Transcript Rekreacja i animacja w turystyce dr Małgorzata Pasławska Wykład @ 06.06.2015 r. Wychowanie do rekreacji ruchowej Wykorzystana i zalecana literatura: Napierała M., Muszkieta M.

Rekreacja i animacja w
turystyce
dr Małgorzata Pasławska
Wykład @ 06.06.2015 r.
Wychowanie do rekreacji
ruchowej
Wykorzystana i zalecana literatura:
Napierała M., Muszkieta M. (2011) Wstęp do teorii rekreacji. Bydgoszcz:
Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, cz. 15.
Dąbrowski A. red (2006) Zarys teorii rekreacji ruchowej. Warszawa: AWF,
Rozdział 2.
Wychowanie do rekreacji ruchowej
Jednym z istotnych warunków zachowania zdrowia przez
długie lata życia jest systematyczne (niezależnie od wieku)
podejmowanie aktywności fizycznej w czasie wolnym.
Narodowy Program Zdrowia na lata 2006 – 2015 zawiera zapis
o konieczności zwiększenia aktywności fizycznej we
wszystkich grupach populacji.
Uświadomienie ludziom znaczenia permanentnej aktywności
ruchowej może się dokonać jedynie pod warunkiem dobrze
przygotowanego i zrealizowanego procesu wychowania do i
przez rekreację ruchową.
3
Wychowanie do rekreacji ruchowej
Wychowanie do rekreacji ruchowej  proces kształtowania
stosunku jednostki do ćwiczeń rekreacyjnych. Jest to
popularyzowanie wartościowych wzorców czasu wolnego oraz
niwelowanie wpływu szkodliwych sposobów rozrywki i
wypoczynku.
4
Wychowanie do rekreacji ruchowej
Wychowanie do rekreacji  to intencjonalnie podejmowane
działania, ukierunkowane na przygotowanie ludzi do
wartościowego, aktywnego spędzania czasu wolnego
Rozbudowywanie potrzeb uczestnictwa w różnych formach
rekreacji ruchowej
Wyposażenie w wiedzę na temat znaczenia wysiłku fizycznego dla
zdrowia i samorealizacji
Rozwinięcie niezbędnych umiejętności sportowo – rekreacyjnych
Rozwinięcie umiejętności doboru właściwych form rekreacyjnych
5
Wychowanie do rekreacji ruchowej
Środowiska
wychowawcze
Naturalne
Intencjonalne
(formalne)
(nieformalne)
Rodzina
Rówieśnicy
Instytucje bezpośredniego
(intencjonalnego)
wychowania
Szkoła, organizacje młodzieżowe, placówki
wychowania pozaszkolnego, np. TKKF,
instytucje opieki i wychowania specjalnego,
np. domy dziecka, sanatoria, zakłady
poprawcze, szkoły specjalne.
6
Instytucje
wychowania
pośredniego
Zakład pracy,
środki
masowego
przekazu.
Rekreacja w rodzinie
Rodzina  to mała grupa społeczna,
składająca się z rodziców, ich dzieci i
krewnych. Rodziców z dziećmi łączy więź
rodzicielska, stanowiąca podstawę
wychowania rodzinnego, jak również więź
formalna określająca obowiązki rodziców i
dzieci względem siebie.
Funkcje rodziny:
1. biologiczno-opiekuńcza
2. kulturalno-towarzyska
3. ekonomiczna
4. wychowawcza (socjalizująca)
7
Rekreacja w rodzinie
Formy wychowania w rodzinie:
1.
Wychowanie pośrednie/naturalne/niezamierzone/bezrefleksyjne
 efekty wychowawcze są tu jakby ubocznymi skutkami
wynikającymi z warunków i sposobu życia powszedniego
Przejawia się w spontanicznych formach rekreacji ruchowej w
rodzinie
2. Wychowanie bezpośrednie/świadome/refleksyjne  działalność
ściśle wychowawcza, ukierunkowana na określony cel
8
Rekreacja w rodzinie
Rola rodziny w wychowaniu do rekreacji ruchowej:
 Zapewnienie odpowiedniej ilości czasu wolnego i jego umiejętna
kontrola
 Umiejętne kierowanie zainteresowaniami
 Stymulowanie AF mającej doniosłe znaczenie w całej ontogenezie
 Czuwanie nad doborem przez dziecko towarzystwa
 Rozwijanie różnych sprawności
 Kształtowanie odpowiednich postaw i potrzeb na całe życie
 Ochrona przed niekorzystnym wpływem popularnych w
środowisku młodzieży wzorców biernych
Rodzina usportowiona  to rodzina uprawiająca wyższe formy
rekreacji i turystyki o bardziej intensywnej i zróżnicowanej
aktywności fizycznej. Sport w takiej rodzinie powiązany jest ze
stylem życia całej grupy i zarazem poszczególnych jej członków.
9
Rekreacja w rodzinie
Wartości rekreacji rodzinnej:
 Ogólno-wychowawcze
 Grupotwórcze
 Zdrowotne
 Poznawcze i kształcące
Słabe punkty rekreacji w rodzinie:
 Często brak odpowiedniego przygotowania do prowadzenia zajęć
z zakresu rekreacji,
 Burzenie dotychczasowych zasad i kanonów obowiązujących w
rodzinie (zanik hierarchii na czas zabawy, rozluźnienie, spadek
poziomu samokontroli),
 Mała dyspozycyjność czasowa (zajęcia podejmowane w sposób
niesystematyczny).
10
Rekreacja w rodzinie
Cechy specyficzne rekreacji w rodzinie:
 Duża rola postawy rodziców,
 Aktywność fizyczna jako niepowtarzalna okazja do przebywania
razem i wzmacniania więzi,
 Integracja rodziny + zaspokajanie potrzeb zdrowotnych,
 Doskonała relacja dziadkowie – dziecko  obopólna korzyść,
 Możliwość wystąpienia tak zwanej edukacji odwróconej.
11
Rekreacja w rodzinie
Formy rekreacji rodzinnej ze wzgl. na organizację:
 Wspólnie zorganizowana
 Uzupełniająca – oddzielnie, ale we wzajemnym porozumieniu
 Niezależna – bez porozumienia
Formy rekreacji ze wzgl. na rodzaj zajęć:
 Ćwiczenia i zabawy ruchowe w domu
 Formy rekreacji poza domem (również plenerowe)
 Formy rekreacji w czasie wolnym od nauki (ferie, wakacje)
Formy rekreacji ruchowej ze wzgl. na wiek potomstwa:
 Z małymi dziećmi do lat 7
 Z dziećmi w wieku szkolnym
 Z nastolatkami i dorosłymi dziećmi
 W rodzinach trzypokoleniowych (dziadkowie z wnukami)
12
Rekreacja w grupie
rówieśniczej
 Szczególne znaczenie w okresie dzieciństwa i
wczesnej młodości,
 Zaspokajanie potrzeby kontaktów
społecznych, identyfikacji rówieśniczej,
poszukiwania społecznej tożsamości,
 Zabawa i nauka poprzez wspólne gry z
rówieśnikami,
 Zaspokojenie potrzeby przynależności,
akceptacji, samorealizacji, współdziałania,
 Wstępna nauka podejmowania współpracy z
innymi ludźmi, kierowania zespołem i
animowania czynności ruchowych = nauka
pełnienia ról społecznych.
13
Rekreacja w szkole
Szkoła  to instytucja wychowania intencjonalnego (formalnego).
Rolą szkoły jest przygotowanie dzieci i młodzieży do życia w
społeczeństwie i uczestnictwa w szeroko rozumianej kulturze, w
tym również kulturze fizycznej. Szkoła realizuje pewien uznany ideał
wychowawczy.
Szkoła jest instytucją powszechną, obowiązkową, kształcącą i
wychowującą każde pokolenie młodzieży. Jest specyficznym
środowiskiem wychowawczym, w którym uczniowie spędzają
ponad połowę dnia
14
Rekreacja w szkole
 To miejsce obejmujące swoim oddziaływaniem wszystkie dzieci i
młodzież,
 Miejsce, w którym proces WF zachowuje znamiona
obligatoryjności = optymalna szansa zdobycia wiedzy i
umiejętności z zakresu różnych dyscyplin sportu (również
sportów całego życia),
 Nauczyciel WF jest wzorcem i autorytetem dla uczniów,
 Dodatkowa możliwość wprowadzania form urozmaicających
proces wychowawczy: białe i zielone szkoły, wycieczki, biwaki itp.
15
Rekreacja w szkole
Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych
sferach życia ucznia:
1. Sfera społeczna:
 Poszerzenie środowiska społecznego uczniów
 Wymuszenie umiejętności współpracy w grupie wg określonych
zasad
 Wymuszenie umiejętności dostosowania się do zespołu i
podejmowania trafnych decyzji
 Nauka sprawiedliwości i umiejętności przyznania się do błędu
 Kształtowanie postaw do wspólnego przezwyciężania trudności
 Kształtowanie umiejętności kalkulowania, przewidywania,
wzajemnej pomocy, tolerancji
 Wpajanie zasad fair play
 Wdrażanie do pełnienia roli przywódcy, przodownika grupy,
kapitana drużyny
16
Rekreacja w szkole
Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych
sferach życia ucznia:
2. Sfera intelektualna:
 Wsparcie dla rozwoju zdolności poznawczych i kreacyjnych
 Kształtowanie i pobudzanie zainteresowań
 Stymulowanie inteligencji i uzdolnień poprzez: zgadywanki
terenowe, turystykę, naukę przepisów różnych dyscyplin,
pełnienie funkcji animatora
 Osiąganie samodzielności we wprowadzaniu w życie zdobytej
wiedzy (internalizacja potrzeb z zakresu aktywności fizycznej)
 Tworzenie tradycji dbałości o zdrowie i higienę
17
Rekreacja w szkole
Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych
sferach życia ucznia:
3. Sfera moralna:
 Szkoła etycznego ładu i trwałych norm postępowania
 Kształcenie życzliwych postaw i tolerancji wobec innych,
słabszych, gotowość pomocy (w odróżnieniu od sportu
wyczynowego)
4. Sfera zdrowotna:
 Wpajanie nawyków wartościowego, zdrowego spędzania czasu
wolnego
 Wpajanie odpowiednich aktywnych form wypoczynku i rozrywki
 Wyzwalanie naturalnego zainteresowania przyrodą, a w rezultacie
kształtowanie świadomości ekologicznej i hamowanie zachowań
destrukcyjnych
18
Rekreacja w szkole
Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych
sferach życia ucznia:
5. Sfera estetyczna:
 Kształtowanie wrażliwości na piękno, na otoczenie, przyrodę
 Zachęcanie do walki z brzydotą, niechlujstwem, bałaganem
 Kształtowanie poczucia piękna ruchu (formy taneczne,
gimnastyczne) – kształtowanie płynności i harmonii ruchu
 Dostarczanie przeżyć emocjonalnych związanych z ruchem do
odpowiednio dobranej muzyki
 Kształtowanie poczucia piękna własnego ciała
19
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
 Wychowawcze środowisko intencjonalne,
Możliwość dotarcia do dużych grup ludzi,
Propagowanie zdrowego stylu życia,
Kreacja potrzeby udziału w aktywności fizycznej,
Skupianie dzieci i młodzieży w grupach ćwiczebnych o
walorach wychowawczych,
Stwarzanie możliwości udziału w AF.
20
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
 stowarzyszenia, pałace młodzieży, komercyjne kluby sportowo–
rekreacyjne
 Cel nadrzędny to upowszechnianie i propagowanie KF oraz
zapewnienie mieszkańcom aktywnych form wypoczynku
 Zajęcia powinny cechować się:
• Atrakcyjnością,
• Elastycznością (możliwość dostosowania programu do potrzeb),
• Otwartością,
• Dobrowolnością (wybór form),
• Spontanicznością
 Oferta skierowana jest nie tylko do dzieci i młodzieży, ale również
do pozostałych grup wiekowych
 Zajęcia odbywają się w bliskim sąsiedztwie potencjalnych
uczestników i dzięki temu organizatorzy mogą rozpoznawać
potrzeby środowiska
21
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
Krajowa Federacja Sportu dla Wszystkich (1996 r.)
Organizacja zrzeszającą Stowarzyszenia Kultury Fizycznej,
których przedmiotem działania jest szeroko rozumiana
kultura fizyczna. Jest platformą dla ich współdziałania w
dziele upowszechniania kultury fizycznej.
Cele:
 Promowanie zdrowego stylu życia,
 Upowszechnianie aktywności fizycznej,
 Podnoszenie na wyższy poziom zdrowia Polaków,
 Organizacja imprez sportowo-rekreacyjnych o zasięgu
ogólnopolskim (np. Sportowy Turniej Miast i Gmin w
ramach Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich).
22
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
TKKF  Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej – organizacja
społeczna o zasięgu ogólnopolskim
 Obejmuje swoim zasięgiem osoby w różnym wieku (młodzież,
osoby w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym),
 Podstawowy cel to upowszechnianie KF i wychowanie do
rekreacji,
 Tworzy stałe zespoły ćwiczebne, ale również grupy wyjazdowe,
 Proponowane formy aktywności to: gimnastyka, ćwiczenia
muzyczno-ruchowe, gry i zabawy, turystyka,
 Grupy dla ludzi otyłych, ze schorzeniami astmatycznymi, kobiet w
ciąży, seniorów.
23
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
ZHP  Związek Harcerstwa Polskiego to organizacja skautowa
Cele:
 Wkład w rozwój młodych ludzi: duchowy, intelektualny,
społeczny i fizyczny
 Wychowywanie odpowiedzialnych obywateli
Pałace młodzieży  placówki wychowania pozaszkolnego
 Kształcenie wiedzy, pogłębianie uzdolnień wśród młodzieży w
sferze fizycznej, artystycznej, technicznej
 Wychowanie do całożyciowej, samodzielnej AF
 Duża sieć pracowni, sal gimnastycznych, basenów
 Popularne zajęcia to: pływanie, tenis stołowy, turystyka
rowerowa, taniec, akrobatyka
24
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
Wyznaniowy sektor kultury fizycznej
 Funkcjonuje w obszarze parafii,
 Zajęcia sportowe są drogą do kształtowania przekonań,
 Cel podstawowy to rozwijanie wychowawczych i społecznych
aspektów sportu, inspirowanych wizją chrześcijaństwa,
 Krzewienie walorów sportu z jego naczelnymi wartościami
pokoju, prawdy, sprawiedliwości (fair play),
 Propagowanie chrześcijańskich wzorców współzawodnictwa w
sporcie,
 Zapobieganie patologii społecznej,
 Działanie na rzecz osób niepełnosprawnych,
 Upowszechnianie KF i turystyki, podnoszenie stanu zdrowia dzieci
 (np. Katolickie Stowarzyszenie Sportowe RP, Stowarzyszenie
PARAFIADA).
25
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
Stowarzyszenia aktywizujące ruchowo osoby
niepełnosprawne
 Wykorzystywanie sportu i turystyki jako
czynnika rehabilitacji fizycznej i psychicznej
 Prowadzenie turnusów rehabilitacyjnych
 Dążenie do integracji i wyrównania szans
osób niepełnosprawnych w życiu społecznym
 Umacnianie poczucia własnej wartości,
odporności psychicznej, łagodzenie zaburzeń
emocjonalnych
 Sportowe Stowarzyszenie Inwalidów START
 Fundacja Aktywnej Rehabilitacji
 Stowarzyszenie Kultury Fizycznej
INTEGRACJA
26
Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż
szkoła
Organizacje multidyscyplinarne
 Działają w środowisku szkolnym
 Podstawowy cel to sport i
współzawodnictwo młodzieży
 Wyszukiwanie talentów i kierowanie ich pod
opiekę trenerów
 UKS
 SKS
 MKS (Międzyszkolne Kluby Sportowe)
 LKD (Ludowe Kluby Sportowe)
27
Rekreacja w zakładach pracy
 Miejsce rozwijania również relacji nieformalnych
(koleżeńskich), których zakres wykracza poza czas pracy.
Wiąże się to ze wspólnym planowaniem czasu wolnego, w
tym zajęć rekreacyjnych,
 Pracodawca i współpracownicy mają wpływ na tworzenie
kultury wypoczynku i kreowanie szczególnych form
aktywności,
 Imprezy integracyjne i sportowo–rekreacyjne są
wyśmienitym sposobem budowania pozytywnych relacji w
firmie, stąd chętnie są realizowane przez pracodawców,
 Duża rola rekreacji na tak zwanych wyjazdach
motywacyjnych (incentive tours).
28
Sport w mediach
 Mass media to ogólnodostępna forma prezentowania różnych
treści, kreowania światopoglądu, wpajania określonej wiedzy,
 Media stanowią kreator modelu spędzania czasu wolnego,
 Mass media transmitują wartości kulturowe i modele stylu życia,
 Media mają szansę wykorzystania popularności i
rozpoznawalności osób publicznych do osiągania zamierzonych
celów wychowawczych,
 Media muszą posługiwać się właściwym doborem treści, tak, aby
były rzetelne i najlepiej poparte wynikami badań = wzrasta siła
perswazji,
 Media cechuje powszechność w życiu społecznym, także w
kulturze fizycznej (spektakularność sportu),
29
Sport w mediach
 Media preferują w swoich przekazach sport wyczynowy,
 Odnotowano, że sukcesy polskich zawodników na arenie
międzynarodowej powodują wzmożony przypływ młodych ludzi
do sekcji sportowych w danej dyscyplinie (mechanizm społecznego
naśladownictwa),
 Media mogą jedynie modyfikować postawy lub utrwalać te, które
już istnieją.
30
Sport w mediach w ujęciu historycznym
 1681 r.  pierwsza relacja prasowa na łamach London Protestant
Mercury (wzmianka poświęcona boksowi)
 1793 r.  pierwsze na świecie czasopismo sportowe – The
Sporting Magazine
 1881 r.  I. polska gazeta sportowa – „Przewodnik Gimnastyczny
Sokół”
 1908 r.  I. stały dział sportowy – w warszawskim tygodniku
„Świat”
 1899 r.  pierwsza transmisja radiowa o charakterze sportowym
(międzynarodowe regaty żeglarskie, USA)
 1927 r.  pierwsza polska transmisja sportowa – Polskie Radio
(zawody narciarskie w Zakopanem)
 1936 r.  I. transmisja sportowa w TV w Berlinie (przebieg
wybranych konkurencji olimpijskich)
 1952 r.  I. polska transmisja sportowa w TV (pokazy walk na
szable, florety i bagnety w wykonaniu zawodników Legii)
31
Sport w prasie
 Okazjonalne felietony w czasopismach społeczno-kulturalnych,
poruszające szerokie spektrum spraw związanych z szeroko
pojętym sportem, rekreacją i turystyką (np. Wiedza i Życia, Twój
Styl, Świat Kobiety, Men’s Health)
 Działy sportowe w dziennikach (np. Gazeta Wyborcza)
 Prasa specjalistyczna – czasopisma poświęcone poszczególnym
dyscyplinom sportowym, turystyce (np. Golf, Jachting, Piłka
Nożna, Voyage)
 Pisma o profilu naukowym (Kultura fizyczna i Sport, Wychowanie
Fizyczne i Zdrowotne, Sport Wyczynowy)
32
Sport w TV
 Ponad 80% czasu na antenie zajmuje sport wyczynowy
 Szczególnie popularne są dyscypliny telegeniczne
 Program dużych wydarzeń sportowych dostosowuje się do czasu
największej oglądalności (np. Igrzyska Olimpijskie, mistrzostwa
piłki nożnej)
 Przekaz TV wykorzystuje najnowsze zdobycze techniki, dzięki
czemu cechuje się nieraz większą dramaturgią niż przebieg
wydarzenia oglądanego na żywo
 Lata 90.  DSF, Eurosport – pierwsze programy TV poświęcone
wyłącznie sportowi
33
34
Dziękuję za uwagę
35