LOPHOPHORATA - TENTACULATA – VERMIDEA Bryozoa, Brachiopoda i Phoronidaa (Phoronidea). Oligomerne, trimerne, celomske životinje sa nizom specifičnih karakteristika.

Većina živi u morima, a manji u slatkim vodama, sesilno, ili slabo vagilno. Telo od prozome, mezozome i metazome sa protocelom, mesocelom i metacelom. Celom nastaje šizocelno, enterocelno ili preuredjivanjem mezodermalnih ćelija. Na prozomi nabor, lophophor i venac tentakula po čemu je grupa dobila ime.

Crevni sistem je kod većine euproktan i u obliku potkovice. Respiratorni nije razvijen. Krvni je razvijen kod Phoronida i Brachiopoda. Ekskretorni je metanefridijalan, razvijen kod Phoronidea, Brachiopoda i slatkovodnih Bryozoa. Većina Lophophorata se razvija preko larve trohofornog tipa.

Lophophorata su grupa koja se nalazi izmedju protostomiaja i deuterostomija.

Filum Phoronida – Phoronidea 14- 15 vrsta klasifikovanih u dva roda. Žive sesilno na krečnjačkoj podlozi ili na ljušturama mekušaca i Brachiopoda. Luče cevčice od organskog materijala koji je obično inkrustiran česticama peska. Većina živi u kolonijama, a jedinke su medjusobno nezavisne Telo je crvoliko smešteno u cevčici kuju luči epidermis. Mekani deo tela je crvolik, dužine od nekoliko milimetra do 50 cm. Telo je diferencirano je na epistom (prozoma), mezozomu i opistozomu

Epistom je u obliku nabora iznad usnog otvora. Mezozoma je od lofofora i tentakualrnog venca. Tentakule su sa cilijatnim epitelom. Metazoma (opistozoma) sadrži unutrašnje organe. Na prednjem delu tela se nalaze otvori crevnog sistema, ekskretornog i polnog.

Telesni zid je od jednoslojnog epidermisa. Kožno mišićni mešak ima isti plan gradje kao kod Annelida.

Izmedju telesnog zida i creva se nalazi celom sa peritoneumom. On nastaje šizocelno. Celom je sa tečnošću sa eritrocitima i ameboidnim ćelijama.

Crevo je oblika slaova U. Usta su ispod epistoma, okružena tenatkularnim vencem. Na usta se nastavlja cevasti jednjak, a on prelazi u predželudac koji se nastavlja želudac. Od njega polazi srednje crevo, pruža se prema prednjem delu tela, gde prelazi u kratko zadnje crevo koje se završava analnim otvorom izvan tentakularnog venca. Mikrofagne. Hrane se dijatomejama i organskim česticama u raspadanju. Respiracija se obavlja celom površinom tela, a najveći deo preko lofofornog aparata.

Krvni sistem je od dorzalnog i ventralnog uzdužnog krvnog suda. Dorzalni krvni sud se manjim sudovima grana u tentakule. Kod većine vrsta su razvijeni i lateralni sudovi. Ceo krvni sistem je povezan sa sudovima srednjeg creva. Tok krvi je kao kod Annelida. Ekskretorni sistem je od para metanefridija u prednejm delu tela u nivou jednjaka. Nefrostomima se otvaraju u metacel i završavaju nefridioporama pored analnog otvora. Nervni sistem se sastoji od nervnog prstena (vrpce) u nivou usnog i analnog otvora. Iznad usnog otvora na prstenu je zadebljanje nervne mase (moždana ganglija). Od prstenaste vrpce polaze nervi koji se pružaju duž tentakula. Prema zadnjem delu tela se pružaju dve nervne vrpce.

Hermafroditi, sem nekoliko vrsta. Gonade se nalaze u metazomi. Polni produkti se izbacuju u celomsku duplju, metacel i preko metanefridija u spoljašnju sredinu. Brazdanje jaja je holoblastično, radijalno ili spiralno. Razvijaju se preko larve aktinotroh koja ima sličnosti sa trohoforom anelida. Neke vrste se razmnožavaju bespolno, pupljenjem ili poprečnom deobom. Imaju veliku moć regeneracije. U Jadranskom moru živi vrsta Phoronis muleri.

Na osnovu većine morfoloških karakteristika i embrionalnog razvića Phoronida su dosta slične anelidama, medjutim, od njih se bitno razlikuju oligomernim telom.

Filum Bryozoa - Ectoprocta – mahovnjaci Preko 4.000 recentnih vrsta i preko 15.000 izumrlih. Naseljavaju uglavnom morske vode, manji broj živi u brakičnim i slatkim vodama.

Žive u kolonijama koje podsećaju na mahovine po čemu su dobili ime

Samo neke su solitarne, medjutim, imaju isti plan gradje kao i kolonijalne Jedinke mahovnjaka imaju specifično gradjeno telo koje se sastoji od živog dela tela koji se označava kao zooid i skeletnog dela tela oko njega koji se označava kao zoecijum. Zoidi su gradjeni od epistoma (prozome), mezozome i metazome. Zooidi morskih su nezavisni i polimorfni, a kod slatkovodnih medjusobno povezani i monomorfni.

Zooidi se sastoje od tentakularnog venca koji se nalazi na lofoforu koji se označava kao polipid i trupnog, proširenog dela koji se naziva kao cistid

Lofofor je kod slatkovodnih potokvičast, a kod morskih je kružan. Broj tentakula kod morskih se kreće do preko 30, kod slatkovodnih preko 100, a uz to su znatno su duže. U okviru tentakularnog venca se nalazi usni otvor, a izvan njega analni po čemu je grupa dobila ime Ectoprocta. Telesni zid je od epidermisa. Ispod epidermisa se nalazi kružna i uzdužna muskulatura. Zahvaljujući ovako gradjenoj muskulaturi neke vrste se kreću puzanjem. Slatkovodne Bryozoa imaju razvijene mišiće, retraktore (izvlakače), protraktore (uvlakače) i dilatatore (razmicače) polipida. Morske Bryozoa imaju znatno jače razvijen egzoskelet, zoecium.

Imaju prostran celom. On je od protocela, mesocela i metacela. Crevni sistem Bryozoa je euproktan, a po formu oblika slova "U". Usta se nalaze u sredini tentakularnog venca. Na usta se nastavlja ždrelo, kratak jednjak i kesast želudac i prošireno zadnje crevo. Crevni sistem je za telesni zid povezan mezodermalnim trakama, funikulusima.

Krvni sistem nije razvijen, a transport materija se obavlja preko prostranog metacela. Ekskretorni sistem je razvijen samo kod slatkovodnih Bryozoa (Phylactolaemata). Celomodukti kod slatkovodnih Bryozoa se nalaze u metazomi, a otvaraju se u osnovi tentakularnog venca. Morske ekskreciju obavljaju takozvanim "smedjim telom" (intertentakularni organ), skupina ćelija u osnovi polipida koje se povremeno izbacuje u spoljašnju sredinu sa nagomilanim ekskretima.

Nervni sistem je od ganglijske mase iznad ždrela koja je povezana sa nervnim pleksusom koji se nalazi u telesnom zidu.

Polni sistem je kod većine hermafroditan. Kod nekih vrsta jedinke u kolonijama su gonohoristi, ili su čitave kolonije jednog pola. Razviće larvi većine se odvija u telu, a otvorom u osnovi lofofora se izbacuju. Larve trepljaste slične trohofori Annelida Cifonautes ima temenu ploču sa trepljama i venac treplji po sredini tela. Kod morskih Bryozoa Cyclostomata je prisutna poliembrionija i viviparizam. U nekim zooidima, gonozoidi, pupljenjem nastaju slobodnoplivajuće larve koje po izlasku iz tela majke, metamorfoziraju u ancestrule koje pupljenjem formiraju kolonije.

Pored polnog razmnožavanja karakteristično je i bespolno, pupljenjem.

Slatkovodne Bryozoa se razmnožavaju i preko statoblasta. Statoblasti se formiraju na mezodermalnim vrpcama, funikulusima tokom jeseni.

Gradjeni su od ćelija epidermisa i mezoderma koje su spolja pokrivene višeslojnom membranom, na kojoj se nalaze različite strukture u obliku spikula ili kukica. Kolonije morskih mahovnjaka su polimorfne i sa specijalizovanim zooidima.

Autozooidi, heterozooidi> avikularija, vibrakularije.

Neki služe za pričvršćivanje kolonije za podlogu rizooidi. Neki su pak u funkciji razmnožavanja i nazivaju ovicele. U njima se čuvaju jaja po oplodjenju sve izlganja larvi.

Dve klase: Phylactolaemata (Lophopoda) i Gynolaemata (Stelmatopoda).

Klasa Phylactolaemata Slatkovodne briozoe, neke u brakične. Zooidi isti po gradji, monomorfni autozooidi. Imaju potkovičast lofofor. Iznad usta razvijen epistom (prozoma). Jedinke u kolonijama su medjusobno povezane Cristatellidae. Objedinjuje vrste koje žive u kolonijama koje puze po podlozi kao puževi.

Cristatella mucedo

Plumatellidae. Kolonije su izdužene. Plumatella repens Klasa Gymnolaemata Naseljavaju uglavnom mora, a manji broj vrsta živi u slatkim vodama. Kolonije su od polimorfnih zooida (autozooida, avikularija, vibrakularija, rizooida i drugih formi).

Familije Vesiculariidae, Flustrellidae, Alcyonidiidae i dr.

Filum Branchiopoda Isključivo morske, žive u priobalnim delovima.

Po formi tela slične školjkama jer im je telo zatvoreno u dvokapku ljušturu Dugo su smatrani za srodnike mekušaca pod imenom Molluscoidea. Recentnih ima 280 vrsta, a fosilnih preko 30.000 vrsta. Recentnih, najviše ih ima u tropskim i suptropskim morima.

Većina Brachiopoda su sesilne životinje. Za podlogu su pričvršćene drškom (nogom). Samo vrste rodova Glottidia i Lingula su vagilne Mekani deo tela je pokriven spolja dvokapkom ljušturom sa dorzalne i ventralne strane. Kapci ljušture su medjusobno spojeni mišićima, otvaračima musculi

divaricatores

i zatvaračima, musculi occulusores. Pored složenog mišićnog sistema neke imaju bravu kao kod školjaka

Kapci ljušture su gradjeni od krečnjaka, kalcijum fosfata i rožne organske materije. Mekani deo tela je pokriven kožnim naborom, plaštom. Epidermis plašta je trepljast. Ispod epidermisa se nalazi vezivno tkivo. Celom se sastoji od mezocela i metacela. Plašt sa telom formira plaštanu duplju kroz koju stalno struji voda. Na lofoforu se nalaze dve spiralno uvijene ručice sa jednim ili dva niza tentakula.

Crevni sistem je od usta, jednjaka i prošireng želudca. Sa strane želuca se nalaze jetrene žlezde čiji se kanali ulivaju u njega. Inarticulata imaju zadnje crevo dok je kod Articulata ono redukovano.

Hrane sitnim planktonskim beskičmenjacima, algama i detritusom.

Imaju otvoren krvni sistem. Srce je iznad želuca i od njega polaze krvni sudovi koji hemolimfu vode do ručica, plašta, gonada i drugih orana.

Ekskretorni sistem je od jednog ili dva para tipičnih metanefridija. Metanefridije obavljaju funkciju odvodjenja polnih ćelija iz celoma.

Nervni sistem je ganglionerno vrpčast. Iznad jednjaka se nalazi par ganglija od kojih polaze nervi koji inerviraju ručice sa tentakulama. Za ovu ganglijsku masu su povezani okolojednaški konektivi koji se spajaju za gangliju ispod jednjaka.

Čula su slabo razvijena. Kod većine su razvijeni statocisti, čula ravnoteže. Na tentakulama imaju taktilna čula. Kod larvi nekih vrsta razvijene su očne mrlje.

Polni sistem je kod većine gonohoristički. Jaja i spermatozoidi se izbacuju u spoljašnju sredinu preko metanefridija gde odvija oplodjenje. Gastrulacija se odvija invaginacijom, a celom se diferencira enterocelnim putem. Larve obično imaju tri segmenta

Dva reda: Articulata i Inarticulata.

Red Inarticulata (Ecardines) Na kapcima ljušture nije razvijena brava. Crevo im je euproktno. Red Articulata (Testicardines) Odlikuju se razvijenom bravom na kapcima ljušture i aproktnim crevom što je bez svake sumnje sekundarna karakteristika i posledica sesilnog načina života.. Nekoliko familija. Terebratulidae, Megathyridae idr.