Urszulanki na Śląsku – Śląsk w Urszulankach Turniej Klas o tematyce regionalnej organizowany przez Bibliofil w 2007 roku W turnieju wykorzystujemy pytania autorstwa Franciszka Kucharczaka, Marka Szołtyska oraz Bibliofilów: Agnieszki Wąglorz,

Download Report

Transcript Urszulanki na Śląsku – Śląsk w Urszulankach Turniej Klas o tematyce regionalnej organizowany przez Bibliofil w 2007 roku W turnieju wykorzystujemy pytania autorstwa Franciszka Kucharczaka, Marka Szołtyska oraz Bibliofilów: Agnieszki Wąglorz,

Slide 1

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 2

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 3

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 4

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 5

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 6

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 7

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 8

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 9

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 10

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 11

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 12

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 13

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 14

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 15

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 16

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 17

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 18

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 19

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 20

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 21

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 22

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 23

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 24

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 25

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 26

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 27

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 28

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 29

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 30

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 31

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 32

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 33

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 34

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 35

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 36

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 37

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 38

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 39

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 40

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 41

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 42

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 43

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 44

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 45

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 46

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 47

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 48

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 49

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 50

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 51

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 52

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 53

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 54

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 55

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 56

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 57

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 58

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 59

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 60

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 61

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 62

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 63

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 64

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 65

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 66

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 67

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 68

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 69

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 70

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 71

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 72

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 73

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 74

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 75

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 76

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 77

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 78

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 79

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 80

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 81

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 82

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 83

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 84

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 85

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 86

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 87

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 88

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 89

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 90

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 91

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 92

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 93

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 94

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 95

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 96

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 97

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 98

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 99

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 100

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 101

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 102

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)


Slide 103

Urszulanki na Śląsku
– Śląsk
w Urszulankach
Turniej Klas o tematyce
regionalnej organizowany przez
Bibliofil w 2007 roku

W turnieju wykorzystujemy
pytania autorstwa
Franciszka Kucharczaka, Marka
Szołtyska
oraz Bibliofilów:
Agnieszki Wąglorz, Pauliny Franiczek, Pauliny
Lejtman, Anny Rączka, Magdaleny Rompalskiej,
Joanny Brzezinka, Aleksandry Błachnio, Agnieszki
Łazickiej, Michała Jasłowskiego, Łukasza Gojnego,
Rafała Gwóźdź oaz Jana Froehlicha.
Większość materiałów ilustracyjnych pochodzi
z witryny internetowej www.rybnik.pl, archiwum
Zgromadzenia oraz z książek Marka Gruszczyka.

Pytanie nr 1
W języku śląskim słowo
„gruba” oznacza:
a) Nie dbająca o swoją
figurę kobieta
b) Rodzaj broni
myśliwskiej np.
„gruba Berta”
c) Kopalnia
d) Kolekta w Kościele

Pytanie nr 2
Wybierz właściwe daty powstania
i rewindykacji LICEUM Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
w Rybniku:
a)
b)
c)
d)

Powstanie 1947;
1982
Powstanie 1921;
1984
Powstanie 1874;
2001
Powstanie 1923;
1947

rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja
rewindykacja

Pytanie nr 3
Kto do kogo i w jakie dni
tygodnia chodził na
zolyty?:
a) Dziołcha do galana
w piątki
b) Lipsta do dziołchy
w czwortki
c) Kawalyr do lipsty
w środy oraz
w soboty

Pytanie nr 4
W którym roku powstała pierwsza szkoła urszulańska w Rybniku,
i kto był inicjatorem sprowadzenia do Rybnika Sióstr Urszulanek?:
a)
b)
c)

W 1547 roku założono Kolegium dla Młodych Panien z inicjatywy Księcia
Raciborskiego
W 1923 roku otwarto Gimnazjum Żeńskie, inicjatorem sprowadzenia Sióstr
Urszulanek do Rybnika był ówczesny burmistrz Władysław Weber
W 1975 roku otwarto Liceum Koedukacyjne z inicjatywy prezydenta Józefa
Makosza

Pytanie nr 5
W języku śląskim słowo
„szola” oznacza:
Szkoła
b) Diabelski młyn
c) Zespół śpiewaczy
d) Winda kopalniana
a)

Pytanie nr 6
Kiedy do Rybnika
przyjechała pierwsza
czwórka Sióstr
Urszulanek?
18 grudnia 1578 roku
b) 1 maja 1921 roku
c) 22 sierpnia 1923 roku
d) 21 marca 2003 roku
a)

Pytanie nr 7
Który zestaw postaci to
typowo śląscy bohaterzy
baśni i legend?
a) Królewna Śnieżka, Zbój
Madej, Kopciuszek
b) Rumcajs, Rusałka,
Topielec, Janosik
c) Bebok, Dioboł albo
Diosek, Ondraszek,
Podciep, Ramża,
Skarbnik, Szcziga,
Utopek, Zmora

Pytanie nr 8
Kto był Dyrektorem
Prywatnego Żeńskiego
Liceum Sióstr Urszulanek
w Rybniku w roku 1982?
a) Siostra Inez Aniela
Smołka
b) Siostra Blandyna Beata
Boch
c) Siostra Angelika Wanda
Kwas
d) Siostra Ewa Dziura

Pytanie nr 9
W języku śląskim słowo
„hasiok” oznacza:
a) Przybytek ulgi
b) Śmietnik
c) Popularne określenie
Hasiora
d) Wybitny umysł

Pytanie nr 10
Na zdjęciach ludowy strój
śląski z okolic Rybnika
oraz strój rozbarski.
Rozpoznaj strój
z naszych okolic
i powiedz, jakim
elementem te stroje
się różniły.

Pytanie nr 11
Podaj imię i nazwisko
poprzedniej i obecnej
Siostry Przełożonej
Zgromadzenia Sióstr
Urszulanek w Rybniku
(do wyboru Siostry:
Urszula Kupczyk,
Angelika Kwas,
Aleksandra Stachnik,
Ilona Żarska)

Pytanie nr 12
Podaj śląskie nazwy
widocznych na
rysunku elementów
codziennego stroju
Ślązaczki.

Pytanie nr 13
Podaj jadłospis śląskiego
świątecznego „łobiodu”:
a) Nudelzupa, rolada,
czorne kluski, modro
kapusta, kompot, szpajza
b) Barszcz zabielany,
pieczeń z sarny,
ziemniaki w kapturkach,
szparagi, na deser
melasa
c) Żurek z uszkami, kapusta
z grzybami, makowiec
zawijany
d) Pizza, cola, chipsy

Pytanie nr 14
Co pierwotnie mieściło się
w najstarszym budynku
kompleksu
urszulańskiego, gdzie
obecnie znajduje się
pralnia i mieszkanie
księdza?
a) Kasa Chorych
b) Szkoła Ewangelicka
c) Zbór
Zielonoświądkowców
d) Szpital św. Juliusza
e) Kostnica miejska

Pytanie nr 15
Jak nazywa się widoczne na zdjęciu okrycie głowy
śląskiej dziewczyny - panny?

Pytanie nr 16
W gwarze śląskiej słowo
„nupel” oznacza:
Balonik
b) Dętka do roweru
c) Ogórek
d) Smoczek
a)

Pytanie nr 17
Kto z obecnego grona profesorskiego jest
absolwentem naszego liceum?
Wymień chociaż trzy osoby.

Pytanie nr 18
Z jakich
elementów
składał się
męski strój na
Śląsku?
Wymień
5 nazw.

Pytanie nr 19
Kto był dyktatorem
III Powstania
Śląskiego?

Pytanie nr 20
Nasza Szkoła przyjaźni
się ze szkołami
w trzech państwach
(Francja, Niemcy
i Włochy)
Podaj dokładne nazwy
chociaż dwóch
zaprzyjaźnionych
szkół.

Pytanie nr 21
W gwarze śląskiej słowo
„szczewiki” oznacza:
Buty
b) Szczenięta
c) Sznurówki
d) Nasiona szczawiu
a)

Pytanie nr 22
Kilka lat temu ukazały się
dwa tomiki poezji
uczennic naszego liceum.
Wybierz właściwe tytuły.
a)
b)
c)

Niedziela oraz Każdy jest
poetą
Niedomiłość oraz Każdy
ma swój świat
Niedomówienie oraz
Każda chwila jest twoja

Pytanie nr 23
Gdzie się znajduje
lokalne sanktuarium
Bożego Ciała,
legendarne miejsce
pochówku księdza
Walentego, zwane
Studzionką?

Pytanie nr 24
Przetłumacz na język
polski słowa:
Fedrować
b) Gruba
c) Szychta
d) Sztajger
a)

Pytanie nr 25
Kilka lat temu ukazała się
płyta zespołu wokalnego
uczennic naszego liceum.
Jaki tytuł nosi ta płyta?

Chwalmy Pana
b) Oddajmy cześć
c) Urszulanki śpiewają
d) Nasze piosenki
a)

Pytanie nr 26
W gwarze śląskiej słowo
„dupek” oznacza:
Mężczyzna obdarzony
dużymi pośladkami
b) Kolarz zamykający
peleton
c) Walet w kartach
d) Rodzaj prostego
komputera
a)

Pytanie nr 27
Na zdjęciu reżyser filmów:

Sól ziemi czarnej, Perła
w koronie, Paciorki jednego
różańca, Śmierć jak kromka
chleba – podaj jego imię
i nazwisko

Pytanie nr 28
Pierwszy numer szkolnej
gazetki Carpe Diem
ukazał się w maju 1992.
Kto był inicjatorem jej
powstania
i wieloletnim opiekunem
młodych redaktorów?
a) Nauczyciel wychowania
fizycznego pan Adam
Kotas
b) Polonistka pani Dorota
Bożętka
c) Polonistka Siostra Ewa
Dziura

Pytanie nr 29
Jaki gatunek ryby i jaka
roślina znajduje się
w herbie naszego
miasta - Rybnik?

Pytanie nr 30
W gwarze śląskiej słowo
„krauza” oznacza:
Kiszona kapusta
b) Beczka (np. Śmiechu)
c) Muszla klozetowa
d) Słoik
a)

Pytanie nr 31
Na nic plebiscyty, kajdany,
bo w śląskim narodzie
silny duch,
Miłością nasz lud jest
zbratany,
a Ślązak to wierny Polak.
Zuch!
Z jakiej pieśni Feliksa
Nowowiejskiego pochodzi
ten cytat?

Pytanie nr 32
Jak obecnie wygląda
herb Górnego Śląska?

Pytanie nr 33
Kto w latach 1967 –
1985 pełnił funkcję
biskupa diecezjalnego
Diecezji Katowickiej?
(przed Arcybiskupem
Damianem Zimoniem)

Pytanie nr 34
Które z miast naszego
regionu najbardziej
ucierpiało podczas
powodzi w roku
1997?

Pytanie nr 35
Przez kogo został
zbudowany zamek
w Chudowie?
Jana Gierałtowskiego
b) Kazimierza Wielkiego
c) Juliusza Ligonia
d) Andrzeja Sośnierza
a)

Pytanie nr 36
W gwarze śląskiej słowo
„wieprzek” oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Mały prosiaczek
Człowiek
niekulturalny
Dopływ rzeki Wieprz
Nie umyty samochód
Agrest

Pytanie nr 37
Co obecnie znajduje się
w Ratuszu na Rynku
w Rybniku?

Pytanie nr 38
Jaki zwyczaj na Śląsku
towarzyszy
zapraszaniu gości na
wesele?

Pytanie nr 39
W gwarze śląskiej słowo
„kopyrtka” oznacza:
Przewrotka
b) Mała koparka
c) Skopiowana kartka
papieru
d) Wywrotka
a)

Pytanie nr 40
Wymień chociaż trzy
postacie świętych,
błogosławionych lub
kandydatów na
ołtarze pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 41
W gwarze śląskiej słowo
„gizd” oznacza:
Glizda
b) Walet w kartach
c) Zwierzę łowne
d) Wycwaniony bajtel –
rozrabiaka
a)

Pytanie nr 42
Figura jakiego świętego stoi
w Rybniku na Rynku,
oraz przed tzw. Starym
Kościołem (Matki Boskiej
Bolesnej):
a) Świętego Jana
Sarkandra, który głosił
w Rybniku kazania
b) Świętego Antoniego –
patrona Rybnika
c) Świętego Jana
Nepomucena

Pytanie nr 43
Pierwsze huty, w których
produkowano żelazo,
nazywano:
Żelaźnioki
b) Binglozka
c) Kuźnie
a)

Pytanie nr 44
Podaj, która to godzina
po Śląsku
(wszystkie cztery):
12.00
b) 12.30
c) 14.15
d) 16.45
a)

Pytanie nr 45
W jakich latach Ślązacy
walczyli o polskość
tych ziem w czasie
trzech powstań?
1875 – 1896
b) 1919 - 1921
c) 1995 - 2001
a)

Pytanie nr 46
Kamieniarz z kilofem
i kamieniem znajduje
się w herbie dzielnicy:
Golejów
b) Zebrzydowice
c) Kamień
d) Maroko - Nowiny
a)

Pytanie nr 47
W którym roku odbył się
Plebiscyt na Śląsku?
Co między innymi wpłynęło
na jego wynik?

Pytanie nr 48
W latach
międzywojennych
w ogólnopolskim
konkursie Rybnik
został nazwany:
Hasiokiem
b) Miastem kominów
c) Miastem kwiatów
i ogrodów
a)

Pytanie nr 49
Wymień co najmniej
sześć miast z terenu
województwa
śląskiego.

Pytanie nr 50
Co każdy
porządny
Ślązak powie,
gdy zobaczy
kogoś przy
pracy,
zwłaszcza na
roli?

Pytanie nr 51
Pierwszą polskojęzyczną
gazetą wydawaną
w Rybniku była „Straż
nad Odrą.” Jej
współwydawcą w latach
1911-1914 był znany
rybnicki księgarz:
a)
b)
c)
d)

Francik Buła
Maksymilian Basista
Hubert Bubel
Władysław Weber

Pytanie nr 52
Wymień chociaż
trzy nazwy
plemion
słowiańskich,
które
zamieszkiwały
teren Śląska.

Pytanie nr 53
W jakich miejscowościach
znajdują się sanktuaria
maryjne:
a)
b)

c)

Matki Boskiej
Uśmiechniętej
Matki Miłości
i Sprawiedliwości
Społecznej
Matki Boskiej Pokornej

Pytanie nr 54
Wyższy z kominów Rybnickiej
Elektrowni był kiedyś
jednym z najwyższych
kominów w Polsce.
W którym roku powstała
nasza elektrownia?
a)
b)
c)
d)

1523
1899
1973
1999

Pytanie nr 55
Wymień dwa nazwiska
laureatów Nagrody
Nobla pochodzących
ze Śląska.

Pytanie nr 56
Andrzej Szebesta był
przywódcą zbójników
w Beskidzie Śląskim
w latach 1680-1715.
Pod jakim pseudonimem
znany jest do dziś?
a)
b)
c)
d)

Janosik
Robin Hood
Ondraszek
Biały Ninja

Pytanie nr 57
Które zgromadzenie zakonne
opiekuje się kompleksem
klasztorno – kościelnym
pod wezwaniem świętego
Józefa Robotnika
w Rybniku?
a) Ojcowie Dominikanie
b) Ojcowie Werbiści
c) Siostry Urszulanki
d) Ojcowie Franciszkanie
e) Siostry Wizytki

Pytanie nr 58
Co ważnego zdarzyło się na gliwickim lotnisku
17 czerwca 1999?

Pytanie nr 59
Baranek Wielkanocny
znajduje się w herbie
dzielnicy Rybnika:
Popielów
b) Kłokocin
c) Orzepowice
d) Zebrzydowice
a)

Pytanie nr 60
Gniazdo Stowarzyszenia
Gimnastyczno –
Społecznego
i Wychowawczego
„Sokół” powstało
w Rybniku w roku:
a) 1741
b) 1898
c) 1996
d) 2004

Pytanie nr 61
Czyje to słowa:

Rybnik – tak, znam!
Proszę pozdrowić
wszystkich mieszkańców
miasta…
(Mógł tak powiedzieć, bo
w obecnej dzielnicy
miasta Stodoły był kilka
razy na wakacjach
u swojej cioci Stefanii)

Pytanie nr 62
Urodził się w Rybniku
w 1921 roku. Założył
Ruch Światło – Życie.
Kandydat na ołtarze.
O kim mowa?

Pytanie nr 63
Słowo „kibel” w gwarze
śląskiej oznacza:
Ubikacja
b) Więzienie
c) Wiadro
d) Szklanka
a)

Pytanie nr 64
W jakich miejscowościach znajdują się
największe specjalistyczne ośrodki
zdrowia w województwie śląskim
(wystarczy prawidłowo
dopasować dwie miejscowości):
a)
b)
c)
d)
e)

Śląskie Centrum Chorób Serca
Górnośląskie Centrum Medyczne –
Klinika Kariologii
Centrum Onkologii – Instytut Marii
Skłodowskiej-Curie
Klinika Hematologii
i Transplantologii
Centrum Leczenia Oparzeń

Gliwice, Katowice, Siemianowice
Śląskie, Zabrze

Pytanie nr 65
Słowo „krepel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Pączek
Mały człowiek
Kapelmistrz
Rodzaj materiału
Bokser

Pytanie nr 66
Słowo „bajtel” w gwarze
śląskiej oznacza:
a)
b)
c)
d)
e)

Worek
Małe dziecko
Krzykacz (potocznie)
Nieporządek
Doniczka

Pytanie nr 67
Z jakiej dyscypliny sportu
nasze miasto było
powszechnie znane
w latach 1955-1973?

Pytanie nr 68
Słowo „kiełzać” w gwarze
śląskiej oznacza:
Zbliżać się do Kielc
b) Skakać
c) Ślizgać się
d) Robić na drutach
a)

Pytanie nr 69
Rybnicką misją
w 900 roku według
tradycji miał
kierować:
a) Święty Wojciech
b) Mnich Osław, uczeń
świętego Metodego
c) Mnich Antoni, uczeń
świętego Cyryla
d) Święty Antoni

Pytanie nr 70
Gotycki Kościół
Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny
na Górce Kościelnej –
Cerkiewickiej jest
najstarszym
wzmiankowanym
w kronikach kościołem
parafialnym na Górnym
Śląsku. Do dziś
zachowało się jedynie
prezbiterium tego
kościoła.
Jaką pełni funkcję?

Pytanie nr 71
Który z dni tygodnia jest tradycyjnym dniem
targowym naszego miasta od 1538 roku?

Pytanie nr 72
W sierpniu 1992
w rejonie Kuźni
Raciborskiej wybuchł
ogromny pożar lasu.
Spłonęło wtedy:
a) 320 hektarów lasu
b) 3 tysiące hektarów
lasu
c) 9 tysięcy hektarów
lasu

Pytanie nr 73
W którym roku spaliła się
północna wieża
neogotyckiego
kościoła świętego
Antoniego?
1712
b) 1900
c) 1959
d) 1997
a)

Pytanie nr 74
Kto uporał się z epidemią
tyfusu głodowego,
zainicjował budowę
szpitali w Rudach,
Pilchowicach
i w Rybniku (przy
ulicy Klasztornej).
Nauczył się języka
polskiego by zebrać
nuty i tekst ponad
500 pieśni ludu
polskiego na Górnym
Śląsku?

Pytanie nr 75
Pierwszy na kontynencie
europejskim pociąg
ruszył
w Norymberdze
w 1835 roku.
W którym roku kolej
zawędrowała do
Rybnika?
(W roku 2006
obchodziliśmy okrągłą
rocznicę.)

Pytanie nr 76
Pisarz, poeta, nauczyciel,
organista, tłumacz,
dziennikarz,
publicysta, ogrodnik,
społecznik Zwany
śląskim wieszczem.
Kogo widzimy na
portrecie?
a) Józef Lompa
b) Wojciech Korfanty
c) Juliusz Ligoń
d) Gustaw Morcinek

Pytanie nr 77
Od kiedy w rybnickim
zamku mieści się sąd?
a) Od śmierci hrabiego
Antoniego
Węgierskiego
b) Od lat 1849-1857
c) Od zakończenia
Powstań Śląskich
d) Od roku 1945

Pytanie nr 78
Gwidon von
Donnensmarck był
właścicielem:
a) Rybnickiej Fabryki
Maszyn (Ryfama)
b) Stacji Benzynowej
Schell
c) Dzisiejszych kopalni
Chwałowice
i Jankowice
d) Huty Silesia

Pytanie nr 79
Przetłumacz na język
polski gwarowe
słowa:
► Kilać
► Knefel
► Krzikopa
► Ciaciany
► Nupel
► Babrok

Pytanie nr 80
W herbie dzielnicy
Wielopole znajduje
się:
Jastrząb
b) Sześć kłosów
c) Zaorane pole
d) Grabie
a)

Pytanie nr 81
Rybnicka Szkoła
Muzyczna powstała
w 1933 roku. Swe
istnienie zawdzięcza
braciom Szafrankom.
Wymień chociaż dwa
nazwiska znanych
muzyków, którzy
w tej szkole
zdobywali wiedzę
i umiejętności.

Pytanie nr 82
W herbie dzielnicy Ligota
znajdują się:
Grabie
b) Dwa cepy
c) Korona
d) Wilk
a)

Pytanie nr 83
Gdzie prawdopodobnie
znajdowało się
pogańskie miejsce
kultu w Rybniku?

Pytanie nr 84
Zanim zakorzenił się
zwyczaj noszenia
ślubnych obrączek,
czym na Śląsku
wymieniali się
państwo młodzi?

Pytanie nr 85
Neogotycki Kościół
Świętego Antoniego
(od 1993 - bazylika
mniejsza) jest
najwyższą świątynią
na Górnym Śląsku.
Podaj wysokość jego
wież.
Możesz się pomylić
o 5 metrów.

Pytanie nr 86
Który burmistrz Rybnika
przeszedł do historii
jako najdłużej
urzędujący burmistrz
w Polsce?
Pełnił tę funkcję łącznie
25 lat w latach 19221940 oraz 1944-1950.

Pytanie nr 87
Kogo Ślązacy nazywali
Wilusiem?
Śpiewali
w powstańczych
okopach:

Gupi Wiluś myśloł, że
mu byda służyć.
Póda do powstanio,
aż się bydzie kurzyć!

Pytanie nr 88
Przetłumacz na język
polski gwarowe
wyrazy:
Tytka
► Ciupać
► Bolok
► Knif


Pytanie nr 89
Wyjaśnij etymologię
nazwy naszego
miasta.

Pytanie nr 90
Który z rybnickich
burmistrzów, autor
wydanego w 1843 roku
polskiego elementarza
był nauczycielem
w rybnickiej szkole
katolickiej?
a)
b)
c)

Władysław Weber
Antoni Żelazko
Jan Gruchel

Pytanie nr 91
Święty, kanonizowany
przez Jana Pawła II
w Skoczowie. Kilka
tygodni przebywał
w Rybniku. Patronuje
jednemu z kościołów
w naszym mieście.
O kim mowa?

Pytanie nr 92
13 maja 1433 na Górze
Rudzkiej – tam, gdzie
dziś mieści się szpital
psychiatryczny, oraz
upamiętniająca ten
krwawy dzień kapliczka
św. Urbana miała miejsce
bitwa związana z:
a) Pogromem krzyżaków
b) Wojną z arianami
c) Wojnami husyckimi

Pytanie nr 93
W lipcu 1922 w Rybniku świętowano powrót do Macierzy
(przyłączenie Rybnika do Polski).
Z tej okazji Rybniczanie na rynku wystawili wysoką
mównicę z wielkich brył węgla.
A co postawili na ulicy Sobieskiego i przed kościołem
świętego Antoniego?

Pytanie nr 94
Gdzie na terenie Rybnika
były umiejscowione
mury obronne?

Pytanie nr 95
W jakiej karczmie w Rybniku
według legendy
zatrzymała się część
wojsk Sobieskiego
w nocy z 22 na 23
sierpnia 1683 roku
w drodze na Wiedeń?
a) Świerklaniec
b) Karczma Górnośląska
c) Delicje
d) Stara Karczma

Pytanie nr 96
Z powodu obfitych opadów
deszczu w latach 1844-48
zapanował na Górnym
Śląsku głód, potem
epidemia. Zmarło około
15% mieszkańców
naszego miasta, również
ówczesny burmistrz
Alojzy Preuss.
Jak nazywała się ta
choroba?

Pytanie nr 97
Rybnicka parafia
ewangelicka liczy
około:
100 wiernych
b) 420 wiernych
c) 5 tys. wiernych
d) 42 tys. wiernych
a)

Pytanie nr 98
Wielkie odrodzenie kultu
świętego Antoniego
w XIX wieku w Rybniku
było spowodowane:
a)

b)

c)

Zgubieniem
i znalezieniem kluczy
przez burmistrza
Antoniego Żelazko
Pożarem Wodzisławia
Śląskiego w 1822 roku
Odkryciem relikwii
świętego Antoniego na
Górze Rudzkiej

Pytanie nr 99
Zebrał i opisał około
2700 chrząszczy
i mrówek śląskich.
O kim mowa?
Antoni Mrówczyński
b) Rufin Suchoń
c) Juliusz Roger
d) Wojciech Ociepka
a)

Pytanie nr 100
Gdzie w latach 1848 –
1939 stała rybnicka
synagoga?

Pytanie nr 101
Kościół pod wezwaniem
Matki Boskiej
Bolesnej - zwany
„Starym” powstał
w roku:
1548
b) 1699
c) 1801
d) 1925
a)