Wrocław wczoraj i dziś Breslau Gestern und Heute Autorzy: Maja Balasińska, Alicja Dąbrowska, Marcelina Kozdra.
Download ReportTranscript Wrocław wczoraj i dziś Breslau Gestern und Heute Autorzy: Maja Balasińska, Alicja Dąbrowska, Marcelina Kozdra.
Slide 1
Wrocław wczoraj i dziś
Breslau Gestern und Heute
Autorzy:
Maja Balasińska, Alicja Dąbrowska, Marcelina Kozdra
Slide 2
Wzniesiony w 1904 r. dom handlowy ,
w miejscu rozebranych kamienic nr 31 i nr 32,
był
do
roku
1929
największym
i
najnowocześniejszym tego tupu obiektem we
Wrocławiu.
Poszczególne kondygnacje budynku
przeznaczono na handel artykułami męskimi,
damskimi i dziecięcymi. Na najwyższym
piętrze usytuowano salę wypoczynkową i
kawiarnię.
Budynek
wyposażono
w
najnowocześniejsze
technologie,
m.in.
centralne ogrzewanie parowe, wentylację,
oświetlenie elektryczne i nowoczesne windy.
Monumentalny, pięciokondygnacyjny gmach,
założony na planie zbliżonym do prostokąta z
dwoma
wewnętrznymi
dziedzińcami,
wzniesiony został w konstrukcji żelbetowej.
Zwrócony zakomponowaną według schematu
łuku triumfalnego fasadą ku Rynkowi i krótką
elewacją ku ul. Szewskiej, zajmuje całą
południwą pierzeję ul. Kurzy targ. Pierwotnie
jego centrum stanowił dziedziniec usytuowany
w
części
południowej,
otoczony
reprezentacyjnymi schodami. Oryginalnym
rozwiązaniem był ogród zimowy, urządzony
przy wejściu wschodnim. W wystroju wnętrz
połączono
śmiało
elementy
brązowe,
ceramiczne i szklane. Elewacje budynku
zdominowane zostały przez ogromne tafle
szkła. Narożniki oraz dwie osie elewacji
północnej zaakcentowano niskimi wieżami,
wieńcząc narożnik rynkowy wielkim szklanym
globusem
podtrzymywany
przez
cztery
sfinksy.
Na początku lat trzydziestych budynek
został przebudowany. Zlikwidowano ogromną
przeszkloną witrynę w fasadzie, zastępując ją
szeregiem mniejszych prostokątnych okien.
Usunięto także globus trzydziestych po
uszkodzeniu go przez piorun.
Poważnie uszkodzony w czasie działań
wojennych w 1945 r. przekazany został po
odbudowie
Powszechnej
Spółdzielni
Spożywców SPOŁEM. W 1960 r przebudowano
wnętrza domu likwidując jednocześnie wejście
od ul. Kurzy Targ.
Dawny dom towarowy
Braci Barasch
Warenhaus Gebrüder Barasch
Rynek 31/32/Kurzy Targ/Szewska 75-77
Slide 3
Pasaż "Pod Błękitnym Słońcem"
dziedziniec kamienicy Pod Niebieskim Słońcem
Rynek 7
Historia kamienicy Pod Błękitnym Słońcem sięga XII wieku.
Kamienica była wielokrotnie przebudowywania, m. in. w latach
1530-1540, w 1720 i po 1805 r. kiedy powstała nowa fasada. W
1862 r. przebudowano dach, w 1883 r. oficynę południową. W latach
1901- 1902 kamienicę częściowo rozebrano, odtwarzając ją w
formach zabarwionego secesją neomanieryzmu z dodaniem jednej
kondygnacji, klatki schodowej i nowej fasady.
W 1997 r. po wielu latach zaniedbań, wynikających z
długotrwałego sporu o prawo własności do budynku, rozpoczęto
jego gruntowny remont, który objął w pierwszym etapie remont
fasady. Wówczas to przekryto też szklanym zadaszeniem przelotową
sień i oficyny boczne. Powstały w ten sposób pasaż nosi nazwę
„Pasażu pod Błękitnym Słońcem”.
Kamienica „Pod Błękitnym Słońcem” to murowany i
tynkowany, kalenicowy, pięciokondygnacyjny budynek
neomanierystyczny, założony na gotyckim trzonie, z zachowanymi
partiami wczesnobarokowymi.
Główny akcent plastyczny fasady stanowią umieszczone
między oknami piątej kondygnacji wyrażające mieszczańskie
wartości alegorie Budownictwa, Sztuki, Przemysłu i Handlu,
nawiązujące do głównych obszarów działalności przedwojennego
użytkownika kamienicy – Wrocławskiego Banku Budowlanego.
Obecnie niższe kondygnacje pełnią funkcje handlowe,
gastronomiczne i wystawiennicze, a wyższe zostały zaadaptowane
na powierzchnie biurowe.
Slide 4
Dawny dom handlowy firmy
Louis Lewy jr.
Rynek 39/40
Wzniesiony w 1904 r. w miejscu domu nr 39 z
pocz. XVI w., przekształconego po 1711 w barokową
kamienicę szczytową i domu nr 40 gruntownie
przebudowanego na pocz. XVII w. mieszczącego sklep i
zakład odzieżowy szyjący płaszcze damskie.
Gmach mieścił na dolnych kondygnacjach
firmowy dom handlowy, na górnych – powiększony do
rozmiarów fabryki zakład odzieżowy. W 1929 dom
Lewy’ego znacznie rozbudowano ku północy, na posesję
Wita Stwosza 3. Stanął tam w miejscu rozebranej
kamienicy barokowo- klasycystycznej modernistyczny
budynek o pięciu kondygnacjach. Kompleks przetrwał
niemal bez uszczerbku II wojnę światową.
Neorenesansowy gmach wzniesiono na dwóch
historycznie ukształtowanych działkach na planie
wydłużonego prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem w
części tylnej. Szkieletową konstrukcję tworzą żeliwne
słupy, podtrzymujące betonowe stropy na stalowych
podciągach. Wysoka pięciokondygnacyjna fasada od
strony Rynku zwieńczona została dwoma bliźniaczymi
szczytami. Licowana piaskowcem, rozczłonkowana
została w trzech kondygnacjach nad parterem wysokimi
arkadami, wspartymi na kolumnach i pokrytych
ornamentami pilastrach. Tło szczytów stanowi wysoki
kalenicowy dach. Budynek w chwili powstania, łączył
nowoczesną konstrukcję, umożliwiającą stworzenie
przestronnych, znakomicie oświetlonych sal, z
reprezentacyjnym rozwiązaniem fasady, odwołującej się
w dekoracji do stylów historycznych.
Slide 5
Wieżowiec dawnej Miejskiej Kasy Oszczędności
obecnie siedziba centrali Banku Zachodniego SA
Rynek 9-11
Budowę rozpoczęto w 1930 r., na podstawie projektu
wyłonionego w konkursie, autorstwa wrocławskiego
architekta Heinricha Rumpa, a ukończono pod koniec 1931 r.
Kompleks banku składa się z dziesięciokondygnacyjnej bryły
od strony Rynku, siedmiokondygnacyjnej, przenikającej się z
poprzednią bryły od strony pl. Solnego oraz
pięciokondygnacyjnego łącznika prowadzącego do budynku
przy ul. Kiełbaśniczej 1. Ten ostatni, o pięciu kondygnacjach,
przykryty został dwuspadowym dachem z dwiema
kondygnacjami okienek od ulicy i piętrem strychowym od
podwórza.
Żelbetowa konstrukcja szkieletowa wypełniona została strefą
okien i murem. Dwie najniższe kondygnacje mają większą
wysokość- oddzielone od górnych pięter tworzą rodzaj
cokołu. Proste potężne wejścia bliźniacze prowadzą do części
operacyjnej i do części biurowej banku, umieszczono w
parterze przy prawym narożniku od strony Rynku. Po prawej
stronie od wejścia głównego, znajduje się ciekawie
zinterpretowany herb Wrocławia, który musiał pojawić się na
inwestycji wzniesionej ze środków miejskich.
Elewacja od strony pl. Solnego dostosowana została
gabarytem do sąsiedniej kamienicy mieszczącej aptekę „Pod
Murzynem”.
Dolne kondygnacje wieżowca odseparowane zostały od
wyższych osobnym wejściem. Sala operacyjna nawiązuje do
klasycznego atrium. Potrzebom banku służył cały szereg
pomocniczych przejść, zapewniających bezpieczną
komunikację ze skarbcem, archiwum i biurami. Części
pomieszczeń pierwszego piętra nadano charakter
wytwornych gabinetów, pozostałym- obszernych biur.
Wnętrza wyższych kondygnacji, do których prowadzi osobne
wejście z klat.ką schodową i windami, są typowo biurowe –
trzytraktowe, z korytarzem pośrodku i pokojami w traktach
zewnętrznych
Slide 6
Targ Wełny
Zachodnia część rynku – nosiła wcześniej nazwę Targu Wełny, w związku z pełnioną przez nią funkcją. Tę część
Rynku ominęły zniszczenia II wojny światowej, dlatego jest tutaj najwięcej pięknych, oryginalnych
renesansowych i manierystycznych kamienic, wybudowanych na zrębach gotyckich. Szczególną uwagę należy
zwrócić na kamienice: nr 2 „Pod Gryfami" z renesansowym portalem i wysokim manierystycznym szczytem,
najokazalszą w Rynku, nr 6 „Pod Złotym Słońcem" z barokowym balkonowym portalem, nr 7 „Pod Błękitnym
Słońcem" z atrakcyjnym pasażem handlowym i dziedzińcem nakrytym szklanym dachem oraz bogato zdobioną
kamienicę nr 8 „Siedmiu Elektorów". W kamienicach położonych po zachodniej stronie Rynku przyjmowano
najznamienitszych gości wrocławskich władz, a wśród nich również koronowane głowy – Władysława
Jagiellończyka, Ferdynanda I Habsburga, Rudolfa II Habsburga, Władysława IV Wazę – i ich rodziny. W 1527 r.,
podczas wizyty przyszłego cesarza Ferdynanda I Habsburga kamienice nr 6, 7 i 8 połączono, tworząc z nich
siedzibę jego dworu. W kamienicy nr 6 „Pod Złotym Słońcem” w 1742 r. prowadzone były rokowania pokojowe,
kończące I wojnę śląską, a w marcu 1813 r. Fryderyk Wilhelm III, król pruski, ogłosił odezwę „Do mojego
wojska”, wzywającą żołnierzy i ludność cywilną do walki przeciw Napoleonowi. Niebawem w kamienicy tej
otwarte zostanie Muzeum Pana Tadeusza.
W 1931 r. w miejscu zburzonych kamienic od numeru 9 do 11 wybudowano charakterystyczny wysoki budynek
biurowy, dziś zajmowany przez WBK – Bank Zachodni, z jedyną we Wrocławiu windą typu paternoster, bez
drzwi, jeżdżącą bez przystanków ze stałą prędkością. W barokowej „Kamienicy pod złotym orłem” w piwnicy
znajdują się pozostałości wcześniejszego domu z XIII w., a kamienica Rynek 5 posiada XVI-wieczny parterowy
strop oraz sklepienia krzyżowo-żebrowe.
Slide 7
Dawne domy altarystów przy kościele Św. Elżbiety
ul. Św. Mikołaja1/ Odrzańska 39-40
Położony przy kościele Św. Elżbiety cmentarz grzebalny, czynny do 1773 r., w XIX w.
ostatecznie zlikwidowany, otaczany był stopniowo od XIV w. skromnymi, wąskimi, głównie
jednotraktowymi domami zamieszkałymi przez altarystów, najniżej stojących w hierarchii
duchownych zajmujących się obsługą liturgiczną przypisanych sobie ołtarzy. W ciągu XIX w.
większość z nich z racji niefunkcjonalności i braku wygód, wyburzono. Zachowały się jedynie
trzy, spięte barokową bramą cmentarną. Po II wojnie światowej dwa z nich nazwano, w
nawiązaniu do baśni braci Grimm, „Jaś i Małgosia”. Trzy gotyckie w swej strukturze domy, z
elementami renesansowymi i barokowymi, trój- i czterokondygnacyjne, jednotraktowe,
murowane z cegły i tynkowane, nakryte dwuspadowymi dachami, usytuowane są
kalenicowo względem dwóch zbiegających się w północno- zachodnim narożniku Rynku ulic.
Wszystkie ich wnętrza, oprócz piwnic, mają drewniane stropu. Dawny układ wnętrz
wszystkich trzech domów zniekształcony został przez późniejsze przebudowy.
Slide 8
Kamienica pod siedmioma elektorami
Haus Zu Sieben Kurfürsten
Rynek 8
Jest to jeden z lepiej zachowanych przykładów rozwoju przestrzennego
kamienicy
gotyckiej
przyrynkowej,
wchłaniającej,
z
czasem,
tylną
parcelę.
Przebudowywana była kilkakrotnie, w końcu XVII w. powstała dekoracja
malarska fasady wykonana zapewne przez Giacomo Scianziego, odtworzona w 1991 r.
Przez Jana Żelbromskiego.
Murowana i tynkowana, kalenicowa, czterokondygnacyjna kamienica ma
przelotową sień i dwa ciągi oficyn bocznych.
Między
zgrupowanymi w pięciu
osiach oknach fasady
rozmieszczone są
malowane, całopostaciowe
przedstawienia siedmiu
elektorów Rzeszy i cesarza
Leopolda I. Portal z
rozerwanym naczółkiem,
ozdobiony cesarskim
orłem, wsparty jest na
dwóch kolumnach. W
tympanonie umieszczony
został habsburski orzeł.
Slide 9
Dawny pomnik marszałka
Gebharda Leberechta von
Bluechera
pl. Solny
Odsłonięty w 1827 r. pomnik pruskiego marszałka, wodza z czasów wojen
napoleońskich, pogromcy cesarza francuzów, kreowanego na jednego z największych
bohaterów państwa pruskiego. Dzieło berlińskiego rzeźbiarza Christiana Daniela Raucha,
powstał ze składek społecznych zebranych staraniem działającego przez kilkadziesiąt lat
komitetu budowy. W 1880 r. poddany remontowi, w 1945 r. – rozebrany.
Ten klasycystyczny monument ustawiony był na jednym z głównych placów miasta,
przemianowanym przy tej okazji na plac Bluechera.
Był to jeden z pierwszych wrocławskich niesakralnych pomników publicznych.
Slide 10
Zabudowa placu Solnego
Stoją tam dawne domy barokowe, klasycystyczne, secesyjne i
modernistyczne, a także odbudowane po 1945 roku.
Slide 11
Wschodnia część placu solnego
Slide 12
Slide 13
Zabudowa bloku
śródrynkowego
strona północnozachodnia
Slide 14
Zabudowa bloku śródrynkowego
strona północno- zachodnia
Slide 15
Zabudowa bloku
śródrynkowego
strona
północnowschodnia
Slide 16
Dawna Poczta Główna
Hauptpostamt
ul. Wita Stwosza 25/26
Ukończony w 1888 r. budynek, był drugim obok siedziby
Rejencji, reprezentacyjnym, wielkim gmachem
urzędowym we Wrocławiu a jednoczęnie pierwszą
realizacją w duchu neobaroku. Zaprojektowany był na
planie ściętego prostokąta, wokół wewnętrznego
dziedzińca , miał dwa reprezentacyjne wejścia – główne
od strony Wita Stwosza i boczne ukształtowane jako
parterowa przybudówka na planie wycinka kołowego.
Wejścia te wiodły do dwóch sal operacyjnych. Ich
bogate, wykonane z drewna wyposażenie i wystrój,
utrzymane były w stylistyce neorenesansowej.
Symetryczne elewacje o pałacowej kompozycji,
ozdobione ryzalitami, z których środkowy, w elewacji od
strony pl. Dominikańskiego, z przejazdem na
dziedziniec, wyróżniony był pilastrami, frontonem i
kopułą. Masywny, boniowany cokół z półokrągłymi
oknami stanowił podstawę dwóch wyższych kondygnacji
zwieńczonych masywnym gzymsem i tralkową
balustradą. Gmach poczty, jedna z najokazalszych
dziewiętnastowiecznych budowli wrocławskich,
reprezentował bardzo wysoki poziom artystyczny. Po
spaleniu podczas oblężenia miasta w 1945 r. został
rozebrany.
Slide 17
Dawna Poczta Główna
W miejscu Poczty Głównej został zrealizowany
kompleks hotelowo-usługowo-apartamentowy:
Wrocław, ul. Krawiecka, inwestor: SJM
Development
powierzchnia całkowita: 35 800 m2
autor:Marek Skorupski, współpraca: Mariusz
Turkowski, Michał Zgorzyński
Piotr Madej, Michał Dobrowolski, Katarzyna
Pryszczewska, Ewa Rokita-Magdziarz, Arkadiusz
Szumlas
projekt: 2004-2006r, realizacja: 2007-2009r
Hauptpostamt
ul. Wita Stwosza 25/26
Wrocław wczoraj i dziś
Breslau Gestern und Heute
Autorzy:
Maja Balasińska, Alicja Dąbrowska, Marcelina Kozdra
Slide 2
Wzniesiony w 1904 r. dom handlowy ,
w miejscu rozebranych kamienic nr 31 i nr 32,
był
do
roku
1929
największym
i
najnowocześniejszym tego tupu obiektem we
Wrocławiu.
Poszczególne kondygnacje budynku
przeznaczono na handel artykułami męskimi,
damskimi i dziecięcymi. Na najwyższym
piętrze usytuowano salę wypoczynkową i
kawiarnię.
Budynek
wyposażono
w
najnowocześniejsze
technologie,
m.in.
centralne ogrzewanie parowe, wentylację,
oświetlenie elektryczne i nowoczesne windy.
Monumentalny, pięciokondygnacyjny gmach,
założony na planie zbliżonym do prostokąta z
dwoma
wewnętrznymi
dziedzińcami,
wzniesiony został w konstrukcji żelbetowej.
Zwrócony zakomponowaną według schematu
łuku triumfalnego fasadą ku Rynkowi i krótką
elewacją ku ul. Szewskiej, zajmuje całą
południwą pierzeję ul. Kurzy targ. Pierwotnie
jego centrum stanowił dziedziniec usytuowany
w
części
południowej,
otoczony
reprezentacyjnymi schodami. Oryginalnym
rozwiązaniem był ogród zimowy, urządzony
przy wejściu wschodnim. W wystroju wnętrz
połączono
śmiało
elementy
brązowe,
ceramiczne i szklane. Elewacje budynku
zdominowane zostały przez ogromne tafle
szkła. Narożniki oraz dwie osie elewacji
północnej zaakcentowano niskimi wieżami,
wieńcząc narożnik rynkowy wielkim szklanym
globusem
podtrzymywany
przez
cztery
sfinksy.
Na początku lat trzydziestych budynek
został przebudowany. Zlikwidowano ogromną
przeszkloną witrynę w fasadzie, zastępując ją
szeregiem mniejszych prostokątnych okien.
Usunięto także globus trzydziestych po
uszkodzeniu go przez piorun.
Poważnie uszkodzony w czasie działań
wojennych w 1945 r. przekazany został po
odbudowie
Powszechnej
Spółdzielni
Spożywców SPOŁEM. W 1960 r przebudowano
wnętrza domu likwidując jednocześnie wejście
od ul. Kurzy Targ.
Dawny dom towarowy
Braci Barasch
Warenhaus Gebrüder Barasch
Rynek 31/32/Kurzy Targ/Szewska 75-77
Slide 3
Pasaż "Pod Błękitnym Słońcem"
dziedziniec kamienicy Pod Niebieskim Słońcem
Rynek 7
Historia kamienicy Pod Błękitnym Słońcem sięga XII wieku.
Kamienica była wielokrotnie przebudowywania, m. in. w latach
1530-1540, w 1720 i po 1805 r. kiedy powstała nowa fasada. W
1862 r. przebudowano dach, w 1883 r. oficynę południową. W latach
1901- 1902 kamienicę częściowo rozebrano, odtwarzając ją w
formach zabarwionego secesją neomanieryzmu z dodaniem jednej
kondygnacji, klatki schodowej i nowej fasady.
W 1997 r. po wielu latach zaniedbań, wynikających z
długotrwałego sporu o prawo własności do budynku, rozpoczęto
jego gruntowny remont, który objął w pierwszym etapie remont
fasady. Wówczas to przekryto też szklanym zadaszeniem przelotową
sień i oficyny boczne. Powstały w ten sposób pasaż nosi nazwę
„Pasażu pod Błękitnym Słońcem”.
Kamienica „Pod Błękitnym Słońcem” to murowany i
tynkowany, kalenicowy, pięciokondygnacyjny budynek
neomanierystyczny, założony na gotyckim trzonie, z zachowanymi
partiami wczesnobarokowymi.
Główny akcent plastyczny fasady stanowią umieszczone
między oknami piątej kondygnacji wyrażające mieszczańskie
wartości alegorie Budownictwa, Sztuki, Przemysłu i Handlu,
nawiązujące do głównych obszarów działalności przedwojennego
użytkownika kamienicy – Wrocławskiego Banku Budowlanego.
Obecnie niższe kondygnacje pełnią funkcje handlowe,
gastronomiczne i wystawiennicze, a wyższe zostały zaadaptowane
na powierzchnie biurowe.
Slide 4
Dawny dom handlowy firmy
Louis Lewy jr.
Rynek 39/40
Wzniesiony w 1904 r. w miejscu domu nr 39 z
pocz. XVI w., przekształconego po 1711 w barokową
kamienicę szczytową i domu nr 40 gruntownie
przebudowanego na pocz. XVII w. mieszczącego sklep i
zakład odzieżowy szyjący płaszcze damskie.
Gmach mieścił na dolnych kondygnacjach
firmowy dom handlowy, na górnych – powiększony do
rozmiarów fabryki zakład odzieżowy. W 1929 dom
Lewy’ego znacznie rozbudowano ku północy, na posesję
Wita Stwosza 3. Stanął tam w miejscu rozebranej
kamienicy barokowo- klasycystycznej modernistyczny
budynek o pięciu kondygnacjach. Kompleks przetrwał
niemal bez uszczerbku II wojnę światową.
Neorenesansowy gmach wzniesiono na dwóch
historycznie ukształtowanych działkach na planie
wydłużonego prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem w
części tylnej. Szkieletową konstrukcję tworzą żeliwne
słupy, podtrzymujące betonowe stropy na stalowych
podciągach. Wysoka pięciokondygnacyjna fasada od
strony Rynku zwieńczona została dwoma bliźniaczymi
szczytami. Licowana piaskowcem, rozczłonkowana
została w trzech kondygnacjach nad parterem wysokimi
arkadami, wspartymi na kolumnach i pokrytych
ornamentami pilastrach. Tło szczytów stanowi wysoki
kalenicowy dach. Budynek w chwili powstania, łączył
nowoczesną konstrukcję, umożliwiającą stworzenie
przestronnych, znakomicie oświetlonych sal, z
reprezentacyjnym rozwiązaniem fasady, odwołującej się
w dekoracji do stylów historycznych.
Slide 5
Wieżowiec dawnej Miejskiej Kasy Oszczędności
obecnie siedziba centrali Banku Zachodniego SA
Rynek 9-11
Budowę rozpoczęto w 1930 r., na podstawie projektu
wyłonionego w konkursie, autorstwa wrocławskiego
architekta Heinricha Rumpa, a ukończono pod koniec 1931 r.
Kompleks banku składa się z dziesięciokondygnacyjnej bryły
od strony Rynku, siedmiokondygnacyjnej, przenikającej się z
poprzednią bryły od strony pl. Solnego oraz
pięciokondygnacyjnego łącznika prowadzącego do budynku
przy ul. Kiełbaśniczej 1. Ten ostatni, o pięciu kondygnacjach,
przykryty został dwuspadowym dachem z dwiema
kondygnacjami okienek od ulicy i piętrem strychowym od
podwórza.
Żelbetowa konstrukcja szkieletowa wypełniona została strefą
okien i murem. Dwie najniższe kondygnacje mają większą
wysokość- oddzielone od górnych pięter tworzą rodzaj
cokołu. Proste potężne wejścia bliźniacze prowadzą do części
operacyjnej i do części biurowej banku, umieszczono w
parterze przy prawym narożniku od strony Rynku. Po prawej
stronie od wejścia głównego, znajduje się ciekawie
zinterpretowany herb Wrocławia, który musiał pojawić się na
inwestycji wzniesionej ze środków miejskich.
Elewacja od strony pl. Solnego dostosowana została
gabarytem do sąsiedniej kamienicy mieszczącej aptekę „Pod
Murzynem”.
Dolne kondygnacje wieżowca odseparowane zostały od
wyższych osobnym wejściem. Sala operacyjna nawiązuje do
klasycznego atrium. Potrzebom banku służył cały szereg
pomocniczych przejść, zapewniających bezpieczną
komunikację ze skarbcem, archiwum i biurami. Części
pomieszczeń pierwszego piętra nadano charakter
wytwornych gabinetów, pozostałym- obszernych biur.
Wnętrza wyższych kondygnacji, do których prowadzi osobne
wejście z klat.ką schodową i windami, są typowo biurowe –
trzytraktowe, z korytarzem pośrodku i pokojami w traktach
zewnętrznych
Slide 6
Targ Wełny
Zachodnia część rynku – nosiła wcześniej nazwę Targu Wełny, w związku z pełnioną przez nią funkcją. Tę część
Rynku ominęły zniszczenia II wojny światowej, dlatego jest tutaj najwięcej pięknych, oryginalnych
renesansowych i manierystycznych kamienic, wybudowanych na zrębach gotyckich. Szczególną uwagę należy
zwrócić na kamienice: nr 2 „Pod Gryfami" z renesansowym portalem i wysokim manierystycznym szczytem,
najokazalszą w Rynku, nr 6 „Pod Złotym Słońcem" z barokowym balkonowym portalem, nr 7 „Pod Błękitnym
Słońcem" z atrakcyjnym pasażem handlowym i dziedzińcem nakrytym szklanym dachem oraz bogato zdobioną
kamienicę nr 8 „Siedmiu Elektorów". W kamienicach położonych po zachodniej stronie Rynku przyjmowano
najznamienitszych gości wrocławskich władz, a wśród nich również koronowane głowy – Władysława
Jagiellończyka, Ferdynanda I Habsburga, Rudolfa II Habsburga, Władysława IV Wazę – i ich rodziny. W 1527 r.,
podczas wizyty przyszłego cesarza Ferdynanda I Habsburga kamienice nr 6, 7 i 8 połączono, tworząc z nich
siedzibę jego dworu. W kamienicy nr 6 „Pod Złotym Słońcem” w 1742 r. prowadzone były rokowania pokojowe,
kończące I wojnę śląską, a w marcu 1813 r. Fryderyk Wilhelm III, król pruski, ogłosił odezwę „Do mojego
wojska”, wzywającą żołnierzy i ludność cywilną do walki przeciw Napoleonowi. Niebawem w kamienicy tej
otwarte zostanie Muzeum Pana Tadeusza.
W 1931 r. w miejscu zburzonych kamienic od numeru 9 do 11 wybudowano charakterystyczny wysoki budynek
biurowy, dziś zajmowany przez WBK – Bank Zachodni, z jedyną we Wrocławiu windą typu paternoster, bez
drzwi, jeżdżącą bez przystanków ze stałą prędkością. W barokowej „Kamienicy pod złotym orłem” w piwnicy
znajdują się pozostałości wcześniejszego domu z XIII w., a kamienica Rynek 5 posiada XVI-wieczny parterowy
strop oraz sklepienia krzyżowo-żebrowe.
Slide 7
Dawne domy altarystów przy kościele Św. Elżbiety
ul. Św. Mikołaja1/ Odrzańska 39-40
Położony przy kościele Św. Elżbiety cmentarz grzebalny, czynny do 1773 r., w XIX w.
ostatecznie zlikwidowany, otaczany był stopniowo od XIV w. skromnymi, wąskimi, głównie
jednotraktowymi domami zamieszkałymi przez altarystów, najniżej stojących w hierarchii
duchownych zajmujących się obsługą liturgiczną przypisanych sobie ołtarzy. W ciągu XIX w.
większość z nich z racji niefunkcjonalności i braku wygód, wyburzono. Zachowały się jedynie
trzy, spięte barokową bramą cmentarną. Po II wojnie światowej dwa z nich nazwano, w
nawiązaniu do baśni braci Grimm, „Jaś i Małgosia”. Trzy gotyckie w swej strukturze domy, z
elementami renesansowymi i barokowymi, trój- i czterokondygnacyjne, jednotraktowe,
murowane z cegły i tynkowane, nakryte dwuspadowymi dachami, usytuowane są
kalenicowo względem dwóch zbiegających się w północno- zachodnim narożniku Rynku ulic.
Wszystkie ich wnętrza, oprócz piwnic, mają drewniane stropu. Dawny układ wnętrz
wszystkich trzech domów zniekształcony został przez późniejsze przebudowy.
Slide 8
Kamienica pod siedmioma elektorami
Haus Zu Sieben Kurfürsten
Rynek 8
Jest to jeden z lepiej zachowanych przykładów rozwoju przestrzennego
kamienicy
gotyckiej
przyrynkowej,
wchłaniającej,
z
czasem,
tylną
parcelę.
Przebudowywana była kilkakrotnie, w końcu XVII w. powstała dekoracja
malarska fasady wykonana zapewne przez Giacomo Scianziego, odtworzona w 1991 r.
Przez Jana Żelbromskiego.
Murowana i tynkowana, kalenicowa, czterokondygnacyjna kamienica ma
przelotową sień i dwa ciągi oficyn bocznych.
Między
zgrupowanymi w pięciu
osiach oknach fasady
rozmieszczone są
malowane, całopostaciowe
przedstawienia siedmiu
elektorów Rzeszy i cesarza
Leopolda I. Portal z
rozerwanym naczółkiem,
ozdobiony cesarskim
orłem, wsparty jest na
dwóch kolumnach. W
tympanonie umieszczony
został habsburski orzeł.
Slide 9
Dawny pomnik marszałka
Gebharda Leberechta von
Bluechera
pl. Solny
Odsłonięty w 1827 r. pomnik pruskiego marszałka, wodza z czasów wojen
napoleońskich, pogromcy cesarza francuzów, kreowanego na jednego z największych
bohaterów państwa pruskiego. Dzieło berlińskiego rzeźbiarza Christiana Daniela Raucha,
powstał ze składek społecznych zebranych staraniem działającego przez kilkadziesiąt lat
komitetu budowy. W 1880 r. poddany remontowi, w 1945 r. – rozebrany.
Ten klasycystyczny monument ustawiony był na jednym z głównych placów miasta,
przemianowanym przy tej okazji na plac Bluechera.
Był to jeden z pierwszych wrocławskich niesakralnych pomników publicznych.
Slide 10
Zabudowa placu Solnego
Stoją tam dawne domy barokowe, klasycystyczne, secesyjne i
modernistyczne, a także odbudowane po 1945 roku.
Slide 11
Wschodnia część placu solnego
Slide 12
Slide 13
Zabudowa bloku
śródrynkowego
strona północnozachodnia
Slide 14
Zabudowa bloku śródrynkowego
strona północno- zachodnia
Slide 15
Zabudowa bloku
śródrynkowego
strona
północnowschodnia
Slide 16
Dawna Poczta Główna
Hauptpostamt
ul. Wita Stwosza 25/26
Ukończony w 1888 r. budynek, był drugim obok siedziby
Rejencji, reprezentacyjnym, wielkim gmachem
urzędowym we Wrocławiu a jednoczęnie pierwszą
realizacją w duchu neobaroku. Zaprojektowany był na
planie ściętego prostokąta, wokół wewnętrznego
dziedzińca , miał dwa reprezentacyjne wejścia – główne
od strony Wita Stwosza i boczne ukształtowane jako
parterowa przybudówka na planie wycinka kołowego.
Wejścia te wiodły do dwóch sal operacyjnych. Ich
bogate, wykonane z drewna wyposażenie i wystrój,
utrzymane były w stylistyce neorenesansowej.
Symetryczne elewacje o pałacowej kompozycji,
ozdobione ryzalitami, z których środkowy, w elewacji od
strony pl. Dominikańskiego, z przejazdem na
dziedziniec, wyróżniony był pilastrami, frontonem i
kopułą. Masywny, boniowany cokół z półokrągłymi
oknami stanowił podstawę dwóch wyższych kondygnacji
zwieńczonych masywnym gzymsem i tralkową
balustradą. Gmach poczty, jedna z najokazalszych
dziewiętnastowiecznych budowli wrocławskich,
reprezentował bardzo wysoki poziom artystyczny. Po
spaleniu podczas oblężenia miasta w 1945 r. został
rozebrany.
Slide 17
Dawna Poczta Główna
W miejscu Poczty Głównej został zrealizowany
kompleks hotelowo-usługowo-apartamentowy:
Wrocław, ul. Krawiecka, inwestor: SJM
Development
powierzchnia całkowita: 35 800 m2
autor:Marek Skorupski, współpraca: Mariusz
Turkowski, Michał Zgorzyński
Piotr Madej, Michał Dobrowolski, Katarzyna
Pryszczewska, Ewa Rokita-Magdziarz, Arkadiusz
Szumlas
projekt: 2004-2006r, realizacja: 2007-2009r
Hauptpostamt
ul. Wita Stwosza 25/26