Transcript Górny Śląsk Nasza mała ojczyzna
Slide 1
„Górny Śląsk
Nasza mała ojczyzna”
Slide 2
Górny Śląsk
Nasza mała ojczyzna
Spis treści:
• Położenie geograficzne i ukształtowanie terenu
• Stolica regionu i większe miasta
• Śląskie zwyczaje
• Czy wiesz, że… .
Slide 3
Położenie geograficzne
Śląsk to kraina historycznoetnograficzna zajmująca
południowo-zachodnią
część Polski, w dorzeczu
górnej i środkowej Odry
oraz częściowo w dorzeczu
Górnej Wisły. Do miana
historycznego Śląska zalicza
się także północną część
Czech tzw. Zaolzie. Dzieli
się na Dolny i Górny.
Slide 4
Mapka Górnego Śląska
Kolor szary i biały to
ziemie historycznego
Górnego Śląska.
Białe pole na mapie to
"prawdziwy - dzisiejszy
Górny Śląsk"
Slide 5
Trochę historii
• W wyniku podziału Polski na
dzielnice 1138 powstała
dzielnica śląska. Już od 1173
roku dzielnica ta dzielona była
na mniejsze, jeszcze w XII
wieku ustalił się podział na
Górny Śląsk (dzielnica
raciborsko-opolska) i Dolny
Śląsk (dzielnica wrocławska
GÓRNY ŚLĄSK
DOLNY ŚLĄSK
Slide 6
Obecnie
kraina podzielona na 2 części
administracyjne: województwo opolskie część zachodnia Górnego Śląska i
województwo śląskie - wschodnia część
regionu wraz z kilkoma powiatami z
pogranicza Śląska (np. Żywiecczyzna, okolice
Częstochowy). Pozostała część Górnego
Śląska leży w Kraju PółnocnomorawskoŚląskim Republiki Czeskiej
Slide 7
Przemysł
Na wschodzie i południu
region silnie
zindustrializowany
przez przemysł ciężki,
głównie kopalnictwo
węgla i rud oraz oparte
na poprzednim
hutnictwo metali.
Slide 8
Stolica regionu
• Historycznie stolicę
stanowiło Opole, a
także siedzibami książąt
śląskich był Racibórz i
Oświęcim.
• Obecnie stolicą
Górnego Śląska są
Katowice
Slide 9
Katowice dawniej
Slide 10
Katowice obecnie
Liczba mieszkańców: około 337 tys.
Gęstość zaludnienia: około 2050 osób/km2
Slide 11
Symbole Katowic
Wieża
spadochronowa
Pomnik Powstańców
Śląskich
Slide 12
Ciekawe miejsca Katowic
Jednym z ciekawszych miejsc
jest "Spodek", czyli Hala
widowiskowo-Sportowa.
Hala główna ma powierzchnię
10076m2 i 32 metry wysokości.
Może pomieścić na widowni do
11 000 osób.
Charakterystycznym akcentem
katowickiego Rynku jest gmach
Teatru im. Stanisława
Wyspiańskiego z 1907 roku
Slide 13
Większe miasta regionu
Gliwice
Nazwa osady Gliwice
pochodzi od wyrazu
"gliwa", oznaczającego
gliniastą, wilgotną
ziemię, na której był
zbudowany gród. W
źródłach nazwa ta
pojawiła się w 1204 roku
w związku z budową w
tym miejscu kościoła
parafialnego.
Slide 14
Zgodnie z dość powszechną opinią
historyków Gliwice otrzymały prawa
miejskie w tym samym czasie co Bytom,
tj. około 1254 roku, z rąk Władysława I
opolsko-raciborskiego, zwanego "ojcem
miast górnośląskich"
Gliwice
Herb Gliwic - podobnie jak herby innych miast
- mógł powstać dopiero po lokacji, tj. po roku
1254. jako świadectwo samodzielności
prawno-politycznej miasta. W swym
wizerunku łączy dwa elementy – pół orła jako
nawiązanie do rodowego herbu założyciela
Władysława I opolsko-raciborskiego oraz
wieżę symbolizującą warowny charakter
miasta (wzorem mogła być któraś z wież
obronnych Gliwic).
Slide 15
Większe miasta regionu
Chorzów
Jednym z największych
miast Górnośląskiego
Okręgu Przemysłowego jest
Chorzów. Podobnie jak
wiele miast tego regionu
swe powstanie zawdzięcza
szybkiemu rozwojowi w
XIX wieku przemysłu
ciężkiego - górnictwa i
hutnictwa. Metryka
Chorzowa jest jednak
znacznie starsza, sięga
bowiem wczesnego
średniowiecza.
Slide 16
Symbolami Chorzowa są:
• Miejski park kultury i
rozrywki
Stadion Śląski
Slide 17
Większe miasta regionu
Zabrze
Dzisiejsze Zabrze powstało z połączenia kilku sąsiadujących ze
sobą gmin, których początki sięgają średniowiecza. Najstarszą
osadą dzisiejszego Zabrza są Biskupice. W 1222 roku Kazimierz I
książę raciborsko-opolski zezwolił biskupowi wrocławskiemu na
osadzenie kolonistów w dobrach biskupich, tzw. kluczy ujazdowskim.
Slide 18
Wkrótce w niedalekiej odległości od
Biskupic, na drugim brzegu rzeki
Bytomki, powstała nowa osada
określana jako leżąca ,,za brzegiem",
co z czasem przekształciło się w jej
nazwę - Zabrze. Na południowy
zachód od niej po drugiej stronie
borów wyrosła inna wieś, zwana od
swego położenia Zaborzem.
Zabrze
Slide 19
Większe miasta regionu
Rybnik
Średniowieczny zamek książęcy
wzniesiono na przełomie XII i XIII
wieku. W latach 1223 – 1228 siedziba
klasztoru sióstr Norbertanek,
prowadzących szkołę dla panien
szlachetnie urodzonych. W XII w.
powstał nowy zamek , mający służyć
jako rezydencja prywatnych właścicieli
miasta, który przebudowany w końcu
XIII w wg projektu Franciszka Ilgnera
na dom dla inwalidów wojennych
zyskał obecną późnobarokowo –
klasycystyczna formę. W roku 1842
zamek stał się siedzibą Sądu
Grodzkiego. Obecnie jest siedzibą
Sądu Rejonowego.
RYBNICKI ZAMEK
Slide 20
Rybnik
RATUSZ
ZESPÓŁ
SZPITALNY
IM. BŁ.
JULIUSZA
ROGERA
Budowa szpitala dla kobiet
zainicjowana została przez
nadwornego lekarza księcia
raciborskiego dr. Juliusza Rogera.
Budowę ukończono już po jego
śmierci z funduszy przez niego
uzbieranych. Architektura z
elementami stylu neoromańskiego i
neogotyckiego. Najciekawszym
obiektem jest centralna kaplica
szpitalna pw. Św. Juliusza.
Klasycystyczny budynek z wieżą
zegarową . Wzniesiony w 1822 roku , z
inicjatywy ówczesnego burmistrza
Żelazko. Zastąpił niewielki, drewniany
budynek ratusza miejskiego stojący od
1821 roku w centralnej części placu
rynkowego. Rozbudowany i
zmodernizowany w I poł. lat 90 XX w.
Obecnie w ratuszu ma swoją siedzibę
Muzeum oraz Urząd Stanu Cywilnego.
Slide 21
URZĄD MIASTA
Rybnik
Wybudowany w latach 1927 – 8.
W oknach sali posiedzeń i westybulu
znajdują się cenne witraże z pracowni
Braci Żeleńskich z Krakowa,
przedstawiające m.in. „ Rybnik” i
związane z nimi „ Hutnictwo” „
Przemysł” i „Rolnictwo”
. W końcu lat 90 XX wieku
rozbudowano budynek od strony
południowej.
BAZYLIKA
św. ANTONIEGO
Świątynia neogotycka
, zbudowana wg
projektu architekta
Ludwika Schneidera
w latach 1903 – 1906.
Najwyższa świątynia
na Śląsku.
Slide 22
Śląskie zwyczaje
kulinarne
• Zwyczajowo typowy niedzielny obiad
na Śląsku to:
• Rolada + kluski śląskie + zołza + czerwono
kapusta
< rolada+ kluski+ zołza+ modro kapusta>
Slide 23
Śląskie pozdrowienia
• Zwyczajem do dziś
obecnym na Śląsku i tylko
na Śląsku jest pozdrawianie
osób duchownych słowami
„Szczęść Boże”
• W Śląskich domach
pożegnaniem przed
wyjściem do szkoły czy
pracy zawsze było i jest :
„Z Panem Bogiem” –
Bowiem Ślązacy uważają:
gdy Bóg cię prowadzi nic
złego Ci się nie stanie.
Slide 24
- Cały dzień zachowujemy się grzecznie -jaka Wigilia
taki cały rok;
- Potrawy wigilijne to: Moczka + makówki + karp
pieczony
- Prezenty pod choinkę przynosi Dzieciątko
- O północy obowiązkowo Pasterka w Kościele
- Mikołaj na Śląsku przychodzi 6 grudnia
- nie 24 grudnia
Slide 25
Czy wiesz, że…….
Nazwa
pochodzi
najprawdopodobniej od słowiańskiego
plemienia Ślężan, które we wczesnym
średniowieczu zamieszkiwało w rejonie góry
Ślęży oraz rzeki pod tą samą nazwą i
późniejszego Wrocławia.
Slide 26
Czy wiesz, że…….
leży w samym sercu Europy.
Tak stwierdził pewien działający na Górnym Śląsku inżynier
kolejnictwa, który obliczył, że we wsi Koperniki koło Nysy
znajduje się centralny punkt Europy. W tej miejscowości
przecinają się bowiem linie łączące wszystkie najdalej
wysunięte krańce naszego kontynentu.
Slide 27
Czy wiesz, że…….
Na
jest największa w
Europie hałda.
Hałda - [niem. Halden ~
zwałowisko], odpady przemysłowe
lub skały płonne uformowane w
kopiec lub inne formy wznoszące
się ponad powierzchnię terenu.
Slide 28
Hałda w Rydułtowach
Zwiedzać jej co
prawda nie można,
ale przejeżdżając
przez Rydułtowy
watro zatrzymać się
na chwilę i spojrzeć
na ten olbrzymi
kopiec.
Wznosi się na
wysokość120m
Slide 29
Czy wiesz, że…
W
jest kopalnia, którą można zwiedzać
Nazywa się Kopalnia Ignacy - Hoym
Slide 30
Zabytkowa kopalnia
Podstawowym założeniem programu Zabytkowej Kopalni
„Ignacy–Hoym” jest udostępnienie zwiedzającym
obiektów i urządzeń kopalni. Turyści będą mieli więc
jedyną i niepowtarzalną okazję zobaczyć wszystko „na
roboczo”, jeszcze nie upiększone, nie remontowane. Przede
wszystkim wieżę ciśnień oraz napędzane parą maszyny
wyciągowe w szybach „Głowacki’ i ‘Kościuszko” liczące
już ponad 100 lat, a ciągle doskonale funkcjonujące. Będą
mogli podziwiać precyzję ich wykonania, rozwiązania
techniczne z przełomu XIX i XX wieku fascynujące nawet
współczesnych inżynierów. Największą atrakcją dla
zwiedzających będzie zjazd pod ziemię... „
Slide 31
Nasza rodzinna miejscowość
CZERWIONKA – LESZCZYNY
Spis treści:
–
–
–
–
–
Lokalizacja
Dzielnice
Władze miasta
Ciekawe miejsca
Trochę historii i legend
Slide 32
Nasza rodzinna miejscowość
Czerwionka - Leszczyny
Slide 33
Czerwionka-Leszczyny
Gmina i miasto Czerwionka
Leszczyny położona jest w
południowo-zachodniej części
województwa śląskiego - 40 km
od Katowic i 45 km od granicy z
Czechami. Od 1999 roku wchodzi
w skład powiatu rybnickiego.
Powierzchnia:
115,0 km2.
Liczba mieszkańców:
42 000
-Lokalizacja
Slide 34
Czerwionka-Leszczyny
Obejmuje miasto z
dzielnicami:
•Czerwionka,
• Czuchów,
•Dębieńsko
•Leszczyny
- Dzielnice
Liczba mieszkańców -42000
Palowice
3%
Szczejkowice
4%
Przegędza
4%
Stanowice
5%
Leszczyny
30%
Książenice
6%
oraz sołectwa:
• Bełk,
• Książenice,
•Palowice,
• Przegędza,
•Stanowice
• Szczejkowice.
.
Bełk
8%
Czerwionka
22%
Dębieńsko
9%
Czuchów
9%
Slide 35
Czerwionka -Leszczyny : dzielnica Czerwionka
•
•
•
•
•
•
Nazwa dawniej brzmiała Czerwonka.
pochodzi od wyrazu czerwonka "odmiana gliny zabarwionej na
czerwono".
Miejscowość stara, wzmianka w
źródłach historycznych pochodzi już
z 1280 roku.
W XIII wieku składała dziesięciny
dla kolegiaty w Opolu i wchodziła w
skład parafii Dębieńska.
Na terenie niewielkiej miejscowości
od dawna prymitywnym sposobem
wydobywano rudę, przetapiając ją na
żelazo.
W 1793 roku powstała tu świeżarka, a
w XIX wieku wysoki piec i
walcownia żelaza, które z czasem
upadły.
Na przełomie XVIII i XIX wieku
miały miejsce pierwsze nadania
górnicze. Wtedy też powstała
kopalnia "Dębieńsko" - zaliczana do
najstarszych głębinowych kopalń
śląskich.
Herb Czerwionki
Slide 36
Czerwionka -Leszczyny :
dzielnica Czuchów
• Wieś nad Bierawką,
• Na zach. kolonia Barwinek.
• Powstała prawdopodobnie
na początku XIV w.
• Na początku XIX w. w
majatku czynna była huta
Henrietta.
• W 1909 r. wykonano
odwiert głębokości 2240 m.
•
W Czuchowie urodził się
Wilhelm Szewczyk,
wybitny pisarz, poeta i
publicysta..
Herb Czuchowa
Slide 37
Czerwionka -Leszczyny
: dzielnica Dębieńsko
Dębieńsko Stare i Wielkie
• Dwie wsie ulicowe w
układzie równoleżnikowym,
• w zach. cz. kolonia
Ameryka.
• Wielokrotnie zmieniały
właścicieli, m.in. koniec
XVII w. hr. A. Węgierski,
1772 - Johanna Goertz,
1883 - Otto Hegenscheidt z
Ornontowic.
Herb Dębieńska Starego
Herb Dębieńska Wielkiego
Slide 38
Czerwionka – Leszczyny:
•
•
•
•
•
•
•
•
Położone nad Jordankiem, dopływem
Bierawki.
Lokacja wsi w końcu XIII w.,
Parafia powstała w 1447 r
. W latach 1701-1835 właścicielem
wsi była rodzina Laschowskich.
Po kilku zmianach właścicielem
zostaje Konrad Bartelt.
W kolonii Ciosek czynny był młyn i
fryszerka.
W latach 1775-78 powstała kolonia
Egesfeld , dziś nieistniejąca.
Później powstają kolonie
fryderycjańskie: Kucharzówka,
Marusze, Obszary, Podbucze,
Skrebeńsko.
dzielnica Leszczyny
Herb Leszczyn
Slide 39
Czerwionka – Leszczyny:
• Wieś Bełk dzieliła się niegdyś na
dwie odrębne gminy: Bełk Dolny
i Górny, które używały własnych
pieczęci i miały własne herby.
• Pieczęć Dolnego Bełku,
pochodząca z pocz. XIX w.,
przedstawia dom i studnię z
żurawiem,
• Wieś Górny Bełk używała
pieczęci w XIX w. z
wyobrażeniem leżącego snopa
zboża, przy którym stoją sierp i
kosa. .
• W okresie międzywojennym
połączono oba w gminę Bełk i
wybrano wspólny herb
sołectwo Bełk
Herb Bełku
Slide 40
Czerwionka – Leszczyny:
• Wieś w zach. cz. gminy, na płn.
od wsi kolonia Lasoki I, na
wschód - kolonia Lasoki II.
• W dokumencie z 1226 r.
wymienia się wieś Knegnizi,
należącą do księcia Przemyślida,
płacącą daniny na rzecz klasztoru
rybnickiego.
• W 1228 r. właścicielem wsi staje
się książę opolski.
• W 1788 r. hr. Węgierski sprzedał
wieś królowi pruskiemu
Fryderykowi Wilhelmowi.
sołectwo Książenice
Herb Książenic
Slide 41
Czerwionka – Leszczyny:
• Rozległa wieś położona w płd.wsch. części gminy, przy drodze
do Żorów.
• W 1308 r. książę raciborski
Leszek darowuje Cocolug
(Hochołóg) swemu słudze.
• Do poł. XV w. wieś należała do
księcia raciborskiego, później
często zmieniała właścicieli, by w
1842 r. stać się własnością F. von
Wincklera (a później jego
spadkobierców).
• W okolicy występowały rudy
żelaza, przetapiane w dymarkach
na żelazo.
• Fryszerki położone były na płd.
od wsi nad rzeką Jesionką i
stawami.
• W 1836 r powstała tu huta
"Waleska", po kilkunastu latach
zamknięta.
sołectwo Palowice
Herb Palowic
Slide 42
Czerwionka – Leszczyny:
• Przy drodze do Rybnika, ok.
1 km na wsch. osada leśna
Szczotki.
• Na przełomie XIII/XIV w.
przechodzi na prawo
magdeburskie, płaci
dziesięcinę kolegiacie św.
Krzyża w Opolu
• W 1532 r. wchodzi w skład
rybnickiego państwa
stanowego i z Rybnikiem
związana była do czasów
współczesnych.
solectwo Przegędza
Herb Przegędzy
Slide 43
Czerwionka – Leszczyny:
•
•
•
•
•
•
•
•
sołectwo Stanowice
StanowiceRozległa wieś położona na płd. od
Czerwionki, z licznymi koloniami (m.in. Parcele,
Podlesie).
Jako jeden z pierwszych właścicieli osady wymieniany
jest około 1360 r. „dominus Nikolaus Stanowicz” członek Bractwa Najświętszej Marii Panny w
Raciborzu.
. W XVI wieku osada przeszła na własność szlacheckej
rodziny Krecików, dodających do nazwiska
przydomek „de Stanowitz”.
Kolejnym nabywcą dóbr został w 1687 r. Jerzy Blacha
. W ciągu następnych 150 lat właściciele dominium
stanowickiego zmieniali się aż 15-krotnie
Następnie majątek przeszedł na własność królewskopruskich domen, które go wydzierżawiały.
Pod względem parafialnym Stanowice należały do
Bełku. Dopiero w okresie międzywojennym powstał
tutaj projekt budowy własnego kościoła, do którego
realizacji nie dopuścił wybuch II wojny światowej.
Uroczyste poświęcenie nowej świątyni pw. św. Jacka
odbyło się dopiero 17 lipca 1949 r.
Znacznie wcześniej, bo od 1885 r. Stanowice
posiadały własną szkołę. Nowy budynek szkolny
powstał w latach 60-tych XX wieku.
Herb Stanowic
Slide 44
Czerwionka – Leszczyny: sołectwo Szczejkowice
• Wieś w południowej części
gminy, otoczona lasami,
• 2 km na płd. kolonia Nowa
Wieś z przystankiem
kolejowym.
• Wzmiankowana w 1223 r.
Herb Szczejkowic
Slide 45
Czerwionka – Leszczyny:
Zabudowa
Tylko dwie dzielniceI
Czerwionka i
Leszczyny, posiadają
typowo miejską
zabudowę obejmującą
osiedla mieszkaniowe,
zakłady przemysłowe
oraz duże placówki
handlowo-usługowe
W pozostałych
miejscowościach
dominuje
zabudowa
jednorodzinna,
typowa dla
obszarów
wiejskich.
Slide 46
Czerwionka – Leszczyny :
Historia
• Najstarsze, pewne wzmianki o miejscowościach wchodzących
w skład gminy i miasta Czerwionka-Leszczyny, tj.
Szczejkowicach, Książenicach, Leszczynach i Bełku pochodzą
z Liber Fundationis Episcopus Wratislaviensis z 1305 r.
• Za najstarszą parafię na terenie gminy uznać należy Bełk,
występujący w spisach świętopietrza z lat 1290 i 1305. O 30
lat młodszą parafią jest Dębieńsko, a trzecią pod względem
wieku są Leszczyny, o których mowa po raz pierwszy w 1447
r. Woszczyce z Palowicami figurują w krakowskim spisie
świętopietrza po raz pierwszy w 1326 r.
Slide 47
Czerwionka – Leszczyny
- Historia
• Administracyjnie obszar obecnej gminy należał już od 1283 r.,
tj. od śmierci Władysława Opolskiego, do księstwa
raciborskiego i rządzony był przez śląskich Piastów.
• Jeden z nich, Leszek, w lutym 1327 r., złożył ze swego
księstwa hołd lenny Janowi Luksemburskiemu, przyjmując
tym samym patronat czeski.
• W granicach księstwa opolskiego ziemia ta znalazła się w
1521 r., na mocy układu zawartego pomiędzy bezdzietnym
księciem raciborskim Walentym a Janem Dobrym, księciem
opolskim.
•
Rządy Piastów śląskich na tym obszarze trwały jednak tylko
do roku 1532, w którym to zmarł ostatni z nich, książę Jan.
Slide 48
Czerwionka – Leszczyny: Prawa miejskie
• Czerwionce i Leszczynom nadano prawa miejskie w
1962r.
• W 1975 roku połączono miasta Leszczyny i
Czerwionkę pod nazwą Leszczyny.
• W 1977 roku przyłączono do nich gminę Bełk
(sołectwa Bełk, Palowice, Szczejkowice, Stanowice,
Przegędza), sołectwo Książenice z gminy Ochojec,
oraz dzielnicę Dębieńsko z gminy Ornontowice.
• 1 stycznia 1992 roku decyzją Rady Ministrów z dnia
26 listopada 1991 r. nastąpiła zmiana nazwy gminy i
miasta z Leszczyn na Czerwionkę-Leszczyny.
Slide 49
Czerwionka – Leszczyny :Władze miasta
Burmistrz Gminy i Miasta
mgr Wiesław Janiszewski
Zastępcy Burmistrza Gminy i Miasta
mgr Grzegorz Wolnik
mgr Andrzej Raudner
Slide 50
Czerwionka – Leszczyny: Władze miasta
Sekretarz Gminy i Miasta
mgr Irena Woźnica
Skarbnik Gminy i Miasta
Teresa Czajka
Slide 51
Czerwionka- Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
• Najstarszą budowlą sakralną jest
drewniany kościół pod wezwaniem
św. Trójcy Przenajświętszej
przeniesiony w 1981 roku z Leszczyn
do Palowic. Świątynię zbudowano w
konstrukcji zrębowej w latach 15941595.
W dzielnicy Leszczyny znajduje
się dwór klasycystyczny, zwany
zamkiem, wzniesiony w 1882 r.
przez Konrada von Bartelta, w
miejscu istniejącego tam
wcześniej drewnianego dworu.
Jest to budynek 4-traktowy,
piętrowy, z wieżą od strony
wschodniej.
Slide 52
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Drugi zespół dworsko-parkowy w
Leszczynach, założony także
przez Konrada von Bartelta w
Nowym Dworze jest niestety
obecnie zaniedbany. Znajduje się
w nim opuszczona willa z
mansardowym dachem, która
została wzniesiona w 1904 r. dla
córki dziedzica - Heleny Eickl
W lasach palowickich położone
są zabytkowe ruiny huty
Waleska, która stała niegdyś w
nieistniejącym już dzisiaj
przysiółku Łanuch koło Palowic.
Slide 53
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Murowane z cegły
familoki o drewnianych
dachach krytych
dachówką są pamiątką
dawnej architektury
miejskiej Górnego Śląska.
• Pozostałością po pierwszych
drużynach strażackich
gaszących w okolicy pożary
są zabytkowe ręczne
sikawki strażackie na
kołach, eksponowane
obecnie przed budynkiem
OSP w Palowicach przed
budynkiem Szkoły
Podstawowej
w Książenicach
Slide 54
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Wzgórze Ramża
- wiąże się z nim legenda o zbójniku, który miał tam swoją kryjówkę i
siedzibę
Dawno, dawno temu niejaki szlachcic imieniem Ramesch popadł w
konflikt z prawem i schronił się w grocie na zalesionym stoku wapiennej
góry. Tenże Ramżula zaczął zbójować na traktach wiodących przez
Dębieńsko, Bełk i Orzesze. Część łupów rozdawał biednym, lecz
większość gromadził w jaskini, powiększając skarbiec. Te legendarne
skarby zaprowadziły go do zguby. Jego zaufana służąca wskazała drogę do
jaskini pewnemu młodzieńcowi, który zaskoczył Ramżulę podczas snu,
uderzył go drewnianą pałą. Zbój zaryczał z bólu i od tego krzyku zawalił
się strop jaskini grzebiąc zbójnika, młodzieńca ze swą ukochaną oraz
legendarny skarb. Według innych źródeł ukochana dziewczyna zbója
niechcący uderzyła ukochanego mocarza gałązką świerczyny i w ten
sposób pozbawiła go nieziemskiej mocy. Dodać należy, że przewrotny
Ramżula miał stopy wykręcone do tyłu. W ten sposób mylił tropy i uciekał
z łupem po napadach.
Slide 55
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Dziś zbójnika tam nie
zobaczymy, ale
można oglądać
stojący tam radar
„Górny Śląsk
Nasza mała ojczyzna”
Slide 2
Górny Śląsk
Nasza mała ojczyzna
Spis treści:
• Położenie geograficzne i ukształtowanie terenu
• Stolica regionu i większe miasta
• Śląskie zwyczaje
• Czy wiesz, że… .
Slide 3
Położenie geograficzne
Śląsk to kraina historycznoetnograficzna zajmująca
południowo-zachodnią
część Polski, w dorzeczu
górnej i środkowej Odry
oraz częściowo w dorzeczu
Górnej Wisły. Do miana
historycznego Śląska zalicza
się także północną część
Czech tzw. Zaolzie. Dzieli
się na Dolny i Górny.
Slide 4
Mapka Górnego Śląska
Kolor szary i biały to
ziemie historycznego
Górnego Śląska.
Białe pole na mapie to
"prawdziwy - dzisiejszy
Górny Śląsk"
Slide 5
Trochę historii
• W wyniku podziału Polski na
dzielnice 1138 powstała
dzielnica śląska. Już od 1173
roku dzielnica ta dzielona była
na mniejsze, jeszcze w XII
wieku ustalił się podział na
Górny Śląsk (dzielnica
raciborsko-opolska) i Dolny
Śląsk (dzielnica wrocławska
GÓRNY ŚLĄSK
DOLNY ŚLĄSK
Slide 6
Obecnie
kraina podzielona na 2 części
administracyjne: województwo opolskie część zachodnia Górnego Śląska i
województwo śląskie - wschodnia część
regionu wraz z kilkoma powiatami z
pogranicza Śląska (np. Żywiecczyzna, okolice
Częstochowy). Pozostała część Górnego
Śląska leży w Kraju PółnocnomorawskoŚląskim Republiki Czeskiej
Slide 7
Przemysł
Na wschodzie i południu
region silnie
zindustrializowany
przez przemysł ciężki,
głównie kopalnictwo
węgla i rud oraz oparte
na poprzednim
hutnictwo metali.
Slide 8
Stolica regionu
• Historycznie stolicę
stanowiło Opole, a
także siedzibami książąt
śląskich był Racibórz i
Oświęcim.
• Obecnie stolicą
Górnego Śląska są
Katowice
Slide 9
Katowice dawniej
Slide 10
Katowice obecnie
Liczba mieszkańców: około 337 tys.
Gęstość zaludnienia: około 2050 osób/km2
Slide 11
Symbole Katowic
Wieża
spadochronowa
Pomnik Powstańców
Śląskich
Slide 12
Ciekawe miejsca Katowic
Jednym z ciekawszych miejsc
jest "Spodek", czyli Hala
widowiskowo-Sportowa.
Hala główna ma powierzchnię
10076m2 i 32 metry wysokości.
Może pomieścić na widowni do
11 000 osób.
Charakterystycznym akcentem
katowickiego Rynku jest gmach
Teatru im. Stanisława
Wyspiańskiego z 1907 roku
Slide 13
Większe miasta regionu
Gliwice
Nazwa osady Gliwice
pochodzi od wyrazu
"gliwa", oznaczającego
gliniastą, wilgotną
ziemię, na której był
zbudowany gród. W
źródłach nazwa ta
pojawiła się w 1204 roku
w związku z budową w
tym miejscu kościoła
parafialnego.
Slide 14
Zgodnie z dość powszechną opinią
historyków Gliwice otrzymały prawa
miejskie w tym samym czasie co Bytom,
tj. około 1254 roku, z rąk Władysława I
opolsko-raciborskiego, zwanego "ojcem
miast górnośląskich"
Gliwice
Herb Gliwic - podobnie jak herby innych miast
- mógł powstać dopiero po lokacji, tj. po roku
1254. jako świadectwo samodzielności
prawno-politycznej miasta. W swym
wizerunku łączy dwa elementy – pół orła jako
nawiązanie do rodowego herbu założyciela
Władysława I opolsko-raciborskiego oraz
wieżę symbolizującą warowny charakter
miasta (wzorem mogła być któraś z wież
obronnych Gliwic).
Slide 15
Większe miasta regionu
Chorzów
Jednym z największych
miast Górnośląskiego
Okręgu Przemysłowego jest
Chorzów. Podobnie jak
wiele miast tego regionu
swe powstanie zawdzięcza
szybkiemu rozwojowi w
XIX wieku przemysłu
ciężkiego - górnictwa i
hutnictwa. Metryka
Chorzowa jest jednak
znacznie starsza, sięga
bowiem wczesnego
średniowiecza.
Slide 16
Symbolami Chorzowa są:
• Miejski park kultury i
rozrywki
Stadion Śląski
Slide 17
Większe miasta regionu
Zabrze
Dzisiejsze Zabrze powstało z połączenia kilku sąsiadujących ze
sobą gmin, których początki sięgają średniowiecza. Najstarszą
osadą dzisiejszego Zabrza są Biskupice. W 1222 roku Kazimierz I
książę raciborsko-opolski zezwolił biskupowi wrocławskiemu na
osadzenie kolonistów w dobrach biskupich, tzw. kluczy ujazdowskim.
Slide 18
Wkrótce w niedalekiej odległości od
Biskupic, na drugim brzegu rzeki
Bytomki, powstała nowa osada
określana jako leżąca ,,za brzegiem",
co z czasem przekształciło się w jej
nazwę - Zabrze. Na południowy
zachód od niej po drugiej stronie
borów wyrosła inna wieś, zwana od
swego położenia Zaborzem.
Zabrze
Slide 19
Większe miasta regionu
Rybnik
Średniowieczny zamek książęcy
wzniesiono na przełomie XII i XIII
wieku. W latach 1223 – 1228 siedziba
klasztoru sióstr Norbertanek,
prowadzących szkołę dla panien
szlachetnie urodzonych. W XII w.
powstał nowy zamek , mający służyć
jako rezydencja prywatnych właścicieli
miasta, który przebudowany w końcu
XIII w wg projektu Franciszka Ilgnera
na dom dla inwalidów wojennych
zyskał obecną późnobarokowo –
klasycystyczna formę. W roku 1842
zamek stał się siedzibą Sądu
Grodzkiego. Obecnie jest siedzibą
Sądu Rejonowego.
RYBNICKI ZAMEK
Slide 20
Rybnik
RATUSZ
ZESPÓŁ
SZPITALNY
IM. BŁ.
JULIUSZA
ROGERA
Budowa szpitala dla kobiet
zainicjowana została przez
nadwornego lekarza księcia
raciborskiego dr. Juliusza Rogera.
Budowę ukończono już po jego
śmierci z funduszy przez niego
uzbieranych. Architektura z
elementami stylu neoromańskiego i
neogotyckiego. Najciekawszym
obiektem jest centralna kaplica
szpitalna pw. Św. Juliusza.
Klasycystyczny budynek z wieżą
zegarową . Wzniesiony w 1822 roku , z
inicjatywy ówczesnego burmistrza
Żelazko. Zastąpił niewielki, drewniany
budynek ratusza miejskiego stojący od
1821 roku w centralnej części placu
rynkowego. Rozbudowany i
zmodernizowany w I poł. lat 90 XX w.
Obecnie w ratuszu ma swoją siedzibę
Muzeum oraz Urząd Stanu Cywilnego.
Slide 21
URZĄD MIASTA
Rybnik
Wybudowany w latach 1927 – 8.
W oknach sali posiedzeń i westybulu
znajdują się cenne witraże z pracowni
Braci Żeleńskich z Krakowa,
przedstawiające m.in. „ Rybnik” i
związane z nimi „ Hutnictwo” „
Przemysł” i „Rolnictwo”
. W końcu lat 90 XX wieku
rozbudowano budynek od strony
południowej.
BAZYLIKA
św. ANTONIEGO
Świątynia neogotycka
, zbudowana wg
projektu architekta
Ludwika Schneidera
w latach 1903 – 1906.
Najwyższa świątynia
na Śląsku.
Slide 22
Śląskie zwyczaje
kulinarne
• Zwyczajowo typowy niedzielny obiad
• Rolada + kluski śląskie + zołza + czerwono
kapusta
< rolada+ kluski+ zołza+ modro kapusta>
Slide 23
Śląskie pozdrowienia
• Zwyczajem do dziś
obecnym na Śląsku i tylko
na Śląsku jest pozdrawianie
osób duchownych słowami
„Szczęść Boże”
• W Śląskich domach
pożegnaniem przed
wyjściem do szkoły czy
pracy zawsze było i jest :
„Z Panem Bogiem” –
Bowiem Ślązacy uważają:
gdy Bóg cię prowadzi nic
złego Ci się nie stanie.
Slide 24
- Cały dzień zachowujemy się grzecznie -jaka Wigilia
taki cały rok;
- Potrawy wigilijne to: Moczka + makówki + karp
pieczony
- Prezenty pod choinkę przynosi Dzieciątko
- O północy obowiązkowo Pasterka w Kościele
- Mikołaj na Śląsku przychodzi 6 grudnia
- nie 24 grudnia
Slide 25
Czy wiesz, że…….
Nazwa
pochodzi
najprawdopodobniej od słowiańskiego
plemienia Ślężan, które we wczesnym
średniowieczu zamieszkiwało w rejonie góry
Ślęży oraz rzeki pod tą samą nazwą i
późniejszego Wrocławia.
Slide 26
Czy wiesz, że…….
leży w samym sercu Europy.
Tak stwierdził pewien działający na Górnym Śląsku inżynier
kolejnictwa, który obliczył, że we wsi Koperniki koło Nysy
znajduje się centralny punkt Europy. W tej miejscowości
przecinają się bowiem linie łączące wszystkie najdalej
wysunięte krańce naszego kontynentu.
Slide 27
Czy wiesz, że…….
Na
jest największa w
Europie hałda.
Hałda - [niem. Halden ~
zwałowisko], odpady przemysłowe
lub skały płonne uformowane w
kopiec lub inne formy wznoszące
się ponad powierzchnię terenu.
Slide 28
Hałda w Rydułtowach
Zwiedzać jej co
prawda nie można,
ale przejeżdżając
przez Rydułtowy
watro zatrzymać się
na chwilę i spojrzeć
na ten olbrzymi
kopiec.
Wznosi się na
wysokość120m
Slide 29
Czy wiesz, że…
W
jest kopalnia, którą można zwiedzać
Nazywa się Kopalnia Ignacy - Hoym
Slide 30
Zabytkowa kopalnia
Podstawowym założeniem programu Zabytkowej Kopalni
„Ignacy–Hoym” jest udostępnienie zwiedzającym
obiektów i urządzeń kopalni. Turyści będą mieli więc
jedyną i niepowtarzalną okazję zobaczyć wszystko „na
roboczo”, jeszcze nie upiększone, nie remontowane. Przede
wszystkim wieżę ciśnień oraz napędzane parą maszyny
wyciągowe w szybach „Głowacki’ i ‘Kościuszko” liczące
już ponad 100 lat, a ciągle doskonale funkcjonujące. Będą
mogli podziwiać precyzję ich wykonania, rozwiązania
techniczne z przełomu XIX i XX wieku fascynujące nawet
współczesnych inżynierów. Największą atrakcją dla
zwiedzających będzie zjazd pod ziemię... „
Slide 31
Nasza rodzinna miejscowość
CZERWIONKA – LESZCZYNY
Spis treści:
–
–
–
–
–
Lokalizacja
Dzielnice
Władze miasta
Ciekawe miejsca
Trochę historii i legend
Slide 32
Nasza rodzinna miejscowość
Czerwionka - Leszczyny
Slide 33
Czerwionka-Leszczyny
Gmina i miasto Czerwionka
Leszczyny położona jest w
południowo-zachodniej części
województwa śląskiego - 40 km
od Katowic i 45 km od granicy z
Czechami. Od 1999 roku wchodzi
w skład powiatu rybnickiego.
Powierzchnia:
115,0 km2.
Liczba mieszkańców:
42 000
-Lokalizacja
Slide 34
Czerwionka-Leszczyny
Obejmuje miasto z
dzielnicami:
•Czerwionka,
• Czuchów,
•Dębieńsko
•Leszczyny
- Dzielnice
Liczba mieszkańców -42000
Palowice
3%
Szczejkowice
4%
Przegędza
4%
Stanowice
5%
Leszczyny
30%
Książenice
6%
oraz sołectwa:
• Bełk,
• Książenice,
•Palowice,
• Przegędza,
•Stanowice
• Szczejkowice.
.
Bełk
8%
Czerwionka
22%
Dębieńsko
9%
Czuchów
9%
Slide 35
Czerwionka -Leszczyny : dzielnica Czerwionka
•
•
•
•
•
•
Nazwa dawniej brzmiała Czerwonka.
pochodzi od wyrazu czerwonka "odmiana gliny zabarwionej na
czerwono".
Miejscowość stara, wzmianka w
źródłach historycznych pochodzi już
z 1280 roku.
W XIII wieku składała dziesięciny
dla kolegiaty w Opolu i wchodziła w
skład parafii Dębieńska.
Na terenie niewielkiej miejscowości
od dawna prymitywnym sposobem
wydobywano rudę, przetapiając ją na
żelazo.
W 1793 roku powstała tu świeżarka, a
w XIX wieku wysoki piec i
walcownia żelaza, które z czasem
upadły.
Na przełomie XVIII i XIX wieku
miały miejsce pierwsze nadania
górnicze. Wtedy też powstała
kopalnia "Dębieńsko" - zaliczana do
najstarszych głębinowych kopalń
śląskich.
Herb Czerwionki
Slide 36
Czerwionka -Leszczyny :
dzielnica Czuchów
• Wieś nad Bierawką,
• Na zach. kolonia Barwinek.
• Powstała prawdopodobnie
na początku XIV w.
• Na początku XIX w. w
majatku czynna była huta
Henrietta.
• W 1909 r. wykonano
odwiert głębokości 2240 m.
•
W Czuchowie urodził się
Wilhelm Szewczyk,
wybitny pisarz, poeta i
publicysta..
Herb Czuchowa
Slide 37
Czerwionka -Leszczyny
: dzielnica Dębieńsko
Dębieńsko Stare i Wielkie
• Dwie wsie ulicowe w
układzie równoleżnikowym,
• w zach. cz. kolonia
Ameryka.
• Wielokrotnie zmieniały
właścicieli, m.in. koniec
XVII w. hr. A. Węgierski,
1772 - Johanna Goertz,
1883 - Otto Hegenscheidt z
Ornontowic.
Herb Dębieńska Starego
Herb Dębieńska Wielkiego
Slide 38
Czerwionka – Leszczyny:
•
•
•
•
•
•
•
•
Położone nad Jordankiem, dopływem
Bierawki.
Lokacja wsi w końcu XIII w.,
Parafia powstała w 1447 r
. W latach 1701-1835 właścicielem
wsi była rodzina Laschowskich.
Po kilku zmianach właścicielem
zostaje Konrad Bartelt.
W kolonii Ciosek czynny był młyn i
fryszerka.
W latach 1775-78 powstała kolonia
Egesfeld , dziś nieistniejąca.
Później powstają kolonie
fryderycjańskie: Kucharzówka,
Marusze, Obszary, Podbucze,
Skrebeńsko.
dzielnica Leszczyny
Herb Leszczyn
Slide 39
Czerwionka – Leszczyny:
• Wieś Bełk dzieliła się niegdyś na
dwie odrębne gminy: Bełk Dolny
i Górny, które używały własnych
pieczęci i miały własne herby.
• Pieczęć Dolnego Bełku,
pochodząca z pocz. XIX w.,
przedstawia dom i studnię z
żurawiem,
• Wieś Górny Bełk używała
pieczęci w XIX w. z
wyobrażeniem leżącego snopa
zboża, przy którym stoją sierp i
kosa. .
• W okresie międzywojennym
połączono oba w gminę Bełk i
wybrano wspólny herb
sołectwo Bełk
Herb Bełku
Slide 40
Czerwionka – Leszczyny:
• Wieś w zach. cz. gminy, na płn.
od wsi kolonia Lasoki I, na
wschód - kolonia Lasoki II.
• W dokumencie z 1226 r.
wymienia się wieś Knegnizi,
należącą do księcia Przemyślida,
płacącą daniny na rzecz klasztoru
rybnickiego.
• W 1228 r. właścicielem wsi staje
się książę opolski.
• W 1788 r. hr. Węgierski sprzedał
wieś królowi pruskiemu
Fryderykowi Wilhelmowi.
sołectwo Książenice
Herb Książenic
Slide 41
Czerwionka – Leszczyny:
• Rozległa wieś położona w płd.wsch. części gminy, przy drodze
do Żorów.
• W 1308 r. książę raciborski
Leszek darowuje Cocolug
(Hochołóg) swemu słudze.
• Do poł. XV w. wieś należała do
księcia raciborskiego, później
często zmieniała właścicieli, by w
1842 r. stać się własnością F. von
Wincklera (a później jego
spadkobierców).
• W okolicy występowały rudy
żelaza, przetapiane w dymarkach
na żelazo.
• Fryszerki położone były na płd.
od wsi nad rzeką Jesionką i
stawami.
• W 1836 r powstała tu huta
"Waleska", po kilkunastu latach
zamknięta.
sołectwo Palowice
Herb Palowic
Slide 42
Czerwionka – Leszczyny:
• Przy drodze do Rybnika, ok.
1 km na wsch. osada leśna
Szczotki.
• Na przełomie XIII/XIV w.
przechodzi na prawo
magdeburskie, płaci
dziesięcinę kolegiacie św.
Krzyża w Opolu
• W 1532 r. wchodzi w skład
rybnickiego państwa
stanowego i z Rybnikiem
związana była do czasów
współczesnych.
solectwo Przegędza
Herb Przegędzy
Slide 43
Czerwionka – Leszczyny:
•
•
•
•
•
•
•
•
sołectwo Stanowice
StanowiceRozległa wieś położona na płd. od
Czerwionki, z licznymi koloniami (m.in. Parcele,
Podlesie).
Jako jeden z pierwszych właścicieli osady wymieniany
jest około 1360 r. „dominus Nikolaus Stanowicz” członek Bractwa Najświętszej Marii Panny w
Raciborzu.
. W XVI wieku osada przeszła na własność szlacheckej
rodziny Krecików, dodających do nazwiska
przydomek „de Stanowitz”.
Kolejnym nabywcą dóbr został w 1687 r. Jerzy Blacha
. W ciągu następnych 150 lat właściciele dominium
stanowickiego zmieniali się aż 15-krotnie
Następnie majątek przeszedł na własność królewskopruskich domen, które go wydzierżawiały.
Pod względem parafialnym Stanowice należały do
Bełku. Dopiero w okresie międzywojennym powstał
tutaj projekt budowy własnego kościoła, do którego
realizacji nie dopuścił wybuch II wojny światowej.
Uroczyste poświęcenie nowej świątyni pw. św. Jacka
odbyło się dopiero 17 lipca 1949 r.
Znacznie wcześniej, bo od 1885 r. Stanowice
posiadały własną szkołę. Nowy budynek szkolny
powstał w latach 60-tych XX wieku.
Herb Stanowic
Slide 44
Czerwionka – Leszczyny: sołectwo Szczejkowice
• Wieś w południowej części
gminy, otoczona lasami,
• 2 km na płd. kolonia Nowa
Wieś z przystankiem
kolejowym.
• Wzmiankowana w 1223 r.
Herb Szczejkowic
Slide 45
Czerwionka – Leszczyny:
Zabudowa
Tylko dwie dzielniceI
Czerwionka i
Leszczyny, posiadają
typowo miejską
zabudowę obejmującą
osiedla mieszkaniowe,
zakłady przemysłowe
oraz duże placówki
handlowo-usługowe
W pozostałych
miejscowościach
dominuje
zabudowa
jednorodzinna,
typowa dla
obszarów
wiejskich.
Slide 46
Czerwionka – Leszczyny :
Historia
• Najstarsze, pewne wzmianki o miejscowościach wchodzących
w skład gminy i miasta Czerwionka-Leszczyny, tj.
Szczejkowicach, Książenicach, Leszczynach i Bełku pochodzą
z Liber Fundationis Episcopus Wratislaviensis z 1305 r.
• Za najstarszą parafię na terenie gminy uznać należy Bełk,
występujący w spisach świętopietrza z lat 1290 i 1305. O 30
lat młodszą parafią jest Dębieńsko, a trzecią pod względem
wieku są Leszczyny, o których mowa po raz pierwszy w 1447
r. Woszczyce z Palowicami figurują w krakowskim spisie
świętopietrza po raz pierwszy w 1326 r.
Slide 47
Czerwionka – Leszczyny
- Historia
• Administracyjnie obszar obecnej gminy należał już od 1283 r.,
tj. od śmierci Władysława Opolskiego, do księstwa
raciborskiego i rządzony był przez śląskich Piastów.
• Jeden z nich, Leszek, w lutym 1327 r., złożył ze swego
księstwa hołd lenny Janowi Luksemburskiemu, przyjmując
tym samym patronat czeski.
• W granicach księstwa opolskiego ziemia ta znalazła się w
1521 r., na mocy układu zawartego pomiędzy bezdzietnym
księciem raciborskim Walentym a Janem Dobrym, księciem
opolskim.
•
Rządy Piastów śląskich na tym obszarze trwały jednak tylko
do roku 1532, w którym to zmarł ostatni z nich, książę Jan.
Slide 48
Czerwionka – Leszczyny: Prawa miejskie
• Czerwionce i Leszczynom nadano prawa miejskie w
1962r.
• W 1975 roku połączono miasta Leszczyny i
Czerwionkę pod nazwą Leszczyny.
• W 1977 roku przyłączono do nich gminę Bełk
(sołectwa Bełk, Palowice, Szczejkowice, Stanowice,
Przegędza), sołectwo Książenice z gminy Ochojec,
oraz dzielnicę Dębieńsko z gminy Ornontowice.
• 1 stycznia 1992 roku decyzją Rady Ministrów z dnia
26 listopada 1991 r. nastąpiła zmiana nazwy gminy i
miasta z Leszczyn na Czerwionkę-Leszczyny.
Slide 49
Czerwionka – Leszczyny :Władze miasta
Burmistrz Gminy i Miasta
mgr Wiesław Janiszewski
Zastępcy Burmistrza Gminy i Miasta
mgr Grzegorz Wolnik
mgr Andrzej Raudner
Slide 50
Czerwionka – Leszczyny: Władze miasta
Sekretarz Gminy i Miasta
mgr Irena Woźnica
Skarbnik Gminy i Miasta
Teresa Czajka
Slide 51
Czerwionka- Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
• Najstarszą budowlą sakralną jest
drewniany kościół pod wezwaniem
św. Trójcy Przenajświętszej
przeniesiony w 1981 roku z Leszczyn
do Palowic. Świątynię zbudowano w
konstrukcji zrębowej w latach 15941595.
W dzielnicy Leszczyny znajduje
się dwór klasycystyczny, zwany
zamkiem, wzniesiony w 1882 r.
przez Konrada von Bartelta, w
miejscu istniejącego tam
wcześniej drewnianego dworu.
Jest to budynek 4-traktowy,
piętrowy, z wieżą od strony
wschodniej.
Slide 52
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Drugi zespół dworsko-parkowy w
Leszczynach, założony także
przez Konrada von Bartelta w
Nowym Dworze jest niestety
obecnie zaniedbany. Znajduje się
w nim opuszczona willa z
mansardowym dachem, która
została wzniesiona w 1904 r. dla
córki dziedzica - Heleny Eickl
W lasach palowickich położone
są zabytkowe ruiny huty
Waleska, która stała niegdyś w
nieistniejącym już dzisiaj
przysiółku Łanuch koło Palowic.
Slide 53
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Murowane z cegły
familoki o drewnianych
dachach krytych
dachówką są pamiątką
dawnej architektury
miejskiej Górnego Śląska.
• Pozostałością po pierwszych
drużynach strażackich
gaszących w okolicy pożary
są zabytkowe ręczne
sikawki strażackie na
kołach, eksponowane
obecnie przed budynkiem
OSP w Palowicach przed
budynkiem Szkoły
Podstawowej
w Książenicach
Slide 54
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Wzgórze Ramża
- wiąże się z nim legenda o zbójniku, który miał tam swoją kryjówkę i
siedzibę
Dawno, dawno temu niejaki szlachcic imieniem Ramesch popadł w
konflikt z prawem i schronił się w grocie na zalesionym stoku wapiennej
góry. Tenże Ramżula zaczął zbójować na traktach wiodących przez
Dębieńsko, Bełk i Orzesze. Część łupów rozdawał biednym, lecz
większość gromadził w jaskini, powiększając skarbiec. Te legendarne
skarby zaprowadziły go do zguby. Jego zaufana służąca wskazała drogę do
jaskini pewnemu młodzieńcowi, który zaskoczył Ramżulę podczas snu,
uderzył go drewnianą pałą. Zbój zaryczał z bólu i od tego krzyku zawalił
się strop jaskini grzebiąc zbójnika, młodzieńca ze swą ukochaną oraz
legendarny skarb. Według innych źródeł ukochana dziewczyna zbója
niechcący uderzyła ukochanego mocarza gałązką świerczyny i w ten
sposób pozbawiła go nieziemskiej mocy. Dodać należy, że przewrotny
Ramżula miał stopy wykręcone do tyłu. W ten sposób mylił tropy i uciekał
z łupem po napadach.
Slide 55
Czerwionka – Leszczyny:
Ciekawe miejsca – zabytki
Dziś zbójnika tam nie
zobaczymy, ale
można oglądać
stojący tam radar