Slide 1

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 2

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 3

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 4

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 5

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 6

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 7

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 8

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 9

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 10

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 11

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 12

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 13

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 14

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 15

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 16

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 17

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 18

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 19

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 20

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 21

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 22

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 23

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 24

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 25

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 26

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 27

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 28

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 29

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 30

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 31

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 32

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 33

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 34

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 35

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 36

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 37

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 38

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 39

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 40

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 41

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 42

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 43

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 44

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 45

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 46

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 47

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 48

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 49

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 50

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 51

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 52

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 53

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 54

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 55

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 56

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 57

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 58

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 59

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 60

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 61

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 62

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 63

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 64

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II


Slide 65

3.Kultura starożytnego Egiptu
II LO PR
Opracowała Helena Tomaszewska

Mapa starożytnego Egiptu

1. Pismo
Hieroglificzne

1. Pismo
Hieratyczne

Fragment z Księgi Umarłych

1. Pismo
Demotyczne

Fragment kamienia z Rosetty

1. Pismo
Papirus

1.

2.

1. Pismo
Hieroglify
Odczytanie hieroglifów
Pismo demotyczne

Starożytna greka

1.

2.
Kamień z Rosetty – pochodzi z Memfis ze 196 r. p.n.e.
Został przywieziony z Egiptu przez napoleońskiego
żołnierza w 1799 r.

Jean-François Champollion
Odczytał hieroglify egipskie

Panteon bogów

2. Wierzenia Egipcjan

Religia politeistyczna – wiara w wielu bogów. Oddawano cześć bogom utożsamianym
z siłami przyrody.
Bóstwo
Opis

Re

bóg słońca i pan świata

Amon

bóg powietrza i urodzaju

Ozyrys

władca Królestwa Zmarłych, sędzia zmarłych symbol odrodzenia sił
witalnych

Izyda

żona Ozyrysa, opiekunka magii, małżeństwa i rodziny

Horus

bóg – sokół, opiekun państwa egipskiego i dynastii; uważano że jego wcieleniem
jest faraon

Anubis

bóg – szakal, bóg zmarłych, prowadzący ich dusze na sąd bogów, jeden z sędziów

Set

bóg śmierci i pustyni

Maat

bogini sprawiedliwości

Hathor

bóstwo miłości, radości, uciech, muzyki i tańca

Sechmet

bogini wojny, zemsty i chorób

Thot

bóg mądrości, wynalazca pisma, kalendarza i matematyki

Ptah

bóg sztuk i rzemiosła

WYOBRAŻENIA
BOGÓW

Re

Anubis

Maat

Sechmet

Toth

Horus

Hathor

Ozyrys

Izyda

WYOBRAŻENIA BOGÓW

Set

Sebek

Chepri - skarabeusz

Bogów wyobrażano
sobie jako
ludzi

Zoomorfizm
zwierzęta

pół-zwierzęta, pół-ludzi

Bastet – bogini
miłości i płodności

• przedstawianie bóstw pod postacią zwierząt,
• nadawanie cech zwierzęcych.

2. Wierzenia Egipcjan

Scena z Księgi Umarłych przedstawiająca sąd Ozyrysa
Zastanów się co przedstawia źródło. Kim są poszczególne postacie? Opisz trzy sceny
rysunku. Jakie znaczenie miał sąd Ozyrysa?

2. Wierzenia Egipcjan
Anubis mumifikuje ciało

Mumifikacja
balsamowanie zwłok

Sarkofag egipski

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan

3.
1.

4.

2.

1. Mastaba – grobowiec egipski
2. Mastaba z szybem i komorą grobową
3. Mastaba Niankhkhum i Khnumhotep w Sakkara
4. Piramidy władców IV dynastii:
Cheopsa, Chefrena i Mykerene w Giza

Piramidy

3. Architektura egipska

Makieta wielkich piramid w Gizie

Grobowce

2. Wierzenia Egipcjan
1.

2.

Dolina Królów w Egipcie

3.

Maski pośmiertne
1.

2. Wierzenia Egipcjan
2.

Tutanchamon
XIV w. p.n.e.

Psusennes
X w. p.n.e.

Maski pośmiertne z Hawara
Okres rzymski

3.

Kanopy

2. Wierzenia Egipcjan

Kanopy. W Okresie Późnym przedstawiano je w postaci czterech synów Horusa.
Imset (głowa ludzka) – wątroba. Hapi (głowa pawiana) – płuca.
Kebehsunf (głowa sokoła) – jelita. Duamutef (głowa szaka;a) – żołądek.
Kanopy

rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności,
wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane.

2. Wierzenia Egipcjan

Wyposażenie grobowe grobowca Tutanchamona

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

mumifikowano zwłoki gdyż wierzono, że wraz z ciałem przetrwa dusza
między zwoje bandaży wsuwano fragmenty Księgi Umarłych, które miały zapewnić
przejście Sądu Ozyrysa
na twarz zakładano maski pośmiertne, z wyobrażeniem twarzy zmarłego
mumie wkładano do sarkofagów
zmarłych chowano w mastabach (biedotę bezpośrednio w piaskach pustyni)
faraonów chowano w piramidach (Stare Państwo), a później w grobowcach wykutych w
Dolinie Królów.
do grobowców wkładano posążki przedstawiające zmarłego. Ściany pokrywano
freskami i hieroglifami

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe

Co wkładano do grobów?

Do grobowców wkładano wszystko co mogło przydać się po śmierci.
Wśród znalezionego wyposażania grobowca Tutanchamona znajdują się m.in
trzy złote łoża

posągi bogów
opiekuńczych

drewniana skrzynia bardzo bogato
zdobiona
1.

2.

cztery złocone rydwany

liczne posągi, w tym jeden wykonany
ze złota
złoty tron

2. Wierzenia Egipcjan
Zwyczaje pogrzebowe
W komorze grobowej Tutanchamona znajdował się m.in.
cztery skrzynie grobowe ze złotej blachy, z tego największa, zewnętrzna, o
wymiarach 5 × 3,3 × 2,73 m
sarkofag z kwarcytu (2,75 × 1,5 × 1,5 m)
w sarkofagu trzy włożone w siebie trumny w formie wykonanej ze złotej blachy figury
faraona

1.
Archeolog Howard Carter nad otwartym
sarkofagiem faraona Tutanchamona – 1922

2.

1.

2.

3.
4.

5.

2. Wierzenia Egipcjan

3.
Komputerowa rekonstrukcja
twarzy Tutanchamona

1.
Maska pośmiertna Tutanchamona

4.

2.
Pierścienie z wizerunkiem
skarabeusza

Piramidy

3. Architektura egipska

Piramida schodkowa Dżosera. Pierwsza piramida egipska.

Zwróć uwagę na budulec .

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Sfinks i piramida Cheopsa.

Piramidy w Giza – Cheopsa, Chefrena
i Mykerene.

Sfinks – co przedstawia?

Jaki kształt mają piramidy? Jakiej wielkości są te budowle?
Z czego je budowano? Jaką funkcję pełniły piramidy?

3.

Piramidy

3. Architektura egipska

1.

2.
Piramidy w Gizie

3.

Piramida Mykerinosa

Piramidy łamana faraona Snofru.

Jak wygląda powierzchnia piramidy? Czym jest „czapa” na szczycie piramidy Cheopsa ?

Świątynie

Dziedziniec

3. Architektura egipska

1.

1.
Plan i grafika przedstawiająca świątynię w
Luksorze
Pylony

Zwróć uwagę na plan budowli. Jak się nazywa plan budowli, w której przechodzi się
z jednego pomieszczenia do drugiego ułożonych w jednej linii?
Co to są pylony i gdzie się znajdują? Jaki mają kształt?

Świątynie

3. Architektura egipska
Amfilada

szereg pomieszczeń (pokoi, sal) połączonych
ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii

Sala na barkę

Sanktuarium

Pylony
Dziedziniec

Sala
hypostylowa

Medinet Habu – świątynia Totmesa III w Luksorze z lotu ptaka

Świątynie

3. Architektura egipska

1.
Pylony w Edfu od strony dziedzińca

2.
Pylony świątyni Horusa w Edfu.

Pylon
wieża o prostokątnej podstawie, wznoszona parami
i zwężająca się ku górze (trapezoidalna).
Zwróć uwagę na budulec. Jaką wielkość mają pylony.? Jaki mają kształt?

3. Architektura egipska

Świątynie

1.

2.
Aleja sfinksów w Karnaku
Świątynia w Abu Simbel.

Świątynia w Luksorze.
Świątynia grobowa królowej Hatszepsut

4.
3.

4.

Świątynie

3. Architektura egipska

Sala hypostylowa w świątyni Ramzesa II w Luksorze.
Sala hypostylowa
pomieszczenie, w którym strop oparty jest na kolumnach rozmieszczonych
w sposób równomierny na całej powierzchni pomieszczenia.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
1.
3.

Zwróć uwagę na kształt kolumn i kapiteli oraz motywy zdobnicze.

Kolumny

3. Architektura egipska

2.
Kolumny w świątyni w Karnaku
wzniesione przez Tothmesa III
1.

3.

Kolumnada w świątyni w Luksorze

3. Architektura egipska
Cechy
Architektura o charakterze sepulklarnym (grobowa) i sakralnym (świątynna)
Budulcem kamień – granit, piaskowiec, wapień
Budowle monumentalne - olbrzymie

U wejścia do świątyni dwa pylony – wieże trapezoidalne
Świątynie były budowane w szyku amfiladowym. W świątyni znajdował się
dziedziniec , sala hypostylowa, sanktuarium
Budowle zdobiono malowidłami, reliefami , posągami i sfinksami
Filary, kolumny zdobiono motywami roślinnymi - kwiaty lotosu lub liście
palmowe

4. Malarstwo egipskie

Królowa ofiarowuje wazy bogini Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość obu
postaci?

4. Malarstwo egipskie

Żniwa z grobu Menny

Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Jaka jest wielkość postaci?
W jaki sposób przedstawiono kolejne sceny?

4. Malarstwo egipskie

Polowanie na dzikie ptactwo
Przyjrzyj się uważnie. Co widzisz na rysunku? Które postacie przedstawiono większe,
a które mniejsze? Od czego zależy wysokość postaci?

4. Malarstwo egipskie

1.

3.
Żniwa
Orka

2.

Winobranie
Tancerki

4.

4. Malarstwo egipskie

1.

2.
Faraon na łowach
Horus

Płaczki z Ramill
Gęsi z Medium

4.
3.

Jaka była tematyka malowideł? W jaki sposób przedstawiano twarz,
a w jaki sposób korpus człowieka – z profilu czy z przodu?

4. Malarstwo egipskie

Nefertari grająca w sinet

Nefertari – malowidło
z grobowca

Gdzie umieszczano malowidła? Czy obraz charakteryzuje dynamika czy statyka?
Czy postać została przedstawiona realistycznie czy została wyidealizowana?

Cechy

4. Malarstwo egipskie
Pokrywano nim ściany grobowców – malarstwo naścienne
Malarstwo pasmowe – sceny przedstawiano w pasmach

Tematyka - przedstawiało sceny z życia codziennego (uczty, polowania, sceny
religijne, sceny batalistyczne )
Malarstwu towarzyszyły hieroglify
Funkcje malarstwa – dekoracyjna i ideologiczna

Kanon sztuki egipskiej
Wielkość postaci zależała od miejsca jakie zajmowała w hierarchii społecznej.
Na pierwszym planie ukazywano postaci bogów i faraona. Były one idealizowane.
Twarze i stopy pokazywano z profilu podczas gdy resztę ciała z przodu.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Chefren

Ramzes II z Nefertari. Świątynia
w Karnaku

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na materiał, z którego wykonano
posągi, ich wielkość i sposób przedstawienia postaci. Kogo przedstawiają?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Imhotep

Bogowie Horus, Ozyrys i Hathor

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki? Kogo przedstawiają?
Zwróć uwagę na sposób przedstawienia postaci i pozę.

5. Rzeźba egipska

1.

2.

Nefretete
XIV w.

Hatszepsut

Kleopatra
I w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

3.

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Mykerinos z żoną
XXVI w. p.n.e.

3.
Totmes III
XV w. p.n.e.

Amenhotep III
XIV w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wygląd postaci .
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

Faraon Horemheb dający dar bogowi Atum.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci?

5. Rzeźba egipska

Kolosy Memnona – posągi Amenhotepa III
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na wielkość postaci.

5. Rzeźba egipska
1.

2.

3.

• Pisarz

Portret kobiety
Stare Państwo

Skryba .
Stare Państwo

• Armia egipska

Rahotep z żoną Norfu
Stare Państwo
Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Żołnierze nubijscy

Żona Ka-apera

Ka-aper

3.

Przyjrzyj się uważnie. Z jakiego materiału wykonano posążki?
3.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.

2.
Pepi I
XXIII w. p.n.e.

3.
Ramzes IV
XII w. p.n.e.

Necho
VII/VI w. p.n.e.

Przyjrzyj się uważnie. Czy rzeźba egipska ulegała ewolucji? Jak zmienił się sposób
3.
przedstawiania postaci na przełomie tysiącleci?

5. Rzeźba egipska
Relief – Wracające stado
Relief

kompozycja rzeźbiarska wykonana
na płycie kamiennej, metalowej lub
drewnianej z pozostawieniem na
niej tła.

Przyjrzyj się uważnie. Jak wykonano relief ? Co przedstawia?

5. Rzeźba egipska

2.
Amenhotep IV
Echnaton
3.

1.
Chefren

Przyjrzyj się uważnie. Porównaj wygląd Chefrena
i Echnatona. Czy przedstawiono ich realistycznie
czy idealistycznie?

5. Rzeźba egipska

1.
Echnaton i Nefretete z dziećmi. Relief.

2.
Echnaton. Relief

Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę na przedstawienie postaci.
Czy postacie przedstawiono realistycznie czy idealistycznie? Czy zachowano kanon sztuki?

Cechy

5. Rzeźba egipska

Rzeźba monumentalna - postacie faraonów czy bogów wykonane w granicie,
bazalcie, piaskowcu – były olbrzymie.

Postacie bogów, faraonów przedstawiane były idealistycznie. Posążki zwykłych
ludzi wkładane do grobowców były realistyczne.
W grobowcach umieszczano postacie osób tam pochowanych w formie rzeźby,
najczęściej wykonanej z drewna, gliny lub nawet mułu rzecznego.
Sposób przedstawiania postaci – osoba albo stała z rękami wyciągniętymi
wzdłuż ciała albo siedziała z rękoma na kolanach, albo klęczała.
Ustalony kanon przedstawiania postaci nie zmieniał się przez tysiąclecia
(wyjątkiem okres panowania Echnatona).
W reliefach zachowano kanon dotyczący sposobu przedstawiania postaci.

Reliefom towarzyszyły hieroglify.
Rzeźby cechowała statyka, dostojeństwo, prostota.
Za panowania Echnatona postacie faraona i jego rodziny były przedstawiane
realistycznie.

6. Rzemiosło egipskie

Paleta Narmera 3000 lat p.n.e. – paleta do rozrabiania farb

6. Rzemiosło egipskie

2.

1.

Fragmenty naszyjnika z grobowca Tutenchamona

3.
Przyjrzyj się uważnie. Zwróć uwagę materiał, z którego wykonano biżuterię. Jakich kamieni
użyto?

6. Rzemiosło egipskie

1.
Złoty sokół z grobowca Tutenchamona
2.

Złoty pierścień Ramzesa II

3.

Przedmiot z grobowca
Tutenchamona

Bardzo wysoki poziom obróbki złota, kamieni szlachetnych i
półszlachetnych,

7. Osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan
PISMO
• stworzyli własny system pisma – hieroglificzne – hieratyczne – demotyczne
• do pisania używali papirusu
• powstały pierwsze zabytki literackie – Księga umarłych, Księga piramid.
MEDYCYNA
• znali budowę ciała człowieka
• potrafili przeprowadzać operację trepanacji czaszki
• umieli składać złamane kości
• znieczulali chorych do operacji
• stosowano ziołolecznictwo
ASTRONOMIA
• stworzyli kalendarz słoneczny – 365 dni; podzielili rok na 12 miesięcy
• umieli obliczyć dzień zaćmienia Słońca, wylewu Nilu
• znali najbliższe planety np. Wenus
• obserwowali gwiazdy; kluczową dla nich gwiazdą był Syriusz
MATEMATYKA
• znali pierwiastki kwadratowe i sześcienne,
• umieli obliczać powierzchnię i objętość brył geometrycznych

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

2.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_dla_gimnazjum/Starożytny_Egipt

3.

http://Egypt_Hieroglyphe2

4.

http://Papyrus_Ani_curs_hiero pismo hieratyczne

5.

http://DemoticScriptsRosettaStoneReplica

6.

1. http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/liceum1-pleszew/papierowa_r_e_wolucja/historiapapieru/
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Papirus#mediaviewer/File:Egyptbookdead3.jpg

7.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kamien_z_rosetty.jpg
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Francois_Champollion

11.

http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:BD_Hunefer.jpg

12.

1. http://j_uhma.republika.pl/prus2.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/sarkofag.jpg

13.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/mastaba.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
4. http://img.nowaera.pl/images/odkrywca/tajemnice_mumii_www/42-16194643.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

14.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

15.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Dolina_Krolow

16.

1.http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Psusennes_I
3. http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadek-pogrzebowy/

17.

http://www.muzarp.poznan.pl/wystawy/stale/smierc-i-zycie-w-starozytnym-egipcie/obrzadekpogrzebowy/2/

18.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/wnetrze_grobowca_tutenchamona.
jpg

20.

1.
2. http://archiwum.wiz.pl/1996/96033000.asp

21.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tutanchamon
2.

22.

1. http://www.holidaycheck.pl/fullscreenEgipskie+Muzeum+Narodowe+Z%C5%82oty+sarkofag+Tutenchamona-ch_ub-id_1158003397.html
2. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033001.JPG
3. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
4. http://www.fmix.pl/zdjecie/3448288/sarkofag-na-wnetrznosci-t/rozmiar/2

Źródła zdjęć
Nr
Źródło zdjęcia
slajdu
23.

1. http://pl.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Cywilizacje/Egipcjanie#mediaviewer/File:Tutanchamun_Maske.jpg
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://hrithikroshan.pun.pl/viewprintable.php?id=260
4.https://ttps://www.google.pl/search?q=pierścień+skarabeusz&rlz

24.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

25.

1. http://ossp.wrzuta.pl/obraz/4LkwTSgD4G1/sfinks+piramida_cheopsa
2. http://leblandia.republika.pl/prowincje/gargia/piramida.htm
3. http://1.bp.blogspot.com/iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg

26.

1. http://1.bp.blogspot.com/-iPxSnEZXM9s/Ubi_TcKzHPI/AAAAAAAABF8/_WGwqVgLkY/s1600/All_Gizah
_Pyramids.jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos#mediaviewer/File:01_menkaure_pyramid.jpg
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/piramida_lamana_snefru_w_dahsz
ur.jpg

27.

1. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_plan.jpg
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/karnak_swiatynia_amona.jpg

28.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Medinet_Habu#mediaviewer/File:Medinet_Habu,_Luxor,_Egypt.jpg

29.

1. http://www.specialtrips.pl/pl/strona-glowna/rejs-statkiem-oberoi-zahra-4.html
2.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/edfu_swiatynia_horusa_pylony.jpg

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

30.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Sfinks%C3%B3w
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Luksor
3.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/abu_simbel_swiatynia_ramzesa_II.
jpg
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/swiatynia_hatszepsut_w_deir_el_
bahari.jpg

31.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Hypostyl

32.

1. http://a51.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/KARNAK-46.JPG
2. http://artystyczne-ciekawostki.blogspot.com/2013/11/historia-sztuki-starozytny-egipt.html
3. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolumny_lotosowe.JPG

33.

1.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade2,_Egypt,_Oct_2004.
jpg
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak
3.http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Luxor,_West_Bank,_Ramesseum,_colonnade,_Egypt,_Oct_2004
.jpg

35.

http://lajt.onet.pl/encyklopedia/67830,23723,zdjecie.html

36.

http://yesterday-and-today-1gc.blogspot.com/2013/10/architektura-i-sztuka-starozytny-egip.html

37.

http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

38.

1. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
2. http://archeowiesci.pl/2011/06/19/rolnictwo-pogorszylo-nasze-zdrowie/
3. http://historiasztukii.blogspot.com/2013/03/malowida-egipskie.html
4.http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/muzykantki_z_grobowca_nachta_
w_tebach.jpg

39.

1. http://lebioda.wordpress.com/2010/10/03/swiat-starozytny-xii/
2. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
3. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/
4. http://fotocreo.wordpress.com/author/fotocreo/page/50/

40.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertari

42.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karnak

43.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Imhotep
2. http://ferengis.blox.pl/html/1310721,262146,14,15.html?6,2007

44.

1. http://www.snobka.pl/artykul/jak-zmienialy-sie-fryzury-czesc-1-s_17283
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hatszepsut
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kleopatra_VII

45

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Mykerinos
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Totmes_III
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Amenhotep_III

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

46.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Horemheb

47.

http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/kolosy_memnona_luxor.jpg

48.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html
2. http://www.zsplast.gdynia.pl/historia_sztuki/kanon_dziel_obrazy/egipt/skryba_z_sakkary.JPG
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

49.

1. http://a407.idata.over-blog.com/0/51/07/76/030_egypte/Nubiens_0002.jpg
2. http://theancientworld.tumblr.com/page/43
3. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

50.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Pepi_I
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_IV
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Necho_I

51.

1. http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

52.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Chefren
2. http://arteinternacional.blogspot.com/2009/04/escultura-egipcia.html
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Echnaton

53.

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti
2. http://fotocreo.wordpress.com/2012/05/11/egipt-2/

55.

http://umolharsobreaart.blogspot.com/2013_04_01_archive.html

Źródła zdjęć
Nr
slajdu

Źródło zdjęcia

56

1. http://archiwum.wiz.pl/images/duze/1996/03/96033004.JPG
2. http://www.dcik.pl/wydarzenie/0,0,698,klatwa-faraonow-tajemnice-starozytnego-egiptu/
3. http://img1.wikia.nocookie.net/__cb20070729101047/egipt/images/3/3b/Pectoral_Scarab.jpg

57.

1. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Egypte_louvre_091_aigle.jpg
2. http://fotoreporter24.s3.amazonaws.com/wp-content/uploads/2012/01/SGT07.jpg
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramzes_II