Transcript Dziecko niepełnosprawne w szkole – jakie wyzwania stają przed dyrektorem szkoły/placówki w świetle nadzoru - pedagogicznego Konferencja „Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej” Beata.

Dziecko niepełnosprawne w szkole – jakie wyzwania stają
przed dyrektorem szkoły/placówki w świetle nadzoru - pedagogicznego
Konferencja „Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej”
Beata Wolak
Wydział Rozwoju Edukacji
18 grudnia 2013 r.
Każde dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością zgodnie
z art. 71b ust.1 Ustawy o systemie oświaty ma prawo
do kształcenia w szkołach ogólnodostępnych, szkołach
lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach
specjalnych i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5.
W zależności od rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia
upośledzenia umysłowego, dzieciom i młodzieży, o których
mowa w ust. 1, organizuje się kształcenie i wychowanie, które
stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym
dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji,
rewalidację i resocjalizację oraz zapewnia specjalistyczną
pomoc i opiekę (art.71b. ust 2 cyt. ustawy).
Niepełnosprawność dziecka orzekają Zespoły Orzekające
w publicznych Poradniach Psychologiczno – Pedagogicznych.
Orzeczenie
o
potrzebie
kształcenia
specjalnego może otrzymać uczeń, który
wymaga stosowania specjalnych metod
i form pracy oraz organizacji nauki.
Kształcenie specjalne może być prowadzone
w
formie
nauki
w
szkołach
ogólnodostępnych, w szkołach lub oddziałach
integracyjnych oraz w szkołach lub
oddziałach specjalnych i w ośrodkach,
o których mowa w Ustawie z dnia 7 września
1991r. o systemie oświaty art..2, pkt 5 ...
Zgodnie z §1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r.
w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach
i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490 oraz z 2012 r.,
poz. 982) w szkole ogólnodostępnej kształcenie organizuje się dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych:
1) niesłyszących,
2) słabosłyszących,
3) niewidomych,
4) słabowidzących,
5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,
6) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,
7) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera,
9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi
OBOWIĄZEK SZKOLNY
Uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego
objęty jest na równi z innymi uczniami obowiązkiem
szkolnym. Obowiązek szkolny rozpoczyna się w 7 roku życia
(od 1.09.2014 – 6 roku).
Uczniowie z orzeczeniem mogą być kształceni do końca roku
szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy:
18 rok życia – w przypadku szkoły podstawowej,
21 rok życia – w przypadku gimnazjum,
24 rok życia – w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej
Typy placówek w systemie oświaty do których
mogą uczęszczać dzieci niepełnosprawne
•Przedszkola,
•Poradnie,
•Szkoły podstawowe,
•Gimnazja,
•Szkoły przysposabiające do pracy,
•Zasadnicze szkoły zawodowe,
•Licea,
•Szkoły policealne,
•Ośrodki szkolno-wychowawcze,
•Ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze
Obowiązek szkolny może być odroczony do końca roku
szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko
kończy 10 lat.
Jest to decyzja administracyjna – podejmuje ją dyrektor
na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia
specjalnego w porozumieniu z rodzicami dziecka.
Decyzja, co do wyboru odpowiedniej placówki, zawsze należy do rodziców.
Dyrektor szkoły organizując kształcenie specjalne ma obowiązek zapewnić uczniowi:
a/ dostosowanie wymagań do jego indywidualnych potrzeb
psychofizycznych i edukacyjnych,
b/ zajęcia rewalidacyjne prowadzone przez specjalistów,
c/ odpowiednie pomoce dydaktyczne,
d/ likwidacje barier architektonicznych,
e/ możliwość wydłużenia etapu edukacyjnego,
f/ pomoc psychologiczno-pedagogiczną rodzicom i nauczycielom.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 28 maja 2010 r.
w sprawie świadectw, dyplomów państwowych
i innych druków szkolnych
(Dz. U. Nr 97, poz. 624, z 2012 r. poz. 205
oraz z 2013 r. poz. 384)
ogłoszono dnia 7 czerwca 2010 r.
obowiązuje od dnia 15 czerwca 2010 r.
• 5 marca 2013 r. Minister Edukacji Narodowej wydał
rozporządzenie zmieniające przepisy dotyczące
świadectw, dyplomów państwowych i innych druków
szkolnych. Adnotacja o realizowaniu przez uczniów
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim
programu
nauczania
dostosowanego
do
indywidualnych potrzeb i możliwości będzie teraz
umieszczana tylko na arkuszach ocen, a nie na
świadectwach (Dz.U. poz.384).
Zał. nr 1 do rozporządzenia (zmiana weszła w życie od dnia 5 kwietnia 2013 r.)
10. Na świadectwach szkolnych promocyjnych oraz świadectwach
ukończenia szkoły, wydawanych uczniom arkuszach ocen uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, na drugiej stronie
świadectwa odpowiednio nad "Wynikami klasyfikacji rocznej"
i "Wynikami klasyfikacji końcowej" nad tabelą w części dotyczącej
wyników klasyfikacji w danym roku szkolnym umieszcza się adnotację
"uczeń/uczennica realizował(a) program nauczania dostosowany
do indywidualnych możliwości i potrzeb na podstawie orzeczenia
wydanego przez zespół orzekający działający w....." , wpisując nazwę
poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której działa zespół, który
wydał orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Adnotację taką
umieszcza się również na arkuszach ocen uczniów nad tabelą w części
dotyczącej wyników klasyfikacji w danym roku szkolnym.
Załącznik Nr 2 pkt. 22. Arkusze ocen (zmienione od 5 kwietnia 2013 r.)
nr wzoru
symbol
przeznaczenie
53a
MEN-I/37a/2
dla uczniów szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży
54
MEN-I/38/2
dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
uczęszczających do szkoły podstawowej
54a
MEN-I/38a/2
dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
uczęszczających do szkoły podstawowej
55a
MEN-I/39a/2
dla uczniów gimnazjum dla dzieci i młodzieży
56
MEN-I/40/2
dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
uczęszczających do gimnazjum
57
MEN-I/41/2
dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, uczęszczających do szkoły
specjalnej przysposabiającej do pracy
57a
MEN-I/41a/2
dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, uczęszczających do szkoły
specjalnej przysposabiającej do pracy
dodano także w załączniku 2 pkt. 22a. - Arkusze ocen wypełniane komputerowo
obowiązuje od 8 maja 2013 r.
 wskazuje, że pomoc ma charakter nieodpłatny i dobrowolny,
 wymienia podmioty uprawnione do zainicjowania pomocy,
 wskazuje na formy pomocy, liczebność grup i czas trwania zajęć.
 Wskazuje zakres zadań dla psychologa, logopedy, terapeuty,
O potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną informuje się
rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1) z niepełnosprawności;
2) z niedostosowania społecznego;
3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
4) ze szczególnych uzdolnień;
5) ze specyficznych trudności w uczeniu się;
6) z zaburzeń komunikacji językowej;
7) z choroby przewlekłej;
8) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9) z niepowodzeń edukacyjnych;
10) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i
jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami
środowiskowymi;
• 11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze
zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym
kształceniem za granicą.
Przy udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej przedszkole, szkoła
lub placówka współpracuje z:
• rodzicami,
• poradniami psychologiczno-pedagogicznymi,
• placówkami doskonalenia nauczycieli,
• innymi przedszkolami, szkołami i placówkami,
• organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi
• na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Poszerzono katalog osób inicjujących udzielanie pomocy psychologicznopedagogicznej o:
- dyrektora,
- kuratora sądowego,
- pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną,
- pracownika socjalnego,
- asystenta rodziny,
( z poprzedniego rozporządzenia: uczniowie, nauczyciele, rodzice, poradnia).
Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają:
- Nauczyciele, wychowawcy,
- specjaliści (np. psycholog, pedagog, logopeda, doradca zawodowy,
terapeuta pedagogiczny – zatrudnieni pracownicy placówki zajmujący się
pomocą psychologiczno-pedagogiczną) .
W przedszkolu i placówce pomoc psychologicznopedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej
pracy z uczniem oraz w formie:
• zajęć rozwijających uzdolnienia;
• zajęć specjalistycznych: korekcyjno - kompensacyjnych,
logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć
o charakterze terapeutycznym;
• porad i konsultacji.
W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie
bieżącej pracy z uczniem oraz w formie:
• 1) klas terapeutycznych (opinia poradni, do 15 uczniów wykazujących
jednorodne lub sprzężone zaburzenia; wymagający specjalistycznej,
długotrwałej pomocy. Nie organizuje się takich klas w szkołach
specjalnych, ale można do niej dołączyć uczniów z innej szkoły),
• 2) zajęć rozwijających uzdolnienia (do 8 uczniów w grupie/45 minut);
• 3) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych (do 8 uczniów w grupie/45 minut);
• 4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych (do 5 dzieci),
logopedycznych (do 4 dzieci), socjoterapeutycznych (do 10 uczniów),
oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym – zajęcia 60 minut.
• 5) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz
planowaniem kształcenia i kariery zawodowej - w przypadku uczniów
gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych;
• 6) warsztatów;
• 7) porad i konsultacji.
• Zespołowa praca nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i
specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem:
• PLANOWANIE POMOCY ustalanie form zajęć, wymiaru godzin oraz okresu ich
prowadzenia,
• WSPÓŁPRACA pomiędzy wychowawcą, nauczycielami i specjalistami, oraz
(w miarę potrzeb) z poradnią, rodzicami, innymi osobami i instytucjami,
• KOORDYNOWANIE udzielanie pomocy
•
•
•
•
Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści:
opracowują programy indywidualnych lub grupowych zajęć,
udzielają pomocy w trakcie bieżącej pracy oraz zajęć z pomocy p-p,
prowadzą dzienniki zajęć, dokonują oceny postępów ucznia i ustalają wnioski
do dalszej pracy
• wnioski dotyczące dalszej pracy z uczniem uwzględniają w indywidualnym
programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET).
• Dyrektor może wyznaczyć inną osobę, której zadaniem będzie planowanie
i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom
w przedszkolu, szkole lub placówce.
• Rozporządzenie znosi obowiązek powoływania zespołów, które
w myśl uchylonego rozporządzenia zajmowały się organizacją,
planowaniem
i
koordynacją
pomocy
psychologicznopedagogicznej.
• Nowelizacja utrzymuje obowiązek tworzenia dla każdego ucznia
niepełnosprawnego IPET-u i określanie w nim, jaka pomoc
psychologiczno-pedagogiczna powinna być udzielona danemu
dziecku.
• wskazuje w § 19, że w przypadku uczniów posiadających
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego planowanie,
koordynowanie udzielania pomocy, w tym ustalanie form, rodzaju
i wymiaru zajęć terapeutycznych pozostawione zostało
odpowiednio:
 w przedszkolu - nauczycielowi oddziału przedszkolnego,
 w szkole – wychowawcy klasy.
• Wymiar godzin poszczególnych form udzielania uczniom pomocy
ustala dyrektor, biorąc pod uwagę wszystkie godziny, które
w danym roku szkolnym mogą być przeznaczone na realizację
tych form.
• Wsparcie merytoryczne dla nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych
i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno pedagogicznej w przedszkolu,
szkole i placówce zapewniają poradnie oraz placówki doskonalenia nauczycieli.
• Uczniom, dla których opracowano plany działań wspierających na podstawie
poprzedniego rozporządzenia pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być
udzielana na podstawie tych planów do końca okresu, na jaki zostały opracowane.
• Do końca roku szkolnego 2012/2013 oryginał karty indywidualnych potrzeb ucznia
założonej dla ucznia przed dniem wejścia w życie rozporządzenia należało
przekazać rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi. W dokumentacji badań
i czynności uzupełniających, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie
art. 22 ust. 2 pkt 5 ustawy*, pozostaje kopia karty.
*§ 19.ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie
sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania,
działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z 2003 r.
Nr 107, poz. 1003, z 2009 r. Nr 116, poz. 977 oraz z 2010 r. Nr 156, poz. 1047)/.
Zmiany w rozporządzeniu w sprawie warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach
ogólnodostępnych lub integracyjnych - od 5 kwietnia 2013 r.
obowiązuje od dnia 8 maja 2013 r.
Zawarte w nowym rozporządzeniu rozwiązania uwzględniają potrzebę:
1) uporządkowania i dostosowania zadań przedszkoli i szkół, w tym specjalnych, oraz placówek
w zakresie prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych do zmian wprowadzonych
w systemie oświaty (po roku 1997),
2) doprecyzowania trybu obejmowania dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym
w stopniu głębokim zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi;
3) określenia czasu trwania jednostki zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, a także
uwzględniają postulaty zgłaszane przez środowisko oświatowe, w tym przedstawicieli
przedszkoli, szkół, poradni psychologiczno-pedagogicznych, placówek, kuratoriów oświaty,
organów prowadzących szkoły i placówki oraz organizacji pozarządowych działających
na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych.
www.kuratorium.gda.pl
Sprawozdania z nadzoru pedagogicznego zawierają informacje na temat
ewaluacji, kontroli oraz wspomagania, w tym wnioski i wydane zalecenia
dyrektorom szkół i placówek np.:
www.men.gov.pl
www.ore.edu.pl
W publikacji znajdują się pytania i odpowiedzi np.:
Janusz Korczak
Dziękuję za uwagę