м-р Ана Митреска м-р Маја Кадиевска-Војновиќ м-р Бранимир Јовановиќ м-р Љупка Георгиевска Марија Петковска Презентер: м-р Љупка Георгиевска Дирекција за истражување Народна банка на Република Македонија

   

Мотивација за истражувањето Реакциите на клучните макроекономски политики за време на глобалната криза основни карактеристики Емпириска анализа Заклучни согледувања

•“Агресивни” монетарни и фискални политики •Монетарни и фискални мерки од досега невидени размери •Разлики во реакциите помеѓу развиените земји и земјите во развој Хипотеза: •Потенцијална промена во реакцијата на монетарната и фискална политика на економскиот циклус •Постоење на потенцијални ограничувачки фактори за поагресивна монетарна и фискална реакција Потребата од емпириска верификација – основна

мотивација

на истражувањето

Генерален заклучок:

Поагресивен пристап на монетарните и фискални власти во насока на стабилизирање на економскиот циклус за време на кризата споредено со периодот пред тоа

 

Евидентно оддалечување на централните банки од конвенционалниот начин на водење на монетарната политика (Ishi et al, 2009) Видни разлики помеѓу реакциите во развиените земји (РЗ) и земјите во развој (ЗВР)

време, тип, обем, иновативност  Од самиот почеток на кризата  Намалување на каматните стапки; билансни политики  Од невидени размери  Мерки на квантитативно и квалитативно олеснување  Во подоцнежната фаза од кризата  Намалување на каматните стапки; мерки за обезбедување на девизна ликвидност  Од скромни размери  Отсуство на билансни политики

  

Зајакната улога во стимулирање на агрегатната побарувачка и обновување на довербата кај економските агенти

• •

Нагласена употреба на дискреционата компонента на фискалната политика

• Зајакнување на капиталната позиција на банките Државни гаранции Разновидни широкоопфатни стимулативни пакети и фискални

Ограничувачки иницијалниот простор” ефекти од “фискален

Значаен пораст на јавниот долг, особено во РЗ

   Оценка на потенцијалните промени во функциите на реакција на монетарните и фискални власти под влијание на кризата Испитување на потенцијалните разлики во реакциите на

развиените земји (РЗ) споредено со реакциите на земјите во развој (ЗВР)

Анализа на улогата на потенцијалните ограничувачки

фактори за поенергични монетарни и фискални реакции:



Режим на девизен курс (фиксен наспроти флуктуирачки режим на девизен курс)



Екстерна ранливост (дефицит на тековната сметка и степен на надворешна задолженост)



Фискален простор (ниво на јавен долг)

(I.) Функција на реакција на монетарната политика:

(1)    каматна стапка= α1*каматна стапка (-1) + α2*производствен јаз+ α3*годишна стапка на инфлација алтернативни спецификации: насочени кон иднината (forward –looking) за РЗ и насочени кон минатото (backward- looking) за ЗВР отстапување од конвенционалните монетарни правила – годишна стапка на инфлација наместо инфлациски јаз aнализата ограничена на конвенционалниот монетарен инструмент

(II.)Функција на реакција на фискалната политика – буџетско салдо и буџетски расходи:

(2) буџетско салдо = β1*буџетско салдо(-1) + β2*производствен јаз (3) буџетски расходи = γ1*буџетски расходи(-1) + γ2*производствен јаз  спецификација насочена кон минатото за двете групи на земји, РЗ и ЗВР

(III.) Вклучување на ограничувачките фактори со помош на интеракциски вештачки променливи

 Arellano-Bover метод на динамички панел (GMM по трансформација)  Примерок: Временски период: 2000:Кв.1 – 2009:Кв.3 Број на “вкрстени обсервации” (cross-sections): 61  30 развиени земји 31 земји во развој Класификација на СЕП на ММФ Дефиниција на варијабли и извори на податоци 

Ограничувања:

• Недостаток на податоци за одредени варијабли во одредени периоди од примерокот.

INTEREST(-1) GAP CPI_YOY

Сите земји

пред кризата за време на кризата

0,75 *** 0,00 0,10 *** 0,74 *** 0,12 *** -0,02 Број на "вкрстени опсервации" (cross-sections) Вкупно опсервации во панелот R 2 Прилагоден R 2 p-вредност од J-тестот 44 954 0,74 0,73 0,39 43 290 0,43 0,42 0,11 *** ниво на значајност од 1%, ** ниво на значајност од 5%

Развиени земји

пред кризата за време на кризата

0,82 *** 0,07 *** 0,17 *** 0,80 *** 0,40 *** -0,32 18 432 0,90 0,90 0,41 18 87 0,23 0,20 0,44

Земји во развој

пред кризата за време на кризата

0,78 *** -0,03 0,05 *** 0,58 *** 0,17 *** 0,04 26 558 0,72 0,72 0,43 25 173 0,44 0,42 0,27

INTEREST(-1) GAP CPI_YOY FIXED*INTEREST(-1) FIXED*GAP FIXED*CPI_YOY HIGH_CA*INTEREST(-1) HIGH_CA*GAP HIGH_CA*CPI_YOY HIGH_EXT_DEBT*GAP

Сите земји, за време на кризата фиксен девизен курс висок дефицит на тековна сметка висок надворешен долг

0,46 *** 0,25 *** 0,24 *** -0,13 0,80 *** 0,34 ** 0,06 0,58 *** 0,27 *** 0,15 *** -0.12

†

-0.54

†

** -0,50 *** -0.30

†

-0.07

†

-0.34

†

*** -0.25

†

*** HIGH_EXT_DEBT*CPI_YOY Број на "вкрстени опсервации" (cross sections) Вкупно опсервации во панелот R2 Прилагоден R2 p-вредност од J-тестот 43 290 0,30 0,27 0,24 43 290 0,08 0,04 0,66 31 209 0,41 0,38 0,29 *** ниво на значајност од 1%, ** ниво на значајност од 5%

†

означува дека коефициентите пред интеракциската варијабла, собрани со коефициентите без интеракциска вештачка променлива,

заедно не се значајни

GOV_EXP_CA(-1) GAP

Сите земји

пред кризата за време на кризата

0,12 *** 0,02 *** -0,22 *** -0,24 *** Број на "вкрстени" обсервации (cross sections) Вкупо обсервации во панелот R 2 Прилагоден R 2 p-вредност од J-тестот 49 1200 0,03 0,03 0,62 46 304 -0,01 -0,02 *** ниво на значајност од 1%, ** ниво на значајност од 5% 0,62

Развиени земји

пред кризата за време на кризата

0,71 *** -0,02 *** 0,02 *** -0,29 ***

Земји во развој

пред кризата за време на кризата

0,06 *** 0,25 *** -0,57 *** -0,13 *** 27 666 0,51 0,50 0,58 27 177 -0,05 -0,07 0,77 22 534 0,02 0,01 0,59 19 127 0,09 0,07 0,76

GOV_BALANCE_CA(-1) GAP

Сите земји

пред кризата за време на кризата

0,15 0,02 0,06 *** 0,19 ***

Развиени земји

пред кризата за време на кризата

0,20 *** 0,12 *** -0,02 *** 0,45 ***

Земји во развој

пред кризата за време на кризата

0,29 *** 0,06 *** -0,09 0,10 *** Број на "вкрстени" обсервации (cross-sections) Вкупо обсервации во панелот R 2 Прилагоден R 2 p-вредност од J-тестот 49 1200 -0,07 -0,07 0,55 46 301 -0,09 -0,09 0,97 *** ниво на значајност од 1%, ** ниво на значајност од 5% 27 666 -0,05 -0,05 0,58 27 174 -0,07 -0,08 0,67 22 534 -0,02 -0,03 0,54 19 127 -0,04 -0,06 0,58

GOV_EXP_CA(-1) GAP HIGH_PUB_DEBT*GOV_EXP_CA(-1) HIGH_PUB_DEBT*GAP GOV_BALANCE_CA(-1) GAP HIGH_PUB_DEBT*GOV_BALANCE_CA(-1) HIGH_PUB_DEBT*GAP

Сите земји, период на кризата буџетски расходи

-0,25 *** -0,16 *** 0.66

† Сите земји, период на кризата буџетско салдо

-0,15 -0,07 0,30 *** 0.94† -0.63

†

Број на "вкрстени" обсервации (cross-sections) Вкупо обсервации во панелот R 2 Прилагоден R 2 p-вредност од J-тестот 46 304 -0,06 -0,07 0,76 46 301 -0,18 -0,20 0,81 *** ниво на значајност од 1%, ** ниво на значајност од 5% †Означува дека коефициентите пред интеракциската варијабла, собрани со коефициентите без интеракциска вештачка променлива,

заедно не се значајни

.

    Поизразена контрациклична реакција на монетарните и фискални власти за време на кризата споредено со периодот пред тоа Посилна реакција на политиките во РЗ споредено со ЗВР Потврден ограничувачкиот ефект на фиксниот девизен курс, високиот дефицит во тековната сметка и високата надворешна задолженост за монетарната политика Ограничувачкиот ефект на високиот јавен долг врз начинот на делување на фискалната политика не може во целост да се потврди

Насоки за идни истражувања:

• Унапредување на функцијата на реакција на монетарната политика со вклучување на “неконвенционалниот” сегмент од монетарниот стимул обезбеден за време на кризата • Проширување на анализата во насока на оценка на ефективноста на монетарните и фискалните политики за време на кризата

 Глобалната криза со негативни ефекти врз економската активност во македонската економија...

 ...но и сериозни првични ефекти врз позицијата на билансот на плаќања и нивото на девизни резерви  Потреба за одржување на стабилноста на девизниот курс и стабилизирање на очекувањата  Затегнување на монетарната политика  Македонскиот пример го потврдува заклучокот од истражувањето за ограничувачкиот ефект на режимот на девизен курс од аспект на монетарната реакција

http://www.nbrm.mk