Transcript Dönem Sonu İşlemlerinde Cezalı Tarhiyat Riski Oluşturan Durumların Analizi Meram Yeniyol Cad No:262 Konya Sunum İçeriği 1) Kasa ve Banka Hesaplarında Özellik Arz Eden Hususlar 2)

Dönem Sonu İşlemlerinde Cezalı
Tarhiyat Riski Oluşturan
Durumların Analizi
Meram Yeniyol Cad No:262 Konya
Sunum İçeriği
1) Kasa ve Banka Hesaplarında Özellik Arz Eden Hususlar
2) Karşılıklara İlişkin Hükümler
3) Reeskont İşlemlerinde Özellik Arz Eden Hususlar
4) Özel Maliyet Bedeline İlişkin Hususlar
5) KDV ile İlgili Hususlar
6)Diğer Özellikli Hususlar
7)Sorularınız
2
KASA ve BANKA
HESAPLARINDA ÖZELLİK
ARZEDEN HUSUSLAR
3
Kasa Hesabı
Kasa Hesabı borç kalanına dikkat!!!
İnceleme elemanlarının en çok sevdiği konu !!!
Kasa hesabı borç kalanının işletmenin kapasitesine, iş yoğunluğuna
uygun olması gerekir. Kasa bakiyesinin uzun süre çok yüksek tutarlarda
seyretmesi ticari teamüller açısından da kabul edilebilir bir durum
değildir. Eğer geçerli bir izahı yoksa cezalı tarhiyat söz konusu olabilir.
Kasa Hesabı
Adatlandırma=Kasa Hesabı Bakiyesi> Kasa Fiili Tutarı
Kasa bakiyesinde görünüp de kasada fiili olarak yer almayan
tutarların ortaklar tarafından kullanıldığı kabul edilmekte ve
bu kasa bakiyesi için adatlandırma yapılarak faiz
hesaplanmaktadır. Başka bir deyişle işletmenin faiz geliri elde
ettiği kabul edilmektedir.
Ayrıca, dönem içinde de bu yükseklik devam etmişse, dönem
sonunda kalan bakiye normal sınırlarda olsa dahi yine eleştiri
konusu yapılmaktadır.
5
Kasa Hesabı
İşletmenin kapasitesi nasıl?
Kasa hesabı için yapılacak adat hesaplamasında; kasa
hesabı bakiyesinin tamamı faiz hesabında dikkate
alınmamakta, işletmenin kapasitesine göre kabul
edilebilecek azami kasa tutarı tespit edilerek azami
tutarın üzerinde kalan bakiye üzerinden faiz
hesaplanmaktadır.
6
Ortaklardan Alacaklara Hesaplanan
Faiz KDV’ne Tabi mi?
Ortaklardan alacaklar üzerinden hesaplanan faiz için
işletme tarafından ortağa düzenlenen faturada KDV
hesaplanması gerekmektedir.
(Danıştay 7. Dairesi 27.11.2001 tarih ve E.2000/6476; K.2001/3643 sayılı
Kararı KDV hesaplanamayacağı yönündedir.)
7
Banka Hesabı
Banka ekstresi=Muhasebe kaydı
Bankalarla ilgili muhasebe kayıtları ile banka
ekstrelerinin uyumlu olması birbirini doğrulaması
gerekir.
8
Banka Kredileri
Kıst döneme ait faizleri kurum kazancından indirebilirsiniz.
Kredi sözleşmelerine dayanan borçlar, değerleme gününe
kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacaktır. Bu
hüküm çerçevesinde finansman ihtiyaçlarını banka kredisi
kullanmak suretiyle karşılayan mükellefler, banka kredisi
borçları nedeniyle değerleme gününe kadar oluşan kıst
döneme ait faizleri de gider olarak kurum kazancından
indirebileceklerdir.
9
Banka Hesabı
Uygulama Zorlukları
• Faizlerin değişken olduğu durumlar
• Belli süreden sonra geri ödemeli kredilerde faiz
tahakkuku
• Aylık sıra geri ödemeli kredilerde ödenen kredi
tutarının faiz ve ana para olarak bankalarca
ayrıştırılması
10
Vadeli Mevduat Hesapları
Kıst dönemde elde edilen faiz
Mevduat hesapları, değerleme gününe kadar
hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınmaktadır.
Buna göre; değerleme gününe kadar oluşan kıst döneme
ait faiz geliri ilgili dönemde gelir yazmak suretiyle kurum
kazançlarına dahil edilecektir. Ticari işletmeler aktifine
kayıtlı repo hesapları için de aynı şekilde işlem
yapacaklardır
11
Vadeli Mevduat Hesapları
Kıst dönem faizlerinden yapılan stopaj
Değerleme gününe kadar oluşan ve kurum kazancının
tespitinde gelir olarak dikkate alınan kıst döneme ait faiz
tutarları üzerinden, ilgili dönem beyannamesinin
verilmesi gereken sürenin sonuna kadar kesinti suretiyle
ödenmiş olan verginin, beyannameye dahil edilen gelire
isabet eden kısmı hesaplanan vergiden mahsup
edilebilecektir.
12
Vadeli Mevduat Hesapları
Kıst dönem faizlerinden yapılan stopaj
Vadesi değerleme gününden (31 Aralık 2012) sonra, ancak
beyanname verme tarihinden önce dolan mevduat
hesaplarında kıst olarak hesaplanıp gelir yazılan faizlere
isabet eden gelir vergisi stopajı mahsup edilebilecektir. Vadesi
beyanname verme süresinden sonra (Gelir Vergisinde izleyen
yıl 25 Mart, Kurumlar Vergisinde izleyen yıl 25 Nisan) dolan
mevduat hesaplarında ise stopajın tamamı faiz ödemesinin
yapıldığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi
beyannamesinde hesaplanan vergilerden yapılacaktır.
13
Şüpheli
Alacaklarda
Özellikli
Durumlar
14
Şüpheli Alacaklar
İçindekiler
1) Kefalet teminat sayılır mı?
2) İcra dosyası takipten düşmüşse karşılık ayrılır mı?
3) Avanslardan karşılık ayrılır mı?
4) KDV şüpheli alacak olur mu?
5) Aciz vesikasına dayanarak karşılık ayrılması
6) İflas ertelenmesinde karşılık ayrılması
7) Şahıs şirketlerinden alacaklarda durum nasıldır
8) Ciro edilen senetlerde karşılık ayrılması
9) Kamudan alacaklar için karşılık ayrılması
10) Karşılık hangi dönemde ayrılabilir?
15
Şüpheli Alacaklar
Kefalet teminat mıdır?
Danıştay kefaletin teminat kapsamında
değerlendirilemeyeceğini bu nedenle asıl borçlu hakkında
takibe başlanmasının karşılık ayırmak için yeterli olduğunu
belirtmiştir.
(Danıştay 4. Dairesi’nin 02.03.2004 tarih ve E.No:2002/4579,
K.No:2004/355 sayılı Kararı
Özet:İcra sahfasında bulunan kefilli alacaklar, teminatlı alacak
kapsamında olmadığından, şüpheli alacak karşılığı
ayrılabilecektir.)
16
Şüpheli Alacaklar
İcra dosyası takipten düşmüşse?
Danıştay bir kararında da icra takibinin ciddi olarak
yapılmaması nedeniyle dosyası takipten düşen alacağın
şüpheli alacak olarak nitelendirilemeyeceğini belirtmiştir.
( Danıştay 3. Dairesi’nin 10.06.1987 tarih ve E.No:1986/2768,
K.No:1987/1552 sayılı Kararı
Özet: İcra takibinin ciddi olarak takip edilmemesi nedeniyle, dosyası
takipten düşen alacağın, şüpheli alacak kabul edilemeyeceği)
17
Şüpheli Alacaklar
Avanslardan karşılık ayrılması
Gelir İdaresi, Konya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 25.06.2009 tarih ve
VUK-2-2915/739 sayılı muktezasında belirttiği gibi;
Şüpheli alacaklara karşılık ayrılabilmesi için karşılık ayrılacak alacağın,
ticari veya zirai faaliyetin idame ettirilmesi ile ilgili olması yani daha
önceden hasılat hesaplarına intikal ettirilmiş olması gerekir;
görüşündeydi
Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.08.2011 tarih ve 183 sayılı
muktezasında avanslardan da şüpheli alacaklar karşılığı
ayrılabileceği belirtilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 21.06.2012 tarih ve 1952 sayılı muktezası,
18
Şüpheli Alacaklar
KDV şüpheli alacak olur mu?
Katma değer vergisi, ekonomik faaliyetlerin doğal bir sonucu
olarak ortaya çıkan ve işletmenin alışları sırasında ödediği,
işletme alacaklarının bir unsurunu teşkil eden ve doğrudan
doğruya mal (veya hizmet) tesliminden (veya ifasından)
kaynaklanan bir alacaktır.
Bu itibarla, katma değer vergisinden kaynaklanan alacak için
şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi; yukarıdaki madde
hükmünde yer alan şartların mevcut olması, alacağın ilgili
dönemin kayıtlarına girmesi ve katma değer vergisi
beyannamelerinde beyan edilmesi halinde mümkün olacaktır.
(VUK 334 sıra no’lu Tebliğ)
19
Şüpheli Alacaklar
Aciz vesikasına dayanarak karşılık?
Aciz vesikasına bağlanan alacaklarda, vesikada yer alan
tutar için karşılık ayrılabilir.
(İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı,
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü’nün
09/06/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-686 sayılı
muktezası)
20
Şüpheli Alacaklar
Aciz belgeli alacak şüpheli mi yoksa değersiz mi?
Aciz belgesi , borç ikrarını içeren bir belgedir. Bu
nedenle bir alacağın aciz belgesine bağlanmış olması,
alacağın gelecekte tahsil edilme imkanını ortadan
kaldırmaz. Bu alacak değersiz alacak olarak
nitelendirilemez.
21
Şüpheli Alacaklar
Aciz belgeli alacak şüpheli mi yoksa değersiz mi?
Aciz vesikasına bağlanan alacaklar, borçlunun ödeme gücüne sahip
olması durumunda alacağın takibi ile tahsil edilebileceğinden,
değersiz alacak olarak değil şüpheli alacak olarak kaydı gerekir.
Danıştay’ın her iki yönde de kararı mevcuttur.
(İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı,
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü’nün 24.03.2008 tarih ve
B.07.1.GİB.0.04.99.16.01./01/VUK-322-2008-MUK-18 sayılı muktezası)
(Danıştay 4.Dairesi’nin 02.12.1974 tarih ve E:973/6440;K:974/4160
sayılı kararı (Değersiz alacak olarak kaydedilebileceği yönünde)
Danıştay 4. Dairesi’nin 10.01.1984 tarih ve E:1985/8216; K:1984/98
sayılı Kararı(Değersiz alacak olarak kabul edilemeyeceği yönünde))
22
Şüpheli Alacaklar
İflas ertelenince……….
İflasın ertelenmesi kararının verilmesi ile iflasa ilişkin
şartların varlığının tamamen ortadan kalktığından söz
edilemeyeceğinden, iflası ertelenen şirketten tahsil
edilemeyen alacaklar için mahkemece iflasın
ertelenmesine ilişkin kararın verildiği hesap döneminde
şüpheli alacak karşılığı ayrılabilir.
(İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup
Müdürlüğü’nün 03.05.2011 tarihli muktezası)
23
Şüpheli Alacaklar
Şahıs şirketinden olan alacaklara dikkat!!!
Şahıs şirketlerinden (Kollektif ve Adi Ortaklıklar) olan
alacaklardan TTK hükümlerine göre tüm ortaklar bütün
mal varlıklarıyla müteselsilen sorumlu olduklarından,
şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi için şirket ve
ortakların hepsi için takibata geçilmiş olması
gerekmektedir.
24
Şüpheli Alacaklar
Ciranta hakkında takibat
Ciro edilmek suretiyle gelen senet bedelinin ödenmemiş
olması durumunda, şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi
için bu senedi ciro eden kişi hakkında takibat yapılmış
olması gerekir.
Hatır senetleri için şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz.
(Danıştay 3. Dairesi’nin 11.12.1989 tarih ve E.No:1989/4216; K.
No:1989/2768 sayılı Kararı, bir alacağın şüpheli alacak sayılabilmesi
için, bu alacağa ait senedin ilk cirantası hakkında icra takibinin yeterli
olduğu hakkında)
25
Şüpheli Alacaklar
Kamudan Olan Alacaklarda Durum
Bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır.
Birinci görüşe göre; Kamu kurum ve kuruluşlarından olan
alacakların tahsil edilememesi diye bir sorun olamaz. Ancak
ödemelerde bir süre gecikmenin söz konusu olabilir.
Dolayısıyla kamu kurumlarından olan alacaklar için karşılık
ayrılması mümkün bulunmamaktadır. (Gelir İdaresi
Başkanlığı’nın 21.02.2012 tarihli muktezası)
26
Şüpheli Alacaklar
Kamudan Olan Alacaklarda Durum
İkinci görüşü savunanlara göre ise; kamudan olan
alacakların da varlığı, konusu, tutarı ve içeriğine ilişkin
ihtilaflar nedeniyle dava konu edilebilmesi ve bu
nedenle tahsili şüpheli hale gelen bu alacaklar için
karşılık ayrılabilmesi mümkündür.(Hesap Uzmanları
Danışma Komisyonu’nun 28.05.1962 tarih ve 116 sayılı
Kararı)
27
Şüpheli Alacaklar
Karşılığın ayrılacağı dönem
Gelir idaresi başkanlığı, alacak şüpheli hale geldiği dönemde
karşılık ayrılabileceği daha sonraki dönemlerde ayrılamayacağı
şeklinde görüş belirtmiş, Danıştay bazı kararlarında benzer
görüşe sahipken bazı kararlarında aksi yönde görüş beyan
etmiştir.
(İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 24.07.2012 tarihli Muktezası)
(Şüpheli hale geldiği dönemde karşılık ayrılmasına ilişkin,
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 08.12.2006 tarih ve
E.No:2006/291;K.No:2006/334 sayılı Kararı;
Sonraki dönemlerde de ayrılabileceğine ilişkin Danıştay 4.Dairesinin
E.No:1992/719;K.No:1992/4809 sayılı Kararı)
28
Değersiz Alacaklar
Alacağın değersiz hale geldiği yıl gider olarak
kaydedilmesi gerekir. Daha sonra gider olarak kaydı
mümkün değildir.
Alacak üzerinden KDV hesaplanmışsa, KDV tutarı da
değersiz alacak olarak kabul edilir.
29
REESKONT İŞLEMLERİNDE
ÖZELLİKLİ DURUMLAR
30
Reeskont İşlemleri
KDV Reeskonta Tabi mi?
Maliye Bakanlığı’nın görüşüne göre, KDV ekonomik
faaliyetin bir sonucu olarak doğduğundan ve senetle
birlikte tahsil edildiğinden KDV ayrıştırılmadan tüm tutar
üzerinden reeskont hesaplanmalıdır.
(Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 10.08.2001 tarih ve 42547 sayılı yazısı)
31
Reeskont İşlemleri
Vadeli satış kampanyalarında belge düzenlenmeden alınan
senetler
Alacak senetlerinin reeskonta tabi tutulabilmesi için vadesi
gelmemiş alacağın hasılatın tahakkuk esası gereği kayıtlara
intikal ettirilmesi gerektiğinden vadeli satış
kampanyalarında belge düzenlenmeden senede bağlanan
alacaklarda vadesi gelmemiş senetler reeskonta tabi
tutulamaz.
32
Yenileme Fonu
Yenileme fonundaki 3 yıllık sürenin hesabında Maliye
Bakanlığı satışın yapıldığı yılın da dikkate alınması
gerektiğini, Danıştay ise satışın yapıldığı yılın ilave
edilmemesi görüşündedir.
33
ÖZEL
MALİYET
BEDELİ
34
Özel Maliyet Bedeli
Süresi belli olmayan kiralamalarda özel maliyet bedelinin
5 yıl içerisinde itfa edilmesi gerekmektedir. Kira
süresinin her yıl yenilenmesi durumunda ise bir yıllık
kiralamalarda özel maliyet harcamalarının yapılması
ticari teamüllere uymadığından 5 yılda itfa
edilecektir.(333 sıra no’lu VUK Tebliği eki 56 ncı sıra)
35
Özel Maliyet Bedeli
Kiralanan Gayrimenkulün Kiracı Tarafından Satın
Alınmasında Özel Maliyet Bedeli Kapsamındaki
Harcamaların Durumu:
1.Görüş: Binanın satın alınma tarihi itibariyle itfa
edilmeyen özel maliyet bedelinin bir defada gider
yazılması.
36
Özel Maliyet Bedeli
2.Görüş: Satın alınan gayrimenkul işletmenin aktifinde
sahip olduğu gayrimenkuller arasında yer alacağından
özel maliyet hesabının kapatılarak binalar hesabına
aktarılacak ve itfa edilmeyen kısmı da amortisman
şeklinde itfa edilecek.
3. Görüş: Özel maliyet bedelinin itfa edilmeyen kısmının
harcamaların niteliğine göre bina, demirbaş vs şeklinde
aktifleştirilmesi ve farklı amortisman oranları ile itfa
edilmesidir.
37
Özel Maliyet Bedeli
Özel Maliyet Bedelinin Kira Süresinin
Bitiminde Kiracı Tarafından Kiralayana
Devri
38
Özel Maliyet Bedeli
Kiralayan gerçek kişi ise;
Kiracı tarafından yapılan bedelsiz devir ayni olarak tahsil
edilmiş GMSİ sayılacağından gelir vergisi tevkifatına tabi
tutulması gerekecektir. Bu devir işlemi KDV’ne konu
olacak KDV matrahının tespiti için ise Takdir Komisyonu
Kararı gerekecektir.
Kiralayanın elde ettiği GMSİ da KDV’ne tabidir. Ancak
iktisadi işletmeye dahil olmadığından KDV’nden istisnadır.
39
Özel Maliyet Bedeli
Kiralayan gelir yada kurumlar vergisi mükellefi ise;
Kiracı tarafından yapılan bedelsiz devir ticari kazanç
olarak beyan edilecektir.Bu devir işlemi KDV’ne konu
olacak KDV matrahının tespiti için ise Takdir Komisyonu
Kararı gerekecektir.
Burada iki ayrı teslim olduğundan kiralayan da bu iktisadi
kıymetin devrinden dolayı KDV hesaplayacaktır.
40
KDV İLE İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR
41
İndirim Konusu Yapılamayan KDV
Tutarları
Hesap dönemi kapandıktan sonra gelen faturalarda yer
alan tutarlar, tahakkuk ettikleri dönemin gideri olarak
değerlendirilecek ve söz konusu faturalarda yer alan ve
indirim konusu yapılamayan KDV tutarlarının maliyet veya
gider unsuru olarak dikkate alınması mümkün olup, bu
tutarların gider olarak dikkate alınması halinde, fatura
tarihinin içinde bulunduğu vergilendirme döneminin
kurum kazancının tespitinde dikkate alınması
gerekmektedir.
(Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 31.01.2012 tarih ve KDV.29/391
42
ile 20.02.2012 tarih ve KDV.29/600
sayılı muktezaları)
Zayi Olan Mallarda KDV
Zayi aranıyor!
Gelir İdaresi Başkanlığı 113 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde, kullanım
süresi geçen veya kullanılamayacak hale gelen malların zayi olan mal
olarak değerlendirileceği, KDV Kanununun 30/c maddesine göre
mükelleflerce bu malların iktisabında yüklenilen KDV'nin indirim
konusu yapılmasının mümkün olmadığı ifade edilmiştir. Konu ile ilgili
60 Nolu KDV Sirkülerinde de detaylı açıklama yapılmıştır.
Vergi Kanunlarımızda “ZAYİ” kavramı tanımlanmadığı için %10 dahi
ekonomik değeri olan emtia için yüklenilen KDV indirim konusu
yapılabildiği halde normal iş akışı içinde ekonomik değerini kaybeden
mallar için yüklenilen KDV’nin indirimine izin verilmemektedir.
Örneğin; kullanım ömrünü tamamlayan araç lastikleri sembolik bir fiyata
satılırsa yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilecek, ancak imha
edilirse yapılamayacaktır.
Ciro Primlerinde KDV
Satıcılar tarafından dönem sonlarında ciro primi ya da
satış primi gibi iskonto yapılması halinde; iskonto tutarı
üzerinden ilk teslim ya da hizmetin yapıldığı tarihteki
KDV oranı uygulanarak KDV hesaplanacaktır.
44
Yurtdışı İskontolarının KDV
Karşısındaki Durumu
Maliye Bakanlığı, doğrudan gelir yazılan yurtdışı
iskontoları veya fiyat farkları için düzenlenecek
faturalarda KDV’nin hesaplanması gerektiği
görüşündedir.
(Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Baskanlığı’nın 12.03.2008 tarih ve
6801 sayılı
Muktezasında KDV hesaplanmayacağı şeklinde görüş verilmiş,
23.07.2012 tarih B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.24-2260 sayılı muktezada ise
KDV hesaplanması gerektiği belirtilmiştir.)
45
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
46
Masraf Aktarımı
Kar amacı gütmeden yapılan bir sözleşmeye dayanarak
ya da yanlış düzenlenen faturanın asıl muhatabına
yansıtılması amacıyla düzenlenen masraf yansıtma
faturalarında; şayet söz konusu işlem KDV’ye tabi ise
masraf yansıtması (aktarımı) da KDV’ye tabi olacak; ancak
işlem KDV’ye tabi değilse bu durumda masraf yansıtma
faturası da KDV’siz düzenlenecektir.
47
Kaybolan, çalınan mallar
Kaybolan veya çalınan mallarla ilgili olarak;
Olayın polis raporu veya benzeri belgelerle kanıtlanması
halinde KKEG olarak kayıtlara alınması, aksi takdirde
işletmeden çekiş kabul edilip fatura düzenlenerek emsal
bedelinin hasılat yazılması gerekmektedir.
KKEG olarak yazılan mal bedeli için yüklenilen KDV de
indirim konusu yapılamaz ve hesaplanan bu KDV’nin de
KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir.
48
Ciro Primleri
Satın alınan mal alışları ile ilgili olarak dönem içinde satıcı
tarafından yapılan mal alış iskontoları maliyet ile
ilişkilendirilerek maliyet bedelini düşüren bir unsur olarak
dikkate alınmaktadır.
Dönem sonlarında toplam emtia alımları ile ilgili ciro
primleri adı altında düzenlenen iskontoların ise doğrudan
gelir yazılması daha uygundur.
Ciro primi veya iskonto yerine bedelsiz mal gönderilmesi
durumunda, ciro primi gelir yazılır ve bu tutar bedelsiz
alınan malın maliyeti olarak dikkate alınır.
49
KATILIMINIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER
YMM Ali EGEMEN
[email protected]
19.01.2013
50