Slide 1

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 2

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 3

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 4

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 5

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 6

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 7

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 8

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 9

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 10

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 11

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 12

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 13

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 14

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 15

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!


Slide 16

EDO in pedagogisch
perspectief
Arjen E.J. Wals

EDO: een vergaarbak van moderne educaties?

mensenrechteneducatie
vredeseducatie

gezondheidseducatie
burgerschapseducatie health

ontwikkelingseducatie

NME

consumenteneducatie

EDO in historisch perspectief
•

•

•

Natuurbeschermingseducatie
(1900 - 1970) groen, ecologisch, emotioneel, jonge
kinderen (primair onderwijs), bezoekers
Natuur & Milieu-educatie
(1970 - 1992) groen en grijs, gedragsverandering,
primair en secondair onderwijs maar ook burgers (jong en
oud)
EDO /LvDO
(1992 - present) duurzaamheid, leefstijlen en systemen
alle lagen van het onderwijs, ‘life-long learning’ )

Vijf relaties tussen NME – EDO

1. NME maakt deeluit van EDO

2. EDO maakt deeluit van NME

Vijf relaties tussen NME – EDO
3. NME overlapt met EDO
5. EDO is een
ontwikkelingsfase
?

4. EDO = NME

=

De mantra van SD: Orwell’s waarschuwing…
 Erosie van betekenis (‘newspeak’)






De-politisering (‘doublethink’)





duurzaamheid is alles
polarisatie (duurzaam en niet-duurzaam)
verenigen van tegenpolen (duurzame economische
groei)
ontkenning van ideologische verschillen

Beperken van keuzeruimte/opties (‘thought
police’)


voorschrijven van de betekenis van duurzaamheid en
de weg er naartoe

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

spanningsbogen

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

leerlingen als mondige burgers

leerlingen als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

besloten
voorafbepaald
voorgeschreven

voorbeelden

open
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Actieve, mondige burgers

Burgers als onderdanen

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

rollen
kennisoverdrager
inhoudelijke expert

voorafbepaald
voorgeschreven

instructeur
loods/gids

democratisch
participatief
sociaal leren

hierarchisch
autocratisch
conditionering

coach
facilitator
bruggenbouwer
zelfverantwoordelijk
zelfbepaald

Ad-hoc of structureel door de hele school?

Principe

Beschrijving

Totale
onderdompeling

Voed de activiteit met directe ervaringen met
levensechte onderwerpen

Verscheidenheid in
leerstijlen

Hou rekening met verschillende leerstijlen en
voorkeuren binnen een groep

Actieve participatie

Ontwikkel eigenaarschap van eigen leren door je
kennis, ervaringen en ideeën te gebruiken en laat je
route beïnvloeden

Waarde van
waarderen (evalueren)

Stel je open voor nieuwe manieren van denken en
beoordeel die door zelfreflectie

Evenwicht ver en nabij Pendel tussen lokale en mondiale
duurzaamheidsvraagstukken (onderwerpen)
Werk met gevalstudies Verdiep eigen inzicht door een onderwerp in de
diepte uit te spitten
Sociale dimensie van
leren

Vergelijk je ideeën, ervaringen en gevoelens met die
van anderen

Leren voor actie

Zorg ervoor dat het ontwikkelen van actiegerichte
competenties deel uit maakt van het leerproces

EDO vanuit een pedagogisch perspectief









Vertrek vanuit betrokkenheid
Ruimte voor participatie
Leefwereldnabij
Zoek de verschillen: pendel tussen werelden
(dichtbij-verweg, arm-rijk, groen-grijs, etc.)
Hoofd-hart-handen
Gericht op handelingsperspectieven

Dank voor uw
betrokkenheid!