i służby informacyjne jako istotne elementy
strategii tworzenia Społeczeństw Informacyjnych;
do aktualizowania i rozbudowy istniejących sieci bibliotecznych, aby
działały jak najefektywniej dla własnych obywateli i społeczności;
wspierania nieograniczonego dostępu do informacji oraz swobody
wypowiedzi;
propagowania otwartego dostępu do informacji i zajęcia się [usuwaniem]
barier strukturalnych i innych [ograniczających ten dostęp];
do uznania wagi świadomości informacyjnej społeczeństwa oraz do
wszechstronnnego wsparcia wszelkich strategii prowadzących do
stworzenia wykształconego i świadomego społeczeństwa, które będzie
umiało skorzystać i rozwijać się w oparciu o globalne Społeczeństwo
Informacyjne.
Adopted in Alexandria, Egypt, Bibliotheca Alexandrina, on 11 November 2005
[25], [27]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 16
Manifest Internetowy IFLA, 1
W celu wypełnienia zadań bibliotek wobec społeczeństwa
niezbędny jest dostęp do Internetu (niezależnie od numeru generacji).
Waga tego medium jest potwierdzona i podkreślona już poprzez sam fakt istnienia
„Manifestu Internetowego IFLA”,
proklamowanego w maju 2002 r.
To ważny dokument, bo przecież od Internetu w bibliotekach zaczyna się sieciowa
nowoczesność.
Oparty na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, utwierdza nas
w poczuciu wagi naszej codziennej pracy, uświadamia naszą misję.
[26], [27]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 17
Manifest Internetowy IFLA, 2
„Zasady wolności dostępu do informacji poprzez Internet
Dostęp do Internetu i wszystkich jego źródeł powinien odbywać się zgodnie
z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych,
a w szczególności z Artykułem 19:
Każdy człowiek ma prawo wolności opinii i wyrażania jej; prawo to
obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania,
otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów wszelkimi
środkami, bez względu na granice.
Sieć globalna internetowa dostarcza medium, poprzez które wszyscy
mogą skorzystać z tego prawa. A zatem dostęp nie może być
cenzurowany pod względem ideologicznym, politycznym ani religijnym.
Obowiązkiem bibliotek i służb informacyjnych jest również służenie
wszystkim członkom swojej społeczności, niezależnie od wieku, rasy,
narodowości, religii, kultury, powiązań politycznych, niesprawności
fizycznej lub innej, płci lub orientacji seksualnej czy jakichkolwiek
innych cech.
Biblioteki i służby informacyjne powinny pomagać użytkownikom
w realizacji prawa do poszukiwania określonych przez nich samych
informacji.”
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 18
IFLA
Oprócz poczucia misji powinno nam towarzyszyć poczucie wartości,
i to realnie wymiernej.
Na stronach IFLA
– „Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society in Action”
http://www.ifla.org/III/wsis/AlexandriaManifesto.html 11 November 2005 –
można znaleźć krzepiącą (acz lakoniczną) informację, że
wszelkie wydatki ponoszone na biblioteki zwracają się
cztero- do sześciokrotnie.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 19
Web 2.0, „Generacje” bibliotek, 1
• Web 2.0, nowe technologie internetowe i trendy społeczne
przygotowują bibliotekom pole do działania.
• Biblioteki wykorzystają w swojej pracy sprawdzone już technologie.
• Nowe sieci społecznościowe, wywołujące internetową aktywność,
przygotowują świadomych użytkowników biblioteki – Patrons 2.0,
aktywnych współuczestników w działaniach bibliotek i bibliotekarzy.
Web 2.0 + Library = Library 2.0
[28] Michael Casey, Librarians without borders, 2005, [blog]
Library 2.0, czyli Biblioteka 2.0 czy drugiej generacji to taki model
biblioteki, w którym realizacja tradycyjnych procesów bibliotecznych,
projektowanie, udostępnianie nowych usług informacyjnych oraz
kształtowanie zasobu biblioteki odbywa się w ścisłej współpracy
bibliotekarzy i czytelników.
[29] Za polską edycją Wikipedii
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 20
„Generacje” bibliotek, 2
KLASYFIKACJA ;-)
Biblioteka 0.0
model tradycyjny, „odwieczny”, zbiory drukowane, katalogi
kartkowe
Biblioteka 1.0
model na koniec XX w. , zbiory drukowane + komputery,
zasoby elektroniczne – komputerowe, dostęp dla
zamkniętej grupy użytkowników, katalogi komputerowe.
Niewielka część dostępów online. Usługa jednokierunkowa.
Biblioteka 2.0
model obecnie wchodzący, przewaga zbiorów elektronicznych
dostępnych online, dostęp otwarty, współpraca czytelników/
użytkowników. Komunikacja dwukierunkowa. RSS, blogi (?)
Biblioteka 3.0
model przyszłościowy,
Web 3.0 [sieć semantyczna] + Library = Library 3.0
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 21
Library 2.0
[30] Biancu, Bonaria. Meme Map. Wikipedia : The Free Encyclopedia [online].[dostęp: 24 sierpnia 2007]. Dostępny w Internecie
http://en.wikipedia.org/wiki/Library_2.0
Tłumaczenie i opracowanie BPŁ OIN MF
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 22
Manifest bibliotekarza 2.0/ 1
MANIFEST BIBLIOTEKARZA DRUGIEJ GENERACJI:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Będę dostrzegał, że świat kultury informacji ulega szybkim zmianom oraz, że biblioteki
powinny na te zmiany szybko reagować, wprowadzając takie źródła i usługi, jakich
potrzebują i domagają się użytkownicy.
Będę samodzielnie zdobywał wiedzę o kulturze informacyjnej użytkowników mojej
biblioteki i będę poszukiwał sposobów, aby tę wiedzę zastosować do usług
bibliotecznych.
Nie będę obstawał przy zachowaniu „status quo” odnośnie zasobów i usług
w bibliotece, będę obiektywnie oceniał sytuację i dokonywał uczciwej oceny „co się da
zrobić”.
Będę aktywnie uczestniczył we wprowadzaniu postępu w mojej bibliotece (move my
library forward).
Będę zauważał, że biblioteki zmieniają się zbyt wolno, będę współpracował
z moimi kolegami aby przyspieszyć reakcję biblioteki na pojawiające się zmiany.
Wykażę się odwagą w proponowaniu nowych usług i nowych sposobów ich
świadczenia, nawet jeśli moi koledzy będą im przeciwni.
Będę odczuwał entuzjazm i radość z powodu wprowadzania pozytywnych zmian, będę
się starał przekazać te uczucia kolegom i użytkownikom.
Zmienię dotychczasowe sposoby pracy, jeżeli istnieją obecnie lepsze, nawet jeżeli te
dotychczasowe początkowo wydawały się doskonałe.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 23
Manifest bibliotekarza 2.0/ 2
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Będę chętny do wszelkich eksperymentów z nowościami w pracy, a nawet będę chętny
do popełniania przy tym błędów.
Nie będę czekał z zastosowaniem rozwiązań aż będą doskonałe. Będę wprowadzał
poprawki na bieżąco, w oparciu o potrzeby i opinie użytkowników.
Nie będę się bał Googla ani innych wyszukiwarek, będę się starał przy ich użyciu
zaspokoić potrzeby użytkowników, stosując również zasoby i serwisy posiadane przez
bibliotekę.
Nie będę wymagał od użytkownika stosowania słownictwa bibliotecznego. Wszelkie
usługi i ich opisy dostosuję do oczekiwań i preferencji użytkownika.
Będę chętny do podążania tam, gdzie są użytkownicy, zarówno online jak
i w sensie fizycznym, aby doskonalić swój warsztat zawodowy.
Będę tworzył otwarte strony WWW, pozwalające na dołączenie się użytkowników do
bibliotekarzy i na taki udział, który usprawni i ulepszy proces uczenia się oraz wzajemne
przekazywanie sobie doświadczeń przez użytkowników.
Będę wywierał nacisk na powstanie otwartego katalogu, spersonalizowanego
i interaktywnego, gdyż takiego domagają się użytkownicy informacji online
w sieci Internet.
Będę zachęcał dyrekcję i kierownictwo biblioteki do prowadzenia blogów bibliotecznych.
Każdym swoim służbowym działaniem będę potwierdzał decydującą rolę bibliotekarza
w dziedzinie pozyskiwania informacji.
[„POCHWAŁA DOJRZAŁOŚCI”
[31]Cohen, Laura. „A Librarian 2.0 Manifesto” [online]. Albany, NY, USA : Library 2.0 An academic perspective, November 2006 [dostęp 24 sierpnia 2007].
Dostępny w Internecie: http://liblogs.albany.edu/library20/2006/11/a_librarians_20_manifesto.html
Tłumaczenie i opracowanie BPŁ OIN MF
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 24
Bibliotekarz 2.0, 1
Nazwa zawodu bibliotekarza stara się nadążyć za wymaganymi kwalifikacjami oraz
zakresem obowiązków
"The Librarian", a 1556 painting by Giuseppe Arcimboldo
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 25
Bibliotekarz 2.0, 2
W bibliotekach uczelnianych w USA występują opisowe nazwy stanowisk
(przykłady ze stron WWW bibliotek - wybór przypadkowy)
TRADYCYJNE
Catalog Librarian
Clerk Typist
Curator (e.g. of the Transportation History)
Assistant, e.g. Acquisitions Assistant
Education Coordinator
Grants & Contracting Manager
Learning Advisor
Librarian
Library Assistant / Technician/ Clerk
Library Supervisor
Reference Librarian
Science Librarian
Teacher Librarian
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
OPISUJĄCE NOWOPOWSTAŁE POTRZEBY
Access Services Coordinator
Access Services Supervisor
Adaptive Technology Support Person
Audio Visual Support
AV Technician
Data Services Librarian
Digital Librarian
E-Learning/Web Unit Manager & Director
Lead Programmer / Information Retrieval Specialist
Library Services Manager
Library Systems Support Technician
LSTA Administrator [LSTA = Library Services and
Technology Act [ds. funduszy federalnych]
Reader Services Librarian
Senior Research Analyst
Tutor/Learning Advisor
User Testing & Interface Specialist
Web & Reference Services Coordinator
Slide 26
Poszukiwanie cech Library 2.0/ 1
W poszukiwaniu cech Library 2.0 w bibliotekach polskich i światowych
przejrzane zostały losowo wybrane witryny WWW:
11 bibliotek polskich
9 bibliotek zagranicznych w tym
amerykańskich – 6,
brytyjska – 1,
chińska – 1,
szwedzka – 1
Analiza była prowadzona od sierpnia do października 2007 r.
Rzut oka (w dniu dzisiejszym) na wybrane strony bibliotek pokazuje, że rok
to długi czas w Internecie, wiele stron zmieniło się, coraz więcej bibliotek ma już
kolejne cechy drugiej generacji.
Web 2.0 też ewoluuje.
Niech to zatem będzie obraz trendów w pewnym momencie rozwoju - pod
koniec pierwszej dekady XXI wieku.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 27
Poszukiwanie cech Library 2.0/ 2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Katalog komp. - dostępność dla komp. spoza domeny uczelni
Katalog komp. - samoobsługa - zamawianie (rezerwacja)
Katalog komp. - samoobsługa - przedłużanie
Katalog komp. - kustomizacja (format własny użytkownika), [DeLibra, dodawanie tagów]
Katalog komp. - integracja (dost. do pełnych tekstów)
Katalog komp. - pasek szybkie wyszukiw. na str. domowej
System komp. - internetowa rejestr. czytelnika
Organiz. - elektroniczna legit. stud. jako karta biblioteczna
Witryna WWW - wyszukiwarka
Witryna WWW - wersja obcojęzyczna (student cudzoziemiec)
Witryna WWW - RSS
Witryna WWW - podcasty, webcasty
Witryna WWW - blogi biblioteczne
Kontakt - email/ formularz
Kontakt - lista dyskusyjna lub forum dykusyjne
Kontakt - komunikatory (typu Skype, GG)
Integracja z e-learning (zdalne naucz; uniw. wirt.; stud. prz. intern.)
E-zasoby zakupione - dostęp z komp. spoza domeny
E-zasoby własne - tworzenie uczelnianej biblioteki elektronicznej = Biblioteka Cyfrowa
E-zasoby własne - BIBLIOgrafia dorob. pracown.
Inne bazy własne (m. in. prace dypl., mgr)
Szkolenia realne dla studentów I roku
Szkolenia wirtualne dla studentów I roku - zaliczenie online
Szkolenia realne indywidualne oraz zwiedzanie biblioteki
Szkolenia wirtualne - instrukcje tekstowe (na stronie WWW)
Szkolenia wirtualne - prezentacje ppt/ wideo (na stronie WWW)
Budynek i usługi - godz. otwarcia (maksymalne, orientac.)
Komputery udostępniane dla użytkowników + programy
Internet bezprzewodowy (wi-fi, wireless)
Kserografy dla użytkowników
Usługi - digitalizacja na żądanie (odpłatna)
Pokoje do głośnej pracy, przestrzenie dla grup
Wypoczynek, bufet
Udział we współpracy bibliotek w tworzeniu rekordów bibliograficznych (np. Nukat) i baz (Symponet, Synaba)
Możliwość rozrywki dla użytkowników (dod. bonus zgodnie z hasłem blioteka pozwala)
Organizowanie wystaw ogólnodostępnych
Wynajem sal
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 28
Wnioski, 1
Czy nasze biblioteki zaliczają się do 2.0 generacji?
Jakie cechy już występują:
• Ciągłe ułatwianie dostępu do bibliotek – studencka karta ID=karta
biblioteczna, ew. rejestracja elektroniczna
• Unowocześnianie katalogów, zdalne zamawianie książek,
rezerwacje, przedłużanie. Katalogi „zintegrowane, z dostępem do
pełnych tekstów (coraz częściej), dostępne już na pierwszej stronie.
• Tworzenie coraz to nowych możliwości dwustronnej komunikacji na
linii Biblioteka – Użytkownik (zastosowanie emaila, formularzy, list
i forów dyskusyjnych, blogów, GG, Skype’a) oraz nowoczesne
podawanie informacji: RSS i podcasty oraz webcasty.
• Oferowanie szkoleń i instruktaży według potrzeb użytkowników, we
wszelkich dogodnych postaciach. Również z dojazdem do grup
użytkowników, albo w postaci elektronicznych testów do
elektronicznego zaliczania.
• Usługi reprograficzne włącznie z digitalizacją na żądanie.
• Opieka nad studentami niepełnosprawnymi (m.in. dyslektykami)
• Pokoje do pracy grupowej
• Powiększanie księgozbioru na wszelkie sposoby („Absolwent” UMK)
• Stałe poszerzanie spektrum działania bibliotek, wkraczanie w nowe
sfery (nie tylko technologiczne i informacyjne, również gospodarcze,
edukacyjne i kulturalne)
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 29
Wnioski, 2
Podmiotem wszystkich zabiegów bibliotekarzy jest Czytelnik = Użytkownik, czyli
w bibliotece drugiej generacji Patron 2.0. To czytelnik aktywny, współtworzący
Bibliotekę. O takim czytelniku marzą bibliotekarze.
Nastawienie „na czytelnika” – powszechne, charakteryzuje każdą dobra bibliotekę
niezależnie od numeru „generacji”.
Obsługa użytkownika – dostosowanie się do jego potrzeb – jak wyżej.
Podejście bibliotekarzy do pracy – entuzjazm, rzetelność, profesjonalizm
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 30
Podsumowanie
• Obecnie istniejące biblioteki można chyba zaliczyć do generacji 1.75
Cały czas rozwijamy się, by lepiej służyć użytkownikom, którzy doceniają rolę
mechanizmów WWW w wyszukiwaniu informacji.
• Etykieta Library 2.0 – niesie pozytywne przesłanie.
L2 zmienia sposób myślenia o przestrzeni bibliotecznej oraz o sposobach pracy
w bibliotece. Prowadzi do zbudowania lepszej biblioteki dla użytkowników, zarówno
realnych jak i wirtualnych.
• Implementacja cech związanych z drugą generacją bibliotek - Library 2.0 służy
podniesieniu jakości naszych usług.
• Niezależnie od tego, czy pojęcie biblioteka 2.0 jest dla nas nazwą na wyrost,
wymysłem entuzjastów czy też realnym celem - bądźmy za!
• Kończę z życzeniami aby nasze biblioteki stawały się coraz bliższe ideału,
niezależnie od numeru ich generacji, i aby nie zabrakło nam w pracy szlachetnego
zapału, właściwego bibliotekarzom na całym świecie.
• Dziękuję.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 31
Bibliografia 1
1.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Rok 67, Warszawa: Główny Urząd
Statystyczny, 2007. ISBN 1506-0632 Gazeta Wyborcza, 8 października 2008
2.
Kuneva, Meglena. Unia zachęci do Internetu. Gazeta Wyborcza, 8 października
2008
3.
Grabarek, Radosław. Urodziny Polskiego Internetu. Gazeta Wyborcza, 16 sierpnia
2008
4.
Dworniczak, Mirosław. Jak ewoluowały strony WWW. Internet. Mies. 2008, nr 8, s.
56-59
5.
Internet World Stats : Usage and Population Statistics [online]. 20 September 2008
[dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.internetworldstats.com/
6.
Grzechowiak, Michał. E-zakupy coraz bardziej popularne. Gazeta Wyborcza, 26
lutego 2008
7.
Górak, Magdalena. Najpopularniejszy serwis Web 2.0 w Polsce. Internet Standard
[online]. 18 sierpnia 2006 [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.internetstandard.pl/news/97928.html
8.
Maj, Marcin. Internet w prawie każdej polskiej firmie. Dziennik Internautów :
Telekomunikacja. 27 listopada 2007 [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny
w Internecie:
http://di.com.pl/news/18264,0,Internet_w_prawie_kazdej_polskiej_firmie
9.
Info Technology Supply – Polska. [online]. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny
w Internecie: http://www.its.com.pl/
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 32
Bibliografia 2
10.
Annual Internet Survey by the Center for the Digital Future : 2008 Digital Future Project
– Year Seven [online]. University of Southern California, Annenberg School for
Communication [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.digitalcenter.org/pdf/2008-Digital-Future-Report-Final-Release.pdf
11.
Hinchcliffe, Dion. Building Modern Web Apps? Better Have A Deep Competency in
Web 2.0, Open APIs, Widgets, Social Apps, and Much More [online]. Dion Hinchcliffe's
Web 2.0 Blog, 24 August 2008 [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://web2.socialcomputingmagazine.com/
12.
Musser, John. Web 2.0 Principles and Best Practices. O’Reilly radar, 2006. ISBN 0596-52769-1
13.
Dudczak, Adam. Zastosowanie Web 2.0 w bibliotekach cyfrowych [online].
Repozytorium Zespołu BC PCSS, 13 grudnia 2006 [dostęp: 26 września 2008].
Dostępny w Internecie: http://dlibra.psnc.pl/biblioteka/Content/111/Web2.0wBC.pdf
14.
Na podstawie Wikipedia [online]. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://en.wikipedia.org/wiki/Web_2.0
15.
RenegadeSaw. User Generated Contents: Tapping you’re your Audience. SlideShare
[online]. August 2008. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.slideshare.net/RenegadeSaw/leveraging-user-generated-content/
16.
Grossman, Lev. Time’s Person of the Year: You. Time [online]. 13 December 2006
[dostęp: 17 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.time.com/time/printout/0,8816,1569514,00.html
17.
Kierzkowska, Patrycja. Kapelak, Tomasz. Jak stworzyć serwis Web 2.0: Poradnik
praktyczny. Internet. Mies. 2007, nr 9, s. 22-28
18.
Gorące 40 aplikacji Web 2.0. Internet. Mies. 2007, nr 10, s. 45-49
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 33
Bibliografia 3
19.
Dymecki, Batrtłomiej, Wartecki, Dominik. Pożyczka od ręki tylko w Internecie.
Internet. Mies. 2008, nr 8, s. 28-33
20.
Oprogramowanie biurowe online. Internet. Mies. 2008, nr 6, s. 48-51
21.
Wowra, Wojciech. Systemy operacyjne online. Internet. Mies. 2008, nr 9, s. 38-42
22.
Na podstawie Wikipedia [online]. [dostęp: 29 sierpnia 2008]. Dostępny w Internecie:
http://en.wikipedia.org/wiki/Twitter
23.
Hinchcliffe, Dion. Ten aspects of Web 2.0 Strategy That Every CTO and CIO Should
Know. Dion Hinchcliffe's Web 2.0 Blog, 24 August 2008 [dostęp: 26 września 2008].
Dostępny w Internecie: http://web2.socialcomputingmagazine.com/
24.
Nowak, Marcin. Pajęczyna II. Chip [online]. 2004, nr 7 [dostęp: 26 sierpnia 2008].
Dostępny w Internecie: http://www.chip.pl/arts/archiwum/n/articlear_107066.html
25.
Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society in Action [online].
Alexandria, Egypt, Bibliotheca Alexandrina, 11 November 2005 [dostęp: 26 września
2008]. Dostępny w Internecie: http://www.ifla.org/III/wsis/AlexandriaManifesto.html
26.
The IFLA Internet Manifesto [online]. Glasgow, Scotland, 23 August 2002 [dostęp:
26 września 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.ifla.org/III/misc/im-e.htm
27.
IFLA/UNESCO Internet Manifesto Guidelines [online]. September 2006 [dostęp:
26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.ifla.org/faife/policy/iflastat/Internet-ManifestoGuidelines.pdf
28.
CASEY, Michael E. Service for the next generation library. In Library Journal [online]. 2006 nr 9/1 [dostęp 12 sierpnia 2008]. Dostępny w World Wide Web:
http://www.libraryjournal.com.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 34
Bibliografia 4
29.
Na podstawie Wikipedia [online]. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_2.0
30.
Biancu, Bonaria. Meme Map. Wikipedia : The Free Encyclopedia [online].[dostęp:
24 sierpnia 2007]. Dostępny w Internecie http://en.wikipedia.org/wiki/Library_2.0
31.
Cohen, Laura. „A Librarian 2.0 Manifesto” [online]. Albany, NY, USA : Library 2.0 An
academic perspective, November 2006 [dostęp 24 sierpnia 2007]. Dostępny w
Internecie:
http://liblogs.albany.edu/library20/2006/11/a_librarians_20_manifesto.html
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku
Ogólnopolskie Seminarium
Biblioteki drugiej generacji - teraźniejszość i przyszłość
28 października 2008 roku
Cyfrowa rzeczywistość w codziennej pracy
bibliotek. Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Małgorzata Filipczak
email: [email protected]
Politechnika Łódzka, Biblioteka
Oddział Informacji Naukowej
90-924 Łódź, ul. Wólczańska 223,
Tel. 042 631 20 62, fax. 042 636 31 65
Slide 2
Wzrost dostępności Internetu
Dostępność Internetu, dane na koniec 2007 r.,
ze strony http://www.internetworldstats.com/ oraz GUS
USA
DOSTĘPNOŚĆ
INTERNETU
ŚWIAT
(Polska jest
podobno 2 lata
opóźniona)
Regularnie
korzystający
użytkownicy
21,9%
Gospodarstwa
domowe z dostępem
do Internetu
Przedsiębiorstwa
powyżej 10 osób
z dostępem do
Internetu
Udział kobiet
EUROPA
/UE
POLSKA
POLSKA
(GUS)
71,9%
48,1%
/300 000
osób
36,6%
od 16 do 74
lat
46%
__
__
__
od 4,1%
1999 r.
2006 - 31%
2007 - 41%
__
__
__
__
__
Przewaga
(po raz
pierwszy)
__
__
2005, 2006,
2007 - 93%
Strona WWW
49%
__
PC w Polsce ma 26 lat (www.its.com.pl)
Internet w Polsce ma 20 lat. Sieć WWW - strony WWW mają 17 lat.
Internet w akademickich bibliotekach polskich liczy sobie około 14 lat
Strony WWW większości bibliotek uczelnianych powstawały w latach 1995-97.
[1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8], [9].
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 3
Wykorzystanie Internetu na przykładzie USA
Amerykanin w Internecie
[10] ze strony http://www.digitalcenter.org/pdf/2008-Digital-Future-Report-Final-Release.pdf
• Spędza średnio 15,3 godz. tygodniowo korzystając z Internetu
• Ceni wartości informacyjne, (2008 – 80%; 2006 – 66%), stawia pod tym względem Internet
ponad TV – 68%; ponad radio – 63%; ponad gazety – 63%
• Uczestniczy w serwisach społecznościowych (udział podwoił się przez ostatnie 3 lata), z
czynnych uczestników ponad połowa codziennie odwiedza strony społecznościowe, a 56%
spotkało się w realu” ze znajomymi wirtualnymi.
• Jest członkiem społeczności online związanych z lokalnymi sprawami społecznymi (realnymi).
Społeczności online są cenione i rozwijają się, wciągając uczestników w nowe pola działania
(87% chętnie poszerza zakres działania i zawiera znajomości)
• Kto i za ile robi zakupy online:
60% użytkowników Internetu wydało po ponad 100 USD miesięcznie
• Co kupuje najczęściej:
książki, odzież, bilety (podróże), upominki, CD, video, artykuły elektroniczne, oprogramowanie i
gry, artykuły –hobby, komputery i urządzenia peryferyjne (skanery, drukarki etc.)
• Co robi najczęściej:
korzysta z poczty elektronicznej 99%; surfuje bez specjalnego celu 71%; czyta nowości 60%;
korzysta z usług banku lub innych finansowych 38%; używa komunikatorów GG, Skype 37%; gra
online 35%; szuka stron z rozrywką i humorem 25%.
• Ile komputerów ma w domu:
więcej niż jeden – 43%
• Amerykanin-korzystający-z-Internetu nie zuboża swoich realnych kontaktów rodzinnych
i towarzyskich. W porównaniu z Amerykaninem-nie-używąjacym-Internetu, na kontaktach
osobistych z przyjaciółmi spędza trochę więcej czasu, a kontaktom osobistym z rodziną
poświęca tygodniowo 3 godziny więcej!!!
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 4
Wykorzystanie Internetu w Polsce
Dane dotyczące Polski:
Zakupy w sieci w roku 2008 – 42% użytkowników Internetu (2006 – 26%)
Aukcje internetowe – 21% użytkowników Internetu
Najczęściej kupowane:
ubrania, książki, sprzęt elektroniczny
[2], [6]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 5
Rozwój Internetu
Jak rozwija się Internet – Ewolucja sieci WWW
[11]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 6
Web 2.0 istnieje od 2001 r, nazwę zyskała w 2005 r.
Web 2.0; 1
Cechy:
•
Nazwa stosowana przez specjalistów z Silicon Valley brzmi jak nowa wersja
istniejącego oprogramowania. Ale naprawdę to:
•
Przekształcenie stron WWW z tradycyjnych, prezentujących treści statycznie
w dynamiczne, zawierające treści i usługi, dwustronną komunikację, treści Użytkownika
•
Nowa demokracja cyfrowa - fenomen społeczności (treść jest tworzona przez całą
społeczność = UGC czyli User Generated Contents)
oraz otwartość i dostępność dla użytkowników
•
Web 2.0 = massive social experiment (Time/CNN, 2006)
•
Ważna staje się „folksonomia” czyli kategoryzacja treści przez użytkowników
•
Nacisk na łatwość użytkowania i pozytywne wrażenie użytkownika
(w tym „chmury znaczników/ tagów”)
•
Długie i praktyczne (znaczące) nazwy (URL) bez spacji, z wykorzystaniem dużych liter
•
Nowe technologie i łączenie niezależnych usług, tworzące nową jakość
•
Duża dostępność, wspomagana przez nowe technologie (szybkość działania,
stosowanie dobrze zdefiniowanych, sprawdzonych standardów)
•
Wykorzystanie otwartych licencji, jak Creative Commons czy GNU GFDL (Open
Access)
•
Programy stają się aplikacjami sieciowymi, podlegają stałej aktualizacji, zaś
użytkownicy testują je w czasie realnym (Perpetual Beta). No versions, no installations,
no upgrade needed.
[12], [13]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 7
Web 2.0; 2
[14]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 8
Web 2.0; 3
UGC (User Generated Content) to przejaw ogólniejszego trendu –
władza konsumenta, „user control - everything personalized,
customized and on demand”
http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1569514,00.html (grudzień 2006)
[16]
http://www.slideshare.net/RenegadeSaw/leveraging-user-generated-content/
[15]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 9
Web 2.0; 4
Strony należące do Web 2.0;
Niektórzy uważają, że są to wszystkie strony powstałe po 2001 r. Inni za główną cechę wyróżniającą
uważają udział użytkowników w tworzeniu strony (istnienie „user generated /contributed content”);
http://www.slideshare.net/RenegadeSaw/leveraging-user-generated-content/
[15]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 10
Przykłady stron i usług należących do Web 2.0
Web 2.0; 5
•
Wikipedia
•
Komunikatory GG, Skype, Google Mail
•
Blogi: np. Gazety; onet.pl; wp blog; ebibu
•
Twitter (mikroblogi do 140 znaków) twitter.com
•
Serwisy społecznościowe (sieć kontaktów z innymi): YouTube; grono.net; epuls.pl;
MySpace; pytamy.pl; odpowiadam.pl; Flickr.com; fotka.pl; NaszaKlasa
•
Zbiory linków (zakładki), rekomendacja informacji: np. Del.icio.us; Magnolia; polskie
klony - wykop.pl; linkologia.pl
•
Serwisy umożliwiające dziennikarstwo obywatelskie: gwar.pl; wiadomości24.pl; lokalny
łódzki - lodzcity.pl
•
Serwisy do przechowywania dużych plików: YouSendIt; OmniDrive, JungleDisc,
darmowe serwery składujące fotografie użytkowników: fotosik.pl
•
Mashups („składanki” z istniejących usług/ aplikacji tworzące nową jakość) np. Mozilla
Labs Ubiquity
•
Kanały RSS (powiadamianie o nowościach strony WWW, samodzielna subskrypcja)
•
Zamienniki oprogramowania i inne aplikacje internetowe (cdn.)
•
Systemy operacyjne online: eyeos.org/en; g.ho.st; desktoptwo.com
•
„Social lending” od 2005, zopa.com UK, prosper.com USA, kokos.pl, finansowo.pl,
monetto.pl
Fora dyskusyjne i serwisy aukcyjne nie są w zasadzie serwisami społecznościowymi i nie
zalicza się ich do Web 2.0
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
[17], [18], [19], [21], [22], [23]
Slide 11
Web 2.0; 6
Praktyczne aplikacje Web 2.0
(zamienniki oprogramowania), bezpłatne, do wykorzystania
Pakiet biurowy - Dokumenty i arkusze Google’a - docs.google.com
(sprawdzone, warto)
Edytor tekstów, umożliwia współpracę online, porównuje wersje,
Writeboard
Pakiet biurowy Zoho Office - www.zoho.com
Pakiet biurowy (również offline, w tym prezentacje) - www.thinkfree.com
Edytor formularzy internetowych - wufoo.com
Organizer pracy zespołów Basecamp - www.basecamphq.com
Osobisty kalendarz-organizer połączony z pocztą i SMS www.30boxes.com
Notatnik i organizer Backpack – www.backpackit.com
Prosty edytor zdjęć Picnik
Edytor wideo (obróbka filmów) JumpCut;
Lista zakupów ze znacznikami priorytetów RememberTheMilk
[18], [20]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 12
Web 2.0; 7
Użytkownicy Web 2.0
Aktywność wzrasta, obecnie aktywnie korzysta (zamieszczając artykuły np.
w Wikipedii) do 5% użytkowników. W przewadze jednak są, i zapewne nadal
będą, użytkownicy bierni.
Web 2.0 Podsumowanie
O Web 2.0 w Polsce też już od dwóch, trzech lat jest głośno
Są autorzy, którzy podważają w ogóle sens stosowania nazwy Web 2.0
negując „rewolucję internetową”. Nazwa ta bywa traktowana jak kolejna
etykietka.
Można przyjąć, że nie jest to rewolucja, lecz ciągły rozwój,
na pewno Internet stale wzbogaca się o wiele autentycznych wartości.
Występuje nowe podejście do technologii (łączenie rzeczy, których
dotychczas nie łączono) i do funkcjonalności.
Nawet gdy odrzucimy nazwę Web 2.0 jako pretensjonalną etykietę,
warto pamiętać o zawartych pod nią trendach, przesłaniach
i wartościach.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 13
Web 2.0; 8
Web 2.0 Podsumowanie c.d.
Sieć WWW stała się najważniejszą siłą napędową w wielu dziedzinach
oraz wiodącym źródłem zarówno innowacyjności jak i nowych sposobów
komunikowania się, współpracy i powiązań społecznych.
[23]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 14
Web 3.0
Web 3.0
Sieć niedalekiej przyszłości,
istniejący Internet + sieć semantyczna.
Ta z kolei jest udoskonaleniem istniejącej „pajęczyny” o elementy
sztucznej inteligencji i reprezentacji wiedzy.
Ma być uporządkowana, z zastosowaniem ontologii
informatycznej, co ułatwi komputerom błyskawiczne wyszukiwanie
nawet niezbyt precyzyjnie określonych informacji.
Jej wprowadzenie to kwestia roku lub dwóch (wg. Diona
Hinchcliffe’a; blog Social Computing 24.08.2008)
[11], [24]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 15
Rola bibliotek w tworzeniu społeczeństwa przyszłości
Istotny udział Bibliotek w tworzeniu społeczeństwa informacyjnego
podkreśla:
Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society
in Action
IFLA zachęca rządy i samorządy lokalne oraz organizacje
międzynarodowe:
do inwestowania w biblioteki i służby informacyjne jako istotne elementy
strategii tworzenia Społeczeństw Informacyjnych;
do aktualizowania i rozbudowy istniejących sieci bibliotecznych, aby
działały jak najefektywniej dla własnych obywateli i społeczności;
wspierania nieograniczonego dostępu do informacji oraz swobody
wypowiedzi;
propagowania otwartego dostępu do informacji i zajęcia się [usuwaniem]
barier strukturalnych i innych [ograniczających ten dostęp];
do uznania wagi świadomości informacyjnej społeczeństwa oraz do
wszechstronnnego wsparcia wszelkich strategii prowadzących do
stworzenia wykształconego i świadomego społeczeństwa, które będzie
umiało skorzystać i rozwijać się w oparciu o globalne Społeczeństwo
Informacyjne.
Adopted in Alexandria, Egypt, Bibliotheca Alexandrina, on 11 November 2005
[25], [27]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 16
Manifest Internetowy IFLA, 1
W celu wypełnienia zadań bibliotek wobec społeczeństwa
niezbędny jest dostęp do Internetu (niezależnie od numeru generacji).
Waga tego medium jest potwierdzona i podkreślona już poprzez sam fakt istnienia
„Manifestu Internetowego IFLA”,
proklamowanego w maju 2002 r.
To ważny dokument, bo przecież od Internetu w bibliotekach zaczyna się sieciowa
nowoczesność.
Oparty na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, utwierdza nas
w poczuciu wagi naszej codziennej pracy, uświadamia naszą misję.
[26], [27]
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 17
Manifest Internetowy IFLA, 2
„Zasady wolności dostępu do informacji poprzez Internet
Dostęp do Internetu i wszystkich jego źródeł powinien odbywać się zgodnie
z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych,
a w szczególności z Artykułem 19:
Każdy człowiek ma prawo wolności opinii i wyrażania jej; prawo to
obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania,
otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów wszelkimi
środkami, bez względu na granice.
Sieć globalna internetowa dostarcza medium, poprzez które wszyscy
mogą skorzystać z tego prawa. A zatem dostęp nie może być
cenzurowany pod względem ideologicznym, politycznym ani religijnym.
Obowiązkiem bibliotek i służb informacyjnych jest również służenie
wszystkim członkom swojej społeczności, niezależnie od wieku, rasy,
narodowości, religii, kultury, powiązań politycznych, niesprawności
fizycznej lub innej, płci lub orientacji seksualnej czy jakichkolwiek
innych cech.
Biblioteki i służby informacyjne powinny pomagać użytkownikom
w realizacji prawa do poszukiwania określonych przez nich samych
informacji.”
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 18
IFLA
Oprócz poczucia misji powinno nam towarzyszyć poczucie wartości,
i to realnie wymiernej.
Na stronach IFLA
– „Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society in Action”
http://www.ifla.org/III/wsis/AlexandriaManifesto.html 11 November 2005 –
można znaleźć krzepiącą (acz lakoniczną) informację, że
wszelkie wydatki ponoszone na biblioteki zwracają się
cztero- do sześciokrotnie.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 19
Web 2.0, „Generacje” bibliotek, 1
• Web 2.0, nowe technologie internetowe i trendy społeczne
przygotowują bibliotekom pole do działania.
• Biblioteki wykorzystają w swojej pracy sprawdzone już technologie.
• Nowe sieci społecznościowe, wywołujące internetową aktywność,
przygotowują świadomych użytkowników biblioteki – Patrons 2.0,
aktywnych współuczestników w działaniach bibliotek i bibliotekarzy.
Web 2.0 + Library = Library 2.0
[28] Michael Casey, Librarians without borders, 2005, [blog]
Library 2.0, czyli Biblioteka 2.0 czy drugiej generacji to taki model
biblioteki, w którym realizacja tradycyjnych procesów bibliotecznych,
projektowanie, udostępnianie nowych usług informacyjnych oraz
kształtowanie zasobu biblioteki odbywa się w ścisłej współpracy
bibliotekarzy i czytelników.
[29] Za polską edycją Wikipedii
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 20
„Generacje” bibliotek, 2
KLASYFIKACJA ;-)
Biblioteka 0.0
model tradycyjny, „odwieczny”, zbiory drukowane, katalogi
kartkowe
Biblioteka 1.0
model na koniec XX w. , zbiory drukowane + komputery,
zasoby elektroniczne – komputerowe, dostęp dla
zamkniętej grupy użytkowników, katalogi komputerowe.
Niewielka część dostępów online. Usługa jednokierunkowa.
Biblioteka 2.0
model obecnie wchodzący, przewaga zbiorów elektronicznych
dostępnych online, dostęp otwarty, współpraca czytelników/
użytkowników. Komunikacja dwukierunkowa. RSS, blogi (?)
Biblioteka 3.0
model przyszłościowy,
Web 3.0 [sieć semantyczna] + Library = Library 3.0
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 21
Library 2.0
[30] Biancu, Bonaria. Meme Map. Wikipedia : The Free Encyclopedia [online].[dostęp: 24 sierpnia 2007]. Dostępny w Internecie
http://en.wikipedia.org/wiki/Library_2.0
Tłumaczenie i opracowanie BPŁ OIN MF
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 22
Manifest bibliotekarza 2.0/ 1
MANIFEST BIBLIOTEKARZA DRUGIEJ GENERACJI:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Będę dostrzegał, że świat kultury informacji ulega szybkim zmianom oraz, że biblioteki
powinny na te zmiany szybko reagować, wprowadzając takie źródła i usługi, jakich
potrzebują i domagają się użytkownicy.
Będę samodzielnie zdobywał wiedzę o kulturze informacyjnej użytkowników mojej
biblioteki i będę poszukiwał sposobów, aby tę wiedzę zastosować do usług
bibliotecznych.
Nie będę obstawał przy zachowaniu „status quo” odnośnie zasobów i usług
w bibliotece, będę obiektywnie oceniał sytuację i dokonywał uczciwej oceny „co się da
zrobić”.
Będę aktywnie uczestniczył we wprowadzaniu postępu w mojej bibliotece (move my
library forward).
Będę zauważał, że biblioteki zmieniają się zbyt wolno, będę współpracował
z moimi kolegami aby przyspieszyć reakcję biblioteki na pojawiające się zmiany.
Wykażę się odwagą w proponowaniu nowych usług i nowych sposobów ich
świadczenia, nawet jeśli moi koledzy będą im przeciwni.
Będę odczuwał entuzjazm i radość z powodu wprowadzania pozytywnych zmian, będę
się starał przekazać te uczucia kolegom i użytkownikom.
Zmienię dotychczasowe sposoby pracy, jeżeli istnieją obecnie lepsze, nawet jeżeli te
dotychczasowe początkowo wydawały się doskonałe.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 23
Manifest bibliotekarza 2.0/ 2
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Będę chętny do wszelkich eksperymentów z nowościami w pracy, a nawet będę chętny
do popełniania przy tym błędów.
Nie będę czekał z zastosowaniem rozwiązań aż będą doskonałe. Będę wprowadzał
poprawki na bieżąco, w oparciu o potrzeby i opinie użytkowników.
Nie będę się bał Googla ani innych wyszukiwarek, będę się starał przy ich użyciu
zaspokoić potrzeby użytkowników, stosując również zasoby i serwisy posiadane przez
bibliotekę.
Nie będę wymagał od użytkownika stosowania słownictwa bibliotecznego. Wszelkie
usługi i ich opisy dostosuję do oczekiwań i preferencji użytkownika.
Będę chętny do podążania tam, gdzie są użytkownicy, zarówno online jak
i w sensie fizycznym, aby doskonalić swój warsztat zawodowy.
Będę tworzył otwarte strony WWW, pozwalające na dołączenie się użytkowników do
bibliotekarzy i na taki udział, który usprawni i ulepszy proces uczenia się oraz wzajemne
przekazywanie sobie doświadczeń przez użytkowników.
Będę wywierał nacisk na powstanie otwartego katalogu, spersonalizowanego
i interaktywnego, gdyż takiego domagają się użytkownicy informacji online
w sieci Internet.
Będę zachęcał dyrekcję i kierownictwo biblioteki do prowadzenia blogów bibliotecznych.
Każdym swoim służbowym działaniem będę potwierdzał decydującą rolę bibliotekarza
w dziedzinie pozyskiwania informacji.
[„POCHWAŁA DOJRZAŁOŚCI”
[31]Cohen, Laura. „A Librarian 2.0 Manifesto” [online]. Albany, NY, USA : Library 2.0 An academic perspective, November 2006 [dostęp 24 sierpnia 2007].
Dostępny w Internecie: http://liblogs.albany.edu/library20/2006/11/a_librarians_20_manifesto.html
Tłumaczenie i opracowanie BPŁ OIN MF
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 24
Bibliotekarz 2.0, 1
Nazwa zawodu bibliotekarza stara się nadążyć za wymaganymi kwalifikacjami oraz
zakresem obowiązków
"The Librarian", a 1556 painting by Giuseppe Arcimboldo
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 25
Bibliotekarz 2.0, 2
W bibliotekach uczelnianych w USA występują opisowe nazwy stanowisk
(przykłady ze stron WWW bibliotek - wybór przypadkowy)
TRADYCYJNE
Catalog Librarian
Clerk Typist
Curator (e.g. of the Transportation History)
Assistant, e.g. Acquisitions Assistant
Education Coordinator
Grants & Contracting Manager
Learning Advisor
Librarian
Library Assistant / Technician/ Clerk
Library Supervisor
Reference Librarian
Science Librarian
Teacher Librarian
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
OPISUJĄCE NOWOPOWSTAŁE POTRZEBY
Access Services Coordinator
Access Services Supervisor
Adaptive Technology Support Person
Audio Visual Support
AV Technician
Data Services Librarian
Digital Librarian
E-Learning/Web Unit Manager & Director
Lead Programmer / Information Retrieval Specialist
Library Services Manager
Library Systems Support Technician
LSTA Administrator [LSTA = Library Services and
Technology Act [ds. funduszy federalnych]
Reader Services Librarian
Senior Research Analyst
Tutor/Learning Advisor
User Testing & Interface Specialist
Web & Reference Services Coordinator
Slide 26
Poszukiwanie cech Library 2.0/ 1
W poszukiwaniu cech Library 2.0 w bibliotekach polskich i światowych
przejrzane zostały losowo wybrane witryny WWW:
11 bibliotek polskich
9 bibliotek zagranicznych w tym
amerykańskich – 6,
brytyjska – 1,
chińska – 1,
szwedzka – 1
Analiza była prowadzona od sierpnia do października 2007 r.
Rzut oka (w dniu dzisiejszym) na wybrane strony bibliotek pokazuje, że rok
to długi czas w Internecie, wiele stron zmieniło się, coraz więcej bibliotek ma już
kolejne cechy drugiej generacji.
Web 2.0 też ewoluuje.
Niech to zatem będzie obraz trendów w pewnym momencie rozwoju - pod
koniec pierwszej dekady XXI wieku.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 27
Poszukiwanie cech Library 2.0/ 2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Katalog komp. - dostępność dla komp. spoza domeny uczelni
Katalog komp. - samoobsługa - zamawianie (rezerwacja)
Katalog komp. - samoobsługa - przedłużanie
Katalog komp. - kustomizacja (format własny użytkownika), [DeLibra, dodawanie tagów]
Katalog komp. - integracja (dost. do pełnych tekstów)
Katalog komp. - pasek szybkie wyszukiw. na str. domowej
System komp. - internetowa rejestr. czytelnika
Organiz. - elektroniczna legit. stud. jako karta biblioteczna
Witryna WWW - wyszukiwarka
Witryna WWW - wersja obcojęzyczna (student cudzoziemiec)
Witryna WWW - RSS
Witryna WWW - podcasty, webcasty
Witryna WWW - blogi biblioteczne
Kontakt - email/ formularz
Kontakt - lista dyskusyjna lub forum dykusyjne
Kontakt - komunikatory (typu Skype, GG)
Integracja z e-learning (zdalne naucz; uniw. wirt.; stud. prz. intern.)
E-zasoby zakupione - dostęp z komp. spoza domeny
E-zasoby własne - tworzenie uczelnianej biblioteki elektronicznej = Biblioteka Cyfrowa
E-zasoby własne - BIBLIOgrafia dorob. pracown.
Inne bazy własne (m. in. prace dypl., mgr)
Szkolenia realne dla studentów I roku
Szkolenia wirtualne dla studentów I roku - zaliczenie online
Szkolenia realne indywidualne oraz zwiedzanie biblioteki
Szkolenia wirtualne - instrukcje tekstowe (na stronie WWW)
Szkolenia wirtualne - prezentacje ppt/ wideo (na stronie WWW)
Budynek i usługi - godz. otwarcia (maksymalne, orientac.)
Komputery udostępniane dla użytkowników + programy
Internet bezprzewodowy (wi-fi, wireless)
Kserografy dla użytkowników
Usługi - digitalizacja na żądanie (odpłatna)
Pokoje do głośnej pracy, przestrzenie dla grup
Wypoczynek, bufet
Udział we współpracy bibliotek w tworzeniu rekordów bibliograficznych (np. Nukat) i baz (Symponet, Synaba)
Możliwość rozrywki dla użytkowników (dod. bonus zgodnie z hasłem blioteka pozwala)
Organizowanie wystaw ogólnodostępnych
Wynajem sal
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 28
Wnioski, 1
Czy nasze biblioteki zaliczają się do 2.0 generacji?
Jakie cechy już występują:
• Ciągłe ułatwianie dostępu do bibliotek – studencka karta ID=karta
biblioteczna, ew. rejestracja elektroniczna
• Unowocześnianie katalogów, zdalne zamawianie książek,
rezerwacje, przedłużanie. Katalogi „zintegrowane, z dostępem do
pełnych tekstów (coraz częściej), dostępne już na pierwszej stronie.
• Tworzenie coraz to nowych możliwości dwustronnej komunikacji na
linii Biblioteka – Użytkownik (zastosowanie emaila, formularzy, list
i forów dyskusyjnych, blogów, GG, Skype’a) oraz nowoczesne
podawanie informacji: RSS i podcasty oraz webcasty.
• Oferowanie szkoleń i instruktaży według potrzeb użytkowników, we
wszelkich dogodnych postaciach. Również z dojazdem do grup
użytkowników, albo w postaci elektronicznych testów do
elektronicznego zaliczania.
• Usługi reprograficzne włącznie z digitalizacją na żądanie.
• Opieka nad studentami niepełnosprawnymi (m.in. dyslektykami)
• Pokoje do pracy grupowej
• Powiększanie księgozbioru na wszelkie sposoby („Absolwent” UMK)
• Stałe poszerzanie spektrum działania bibliotek, wkraczanie w nowe
sfery (nie tylko technologiczne i informacyjne, również gospodarcze,
edukacyjne i kulturalne)
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 29
Wnioski, 2
Podmiotem wszystkich zabiegów bibliotekarzy jest Czytelnik = Użytkownik, czyli
w bibliotece drugiej generacji Patron 2.0. To czytelnik aktywny, współtworzący
Bibliotekę. O takim czytelniku marzą bibliotekarze.
Nastawienie „na czytelnika” – powszechne, charakteryzuje każdą dobra bibliotekę
niezależnie od numeru „generacji”.
Obsługa użytkownika – dostosowanie się do jego potrzeb – jak wyżej.
Podejście bibliotekarzy do pracy – entuzjazm, rzetelność, profesjonalizm
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 30
Podsumowanie
• Obecnie istniejące biblioteki można chyba zaliczyć do generacji 1.75
Cały czas rozwijamy się, by lepiej służyć użytkownikom, którzy doceniają rolę
mechanizmów WWW w wyszukiwaniu informacji.
• Etykieta Library 2.0 – niesie pozytywne przesłanie.
L2 zmienia sposób myślenia o przestrzeni bibliotecznej oraz o sposobach pracy
w bibliotece. Prowadzi do zbudowania lepszej biblioteki dla użytkowników, zarówno
realnych jak i wirtualnych.
• Implementacja cech związanych z drugą generacją bibliotek - Library 2.0 służy
podniesieniu jakości naszych usług.
• Niezależnie od tego, czy pojęcie biblioteka 2.0 jest dla nas nazwą na wyrost,
wymysłem entuzjastów czy też realnym celem - bądźmy za!
• Kończę z życzeniami aby nasze biblioteki stawały się coraz bliższe ideału,
niezależnie od numeru ich generacji, i aby nie zabrakło nam w pracy szlachetnego
zapału, właściwego bibliotekarzom na całym świecie.
• Dziękuję.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 31
Bibliografia 1
1.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Rok 67, Warszawa: Główny Urząd
Statystyczny, 2007. ISBN 1506-0632 Gazeta Wyborcza, 8 października 2008
2.
Kuneva, Meglena. Unia zachęci do Internetu. Gazeta Wyborcza, 8 października
2008
3.
Grabarek, Radosław. Urodziny Polskiego Internetu. Gazeta Wyborcza, 16 sierpnia
2008
4.
Dworniczak, Mirosław. Jak ewoluowały strony WWW. Internet. Mies. 2008, nr 8, s.
56-59
5.
Internet World Stats : Usage and Population Statistics [online]. 20 September 2008
[dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.internetworldstats.com/
6.
Grzechowiak, Michał. E-zakupy coraz bardziej popularne. Gazeta Wyborcza, 26
lutego 2008
7.
Górak, Magdalena. Najpopularniejszy serwis Web 2.0 w Polsce. Internet Standard
[online]. 18 sierpnia 2006 [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.internetstandard.pl/news/97928.html
8.
Maj, Marcin. Internet w prawie każdej polskiej firmie. Dziennik Internautów :
Telekomunikacja. 27 listopada 2007 [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny
w Internecie:
http://di.com.pl/news/18264,0,Internet_w_prawie_kazdej_polskiej_firmie
9.
Info Technology Supply – Polska. [online]. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny
w Internecie: http://www.its.com.pl/
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 32
Bibliografia 2
10.
Annual Internet Survey by the Center for the Digital Future : 2008 Digital Future Project
– Year Seven [online]. University of Southern California, Annenberg School for
Communication [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.digitalcenter.org/pdf/2008-Digital-Future-Report-Final-Release.pdf
11.
Hinchcliffe, Dion. Building Modern Web Apps? Better Have A Deep Competency in
Web 2.0, Open APIs, Widgets, Social Apps, and Much More [online]. Dion Hinchcliffe's
Web 2.0 Blog, 24 August 2008 [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://web2.socialcomputingmagazine.com/
12.
Musser, John. Web 2.0 Principles and Best Practices. O’Reilly radar, 2006. ISBN 0596-52769-1
13.
Dudczak, Adam. Zastosowanie Web 2.0 w bibliotekach cyfrowych [online].
Repozytorium Zespołu BC PCSS, 13 grudnia 2006 [dostęp: 26 września 2008].
Dostępny w Internecie: http://dlibra.psnc.pl/biblioteka/Content/111/Web2.0wBC.pdf
14.
Na podstawie Wikipedia [online]. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://en.wikipedia.org/wiki/Web_2.0
15.
RenegadeSaw. User Generated Contents: Tapping you’re your Audience. SlideShare
[online]. August 2008. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.slideshare.net/RenegadeSaw/leveraging-user-generated-content/
16.
Grossman, Lev. Time’s Person of the Year: You. Time [online]. 13 December 2006
[dostęp: 17 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.time.com/time/printout/0,8816,1569514,00.html
17.
Kierzkowska, Patrycja. Kapelak, Tomasz. Jak stworzyć serwis Web 2.0: Poradnik
praktyczny. Internet. Mies. 2007, nr 9, s. 22-28
18.
Gorące 40 aplikacji Web 2.0. Internet. Mies. 2007, nr 10, s. 45-49
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 33
Bibliografia 3
19.
Dymecki, Batrtłomiej, Wartecki, Dominik. Pożyczka od ręki tylko w Internecie.
Internet. Mies. 2008, nr 8, s. 28-33
20.
Oprogramowanie biurowe online. Internet. Mies. 2008, nr 6, s. 48-51
21.
Wowra, Wojciech. Systemy operacyjne online. Internet. Mies. 2008, nr 9, s. 38-42
22.
Na podstawie Wikipedia [online]. [dostęp: 29 sierpnia 2008]. Dostępny w Internecie:
http://en.wikipedia.org/wiki/Twitter
23.
Hinchcliffe, Dion. Ten aspects of Web 2.0 Strategy That Every CTO and CIO Should
Know. Dion Hinchcliffe's Web 2.0 Blog, 24 August 2008 [dostęp: 26 września 2008].
Dostępny w Internecie: http://web2.socialcomputingmagazine.com/
24.
Nowak, Marcin. Pajęczyna II. Chip [online]. 2004, nr 7 [dostęp: 26 sierpnia 2008].
Dostępny w Internecie: http://www.chip.pl/arts/archiwum/n/articlear_107066.html
25.
Alexandria Manifesto on Libraries, the Information Society in Action [online].
Alexandria, Egypt, Bibliotheca Alexandrina, 11 November 2005 [dostęp: 26 września
2008]. Dostępny w Internecie: http://www.ifla.org/III/wsis/AlexandriaManifesto.html
26.
The IFLA Internet Manifesto [online]. Glasgow, Scotland, 23 August 2002 [dostęp:
26 września 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.ifla.org/III/misc/im-e.htm
27.
IFLA/UNESCO Internet Manifesto Guidelines [online]. September 2006 [dostęp:
26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://www.ifla.org/faife/policy/iflastat/Internet-ManifestoGuidelines.pdf
28.
CASEY, Michael E. Service for the next generation library. In Library Journal [online]. 2006 nr 9/1 [dostęp 12 sierpnia 2008]. Dostępny w World Wide Web:
http://www.libraryjournal.com.
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0
Slide 34
Bibliografia 4
29.
Na podstawie Wikipedia [online]. [dostęp: 26 września 2008]. Dostępny w Internecie:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_2.0
30.
Biancu, Bonaria. Meme Map. Wikipedia : The Free Encyclopedia [online].[dostęp:
24 sierpnia 2007]. Dostępny w Internecie http://en.wikipedia.org/wiki/Library_2.0
31.
Cohen, Laura. „A Librarian 2.0 Manifesto” [online]. Albany, NY, USA : Library 2.0 An
academic perspective, November 2006 [dostęp 24 sierpnia 2007]. Dostępny w
Internecie:
http://liblogs.albany.edu/library20/2006/11/a_librarians_20_manifesto.html
Od Internetu 2.0 do Biblioteki 2.0