Slide 1

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 2

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 3

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 4

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 5

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 6

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 7

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 8

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 9

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.


Slide 10

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU RATUJE
ŻYCIE, GDY U POSZKODOWANEGO WYSTĄPIĄ:

- ZABURZENIA W ODDYCHANIU (BEZDECH),
- ZATRZYMANIE KRĄŻENIA,
- KRWOTOK,
- WSTRZĄS POURAZOWY,

BRAK RUCHÓW ODDECHOWYCH KLATKI
PIERSIOWEJ ORAZ NIEMOŻNOŚĆ WYCZUCIA NA
WŁASNYM POLICZKU WYDYCHANEGO PRZEZ
POSZKODOWANEGO POWIETRZA, ŚWIADCZĄ O
BEZDECHU - WÓWCZAS PRZYSTĘPUJEMY DO
UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH.

U OSÓB NIEPRZYTOMNYCH, LEŻĄCYCH NA PLECACH,
NAJCZĘSZCZĄ PRZYCZYNĄ NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH JEST ZAPADNIĘTY JĘZYK LUB CIAŁO
OBCE TKWIĄCE I ZATYKAJĄCE DROGI ODDECHOWE.

•

PRZY PRZYWRACANIU
CZYNNOŚCI ODDECHOWYCH
NAJSKUTECZNIEJSZĄ
METODĄ JEST SZTUCZNE
ODDYCHANIE „USTA – USTA”,
PRZY KTÓREJ RATUJĄCY
WDMUCHUJE SWOJE
POWIETRZE BEZPOŚREDNIO
DO UST RATOWANEGO.

•

CZYNNOŚĆ WDMUCHIWANIA
POWIETRZA DO PŁUC
WYKONUJEMY Z
CZĘSTOTLIWOŚCIĄ OD 16 DO
20 RAZY NA MINUTĘ, DO
CZASU POWROTU
SAMOISTNEGO WYDOLNEGO
ODDECHU LUB PRZEJĘCIA
POSZKODOWANEGO PRZEZ
PERSONEL KARETKI.

ZEWNĘTRZNY MASAŻ SERCA POLEGA NA RYTMICZNYM UCISKANIU
MOSTKA W KIERUNKU KRĘGOSŁUPA TAK, ABY WYMIAR „MOSTEK –
KRĘGOSŁUP” ULEGŁ ZMNIEJSZENIU O 3 – 5 CM. SERCE LEŻĄCE
MIĘDZY MOSTKIEM A KRĘGOSŁUPEM ZOSTAJE UCIŚNIĘTE, CO
POWODUJE WYCIŚNIĘCIE KRWI Z KOMÓR DO MAŁEGO I DUŻEGO
KRĄŻENIA. DOSTATECZNE KRĄŻENIE KRWI I CIŚNIENIA UZYSKUJE
SIĘ WYKONUJĄC MASAŻ Z SZYBKOŚCIĄ 80 UCIŚNIĘĆ NA MINUTĘ.

TECHNIKA MASAŻU
CHOREGO UKŁADA SIĘ NA PLECACH NA TWARDYM
PODŁOŻU. UCISK MOSTKA POWINIEN BYĆ SILNY, SZYBKI I
KRÓTKI. DOKONYWANY JEST NADGARSTKAMI RATOWNIKA
UŁOŻONYMI JEDEN NA DRUGIM. MIEJSCEM UCISKU JEST
LINIA ŚRODKOWA CIAŁA TUŻ PONIŻEJ POŁOWY DŁUGOŚCI
MOSTKA. MASAŻ SERCA MOŻE BYĆ SKUTECZNY TYLKO W
POŁĄCZENIU ZE STUCZNYM ODDYCHANIEM. JEŻELI AKCJĘ
RATOWNICZĄ PROWADZI JEDEN RATOWNIK, MUSI
WYKONAĆ ZARÓWNO SZTUCZNE ODDYCHANIE, JAK I
MASAŻ SERCA. PO KAŻDYCH DWÓCH WDMUCHNIĘCIACH
POWIETRZA DO PŁUC DOKONUJE SIĘ 30 UCIŚNIĘĆ NA
MOSTEK. POJAWIENIE SIĘ SAMOISTNEGO TĘTNA ŚWIADCZY
O POWROCIE CZYNNOŚCI SERCA. A JEŚLI NIE TO CZYNNOŚĆ
POWTARZAMY AŻ DO PRZYJAZDU POMOCY MEDYCZNEJ.

POZYCJA BOCZNA USTALONA.
PO ZAJĘCIU MIEJSCA Z BOKU POSZKODOWANEGO
LEŻĄCEGO NA WZNAK UKŁADAMY JEGO OBIE NOGI W
POZYCJI WYPROSTOWANEJ. NASTĘPNIE ZGINAMY W
KOLANIE KOŃCZYNĘ DOLNĄ POSZKODOWANEGO,
DOSUWAJĄC JĄ DO POŚLADKA. WYPROSTOWANĄ
KOŃCZYNĘ GÓRNĄ PO TEJ SAMEJ STRONIE WSUWAMY POD
POŚLADEK POSZKODOWANEGO. POCIĄGAJĄC ZA
PRZECIWLEGŁĄ RĘKĘ, OBRACAMY POSZKODOWANEGO NA
BOK. DRUGĄ RĘKĘ UŁOŻONĄ NA MIEDNICY LUB KOLANIE
POSZKODOWANEGO POMAGAMY W DOKONANIU OBROTU.
NASTĘPNIE GŁOWĘ POSZKODOWANEGO ODCHYLAMY DO
TYŁU, A TWARZ KIERUJEMY KU DOLOWI. DŁOŃ RĘKI
POSZKODOWANEGO PODKŁADAMY POD JEGO POLICZEK.
DRUGĄ RĘKĘ POSZKODOWANEGO UKŁADAMY WZDŁUŻ
TUŁOWIA.

PRAWIDŁOWE UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO W
POZYCJI BOCZNEJ UNIEMOŻLIWIA MU PRZEKRĘCENIE
SIĘ NA PLECY LUB BRZUCH, A ODCHYLONA DO TYŁU
GŁOWA ZAPOBIEGA NIEDROŻNOŚCI DRÓG
ODDECHOWYCH WSKUTEK ZAPADANIA SIĘ JĘZYKA.
UŁOŻONA NISKO I NA BOKU GŁOWA UŁATWIA
WYPŁYWANIE Z JAMY USTNEJ ŚLINY, WYMIOCIN I KRWI.
W POZYCJI TEJ POWINNO SIĘ UKŁADAĆ WSZYSTKICH
NIEPRZYTOMNYCH LUB ZAGROŻONYCH UTRATĄ
PRZYTOMNOŚCI

KRWOTOKIEM NAZYWAMY NAGŁĄ UTRATĘ DUŻEJ ILOŚCI KRWI.
KRWOTOKI MOGĄ BYĆ ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE. KRWOTOKI
ZEWNĘTRZNE DZIELIMY NA TĘTNICZE, W KTÓRYCH JASNA KREW
TRYSKA Z RANY PRZERYWANYM STRUMIENIEM I ŻYLNE , W KTÓRYCH
CIEMNA KREW WYLEWA SIĘ Z RANY POD MAŁYM CIŚNIENIEM. O
KRWOTOKU WEWNĘTRZNYM MÓWIMY WÓWCZAS, GDY KREW GROMADZI
SIĘ W PRZEWODZIE POKARMOWYM LUB W JAMACH CIAŁA (NP.:JAMA
BRZUSZNA).

• OBJAWY KRWOTOKU:
-

BLADOŚĆ POWŁOK CIAŁA,
PRZYSPIESZENIE TĘTNA,
SPADEK CIŚNIENIA KRWI,
OGÓLNE OSŁABIENIE,
SZUM W USZACH,
ZIMNY POT,
MROCZKI PRZED OCZAMI,
NIEPOKÓJ,
WRESZCIE UTRATA
PRZYTOMNOŚCI, KTÓRA
POPRZEDZA ZGON.

•

TAMOWANIE KRWOTOKU:

-

UNIESIENIE KOŃCZYNY,
UCISK RĘCZNY W MIEJSCU
WYPŁYWU KRWI,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU
UCISKOWEGO.
W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH,
DOTYCZĄCYCH AMPUTACJI LUB
ZMIAŻDŻENIA KOŃCZYNY,
ZAKŁADAMY OPASKĘ
ESMARCHA. OPASKĘ
ZAKŁADAMY WYŁĄCZNIE NA
UDO LUB NA RAMIĘ.

-

NIEBEZPIECZNYM ZJAWISKIEM, WYSTĘPUJĄCYM U OSÓB
POSZKODOWANYCH W WYPADKACH, JEST POJAWIENIE SIĘ
OBJAWÓW WSTRZĄSU. MOGĄ ONE WYSTĘPOWAĆ Z PRZYCZYN
MASOWEGO KRWOTOKU (WSTRZĄS KRWOTOCZNY), ZMIAŻDŻEŃ,
ZŁAMAŃ, STŁUCZEŃ (WSTRZĄS URAZOWY), OPARZEŃ (WSTRZĄS
OPARZENIOWY).
•

• POSTĘPOWANIE
PRZECIWWSTRZĄSOWE

OBJAWAMI WSTRZĄSU SĄ:
•

•
•
•
•
•

•
•

SZYBKO SŁABNĄCE, A NAWET
NIEWYCZUWALNE TĘTNO,
BLADOŚĆ SKÓRY I JEJ
OCHŁODZENIE,
ZIMNY, ZLEWNY POT NA
POWIERZCHNI CIAŁA,
ROZSZERZENIE ŻRENIC,
PŁYTKI PRZYSPIESZONY
ODDECH,
NIEPOKÓJ POSZKODOWANEGO,
APATIA I SENNOŚĆ.

•
•
•
•
•
•
•
•

ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
SPOKOJU,
OSŁONIĘCIE PRZED ZIMNEM,
DESZCZEM I WIATREM,
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU
PRAWIDŁOWEGO ODDECHU,
OPANOWANIE KRWOTOKU,
ZAŁOŻENIE OPATRUNKU LUB
UNIERUCHOMIENIE ZŁAMANIA,
UŁOŻENIE POSZKODOWANEGO NA
WZNAK, Z KOŃCZYNAMI DOLNYMI
UNIESIONYMI KU GÓRZE,
USPOKOJENIU PSYCHICZNYM,
SZYBKIE WEZWANIE POMOCY
MEDYCZNEJ,
MOŻEMY PODAĆ DO PICIA COŚ
CIEPŁEGO – JEŚLI POSZKODOWANY
JEST PRZYTOMNY.