Slide 1

Hüseyin HAMARAT
Teknik Öğr. Emekli Yönetici


Slide 2

Eğitimin Amacı

Katılımcıları, iş sağlığı ve güvenliğinin
dünyadaki ve ülkemizdeki
tarihsel gelişimi ve çağdaş iş sağlığı
ve güvenliği uygulama ilkeleri
konusunda bilgilendirmektir.


Slide 3

Öğrenim Hedefleri
Bu dersin sonunda katılımcılar;
1
2

3
4

• İş sağlığı ve güvenliği kavramını tanımlar.

• İş sağlığı ve güvenliğinin Türkiye ve dünyadaki tarihsel
gelişimini özetler.
• Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği yaklaşımını tanımlar.

• İş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkelerini belirtir.


Slide 4

KONU BAŞLIKLARI
1
2
3
4

5

• İş sağlığı ve güvenliği kavramı ve iş sağlığı ve güvenliğinin gelişme aşamaları

• Türkiye`de ve dünyada iş sağlığı ve güvenliği
• İş sağlığı ve güvenliğinin Türkiye ve dünyadaki tarihsel gelişimi

• Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği
4.1
• Kavram
4.2
• Gelişme aşamaları
4.3
• Kapsam
4.4
• İş ve sağlık ilişkileri
• Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkeleri
5.1
5.2
5.3
5.4

•
•
•
•

Uygun işe yerleştirme
İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi
İş sağlığı ve güvenliği risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü
Aralıklı kontrol muayenesi


Slide 5

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
İŞ GÜVENLİĞİ

Tanım
İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli
çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler
dizisine İŞ GÜVENLİĞİ denir.
Amaç
Çalışanlara güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sunmak,
Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak,
İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak,
İşyerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da
doğabilecek zararları en aza indirebilmek.


Slide 6

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
İŞ SAĞLIĞI

Tanım
Çalışanların sağlıklarını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en üst
düzeyde tutmak,
Çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hale
getirmek,
Çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve çalışanın birbirine
uyumunu sağlamak,
üzere kurulmuş bir tıp dalıdır.


Slide 7

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
İSG

Tanım
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
İş Sağlığı ve Güvenliğini,
•Tüm mesleklerde işçilerin bedensel, ruhsal, sosyal iyilik durumlarını en üst
düzeye ulaştırmak ve bu düzeyde sürdürmek,
•işçilerin çalışma koşulları yüzünden sağlıklarının bozulmasını önlemek,
•işçileri çalıştırılmaları sırasında sağlığa aykırı etmenlerden oluşan
tehlikelerden korumak,
•işçileri fizyolojik ve psikolojik durumlarına en uygun mesleksel ortamlara
yerleştirmek ve bu durumları sürdürmek,
özet olarak işin insana ve her insanın kendi işine uyumunu sağlamak” olarak
tanımlamıştır.
2003 yılında yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunu ve yeni ISG yönetmelikleri ile «İş
Sağlığı ve Güvenliği» kavramı mevzuata yerleşmiştir.


Slide 8

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
İŞ KAZASI

YASAL TANIM (5510 SGK Kanunu)
-Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada,
-İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,
-Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere
gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
-Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermesi için ayrılan
zamanlarda,
-Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş
gelişi sırasında ( servis veya işyerinin kendi aracı ) oluşursa, iş
kazası olarak kabul edilmektedir.


Slide 9

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
MESLEK HASTALIĞI

Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir
sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı, geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık ya da ruhi arıza halleri meslek hastalığı
kapsamında değerlendirilmektedir.
Meslek hastalıkları, belirli koşullarda tekrarlanan nedenler ya da
kişide hastalığa yol açıcı çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyolojik
etkenlere maruziyet sonucu ortaya çıkar.
Dünya’da, meslek hastalıklarının yarattığı tablo iş kazalarına göre
daha kötü durumdadır. Özellikle çoğu meslek hastalığının tanısı
konulamadığından, meslek hastalığı olarak kayda geçmemektedir.


Slide 10

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
RİSK DEĞERLENDİRMEDİ

a) Planlama
Risk değerlendirmesi calısmaları, mevcut mevzuat ve isyeri kosulları
çerçevesinde planlanır.
b) İşyerinde Yürütülen Çalışmaların Sınıflandırılması
İşyerinde yürütülmekte olan veya yürütülecek olan faaliyetler özelliklerine
göre sınıflandırmaya tabi tutulur.
c) Bilgi ve Veri Toplama
Bilgi ve veri toplamada, işyerinde yürütülen işler, bu işlerin süresi ve sıklığı, işin
yürütüldüğü yer, işin kim veya kimler tarafından yürütüldüğü, yürütülen işten
etkilenebilecek olanlar, alınmış olan eğitimler vb. dikkate alınır.
d) Tehlikelerin Tanımlanması
Tehlike veya kaynaklarının bulunup bulunmadığı, tehlike varsa bundan kimlerin
ve ne şekilde etkilenebileceği dikkate alınarak yapılır.


Slide 11

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
RİSK DEĞERLENDİRMEDİ

e) Risk Analizi :Tehlikelerin verebileceği zarar, hasar veya yaralanmanın siddeti
ve bu zarar, hasar veya yaralanmanın ortaya çıkma olasılığı belirlenir. Risk
analizinde, tehlikeye maruz kalan kisi sayısı, tehlikeye maruziyet suresi, kisisel
koruyucuların sağladığı korunma ve güvensiz davranışlar gibi unsurlar dikkate
alınır.
f) Risk Değerlendirmesi: Risklerin ağırlık oranları hesaplanarak derecelendirme
yapılır ve önlem alınmasının gerekli olup olmadığına karar verilir.
g) Önlemlerin Belirlenmesi : En öncelikli olandan daha az oncelikli olana
doğru sıralanmak uzere asağıdaki gibi olmalıdır:
i. Riskleri kaynağında yok etmeye çalışmak
ii. Tehlikeli olanı, daha az tehlikeli olanla değistirmek
iii. Toplu koruma önlemlerini, kisisel korunma önlemlerine tercih etmek
iv. Mühendislik önlemlerini uygulamak
v. Ergonomik yaklaşımlardan yararlanmak


Slide 12

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
RİSK DEĞERLENDİRMEDİ

h) Risk Değerlendirme Raporu Hazırlanması
Risk değerlendirme raporunda, asağıdaki hususlar yer almalıdır:
i. Yapılan isin tanımlanması
ii. Mevcut riskler
iii. Risklerden etkilenen çalışanların listesi
iv. Zarar, hasar veya yaralanmanın şiddeti
v. Zarar, hasar veya yaralanmanın meydana gelme olasılığı
vi. Risk değerlendirmesinin sonuçları (Risk duzeyleri)
vii. Alınması gerekli kontrol önlemleri


Slide 13

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
RİSK DEĞERLENDİRMEDİ

h) Risk Değerlendirme Raporu Hazırlanması
Risk değerlendirme raporunda, asağıdaki hususlar yer almalıdır:
i. Yapılan isin tanımlanması
ii. Mevcut riskler
iii. Risklerden etkilenen çalışanların listesi
iv. Zarar, hasar veya yaralanmanın şiddeti
v. Zarar, hasar veya yaralanmanın meydana gelme olasılığı
vi. Risk değerlendirmesinin sonuçları (Risk duzeyleri)
vii. Alınması gerekli kontrol önlemleri


Slide 14

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
İSG YÖNETİM SİSTEMİ UNSURLARI
1 GENEL ŞART
2 İSG POLİTİKASI
3 PLANLAMA
3.1 Tehlike Tanımlaması, Risk Değerlendirmesi ve Risk Kontrolü İçin Planlama
3.2 Yasal ve Diğer Şartlar
3.3 Hedefler
3.4 İSG Yönetimi Programları
4.UYGULAMA VE İŞLETME
4.1 Yapı ve Sorumluluk
4.2 Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik
4.3 Danışma ve İletişim
4.4 Dokümantasyon
4.5 Doküman ve Veri kontrolü
4.6 İşletme Kontrolü
4.7 Acil Durum Hazırlığı ve Bu Hallerde Yapılması Gerekenler


Slide 15

1- İSG KAVRAMI VE İSG GELİŞME AŞAMALARI
İSG YÖNETİM SİSTEMİ UNSURLARI

5. KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET
5.1 Performans Ölçümü ve İzleme
5.2 Kazalar, Olaylar, Uygunsuzluklar, Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler
5.3 Kayıtlar ve Kayıtların Yönetimi
5.4 Tetkik
6. YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ


Slide 16

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG

ILO genel direktörü Juan Somavia’nin şu sözü iş sağlığı
ve güvenliği konusundaki dünyadaki ve ülkemizdeki
durumu özetlermektedir:
“ İş dünyasında birçok cephede ilerleme kaydedilmiştir.
Ancak işle ilgili ölümler, kazalar ve hastalıklar hale
endişe verici boyutlardadır. Oysa iyi bir iş aynı zamanda
güvenli bir iş olmalıdır. “


Slide 17

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG

ILO kaynaklarına göre;
Her yıl 2 milyon kadın ve erkek iş kazaları ve meslek
hastalıkları dolayısıyla hayatını kaybetmektedir.
Yine aynı kaynaklara göre, her yıl 270 milyon insan iş
kazaları, 160 milyon insan ise meslek hastalıkları sonucu
ortaya çıkan zararlara maruz kalmaktadır.


Slide 18

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
Dünya Sağlık Örgütünün veri ve tahminlerine göre
dünyada işle ilgili hastalık ve kazaların birbirine göre
oranı değerlendirildiğinde bütün sağlık olaylarının
%56’sı meslek hastalığı, %44’ü iş kazası dır. Türkiye’de
ise meslek hastalıklarının tanısının konulmasıyla ilgili
eksiklikler olduğundan işle ilgili sağlık sorunlarının
%99’u iş kazası, %1’i meslek hastalığıdır. İş kazalarında
da kayda geçme oranı düşüktür. Ancak meslek
hastalıklarında yok denecek kadar az olduğu da bir
gerçektir.


Slide 19

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
2006 yılı itibariyle SSK ya kayıtlı işçi sayısı: 7.818.642
Saptanan Meslek Hastalığı Sayısı:
574
Beklenilen Meslek Hastalığı Sayısı:(% 0,4)
31.274
Saptayamadığımız Meslek Hastalığı Sayısı:
30.700
Oran :
% 0,007
2007 yılı itibariyle SSK ya kayıtlı işçi sayısı: 8.505.394
Saptanan Meslek Hastalığı Sayısı:
1.208
Beklenilen Meslek Hastalığı Sayısı:(% 0,4)
34.021
Saptayamadığımız Meslek Hastalığı Sayısı:
32.813
Oran :
% 0,014


Slide 20

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
ILO istatistiklerine göre;
Dünyada her yıl ILO kayıtlarına 250 milyon iş kazası olmakta 335
000 kişi iş kazalarında hayatını kaybetmektedir.

ILO’ ya göre, GSMH’ nın % 4’ü ülkelerde iş kazası ve meslek
hastalıkları nedeniyle yitirilmektedir.
İşyerlerinin ise kârının % 5 - % 15’i iş kazaları ve meslek
hastalıkları nedeniyle kayboluyor.


Slide 21

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG


Slide 22

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG

•
•
•
•
•
•
•
•

Meydana gelen iş kazalarının sebeplerinden bazı örnekler :
Kişilerin düşmesi..............................................................8.896
Makinelerin sebep olduğu kazalar...................................9.533
Normalden farklı ısılara maruz kalmak/temas etmek…...1.839
Düşen cisimlerin çarpıp devirmesi.................................16.713
Cisim sıkıştırması, ezmesi, batması, kesmesi................28.446
Elektrik akımından ileri gelen kazalar.............................. ...398
Vücudun zorlanmasından ileri gelen incinmeler...............2.561


Slide 23

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
2007 yılı verilerine göre İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
İş Kazası:
Kadın :4 121
Erkek: :76 481
Toplam :80 602
Meslek Hastalığı:
Kadın :11
Erkek: :1 197
Toplam :1 208
İş Kazası veya Meslek Hastalığı sonucu ölümler:
İş Kazası :1043
Meslek Hastalığı :1
Toplam: 1044


Slide 24

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
İş Kazası Sonucu Oluşan Yaranın Vücuttaki Yeri
-Kafa
-Sırt
-Gövde ve iç organlar
-Üst Ekstremiteler (Omuz, Kol, Bilek, El, Parmak vb.)
-Alt Ekstremiteler (Kalça,Bacak,Ayak vb.)

4.239
2.572
1.907
43.290
20.207

Yaralanma çeşidi
-Kırıklar
-Çıkıklar, Burkulma ve Ġncinmeler
-Yüzeysel Yaralanmalar ve Açık Yaralar
-Ezik ve Çürükler
-Göze veya Vücut Boşluklarına Yabancı Cisim Kaçması
-Yanmalar, Kimyasal Yanma, Kaynar su ile yanma ve Donma
-Akut Zehirlenmeler ve Enfeksiyonlar

10,188
7,455
35,863
17,257
1,094
2,513
270


Slide 25

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
İş Kazalarının Geçici İş Göremezlik Sürelerine Göre Dağılımı
Geçici İşgöremezlik
Süreleri (Gün)

2003

2004

Kadın

Erkek

Toplam

Kadın

Erkek

Toplam

0

317

3.037

3.354

101

4.127

4.228

1-3

354

5.531

5.885

343

5.841

6.184

4-6

824

11.338

12.162

770

12.175

12.945

1.566

23.599

25.165

1.627

25.933

27.560

14 - 20

644

11.432

12.076

685

12.543

13.228

21 - 30

156

3.384

3.540

160

3.745

3.905

31 - 90

477

10.249

10.726

492

11.321

11.813

91 - 183

77

2.338

2.415

101

2.563

2.664

184 - 364

33

899

932

34

920

954

365+

16

397

413

14

335

349

4.464

72.204

76.668

4.327

79.503

83.830

87.347

2.014.192

2.101.539

92.030

1.939.208

2.031.238

Yatakta

1.507

104.025

105.532

1.898

52.322

54.220

Ayakta

85.840

1.910.167

1.996.007

90.132

1.886.886

1.977.018

7 - 13

Toplam
Geçici İşgör.Sür.Topl.


Slide 26

2- TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA İSG
Bölge

Ekonomik olarak Aktif
Toplam
Nüfus
İşgücü

Ölümle
Sonuçlanan
Kazalar

(İLO
tahmini)

Ölümle
Sonuçlanan3 Günlük İş Kaybı ile3 Günlük iş Kaybı ile
Kazaların Aktif NüfusaSonuçlanan
Kazalar sonuçlanan
Kazaların
Oram (%)
(Tahmini)
Aktif Nüfusa Oranı (%)

Gelişmiş
Pazar
Ekonomileri
Eski
Sosyalist
Ekonomiler

419.732.002

394.72.947

15.879

0,004

12.118.393

3

183.089.714

161.762.008

17.416

0,010

13.291.068

7

Hindistan

443.860.000

402.510.000

40.133

0,009

30.627.865

7

Çin

740.703.800

733.705.100

90.295

0,012

68.909.715

9

Adalar ve Diğer Asya

415.527.598

344.569.424

76.886

0,019

58.676.113

1

Sahra Güneyi Afrika

279.680.390

19.347.698

53.29

0,019

40.670.012

5

192.033.807

39.372

0,018

30.046.941

14

Güney Amerika
Karayipler

ve219.083.179

Orta Doğu Haili

135.220.721

76.443.255

17.977

0,013

13.719.565

10

Dünya

2.836.897.404

2.325.092.239

351.250

0,012

268.059.672

9


Slide 27

3.1- İSG’NİN TÜRKİYE’DEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
Türkiye’de çalışan insanı koruma hareketleri , 1865 yılında
yayınlanan “Dilaver Paşa Nizamnamesi” ve onu izleyen “Maadin
Nizamnamesi” (1869) ile başlamıştır. 1865 yılında çıkartılan
“Dilaver Pasa Nizamnamesi”nde, Ereğli ve Zonguldak kömür
havzası işçilerinin dinlenme ve tatil zamanları, barındırma yerleri,
çalışma saatleri ve onların sağlıkları ile ilgili çeşitli konuların ele
alındığı görülür. 1869 yılında çıkarılan “Maadin Nizamnamesi” ise,
bütün madenlerde çalışanların güvenliği ile ilgili çeşitli hükümleri
düzenleyen bir mevzuattır. Maadin nizamnamesi, kömür madeni
iş kolunda, o devirde yürürlükte bulunan zorunlu çalışmayı
ortadan kaldırmış ve bu suretle çalışmanın ekonomik yönlerinin
yanında insani yönlerine de değer verilmesi vurgulanmak
istenmistir.


Slide 28

3.1- İSG’NİN TÜRKİYE’DEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kurulduğu
tarihten itibaren ise, iş sağlığı ve güvenliği olgusu da gündeme
getirilmiş ve çeşitli yasal düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır.
Zamanına göre, son derece modern hükümlerle donatılmış olan,
Ereğli Havza-i Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Muteallik
Kanun (Ereğli Kömür Havzası Maden İşçisinin Hukukuna İlişkin
151 sayılı Kanun), Milli Mucadele’nin en yoğun olarak yaşandığı
bir dönemde, 10 Eylül 1921 tarihinde, Sakarya Savaşı sırasında
çıkarılmıştır. Daha sonra, 8 Haziran 1936 tarihinde çıkarılan 3008
sayılı İş Kanunu içerisinde de, temel iş sağlığı ve güvenliği
hükümleri yer almıstır.


Slide 29

3.1- İSG’NİN TÜRKİYE’DEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
Batı’da, 150-200 yıldır yaşanan endüstri devriminin bir
nebze olsun yakalanabilmesi için, sanayileşmenin
sürdürüldüğü 1970, 80 ve 90’lı yıllarda ise, 1475 sayılı İş
Kanunu ve bu çerçevede çıkarılmış olan Tüzük ve
Yönetmelikler, iş sağlığı ve güvenliği alanının
gereksinimlerine belli ölçüde cevap verebilmiştir. Ancak,
20. yuzüyılın sonları ve 21. yüzyılın başlamasıyla birlikte,
teknolojinin, tüm sanayi koşullarının, endüstri
ilişkilerinin ve çalışma mevzuatının baş döndürücü bir
hızla ilerlediği ve değistiği gerceği ortaya çıkmıştır.


Slide 30

3.1- İSG’NİN TÜRKİYE’DEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
Avrupa Birliği’nin, Aralık-1999’daki zirvesinde, Turkiye’ye adaylık
statüsünün tanınmasıyla birlikte, 2003 yılında 4857 sayılı İş
Kanunu çıkarılmıştır. Bu Kanunun iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
hükümleri, belki birkaç madde dışında, aynen 1475 sayılı İş
Kanunu’ndan aktarılmıştır. Ancak, 4857 sayılı İş Kanununa göre
çıkarılması gereken yönetmelikler, Avrupa Birliğinin 89/391/EEC
sayılı çerçeve direktifine ve diğer bireysel direktiflere göre
uyumlaştırılmıştır ve 2003 yılı ile 2004 yılı içerisinde ardarda
yayımlanmıştır. Dolayısıyla, ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği
mevzuatı modern hükümlerle donatılmış durumdadır. Ancak,
uygulamada çok fazla mesafenin katedilmesi gerekmektedir.


Slide 31

3.2- İSG’NİN DÜNYA’DAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ

Yapılan iş ile sağlık arasındaki ilişkiler (endüstri sağlığıişçi sağlığı-iş hijyeni) üzerinde, ilk defa Yunan ve Roma
uygarlıklarında duyulmaya başlanmıştır. Fakat, bu
konuda etraflı incelemeler, Paracelsus (1493-1541),
işçilerin sağlık konularını ele alan ilk hekimlerdendir.
Gregorius Agricola(Saksonyalı hekim), 1526’da Avrupa
madenlerinde çalışan işçilerin sorunlarıyla ilgili klasik
bilgileri içeren “De Re Metalica adlı eserini yazmıştır)


Slide 32

3.2- İSG’NİN DÜNYA’DAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
İtalyan klinikcisi Bernardino Ramazzini (1633-1714), endüstri
sağlığının babası olarak kabul edilir. 1713 yılında yayınladığı “De
Morbis Artificum Diatriba” isimli eserinde meslek hastalıkları ile
uzun uzadıya meşgul olmuştur. Endüstri sağlığı sorunları, daha
sonra, özellikle sanayileşme hareketleri içinde büyük bir ilgi
toplamıştır. İş hekimliği İtalya’da doğmuş ise de, büyümesini ve
gelişmesini sanayi devriminin (1760-1830) beşiği olan İngiltere’de
geçirmiştir. Sir Percivale Pott, 1776’de baca temizleyicilerinin
skrotum (testis) kanserini tarif etmistir. İngiltere’de Charle Turner
Tacrach (1795-1852) çok etraflı bir meslek hastalıkları kitabı
yazmıstır.


Slide 33

3.2- İSG’NİN DÜNYA’DAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
İngiltere’de, XIX. yüzyılın başlarında (1802), “Sağlık ve Ahlakın
Korunması Kanunu” ve bunu izlemek uzere (1833) “Fabrikalar
Kanunu yayınlanmıştır. Bu sonuncu kanunda, “İş Güvenliği
Mufettişliği” öngörülmüştür. Aynı dönemde, diğer Avrupa
ülkelerinde de devletin çalışan insanı himaye etmeye basladığı
görülür. 1841 yılında İş Mevzuatı yayınlanmıştır.
Amerika Birleşik Devletlerinde ise, bu konuda, ancak bu ülkedeki
sanayileşme hareketlerinin çok hızlandığı XX. Yuzyılın başında
büyük bir çalışma görülmektedir. Meslek Hastalıkları (The
Occupational Diseases) isimli kapsamlı ilk Amerikan kitabı,
Cornell Universitesi iç hastalıkları profesoru Gillmann Thomson
tarafından 1914 yılında yayınlanmıstır.


Slide 34

3.2- İSG’NİN DÜNYA’DAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
1919 yılında Cenevre’de, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
kurulmuştur. Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından, 1919
yılından bugüne kadar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili birçok
sözleşme çıkarılmıştır. Bunların önemli bir bölümü de, Turkiye
Cumhuriyeti tarafından onaylanarak yürürlüğe konulmuştur.
20. yuzyılda, iş sağlığı ve güvenliği, sanayide yaşanan gelişmelerle
birlikte, özellikle kalkınmış ülkelerde ön planda yer almaya
başlamıştır. Gerçekten, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak
üzere, İngiltere, Kanada, Avustralya, Japonya ve Almanya gibi
ülkelerde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili modern düzenlemeler
yapılmıştır.


Slide 35

3.2- İSG’NİN DÜNYA’DAKİ TARİHSEL GELİŞİMİ
İş sağlığı ve güvenliği olgusu, Avrupa Birliği içerisinde de, 1980’li
yıllardan itibaren ağırlıkla ele alınmaya başlanmıştır. Özellikle,
1989 yılında çıkarılan 89/391/EEC sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Direktifi, iş sağlığı ve güvenliği alanında çerçeve direktif olarak
kabul edilmiş ve daha sonra bu çerçeve direktife dayanarak, çok
sayıda bireysel direktif çıkarılmıştır.
Bugün gelinen noktada, iş sağlığı ve güvenliği bir bilim dalı olarak
ele alınmaktadır. Sanayide ve çalışma hayatında yeni ortaya çıkan
risklerle ilgili, sürekli olarak araştırma ve geliştirme çalışmaları
yürütülmekte ve yeni yasal düzenlemeler yapılmaktadır.


Slide 36

4.1- ÇAĞDAŞ İSG KAVRAMI
İşçi sağlığı ve iş güvenliği kavramında zaman içinde iki yönde
gelişme görülmüştür:
Birincisi, işçi sağlığı kavramının sadece işçi niteliği ile sınırlı olmaktan çıkmış
olmasıdır, bu gelişme ile sağlık bütün çalışanları ilgilendiren bir konu haline
gelmektedir.
İkinci gelişme ise, işçi sağlığı ve iş güvenliği kavramının sadece işyeri ile sınırlı
olmaktan çıkıp çevreyi de dikkate alır bir gelişme göstermiş olmasıdır. Özellikle
yaşam çevresinin de işçinin korunmasında gerekli olduğu ileri sürülmüş ve
çevrenin korunması, sağlıklı bir konutta yaşama hakkı, beslenme ve ulaşım
emniyeti ilk yardım ve sosyal güvenlik vb. konular İSG kavramıyla
ilişkilendirilmeye başlanmıştır. Ayrıca, sadece işçinin değil işin sağlığından da
bahsedilmeye başlanmış, diğer kavramlar dar kapsamlı görülerek, “İş Sağlığı ve
Güvenliği” (İSG) kavramı kabul görmüştür.


Slide 37

4.2- ÇAĞDAŞ İSG GELİŞME AŞAMALARI
İş Sağlığı ve Güvenliği kavramı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
kavramından farklı olarak, tehlikelerin önlenmesinin yanında
risklerin öngörülmesi, değerlendirilmesi ve bu riskleri tamamen
ortadan kaldırabilmek ya da zararlarını en aza indirebilmek için
yapılacak çalışmaları da içermektedir.
İş Sağlığı ve Güvenliği; henüz bir tehlike oluşmamış, işletmede bir
arıza oluşmamışken bile işletmede oluşabilecek tehlikelerin ve
risklerin öngörülerek bunların kabul edilebilir olup olmadığına
karar verme çalışmalarını da beraberinde getirmektedir, yani yeni
kavramla eski “reaktif” yaklaşımlar yerini “proaktif”
yaklaşımlara bırakmıştır.


Slide 38

4.2- ÇAĞDAŞ İSG GELİŞME AŞAMALARI
-İşyerindeki teknik donanım,
-üretim teknoloji,
-teknik bakım,
-risk değerlendirmesi,
-ergonomik koşullar,
-personelin beceri düzeyi ve eğitim seviyesi,
-yürürlükteki mevzuat ve kamu yaptırımları,
-işyerindeki organizasyon yapısı,
-işçilerin sağlık kontrolleri,


Slide 39

4.2- ÇAĞDAŞ İSG GELİŞME AŞAMALARI
-işyerindeki tıbbi hizmetlerin organizasyonu,
-personelin yaş durumu ve işe uygunluğu,
-işyerinin bulunduğu yerin coğrafi özellikleri (iklim gibi),
-fiziksel ortam özellikleri (gürültü, toz, ısı, aydınlatma,
havalandırma, temizlik vb.),
-işe alım süreçleri, ücretler, personelin moral
motivasyonu, sosyal hizmetler, çalışma saatleri gibi pek
çok konunun işyerindeki kaza ve hastalıkları etkilediği
ve İSG ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili olduğu
görülmektedir.


Slide 40

4.3- ÇAĞDAŞ İSG KAPSAMI
Dünya sağlık örgütü WHO ve Uluslarası Çalışma Örgütü, ILO, İSG
tanımını daha da genişleterek, İSG’yi sadece işyerlerinde
tehlikelere karşı alınması gereken tedbirler ile ve işyerleri ile
sınırlandırmamış; İSG üzerinde etkili olabilecek dışsal faktörleri de
konunun kapsamı içine almıştır.

Böylece İSG’nin, sadece çalışanları ilgilendiren bir unsur olmakla
kalmayıp, çalışanların ailelerini, işyerinin içinde bulunduğu doğal
ve sosyal çevreyi ve giderek tüm toplumu ilgilendiren bir konu
olduğu vurgulanmaktadır.


Slide 41

4.4- İŞ VE SAĞLIK İLİŞKİLERİ
İş sağlığı ve güvenliği çalışanların sağlık ve güvenlik
konuları ile ilgili bir alandır. Sanayi ve teknolojinin hızla
gelişmesi, yeni iş sahalarının açılmasıyla birlikte yeterli
önlemlerin alınmaması durumunda, çalışanların
sağlığını ve guvenliğini tehdit eden sonuçlar ortaya
çıkmaktadır. İşci sağlığı ve güvenliği çalışmalarında
öncelikli amaç, çalışanların sağlığını korumaktır.


Slide 42

4.4- İŞ VE SAĞLIK İLİŞKİLERİ
İşyeri ortamında bulunan teknik ekipmanlar ile çalışma
koşullarından kaynaklanan çeşitli riskler nedeni ile
çalışanların sağlığı bozulabilir. Sağlığı bozulan ve
hastalananların teşhis ve tedavisi de bu uğraşıların içine
girer. Fakat bu çalışmaların asıl amacı, işyeri ortamında
bulunan bu riskleri kontrol altına almak suretiyle isyerini
sağlıklı ve güvenli bir yer haline getirmek ve sonuç
olarak da bu ortamda bulunan ve çalışan kisilerin
sağlığının olumsuz etkilenmesinin önüne geçmektir.


Slide 43

4.4- İŞ VE SAĞLIK İLİŞKİLERİ

İş sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının iki temel boyutu vardır:
Bunlardan birisi, çalışanların sağlığının yapacakları işle ilgisini
araştıran, belirleyen (orneğin; daha önce akciğer rahatsızlığı
geçirmis bir kişinin tozlu bir işte çalıştırılmaması gibi) ve işyeri
ortamında oluşabilecek bazı risklere karşı alınacak tıbbi koruma
yöntemlerini uygulamak (orneğin; tetanos aşısı uygulaması vb.
gibi) ve işyerindeki çalışmalar esnasında sağlık sorunu olanların
hastalıklarının teshiş ve tedavisi ile hastalığın yapılan işle ilgisini
araştırarak gerekli onlemleri almak seklinde ifade edilebilecek
olan tıbbi boyuttur. Bu ilgi alanına “İş Hekimliği” adı verilir.


Slide 44

4.4- İŞ VE SAĞLIK İLİŞKİLERİ
İkinci boyut ise, işyeri ortamındaki sağlık ve güvenlik risklerinin
saptanması, bununla ilgili ölçümler yapılması (orneğin; işyerinde
kullanılan çesitli kimyasal maddelerin, işyeri ortam havasındaki
ölçümü, işyerinde yapılan işler esnasında ortama yayılan ve
sağlığa zararlı olduğu bilinen tozların ölçümü, makine ve
tezgahlardan kaynaklanan gürültünün düzeyini belirlemek üzere
yapılan ölcümler gibi) ve bu risklerin kontrol altına alınması
şeklindeki uğraşıları içeren ve konunun daha çok teknikmühendislik yanını oluşturan “İş Güvenliği” boyutudur. Bu boyut,
işyeri ortamında sağlıklı ve güvenlikli bir ortam oluşturmak için
yapılan tüm çalışmaları kapsadığı için “İş Hijyeni” olarak da
adlandırılmaktadır.


Slide 45

4.4- İŞ VE SAĞLIK İLİŞKİLERİ
-İşverenler; maddi ve manevi menfaatleri nedeniyle,
-çalışanlar; doğrudan etkilenen kisiler olarak,
-devlet ise; vatandaslarının sağlığını ve mutluluğunu düşünmek
zorunda olduğu için
İş Sağlığı ve Güvenliği konusu ile yakından ilgilenmek
durumundadır.
Bir baska ifade ile iş sağlığı ve güvenliğinin amacı;
a. Çalışanları korumak,
b. Üretim güvenliğini sağlamak,
c. İşletme güvenliğini sağlamak tır.


Slide 46

5.1- UYGUN İŞE YERLEŞTİRME
Kişinin zihinsel, fiziksel ve ruhsal kapasitesine uygun bir
meslek seçmesi, en uygun ve verimli bir çalışma hayatını
sürdürmesini sağlama bakımından çok önemlidir. Eğer bir
kimse, seçilen mesleğin gerektirdiği zihinsel, fiziksel ve
ruhsal istekleri karsılayabilecek bir yapı ve durumda
değilse, kısa veya uzun bir sure sonunda o işi
yapamayacak bir hale düşer ve ağır bedeni ve ruhsal
bozukluklar baş gösterir.
Erişkinlerde, uygun iş tavsiyeleri yapılırken, müracaat
edenin geçmişte çalıştığı işlerdeki durumu ve sağlık
hikayesi tespit edilebilirse sorunun çözümlenmesi çok daha
kolaylaşır.


Slide 47

5.1- UYGUN İŞE YERLEŞTİRME

Mesleğe yöneltme, herhangi bir kişinin bedeni, fikri ve
ruhsal niteliklerine ve kapasitelerine göre ona en uygun
düşecek işlerin seçilmesi suretiyle, onun iyi hatta
mükemmel bir derecede bir işe yöneltilmesi çalışmalarını
kapsamaktadır. Buna karsılık, bazen de belirli işlerin
gerektirdiği nitelikleri taşıyan insanların aranıp bulunması
istenir. Buna belirli meslekler veya işler için seçim denilir.
Bunun için önce iş analizlerinin yapılması gerekir.


Slide 48

5.1- UYGUN İŞE YERLEŞTİRME
İş analizi, belirli bir işin nitelikleri ile ilgili bazı bilgilerin gözlem ve
inceleme yoluyla toplanması çalışmalarıdır. Bu çalışmalarla işin başarılı
bir şekilde yapılabilmesi için işçiden beklenilen bilgiler, beceriler,
yetenekler ve sorumlulukların saptanmasına gayret edilir. İncelenen işi,
diğer bütün işlerden ayıran özellikler belirlenir. İşin yapıldığı çevreden
sağlığa gelebilecek zararlar araştırılır. Bu suretle sinsi etkenler iyice
tanınmış olur. Ayrıca kaza ihtimalleri göz onunde bulundurulur.
Bir iş analizinde genellikle şu uç nokta üzerinde durulur:

1-İşin tam ve doğru olarak tanımlanması
2-İşe ilişkin görevlerin tam ve doğru olarak saptanması
3-İşin başarılı olarak yapılabilmesi için işçiden istenilen niteliklerin açık
bir şekilde gösterilmesi.


Slide 49

5.2- İŞYERİ ORTAM FAKTÖRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İş Sağlığı hizmetinin kapsamı içinde bulunan amaçları
gerçekleştirebilmek için, çalışma çevresine ilişkin çeşitli
koşulların ve faktörlerin de iyice bilinmesi gerekir. Bu
suretle, değişik mesleklerde çalışan bütün insanların sağlık
kapasitelerinin takviyesi ve en yüksek düzeylerde
sürdürülmesi, işin insana ve insanın işine tam bir şekilde
uyumunun sağlanması ve nihayet iş koşulları ve kullanılan
zararlı maddeler nedeniyle çalışan insanın sağlığına
gelebilecek zararların önlenmesi mümkün olur.


Slide 50

5.2- İŞYERİ ORTAM FAKTÖRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
İşyerlerinde, asağıdaki ortam faktorlerinin değerlendirilmesi gerekecektir:
1-Çalısma Salonu ve Çalısma Bankoları
2-Isık Şartları-Çalışma Yerinin Aydınlatılması
3-Çalısma Yeri Havasının Temiz Tutulması
4-Endüstride Buhar, Gaz ve Tozlarla Mücadelenin Esasları
5-Endüstride Havalandırma
6-İyonizan Işınların (Radyo izotopların) Uygulanması Esnasında Meydana
Gelebilecek Zararlara Karşı Koruma Tedbirleri
7-Çalışma Yerlerinde Mikro-Klima Koşulları (Termal Konfor Koşulları)
8-Çalışma Yerlerinde Gürültü ve Titreşim Problemleri
9-İş Elbiseleri-Koruyucu Elbiseler ve Diğer Koruyucu Donanımlar
10-Soyunma-Giyinme Yerleri
11-Banyo ve Tuvaletler
12-Oturma-Dinlenme Odaları


Slide 51

5.3- İSG RİSKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KONTROLÜ
İşyerinde, daha önce hiç risk değerlendirmesi yapılmamış olması ve
çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyebilecek aşağıda belirtilen
önemli değişikliklerin olması durumunda, risk değerlendirmesi yapılması
gereklidir:
1) Yeni bir makine veya ekipman alınması
2) Yeni tekniklerin geliştirilmesi
3) İş organizasyonunda veya iş akışında değişiklikler yapılması
4) Yeni hammadde ve/veya yarı mamul maddelerin üretim sürecine
girmesi
5) Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi veya mevcut mevzuatta
değişiklik yapılması,
6) İş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmesi
7) İş kazası veya meslek hastalığı ile sonuçlanmasa bile yangın,
parlama veya patlama gibi işyerindeki iş sağlığı ve güvenliğini ciddi
şekilde etkileyen olayların ortaya çıkması


Slide 52

5.3- İSG RİSKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KONTROLÜ
Risk değerlendirmesi, asağıdaki sıralamada yer alan aşamaların
yerine getirilmesi yoluyla gerçekleştirilir:
1) Planlama
2) İşyerinde Yürütülen Çalışmaların Sınıflandırılması
3) Bilgi ve Veri Toplama
4) Tehlikelerin Tanımlanması
5) Risk Analizi
6) Risk Değerlendirmesi
7) Önlemlerin Belirlenmesi
8) Denetim, İzleme ve Gözden Geçirme


Slide 53

5.4.1- İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
Yüksekte çalışanlara yapılacak işe giriş muayenesi:
Yüksekte yapılan işler: Yapı işleri, inşaat, yapı iskelesi, çelik yapı montaj,
prefabrik yapı montaj, kule, köprü, tunel, metro, kuyu açma, baca, direkte
çalışma, yüksekte temizlik işi (bina dış yüzeyi), gemi yapımı, iskele, liman, vinç
operatörü vb isler.

Yüksekte yapılan işlerde çalışamayacaklar:
a) Kadınlar, 18 yaş altında olanlar, bedensel engelliler,
b) Kronik hastalar; dolaşım sistemi hastalıkları (hipertansiyon, hipotansiyon,
arterioskleroz, kalp ritm bozukluğu. kalp yetmezliği), böbrek hastalıkları,
nörolojik hastalıklar (epilepsi), psikiyatrik hastalıklar,
c) Baş ve boyun travması geçirenler, ilaç, alkol ve uyuşturucu alışkanlığı olanlar,
görme bozukluğu, vertigo semptomu olanlar.


Slide 54

5.4.1- İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
Yüksekte çalışanlara yapılacak işe giriş muayenesi:
Yüksekte çalışacak olanlara işe giris muayenesi: Öz geçmiş, soy geçmiş, fizik
muayene, baş-vücut denge işlevinin muayenesi, görme ve işitme muayenesi.
Yüksekte çalısacak olanlara ek laboratuvar muayenesi: EKG, metabolizma
(kan sekeri), kreatinin, hemogram, tam idrar tetkiki, akciğer grafisi (toz riski
varsa) ve odyometri testi (gürültü riski varsa).
Yüksekte çalışacak olanlara aralıklı kontrol muayeneleri:
a) İlk (erken) kontrol muayenesi: bedensel engelliler, kronik hastalar, yaşlılar,
b) Periyodik muayeneler: yılda bir kez.


Slide 55

5.4.1- İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
Gürültülü işlerde çalışanlara yapılacak işe giriş muayenesi:
Gürültülü işler: Madencilik, taş ocakları, taş işleme, demir- metal sanayi,
kerestecilik marangozluk, tekstil-deri sanayi, yapı isleri, kağıt sanayi-matbaacılık vb.
Gürültülü işlerde çalışması sakıncalı olanlar:
-2000, 3000, 4000 Hz'lik frekanslarda kemik yolu iletiminde 10 dB'lik işitme kaybı,
-En az bir kulakta; 1000-2000 Hz'de 30 dB, 3000 Hz'de 40 dB, 6000-8000 Hz'de 60
dB işitme kaybı,
-Vestibuler baş dönmesi,
-İç kulağın toksik ve dolaşım bozukluğuna bağlı hastalıklar,
-İç kulak sağırlığı belirtileri,
-Otoskleroz operasyonu sonrası (işitme kaybı olmasa da),
-Dış kulakta tedaviye dirençli egzema, düzelmeyen orta kulak akıntısı,
-Akut enfeksiyonlar,
-Kulak koruyucusu takmaya engel kulak çevresi alerjik cilt reaksiyonu olanlar.


Slide 56

5.4.1- İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
Gürültülü işlerde çalışanlara yapılacak işe giriş muayenesi:
Gürültülü işlerde çalışanlara işe giris muayenesi: Öz geçmiş, soy geçmiş, fizik
muayene, kulak muayenesi, işitme muayenesi, otoskopik muayene.
Gürültülü işlerde çalışanlara ek laboratuvar muayenesi: Odyolojik muayeneler.

Gürültülü işlerde çalışanlara aralıklı kontrol muayeneleri:
a) İlk (erken) kontrol muayeneleri: 1 yıl içinde,
b) Periyodik muayeneler: 1-3 yıl aralıklarla.


Slide 57

5.4.1- İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
Tozlu işlerde çalışanlara yapılacak işe giriş muayenesi:
Tozlu işler: Madencilik, taş ocakları, yapı işleri (bina, duvar, set, baraj,
yol, tunel, metro, yıkım işleri), seramik-porselen, metal, cam, cimento,
dokuma-tekstil, kağıt, lastik sanayi, termik santral, döküm işleri, vb.
Tozlu işlerde çalışması sakıncalı olanlar:
- Dolaşım sistemi hastalıkları (kalp yetmezliği, hipertansiyon),
- Solunum fonksiyonu bozuklukları, göğüs kafesi deformiteleri
(solunumu zorlaştıran) kronik akciğer hastalıkları: bronsit, bronsial
astma, amfizem, plorit; fibrotik ve granulomatoz değisiklikler:
Pnomokonyozlar, Tuberkuloz geçirenler (aktif, inaktif),
- Aşırı şişmanlık.


Slide 58

5.4.1- İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ
Tozlu işlerde çalışanlara yapılacak işe giriş muayenesi:
Tozlu işlerde çalışanlara işe giriş muayenesi: Özgeçmiş, soy
geçmiş, fizik muayene, solunum sistemi muayenesi, dolaşım sistemi
muayenesi.
Tozlu işlerde çalışanlara ek laboratuvar muayenesi: Solunum
fonksiyon testleri, akciğer grafisi (35x35 cm. min. 200 mA'lik rontgen
cihazı ile).
Tozlu işlerde çalışanlara aralıklı kontrol muayeneleri:
a) İlk (erken) kontrol muayenesi: bedensel engelliler, kronik hastalar - 6
ay-1 yıl),
b) Periyodik muayeneler: 1 -3 yıl.


Slide 59

5.4.2- KONTROL MUAYENELERİ

a) Erken kontrol muayeneleri:
İşe giriş muayenesinden sonra en erken muayene yasal prosedürde bir
yıl sonra yapılmaktadır.

Bazı iş kollarında bu 3 veya 6 ay sonradır. Ancak daha erken dönemde
işe giriş muayenesinde tespit edilemeyen bir durum sonradan ortaya
çıkarsa veya işe başladıktan sonra herhangi bir kimyasal madde veya
etkene karşı reaksiyon gelişirse ya da işcide kronik hastalıklar
nedeniyle duyarlılık oluşursa muayene sonucunda iş-işçi uyumunu
sağlamak üzere işcinin yerinin değişimine karar verilebilir. Bu tür iş
değişimlerinde danışmanlık görevi işyeri hekimine aittir.


Slide 60

5.4.2- KONTROL MUAYENELERİ

b) Aralıklı kontrol muayeneleri (Periyodik muayeneler):
Yasa gereğince ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar, çocuk ve genç işçiler
ile bazı durumlarda kadın işçilere ise girişte bir rapor düzenlenmesi
gerekmektedir. (İs Kanunu Madde 86 ve 87, Ağır ve Tehlikeli İşler
Yönetmeliği Madde 5)
İşe giriş raporu duzenlenen her çalışana belirli surelerle sağlık
muayeneleri ve gerektiğinde laboratuvar araştırmaları yapılmalıdır. İşin
devamı süresince muayene aralıkları işin özelliklerine, çalışanın yaşına
ve cinsiyetine göre değişmektedir.


Slide 61

5.4.2- KONTROL MUAYENELERİ

Ağır ve tehlikeli isler kapsamında çalışan tüm işçilerin, İş Kanunu’nun
86. maddesi gereği en az yılda bir defa hekim raporu ile çalışmalarında
sakınca olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Ancak, bazı iş
kollarında bu muayeneler daha kısa aralıklarla yapılmalıdır.
Orneğin; Kurşun ve civa ile çalışan işçilerin her üç ayda bir, arsenik ve
insektisitler ile tozlu işlerde çalışan işçilerin her altı ayda bir, klinik ve
laboratuar usulleri ile sağlık muayenelerinin yapılması önerilmektedir.


Slide 62

5.4.2- KONTROL MUAYENELERİ
Ayrıca, kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılma kosulları
hakkındaki hususlar ilgili yönetmelikte belirlenmiş ve bu işçilere her altı
ayda bir kontrol muayenesi zorunluluğu getirilmiştir.

Ağır ve tehlikeli işlerde çalışan 16 yaşını doldurmus, fakat 18 yaşını
bitirmemiş genc işçiler için bu muayeneler en az altı ayda bir
yapılmalıdır. 16-18 yaş grubu genç işçilerin hangi işlerde çalıştırılacağı
ilgili yonetmelikte belirtilmistir.
14-15 yas arası çocukların hangi iş türü olursa olsun işe giriş
muayenelerinin yapılarak çalışmalarında sakınca olmadığının hekim
raporu ile belirlenmesi ve bu muayenelerin altı ayda bir tekrar edilmesi
gerekmektedir.


Slide 63

5.4.2- KONTROL MUAYENELERİ
Özelliği olan çalışanların kontrol muayeneleri:
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar; iş kazası ve meslek hastalığı
yonunden risk altındadır.
Birden fazla iş kazası geçiren işçilerde diğer işçilere göre iş kazası
geçirme olasılığı daha fazladır.
Gelişme çağında olan çocuk ve genç işçiler (14-18 yas grubu işçiler)
gelişimlerini olumsuz yönde etkilemeyecek işlerde çalıştırılmalı ve daha
sık aralıklarla kontrol muayeneleri yapılmalıdır. 14-15 yas grubu çocuk
işçiler, oğrenimleri engellenmemek kosuluyla hafif işlerde
çalıştırılabilirler.
Ancak, meslek sahibi veya eğitim alan kadınlar ve 16-18 yas grubu
genç işçiler, ağır ve tehlikeli işlerin bazı gruplarında çalıştırılabilirler.


Slide 64

5.4.2- KONTROL MUAYENELERİ

Kadınlar özel durumları nedeniyle risk grubu icerisinde değerlendirilir,
gebe ve emzikli kadınlar risk grubu içerisinde daha da özellikli bir
konuma sahiptir. Bu nedenle gebe ve emzikli kadınların, yaşlıların,
malul ve özürlülerin fizyolojik ozellikleri dikkate alınmalıdır.
Alkol bağımlılığı bulunanlar, yeniden topluma kazandırılması
düşüncesiyle özel olarak izlenmelidir.
Meslek hastalığı ve iş kazası nedeniyle işten uzak kalanlar, herhangi bir
sebeple işten uzaklaşanlar, işe dönüşte işyeri hekimi tarafından
muayene edilmelidirler.


Slide 65

5.4.3- EK VE TAMAMLAYICI MUAYENELER
Ek ve Tamamlayıcı Muayeneler:
Çalışanın işe girerken ve girdikten sonra belirli sürelerle çalışma
ortamındaki risklere uygun olarak ek ve tamamlayıcı tetkiklerle beraber
sağlık muayeneleri yapılmalıdır. Gerekli kan, idrar, portor, odyometrik
laboratuvar tetkikleri ve radyolojik grafiler uygun standartlarda
tamamlanmalıdır.
Örneğin; bir solvent olan trikloretilenle çalışan bir işciye, işe girişte tam
kan, tam idrar, karaciğer fonksiyon testleri vb gibi tetkikler yapılabilir, bu
işçiye daha sonraki muayenelerde önceki tetkikler tekrar edildikten
sonra ilaveten trikloretilenin idrarda metabolitini arayarak muayene
tamamlanabilir.


Slide 66

BAŞARILAR
DİLERİZ