Slide 1

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 2

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 3

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 4

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 5

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 6

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 7

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 8

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 9

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 10

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 11

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 12

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 13

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 14

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 15

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 16

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 17

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 18

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 19

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 20

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 21

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 22

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 23

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 24

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 25

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE


Slide 26

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN

KUŞ GRİBİ
BİLGİLENDİRME

Dr. Hakan Toksöz
ARKAS İzmir İşyeri Ortak Sağlık Birimi

ARKAS ÇALIŞANLARI İÇİN
KUŞ GRİBİ BİLGİLENDİRME SUNUMU İÇERİĞİ

SORULAR VE CEVAPLAR










Arkas çalışanları hangi belirtilere dikkat etmeli ?
Arkas’da yapılan grip aşısı kuş gribine etkili mi ?
Yurtdışı seyahat yapan çalışanlarımız nelere dikkat
etmeli ?
Kuş gribi görülen ülkelere seyahat
Göçmen kuşlar İzmir’e geldi mi ?
Arkas’da gıda güvenliği ve tavuk eti konusu
Yemek şirketi ve banvit açıklamaları
Kuş gribi hakkında ayrıntılı bilgiler

ARKAS ÇALIŞANINDA AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER
VARMI ?




Vücut sıcaklığının >38°C olması VE
Öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı yakınmalarından
bir ya da birkaçının olması VE
Belirtilerin başlamasından önceki 10 gün içinde kuş
gribinden etkilenmiş bir ülkede kümes hayvanları
(örneğin bir kümes hayvanı çiftliğini, evdeki bir
kümesi ya da bir kuş pazarını ziyaret etme) ya da
bilinen veya kuşkulu bir kuş gribi (H5N1) hastası ile
temas öyküsü
BU BELİRTİLERDE İŞYERİ HEKİMİNİZE
BAŞVURUN

HER GRİPAL ENFEKSİYON
BELİRTİSİ KUŞ GRİBİ DEĞİLDİR


En önemli belirti yüksek
ateştir (38 derecenin
üzerinde)

ARKAS’DA YAPILAN GRİP AŞISI
KUŞ GRİBİNE DE ETKİLİ Mİ ?






insana özgü influenzavirus viruslarına karşı koruyucu
olan grip aşısı (VAXIGRİP) kuş gribi virusuna karşı
korunma sağlamaz.
Bununla birlikte, kümes hayvanları arasında patojenitesi
yüksek kuş gribi salgını yaşanan ülkelerde temas riski
yüksek olan kişilere, bu aşının yine de kullanılması
önerilmektedir.
Bu aşı ile insana özgü influenzavirus ve kuşa özgü
influenzavirus ile oluşabilecek birlikte enfeksiyon
sırasında herhangi bir gen değiş tokuşu olması,
dolayısıyla pandemik- dünya çapında yayılma potansiyeli
olan bir virusun ortaya çıkması olasılığı azaltılabilir.

YURTDIŞI SEYAHAT YAPAN
ÇALIŞANLARIMIZ








Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler
enfekte tavuk çiftliklerinden uzak durmalı
iyi piştiğinden emin olmadıkları kanatlı etleri ile
yumurtaları tüketmemelidirler.
Kişisel hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık
sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.
Türkiyeye dönüşlerinde 7-10 gün içinde ateş ve
solunum sistemine ait belirtilerin görülmesi
halinde İşyeri hekimine başvurmalıdırlar.

KUŞ GRİBİ GÖRÜLEN ÜLKELER
YURTDIŞI SEYAHAT EDEN ÇALIŞANLARIMIZIN
DİKKATİNE




Çin, Endonezya, Güney Kore, Hong Kong, Japonya,
Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam’da saptanmıştır.
Güney Kore ve Japonya'daki H5N1 salgınları kontrol
altına alınmakla birlikte, Vietnam, Tayland, Endonezya,
Kamboçya, Laos ve Çin'deki salgınların ne ölçüde
kontrol altına alındıkları belli değildir.
2005'te ise salgının görüldüğü ülkelere Malezya,
Kazakistan ve Rusya da eklenmiştir. Avrupa’da en son
Romanya’da tespit edildi.

GÖÇMEN KUŞLAR İZMİRE
GELDİ Mİ ?




Kuzey ülkelerden Balkanlara gelen göçmen kuşlar, şu an ağırlıklı
olarak Romanya'dalar. Bu kuşlar aslında nokta nokta, belli bir
güzergahı izleyerek ilerlemiyor. Yüzyıllardır soğuk havadan
kaçarak göç ediyor. Anadolu'daki yüzlerce sulak alan göçmen
kuşların barınma ve üreme yeri.
Hali hazırda göçmen kuşlar Ulubat Gölü, Kocaçay Deltası, Gediz
Deltası, Meriç Deltası ve Mogan Gölü'ne de gelmiş durumdalar.
Hava soğudukça hareketsizleşen bu kuşların bazıları kolay kolay
sulak alanları bırakıp yeni bir yere gitmeyi de seçmiyorlar. Ancak
havanın iyice soğumasıyla birlikte buralardan Göller Bölgesi'ne
doğru ilerlemeleri İzmir ve Adana gibi daha sıcak illere doğru
hareket etmeleri bekleniyor

KUŞ CENNETİNDE
ŞU ANDA TEHLİKE YOK
Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Sıkı, İzmir Kuş Cenneti'nde
hasta kuşa rastlamadıklarını ve herhangi bir tehlike
görmediklerini ifade etti.

ARKAS’DA GIDA GÜVENLİĞİ


“Kuş gribi virüsü 60 derecede 30 dakikada ölüyor. Eğer
kanatlı kümes hayvanlarında bu pişirme şartlarına da
riayet edilirse- uzun sürede yüksek ısıda-bu şekilde
bulaşma şansı da ortadan kalkıyor."

ARKAS İstanbul ve İzmir’de yemek hizmetlerini
sağlayan “Sofra Yemek üretim ve Hizmet AŞ” acil
önlem olarak belirsizlikler giderilene kadar kanatlı
kümes hayvanları alımını durdurmuştur. Bu nedenle
Arkas yemekhanelerinde menülerde bu ürünlerle
hazırlanan yemekler geçici süre ile yer almayacaktır.

BANVİT AÇIKLAMASI




Arkas’a yemek hizmeti veren “Sofra Yemek
üretim ve Hizmet AŞ’nin tavuk alımı yaptığı
BANVİT Şirketi açıklaması:
Banvit Genel Müdür Ömer Görener, çiftliklerde
kanatlıların maksimum bio güvenlik altında
yetiştirildiklerini belirterek, hiçbir Banvit
çiftliğinde kuş gribi veya benzer vaka ile
karşılaşılmadığını açıkladı.

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ









Henüz grip aşısı olmadıysanız işyeri hekiminize
başvurup aşı yaptırınız
Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın
Ek C vitamini desteği alabilirsiniz
Dengeli beslenin
Bol sıvı tüketin
Ani hava değişiminden sakının, terledikten sonra
üşütmeyin

ARKAS ÇALIŞANLARINA GENEL
GRİPTEN KORUNMA ÖNERİLERİ-2








Virus durdurucu
önlemleri alın:
El, ağız ve burun
temizliğine dikkat edin
Mendil kullanın
Elinizi çok sık yıkayın
Öpüşmeyin, gereğinden
çok yakın temas içinde
olmayın

KUŞ GRİBİ HAKKINDA
AYRINTILI BİLGİLENDİRME
Bundan sonraki bölümde kuş gribi hakkında
ayrıntılı bilgiler yer almaktadır

KUŞ GRİBİ NEDİR ?
AVİEN İNFLUENZA- TAVUK VEBASI- KUŞ
GRİBİ



influenza A grubu virüslerin neden olduğu,
kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait
belirtilerle birlikte yüksek bulaşma ve ölümle
sonuçlanan akut bir hastalıktır

HANGİ KUŞLAR TAŞIYICI ?
HANGİ KUŞLAR HASTA ?





Hastalığın doğal saklayıcısı göçmen su
kuşları -özellikle yaban ördekleri
Virüsün saklayıcıları enfeksiyona dirençlidir;
Vahşi kuşlar genellikle hastalanmadan bu
virüsleri barsaklarında taşırlar.
Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve
hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup, bu
hayvanlarda hızlı ölüm ile seyreden salgınlar
şeklinde ortaya çıkmaktadır

YEŞİLBAŞ ÖRDEKLER




Kuş gribi virusunun doğal rezervuarı, yeşilbaş ördeklerdir ve
infeksiyona en dayanıklı olan kuşlar da bunlardır.
Virusları çok uzaklara taşıyabilmelerine ve dışkılarıyla
çıkarmalarına karşılık, yalnızca hafif ve kısa süren bir hastalık
geçirirler. (Evcil ördeklerdeki infeksiyon ise tıpkı tavuklar,
hindiler, kazlar ve benzeri kümes hayvanlarındaki gibi
öldürücüdür.)

KÜMES HAYVANLARINA GEÇİŞ





Virus, infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla kümes
hayvanlarının arasına girebilir.
Evcil kuşların serbestçe gezindikleri, yabanıl kuşlarla
aynı kaynaktan su içtikleri ya da taşıyıcı durumdaki
infekte yabanıl kuşların dışkılarıyla bulaşacak su
kaynaklarını kullandıkları yerlerde, .infeksiyonun yabanıl
kuşlardan evcil kümes hayvanlarına bulaşma riski daha
yüksektir.
Canlı kuşların sıkışık ve sağlıklı olmayan koşullarda
satıldığı pazarlar da bir başka yayılma kaynağı olabilir

KUŞ DIŞKISI İLE BULAŞMA




kontamine kuş dışkısının 1 gramı 1 milyon kuşu infekte
etmeye yetecek miktarda virus partikülü içermektedir.
Patojenitesi yüksek kuş gribi virusları, çevrede özellikle
düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virus,
kuş dışkısında soğukta en az üç ay, suda 22C’de 4 gün
ve 0C’de 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.

BİR ÇİFTLİKTEN DİĞERİNE
TAŞIMA






Virus, kuş dışkısının bulaştığı toz ve toprak
aracılığıyla, örneğin bulaşık donanım, araçlar,
yem, kafesler ve giyecekler, özellikle
ayakkabılarla bir çiftlikten diğerine yayılabilir.
Virusu, ayakları ve vücutlarında taşıyarak
“mekanik vektör”- taşıyıcı rolünü oynayan kimi
hayvanlar, örneğin kemiriciler de yayabilir.
Bilgiler sınırlı olmakla birlikte, sineklerin de
mekanik vektör olabileceği düşünülmektedir.

İNSANLARA BULAŞMA






Kuş gribi virüsünün insanlara hasta kuşlardan (özellikle
kümes hayvanları) ve hasta kuşların salgılarının bulaştığı
yüzeylerden bulaşır
hastalık, özellikle ölmüş hayvan ile direkt temas,
solunum ve tüyler aracılığıyla bulaşıyor. Bu nedenle,
kümes hayvanları olan insanlar yüksek risk altında.
Virüs, kümes hayvanlarının dışkılarına yerleşiyor ve
orada toz haline geliyor. Kümes hayvanlarıyla içli dışlı
olan kişiler virüsü 'soluyarak' kapıyor

İSANDAN İNSANA BULAŞMA



İnsandan insana bulaşma olmuyor
Ancak virüsün şekil değiştirebileceği ve insandan
insana yayılma kapasitesi kazanabileceği
belirtiliyor. Vietnam ve Tayland'da dört kişinin
bu şekilde bulaşıp öldüğü sanılıyor.

İSPANYOL GRİBİ- KUŞ GRİBİ
BENZERLİKLERİ


1918 yılında 20 ile 50 milyon kadar insanın ölümüne yol
açan İspanyol gribi günümüzdeki kuş gribine benziyor



Güneydoğu Asya'daki kuş gribi virüsü, 1918 yılındaki virüs
gibi, doğal olarak kuşlardan kaynaklanıyor.



1918 yılında değişime uğrayan virüs, insanlara bulaşmış ve
daha sonra insanlar arasında yayılmıştı.



İspanyol gribi salgınından sonra bu ölümcül virüse karşı
dünya çapında insanlar bağışıklık kazandı. Bu nedenle
yayılması durdu.

KUŞ GRİBİ VİRUSU




İnfluenzavirusların 15
hemaglütinin alt tipinin hepsi,
kuşları infekte edebilir.
Kuşlara özgü bu denli çok
sayıda influenzavirus olması,
bunlar arasında gerçekleşen
gen transferi ve yeniden
eşleşme sonucunda ortaya
çıkan yeni alt tiplerin, insan
influenzaviruslarındakinden
çok daha sık olduğunu
düşündürmektedir.



İNFLUENZA VİRUS

Tedavisi nasıl yapılıyor? İlacı var mı?
Tam tedavisi yok. Hastalık başladıktan sonra % 50 ölüm oranı mevcut. Antiviral
ilaçlar deneniyor. Bu ilaçlar korunma amacıyla da veriliyor.
ANTİVİRAL İLAÇLAR:


Piyasadaki dört insan gribi ilacı A tipi virüslerde etkili. Ancak bazı virüsler
ilaca karşı dirençli hale gelebilir. Şu ana dek en fazla problem yaratan H5N1
virusu , zaten Amantadine ve Rimantadine’e karşı direnç geliştirdi.



Türkiye’de satılan Oseltamivir ve Zanamivir, enfekte hayvanlarla teması
olanlara korunma amcıyla veriliyor.

HER ÇEŞİT GRİP OLMADAN
SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE