INSPIRE - metadane Czym jest INSPIRE? Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in Europe) W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne.
Download ReportTranscript INSPIRE - metadane Czym jest INSPIRE? Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in Europe) W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne.
Slide 1
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 2
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 3
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 4
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 5
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 6
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 7
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 8
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 9
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 10
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 11
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 12
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 13
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 14
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 15
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 16
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 17
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 18
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 19
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 20
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 21
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 2
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 3
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 4
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 5
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 6
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 7
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 8
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 9
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 10
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 11
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 12
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 13
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 14
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 15
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 16
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 17
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 18
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 19
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 20
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)
Slide 21
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W każdym kraju Unii Europejskiej dane przestrzenne gromadzone są przez różne organizacje, instytucje i urzędy,
zarówno szczebla centralnego, jak również regionalnego.
olbrzymia liczba
baz danych
rozproszonych
olbrzymia liczba
różnych
instytucji
porównywanie danych między różnymi
krajami Unii Europejskiej jest niemal
niemożliwe, gdyż nie są one
zintegrowane
kłopotliwe
pozyskiwanie
danych
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie (INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe)
W celu zmiany opisanej sytuacji powstała inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace leżały u podstaw opracowania
Dyrektywy Unii Europejskiej pod taką samą nazwą.
Inicjatywa ta w założeniu odnosi się do danych przestrzennych o tematyce środowiskowej. Jej głównym zadaniem jest
ułatwienie i przyspieszenie dostępu do danych oraz zwiększenie możliwości ich porównywania w ramach krajów Unii
Europejskiej, co ma skutkować wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi jako narzędziem do zarządzania
szeroko pojętym środowiskiem.
Innymi słowy jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami
oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej.
Celem jest wsparcie ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań, mogących mieć wpływ na środowisko,
poprzez stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• Ma ona na celu określenie środków prawnych, standardów technicznych oraz organizacyjnych, w wyniku których
dostęp do danych przestrzennych i ich jakość będą jednakowe na całym obszarze UE.
• Główną ideą, które przyświecała twórcom Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury informacji
przestrzennej mającej na celu skoordynowanie działań w zakresie gromadzenia i udostępniania informacji
przestrzennej na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi
publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska
pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma
posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information
System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
• Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny
i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby.
• Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z
różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań.
• Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i
udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji
publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne
wykorzystanie).
• Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich
warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
W swoich założeniach INSPIRE łączy infrastruktury informacji przestrzennej tworzone w różnych krajach
członkowskich w jednej spójny system, którego elementami są:
• Dane przestrzenne - to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru
geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji przestrzennej - to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług.
• Usługi danych przestrzennych - to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych.
• Usługi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub udostępniane zgodnie z
dyrektywą.
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks I
Liczba porządkowa Temat
1
Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych
2
Systemy siatek geograficznych
3
Nazwy geograficzne
4
Jednostki administracyjne
5
Adresy
6
Działki katastralne
7
Sieci transportowe
8
Hydrografia
9
Obszary chronione
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks II
Liczba porządkowa Temat
1
Ukształtowanie terenu
2
Użytkowanie terenu
3
Ortofotomapa
4
Geologia
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
1
Jednostki statystyczne
2
Budynki
3
Gleba
4
Zagospodarowanie przestrzenne
5
Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi
6
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
7
Urządzenia do monitorowania środowiska
8
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
9
Obiekty rolnicze i akwakultury
10
Rozmieszczenie ludności – Demografia
11
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE?
Dane przestrzenne podzielone są na grupy tematyczne ujęte w Aneksach Dyrektywy. Obejmują one następujące
zagadnienia:
Aneks
Aneks III
Liczba porządkowa Temat
12
Strefy zagrożenia naturalnego
13
Warunki atmosferyczne
14
Warunki meteorologiczno-geograficzne
15
Warunki oceanograficzno-geograficzne
16
Regiony morskie
17
Regiony biogoegraficzne
18
Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
19
Rozmieszczenie gatunków
20
Zasoby energetyczne
21
Zasoby mineralne
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011
Wdrożenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisję Europejską
19-10-2011
Dostępne usługi wyszukiwania i przeglądania danych
06-2012
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012
Dostępne usługi transformacji danych
12-2012
Dostępne usługi pobierania danych
19-04-2013
Wdrożenie rozporządzenia w zakresie dostępu do zbiorów danych przestrzennych i usług z państw członkowskich przez instytucje i
organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejących rozwiązań
03-12-2013
Dostępne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015
Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019
Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – dokumentują zbiory danych, opisują je i charakteryzują
• Powinny dawać odpowiedzi na pytania
Co? ( znajduje się w zbiorach danych )
Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
Po co? ( do czego dane mogą być użytkowane )
Kiedy? ( dane zostały zgromadzone lub zaktualizowane )
Jak? ( można dane pozyskać )
Gdzie? ( dane są przechowywane )
• Klasycznymi przykładami metadanych są zbiory biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W geodezji mapy
przeglądowe, skorowidze, numer KERG, który może być rozpatrywany jako metadana opisująca zbiór danych
geodezyjnych, który powstał w ramach jednego zlecenia
INSPIRE - metadane
KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
INSPIRE - metadane
Co to są metadane?
• Metadane to „dane o danych” – wg Dyrektywy INSPIRE są to informacje opisujące zbiory danych przestrzennych i
usług danych przestrzennych oraz umożliwiające ich odnalezienie, inwentaryzację i używanie.
• Powinny gromadzić informację o położeniu i rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu, dokładności,
szczegółowości i aktualności zbioru danych, zastosowanych standardach, prawach własności i prawach autorskich,
cenach, warunkach i sposobach uzyskania dostępu do danych zbioru oraz ich użycia w określonym celu.
• Tworzone są według ściśle określonych standardów.
Po co nam metadane?
• Ułatwiają organizację i zarządzanie dużymi zbiorami danych.
• Pozwalają na uniknięcie tworzenia zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizację działań związanych z
tworzeniem nowych zasobów i aktualizacją istniejących danych.
• Pomagają określić przydatność danych zbioru pod względem wymagań użytkownika.
• Ułatwiają wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne wykorzystanie danych.
• Użytkownicy są w stanie lepiej lokalizować, uzyskiwać dostęp, oceniać, nabywać i wykorzystywać dane.
• Ułatwiają korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalają na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umożliwiają realizację istotnych usług w ramach infrastruktury danych przestrzennych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych – podzbiór klas i elementów podstawowego standardu metadanych, ewentualnie rozszerzony o
elementy metadanych nie występujące w standardzie podstawowym, utworzony w celu zaspokojenia wymagań
określonej grupy użytkowników.
Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych przestrzennych powstał w oparciu o normy:
• ISO 19115 - Geographic information – Metadata (podstawowy dokument określający metadane odnośnie danych i
serii danych, definiuje ok. 400 elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information – Services (reguluje zagadnienia usług geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata – XML Schema Implementation
Krajowy profil metadanych definiuje dokument „Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji”
wprowadzonym do stosowania przez Głównego Geodetę Kraju.
Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór encji i elementów z normy ISO 19115 i służy do opisu zbiorów i
danych przestrzennych oraz usług geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne: 35 dla opisu zbiorów danych i 37 dla usług
• Elementy warunkowe: 20 dla opisu zbiorów danych i 15 dla usług
• Elementy fakultatywne rekomendowane: 39 dla opisu zbiorów danych i 28 dla usług
Metadane należy tworzyć dla serii zbiorów danych, zbiorów danych i usług geoinformacyjnych! Metadanych nie
tworzymy dla zasobu w postaci analogowej!
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Metadane należy obligatoryjnie utworzyć dla wszystkich niej wymienionych zasobów danych przestrzennych
gromadzonych w postaci cyfrowej wektorowej lub rastrowej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Osnowy podstawowe poziome i wysokościowe (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
Państwowy Rejestr Granic,
Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
Zdjęcia lotnicze i satelitarne,
Ortofotomapy i fotomapy
Mapy topograficzne
Baza Danych Ogólnogeograficznych,
Baza Danych Topograficznych
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie LPIS
Numeryczne modele rzeźby terenu utworzone w projekcie SMOK
Mapy Sozologiczne
Mapy Hydrograficzne
Osnowy szczegółowe poziome i wysokościowe,
Mapa Zasadnicza,
Ewidencja Gruntów i Budynków,
Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.
Zaleca sie utworzenie metadanych dla innych zbiorów danych przestrzennych poza wymienionymi a tworzonymi i
udostępnianymi przez służbę geodezyjna i kartograficzną na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym, w
szczególności zawartych w regionalnych i lokalnych systemach informacji przestrzennej.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Źródła informacji do tworzenia metadanych:
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjęcia danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarządzania bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych opracowaniach wykonane według różnych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowań geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujące godziny otwarcia punktów kontaktowych oraz określające osoby odpowiedzialne za
zasób danych przestrzennych i kontakty z klientami
• Ustawy, rozporządzenia i zarządzenia definiujące ograniczenie związane z udostępnieniem zasobów danych
przestrzennych oraz cenniki danych
• Inne materiały powalające ustalić faktyczne parametry opisywanych zbiorów danych.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Etapy tworzenia metadanch:
• Zapoznanie się z dokumentacją polskiego profilu metadanych.
• Wyodrębnienie zbiorów danych i pogrupowanie ich w serie danych.
• Przyjęcie nazewnictwa dla zbiorów i serii danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasięgów przestrzennych dla serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczących danych kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.
INSPIRE - metadane
KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
Poziomy stosowania metadanch:
• Metadane wyszukania – służą do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika
o określonych wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
aktualizacja, obszar – nazwy geograf., jednostki admin., struktura zbioru i sposób dostępu)
• Metadane rozpoznania – zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze (zawartość, dokładność,
pochodzenie, częstotliwość aktualizacji)
• Metadane stosowania – określają te właściwości zbioru z punktu widzenia określonego zastosowania. Potrzebne
do odczytania danych oraz ich transferu. (układ współrzędnych, format danych, sposób pozyskania danych)
Jak pokazuje praktyka najbardziej pożądaną informacją jest numer telefonu do osoby kontaktowej, która może
udzielić nam wyczerpujących informacji o znalezionym zbiorze danych. Dzieje się tak dlatego, że wciąż aktualność,
kompletność metadanych nie jest dostateczna.
INSPIRE - metadane
Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy metadanych, data metadanych, język metadanych)
• Identyfikacja (tytuł zasobu, streszczenie, typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator zasobu, sprzężony zasób,
język zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i usług (kategoria tematyczna, klasyfikacja usług geoinformacyjnych)
• Słowa kluczowe (wartość słowa kluczowego, standardowy słownik źródłowy)
• Położenie geograficzne (geograficzny prostokąt ograniczający)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data utworzenia)
• Jakość i wiarygodność (zapis historii, rozdzielczość przestrzenna)
• Zgodność (specyfikacja, stopień)
• Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
• Ograniczenia w publicznym dostępie
• Organizacje odpowiedzialne za utworzenie, zarządzanie, utrzymywanie i rozpowszechnianie zbiorów danych
przestrzennych i usług (jednostka odpowiedzialna, rola jednostki odpowiedzialnej)