Transcript Uwarunkowania i możliwości wzrostu produkcji rzepaku na cele energetyczne na Lubelszczyźnie Jan Kuś IUNG-PIB Puławy.

Uwarunkowania i możliwości
wzrostu produkcji rzepaku na cele
energetyczne na Lubelszczyźnie
Jan Kuś
IUNG-PIB Puławy
Rudolf Diesel do swojego nowego silnika,
który przedstawił po raz pierwszy na
wystawie światowej w Paryżu w 1900 r., jako
samoistnego paliwa silnikowego użył oleju
z orzeszków ziemnych.
„Zastosowanie
olejów roślinnych jako paliw silnikowych
może wydawać się mało znaczące dziś,
jednak w miarę upływu czasu takie paliwa
mogą stać się tak samo ważne, jak te
produkowane z ropy naftowej i węgla
obecnie.”
Rudolf Diesel, 1912 r.
„Paliwo przyszłości będzie pochodzić z traw, lub z jabłek,
ziaren, trocin – prawie ze wszystkiego. Paliwo jest zawarte
w każdym fragmencie rośliny, który fermentuje. Ilość
alkoholu w ziemniakach zebranych z jednego akra jest
wystarczająca do napędzenia maszyn potrzebnych do
uprawy tego pola przez sto lat”.
Henry Ford, 1906
R. Gmyrek 2006
Produkcja spirytusu surowego
i bioetanolu w Polsce
Produkcja destylatu
(mln litrów)
Czynne
gorzelnie
Produkcja bioetanolu
(mln litrów)
1995
245
950
63,0
1996
288
900
100,9
1997
253
840
110,6
1998
212
700
99,8
1999
170
620
88,5
2000
173
480
51,5
2001
181
350
69,4
2002
210
330
82,8
2003
219
300
76,2
2004
222
242
48,5
2005
230
220
63,9
Rok
* - dane MRiRW oraz szacunek własny -Vratislavia
Kluczowe dla biopaliw ustawodawstwo w U.E.
W 2003 roku Komisja i Parlament Europejski wprowadziły podstawy
prawne oraz wsparcie ekonomiczne dywersyfikacji dostaw energii ze
względu na redukcję gazów cieplarnianych:
Powstały dwie Dyrektywy:
 2003/30/EC w sprawie promocji użycia w transporcie biopaliw
lub innych paliw odnawialnych
Dyrektywa zakłada wzrost udziału biokomponentów w rynku paliw
używanych w transporcie z 2% (wg. wartości energetycznej ) w 2005rok do
5,75 % w 2010 roku (coroczny wzrost o 0,75% ).
 2003/96/EC o podatku akcyzowym
Dyrektywa zezwala krajom członkowskim na całkowite lub częściowe
zniesienie akcyzy na biokomponenty stosowane w paliwach ciekłych.
EU Policy and Legislation (2)
Biofuels directive - national targets for 2005 (%)
3
EU average is about 1.2%
2,84
2,5
2
Polska
1
Directorate General for Energy and Transport
0,1 0,06 0
0
SI
0,5 0,4
0,3 0,3
PL
HU
GR
PT
CY
ES
FR
EU
25
(es
tim
ate
d)
LI
SK
LA
DE
AT
BE
SV
CZ
0,7
LU
1,2 1,2 1,15
IT
2
EE
2
DK
NL
2
FI
IE
2
MT
UK
2
EC is undertaking infringement
proceedings against MSs that haven’t
Properly implemeneted the directives
37
13
Finlandia
Grecja
3
6
6
Holandia
Łotwa
7
8
Estonia
Słowenia
Węgry
Litwa
12
71
51
0
Dania
Słowacja
Austria
Szwecja
Wielka Brytania
Źródło: Biofuels Barometer maj 2006 r.
Czechy
16
8
13
4
13
0
85
78
200
Polska
31
3
400
Hiszpania
39
6
600
Włochy
800
59
2
17
89
1800
Francja
Niemcy
tys.t
Produkcja biopaliw w UE
w 2005 roku (tys. ton)
1600
1400
1200
1000
Produkcja i sprzedaż biokomponentów w latach 2005–2006 (tys. ton)
Bioetanol
Wyszczególnienie
2005 rok
Estry
I półrocze
I półrocze
2005 rok
2006
2006
Produkcja
biokomponentów
88,8
65,7
63,9
47,1
Sprzedaż ogółem
92,4
69,4
50,7
33,0
w tym: eksport
31,1
19,6
48,6
32,2
w tym: zużycie
krajowe
61,3
50,9
2,2
1,0
Źródło: dane Ministerstwa Gospodarki (ostatni wiersz) i Urzędu Regulacji Energetyki
Ilość ziarna jaka może być zakupiona za
równowartość 1 baryłki ropy naftowej
0,6
pszenica
0,5
żyto
rzepak
ton
0,4
0,3
0,2
0,1
0,0
1999
2000
2001
2002
2003
lata
2004
2005
2006
Sprzedaż ON i benzyny w Polsce
14000
12000
tys. t
10000
8000
+6%
6000
4000
-2%
2000
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Rok
W Polsce znacząco rośnie sprzedaż oleju napędowego – średniorocznie 6%
oraz maleje sprzedaż benzyn średniorocznie o 2%
Źródło: PKN ORLEN
Prognoza zapotrzebowania na estry
Wyszczegól Jedn. 2006 2007 2008 2009 2010
-nienie
miary
Zużycie oleju
napędowego*
Planowane
zużycie
estrów
Rzepak na
biodiesel
* - wg ORLEN
7,8
8,2
8,6
proc. wg
wartości
energet.
2,75 3,5
4,3
5,0 5,75
tys. ton
227 303 386 476 570
mln ton
0,6
mln ton
7,5
0,8
1,0
1,2
9,0
1,4
Prognoza zapotrzebowania na bioetanol
Wyszczegól- Jednost.
2006
2007
2008
2009
2010
miary
nienie
Zużycie
mln ton 4,04 3,98 3,92 3,86 3,80
benzyny*
Bioetanol wg
wartości
energetycznej
%
Bioetanol wg
wartości
objętościowej
%
Zapotrzebow.
na bioetanol
*/prognoza ORLEN
2,75 3,50 4,25
5,00
5,75
4,4
5,6
6,8
8,0
9,2
tys. m3
236
296
354
410
464
tys. ton
186
233
279
323
366
Światowa produkcja nasion roślin oleistych
/Agro Serwis, 2004/
baw ełna
11%
rzepak
12%
arachidy
7%
słonecznik
8%
inne
oleiste
6%
soja
56%
Światowe zbiory rzepaku* w mln ton
Wyszczególnienie
1999/00
2000/01
2001/02
2002/03
Produkcja światowa
42,5
37,5
36,7
32,5
Chiny
10,1
11,4
11,3
10,3
UE- 15
11,4
8,9
8,9
9,6
3,6
3,5
4,2
2,9
3,8
3,3
3,6
3,4
Kanada
1,2
8,8
1,2
7,2
1,5
5,1
1,8
4,2
Europa Centralna
2,8
2,2
2,6
2,3
Australia
USA
Inne kraje
2,4
0,6
1,3
1,8
0,9
1,3
1,7
0,9
1,2
0,8
0,7
1,2
w tym: Niemcy
Francja
Wielka Brytania
*/ źródło FAOSTAT
Powierzchnia zasiewów, plony i zbiory rzepaku
w Polsce w latach 1981-2006
Lata
1981-1985
1986-1990
1991 -1995
1996 -2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006*
Pow. zasiewów
w tys. ha
324
511
442
410
443
428
426
538
550
623
*- IERiGŻ – Rynek Rolny, 10/2006
Plony
w dt/ha
21,1
24,4
20,1
20,2
24,2
24,4
18,6
30,3
27,0
26,0
Zbiory
w tys. t
693
1 295
886
847
1 072
1 028
793
1 633
1 486
1 583
Prognoza zapotrzebowania i produkcji
rzepaku (IER 2006)
Wyszczególnienie Jednost.
2006
2007
2008
2009
2010
Estry
tys. ton
227
303
386
476
570
Rzepak –konsump.*
mln ton
1.00
1.00
1.10
1.20
1.30
Rzepak - estry
mln ton
0,57
0,76
0,96
1,19
1,43
Zapotrzeb. r-m
mln ton
1,57
1,76
2,06
2,39
2,73
tys. ha
560
640
780
863
975
t/ha
2,4
2,5
2,5
2,7
2,8
mln ton
1,34
1,60
1.95
2,33
2,73
Prognoz. powierzch.
Prognoz. plon
Prognoz. zbiory
Plon roślin oleistych w dośw. ścisłych
(Jankowski K. i Budzyński W. – 2004)
45
40
Plon nasion, dt z ha
35
30
25
20
15
10
5
0
Rzepak oz.
Rzepak j.
Gorczyca b. Gorczyca s.
Lnianka j.
Katran abis.
Czynniki limitujące areał uprawy rzepaku
ozimego w Polsce
1. Niebezpieczeństwo wymarzania.
2. Struktura obszarowa gospodarstw.
3. Udział rzepaku w strukturze zasiewów.
4. Jakość gleb.
Prawdopodobieństwo wymarznięcia rzepaku (%)
Udział rzepaku w zasiewach w zależności od
wielkości gospodarstwa (IERiGŻ)
Wyszczególnienie
Gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych w ha
<5
5-10
10-15
15-20
20-50
50-100
> 100
Liczba gosp.
106
258
241
178
333
117
53
Zboża
67
69
72
72
72
75
77
Ziemniak
11,3
11,3
8,8
8,2
5,8
2,5
0,8
Burak c.
0,7
2,6
4,5
3,7
4,5
4,2
3,6
Pastewne
12,9
11,4
10,1
11,0
11,7
7,7
3,4
Rzepak
1,2
1,2
1,2
2,0
4,2
9,0
13,3
Konkurencyjność polskich gospodarstw
w produkcji rzepaku (Klepacki 2005)
Konkurencyjne
Niekonkurencyjne
nisko
średnio
wysoko
Drobne słabo
wyposażone
Średnie
z technologią
tradycyjną
Średnie i większe
z technologią
unowocześnioną
Duże
z nowoczesną
technologią
70%
24%
3%
3%
Przydatność gleb do uprawy rzepaku
w Polsce i woj. lubelskim
Gleby
Polska
Kompleks
przydatności
%
rolniczej gleb* mln ha
woj. lubelskie
tys. ha
%
Bardzo
dobre1
1, 2, 10
3,65
24
432
35
Dobre2
3, 4, 8, 11
3,89
26
324
26
5
2,42
16
200
16
Słabe4
6, 9
3,19
23
232
18
Bardzo
słabe5
7
1,64
12
62
5
Średnie3
Optymalne dla rzepaku ilości opadów
Opady*
(mm)
Temperatura
(0C)
Kwiecień
50
8
Maj
70
13
Czerwiec
75
16
Lipiec
30
18
Miesiąc
* - gleby lżejsze x 1,2; gleby ciężkie x 0,85
Potencjalne i ograniczone niedoborem wody plony rzepaku
oraz ich straty wskutek suszy symulacja CGMS - 1976-2001
(A. Faber)
Województwa
Dolnośląskie
Kujawsko-pomorskie
Lubuskie
Opolskie
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
Plony
t/ha
4,02
3,97
4,01
3,90
5,47
4,38
4,54
5,41
3,75
3,84
3,70
3,59
4,20
4,20
3,70
4,09
Straty plonu
%
7
3
4
8
23
4
18
25
Rzepak w strukturze zasiewów
Gospodarstwo – do 25%, a przejściowo w
korzystnych warunkach
siedliskowych do 33%
Rejon – powiat, województwo do 20%
Zagrożenia – choroby (zgorzel siewek, sucha
zgnilizna kapustnych, kiła kapusty itp.),
kompensacja chwastów, nasilony rozwój
szkodników
Udział gleb b. dobrych
i dobrych (%)
48
Udział rzepaku (%)
w powierzchni gleb
b. dobrych i dobrych
(2004-2005)
12.2
61
49
40
12.1
19.2
0,6
11.7
53
4.4
33
38
29
14.1
33
70
71
11.4
2.3
57
10.8
59
46
3.2
0.9
15.0
69
74
2.3
5.4
0.5
Udział rzepaku w strukturze zasiewów powiatów
Udział rzepaku w strukturze zasiewów
2002 r. [%] r.
w w2002
Udzia³ rzepaku [%]
> 12,00
(22)
8,01 - 12,00 (35)
3,01 - 8,00 (105)
1,01 - 3,00 (62)
< 1,00
(148)
Powierzchnia uprawy rzepaku
(tys. ha, 2004-2005)
44,8
49,2
84,7
2,2
64.0
29.0
16,9
70,4
8,3
66,8
53.0
12,8
26,4
2,9
2,6
11.0
Powierzchnia uprawy, plon i zbiory rzepaku
w woj. lubelskim
Powierzchnia
(tys. ha)
Plon
(dt/ha)
Zbiory
(tys. ton)
1999
20,8
27,6
57,3
2000
14,2
23,5
33,3
2001
11,8
22,6
26,7
2002
19,0
22,5
42,7
2003
16,8
23,3
39,2
2004
23,5
33,1
77,7
2005
29,3
20,4
59,6
Lata
Udział (%)
i powierzchnia (ha)
gleb przydatnych
do uprawy rzepaku
w powiatach
Bia³a Podlaska
34 634
16 829
20 175
13 469
12 840
6 486
17 623
33 739
21 560
Lublin
Che³m
36 128
59 306
27 065
117 221
61 484
57 190
ZamoϾ
33 796
103 421
%
> 90
(1)
75-90
(7)
60-75
(2)
45-60
(3)
30-45
(3)
< 30
(4)
pow. grodzkie (4)
71 587
40 287
85 736
Powierzchnia uprawy,
rzepaku w powiatach
woj. lubelskiego
Bia³a Podlaska
466
3
(PSR 2002)
63
372
7
493
95
313
772
Lublin
57
889
1 101
Che³m
2 837
2 416
247
ZamoϾ
10
1 040
1 926
2 939
226
Wytwarzanie biopaliw ciekłych na własny
użytek przez rolników wymaga:
 uzyskania wpisu do rejestru rolników wytwarzających biopaliwa
ciekłe na własny użytek (zwany ”rejestrem rolników”) – organem
rejestrowym jest Prezes Agencji Rynku Rolnego
 dysponowania odpowiednimi urządzeniami technicznymi
i obiektami budowlanymi, spełniającymi wymagania określone
w szczególności w przepisach o ochronie pożarowej, sanitarnych
i ochronie środowiska, umożliwiającymi prawidłowe wytwarzanie
biopaliw ciekłych
 posiadania zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego biopaliwa mogą być wytwarzane wyłącznie w składzie
podatkowym
 przestrzegania wymagań jakościowych wytwarzanego
biopaliwa – odpowiednie rozporządzenie w sprawie jakości wyda
Minister Gospodarki
Koszt produkcji oleju rzepakowego
w gospodarstwie (z 1 tony rzepaku = 370 l oleju)
Rzepak 1 tona
Energia elektryczna (70 kWh)
Robocizna
Amortyzacja
Nakłady razem
950 zł
30 zł
?
?
980 zł
Wariant I (bez zagospodarowania makuchu)
Koszt oleju = 980 : 370
=
2,65 zł/ litr
Wariant II ( z zagospodarowaniem makuchu)
Wartość makuchu (0,63 tony x 400 zł) = 252 zł
Koszt oleju = 980 – 252 = 728 : 370
= 1,97 zł/ litr
ANALIZA KOSZTU PRODUKCJI BIODIESLA NA
SAMOZAOPATRZENIE GOSPODARSTWA ROLNEGO
O POW. DO 30 ha (wg IBMER - 2006)
Łączne koszty wytwarzania w skali miesiąca
(instalacja 400 l na cykl)







koszt surowca i materiałów
koszt robocizny bezpośredniej
koszt robocizny pośredniej
usługi obce
koszt energii elektrycznej
koszty ogólne
amortyzacja
21 780 zł
0 zł
0 zł
120 zł
856 zł
0 zł
908 zł
KOSZT ŁĄCZNY
23 612 zł
KOSZT PRODUKCJI 1 LITRA BIODIESLA 3,32 zł
przychód ze sprzedaży gliceryny i wytłoków
8 600 zł
KOŃCOWY KOSZT PRODUKCJI 1 LITRA PALIWA
2,11 zł
GLICERYNA
Z l tony rzepaku można uzyskać 30-40 kg gliceryny (kosmetyczna
lub techniczna).
SŁOMA
Rzepaczanka posiada podobną wartość energetyczną jak słoma
zbóż i może być wykorzystywana na cele energetyczne. Jednak
w naszych warunkach powinna być w pierwszej kolejności
przeznaczana na przyoranie, gdyż:
 zawiera ona więcej azotu
oraz 2-3–krotnie więcej siarki niż
słoma zbóż;
 ulega w glebie szybszemu rozkładowi niż słoma zbóż;
 nie uczestniczy w łańcuchu troficznym patogenów
grzybowych zbóż.
Skład chemiczny i wartość pokarmowa 1kg
wybranych pasz roślinnych
Wyszczególnienie
Makuch Śruta
rzepak. rzepak.
Śruta
sojowa
Bobik
Groch
Łubin
żółty
MJ
energ. metab.
12,3
10,7
12,9
12,8
13,9
12,3
Białko ogól. %
32,0
35,1
44,9
26,8
20,9
38,5
Tłuszcz s. %
9,0
3,0
2,0
1,3
1,4
4,6
Włókno s. %
12,0
11,7
6,2
7,3
6,0
13,5
Lizyna, g
17,9
19,0
27,7
17,7
15,0
19,3
Metionina +
cystyna, g
14,4
15,8
13,1
5,3
5,2
11,6
Treonina, g
13,8
15,8
17,7
9,9
7,9
12,3
Tryptofan, g
4,5
4,6
6,1
2,4
1,9
3,1
Podmioty wpisane do „rejestru” przedsiębiorców
wytwarzających lub magazynujących biokomponenty
(stan na 17.11.2006 r.)
Ogółem wpis do rejestru uzyskało 100 podmiotów, w tym:
bioetanol
- 28 podmiotów, z czego:
- 9 magazynów,
- 19 wytwórców możliwość produkcji 612 mln l / rok
estry
- 79 podmiotów, z czego:
- 21 magazynów
- 58 wytwórców możliwość produkcji 689 mln l /rok
Uwaga:
7 podmiotów zgłosiło magazynowanie zarówno bioetanolu jak i estrów.
Przyrost mocy produkcyjnych biodiesla
w Niemczech
Źródło: Krajowy Związek Producentów Rzepaku za UFOP
Trzy generacje paliw alternatywnych
(A. Kupczyk)
III
II
I
0
Wodór do ogniw wodorowych (np. ze spirytusu
lignocelulozowego, destylatu rolniczego)
Syntetyczne paliwa GTL, CTL i BTL (biomass to liquid)
(SunFuel, SunDiesel) (II gen. zaawansowanych biopaliw)
Biopaliwa i biokomponenty (Bioetanol, FAME)
(I generacja biopaliw – konwencjonalne biopaliwa)
Paliwa oparte na ropie naftowej: ON +benzyny
Podsumowanie
1. Wzrostowi areału uprawy rzepaku w woj. lubelskim
sprzyja duży udział gleb dobrych i bardzo dobrych
(60% GO) oraz konieczność poprawy gospodarki
płodozmianowej. Natomiast ogranicza go większe
niebezpieczeństwo jego wymarzania, szczególnie w
północnej części województwa oraz duży udział
drobnych, słabo zmechanizowanych gospodarstw.
2. Należy założyć, że w okresie 4-5 najbliższych lat możliwe
jest nawet 3-4 krotne zwiększenie produkcji rzepaku w
województwie, w stosunku do stanu aktualnego.
Podstawowym warunkiem wzrostu produkcji rzepaku
jest zagwarantowanie pewności zbytu i cen
konkurencyjnych w stosunku do innych ziemiopłodów.
c.d Podsumowanie
3. Konieczność wprowadzania biopaliw wynikająca z Dyrektywy
UE powoduje, że zdolności produkcyjne zakładów
wytwarzających estry już obecnie przewyższają produkcję
rzepaku w Polsce oraz w niektórych krajach sąsiednich.
Powoduje to, że w ostatnich dwóch latach ceny rzepaku, w
Polsce jak również na ryku światowym, są ponad 2-krotnie
większe niż ziarna pszenicy, czyli korzystne dla producentów
rzepaku.
4. Wzrost areału uprawy rzepaku, przynajmniej w pierwszym
okresie, będzie występował głównie w południowowschodniej części województwa, gdzie dominują dobre gleby
i już obecnie uprawia się nieco więcej rzepaku.
c.d Podsumowanie
5. Ustawa z 25.08.2006 stwarza możliwości produkcji na
własne potrzeby czystego oleju roślinnego lub estru, w ilości
100 litrów/rok/ha UR. Należy podkreślić, że wytwarzanie
czystego oleju rzepakowego może być opłacalne głównie w
gospodarstwach wykorzystujących makuch na paszę.
Natomiast produkcja estrów w gospodarstwie jest trudna, z
uwagi na konieczność stosowania niebezpiecznych
substancji chemicznych (alkohol metylowy i ług potasowy),
zagospodarowanie odpadu glicerynowego.
“Epoka kamienna nie skończyła się
z braku kamienia i epoka ropy nie
skończy się z braku ropy”
szejk Yamani,
Minister ds. ropy naftowej
Arabii Saudyjskiej i szef OPEC
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
R. Gmyrek 2006
WSPARCIE KONKURENCYJNOŚCI SEKTORA ROLNEGO I LEŚNEGO
ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ
PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ
Poziom wsparcia i wysokość pomocy
W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw pomoc finansowa może
stanowić nie więcej niż 40% kosztów inwestycji kwalifikującej się
do objęcia pomocą lub 50% jeżeli zaopatrują się w surowce na podstawie
umów długoterminowych, zawieranych z grupami producentów rolnych lub
wstępnie uznanymi grupami owoców i warzyw.
W przypadku pozostałych przedsiębiorców poziom pomocy może
wynieść nie więcej niż 25 % kosztów kwalifikującej się inwestycji.
Maksymalna wysokość pomocy przyznana w okresie realizacji PROW
jednemu beneficjentowi, wynosi 20 mln złotych.
Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być
niższa niż 100 tys. złotych.
Koszt produkcji wybranych biopaliw
US$/litr
Koszt produkcji wybranych biopaliw US $/litr
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
Rośliny
Rosliny
oleiste (US) oleiste (EU)
Trzcina
cukrowa
(Brazylia)
Kukurydza
(US)
Pszenica
(EU)
Burak
cukrowy
(EU)
BIODIESEL
BIOETANOL
Źródło: Figures from the Potential for Biofuels for Transport in Developing Countries, WORLD BANK 2005
Zasady wpisu do rejestru wytwórców
Wytwórca zainteresowany uzyskaniem wpisu
do rejestru powinien:
1) posiadać tytuł prawny do obiektów budowlanych,
w których będzie wykonywana działalność gospodarcza,
2) dysponować odpowiednimi urządzeniami technicznymi
i obiektami budowlanymi, spełniającymi wymagania
określone w przepisach:
- o ochronie przeciwpożarowej,
- sanitarnych,
- o ochronie środowiska.
3) posiadać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego.
ETANOL
 Aktualnie uprawnienia do wytwarzania spirytusu surowego
posiada 582 przedsiębiorców;
 Deklarowane zdolności wytwórcze 980 mln litrów rocznie.
O produkcji decyduje popyt oraz opłacalność
 Produkcję stale prowadzi około 300 przedsiębiorców;
 Produkcja w 2005 r. około 240 mln litrów;
 Przemysł spożywczy około 130 mln litrów;
 Pozostałość jest przeznaczana na cele paliwowe.
Prognoza produkcji rzepaku
Wyszczegól- Jedn. 2006 2007 2008 2009 2010
nienie
miary
Rzepak na
konsumpcję**
mln ton 1,0
1,0
1,1
1,2
1,3
Rzepak na
biodiesel
mln ton 0,6
0,7
0,9
1,1
1,4
Zapotrzebowanie mln ton 1,6
r-m
1,7
2,0
2,3
2,7
Pow. Uprawy
rzepaku
tys. ha
623
640
780 863 975
Prognozowany
plon
t/ha
2,6
2,5
2,5
**/wg
2,7
2,8
Zawartość i plon tłuszczu
(Jankowski K. i Budzyński W. – 2004)
Tłuszcz surowy
Gatunek
zawartość
% s.m. nasion
plon kg/ha
Rzepak ozimy
44,3
1588
Rzepak jary
42,0
870
Gorczyca biała
26,7
619
Gorczyca sarepska
33,4
419
Lnianka jara
37,2
696
Katran abisyński
31,4
308
Skład olejów (Niewiadomski H. 1984)
Kwas
tłuszczowy
Gatunek
rzepak
oz. i jary
katran ab.
lnianka j.
(rydz)
gorczyca b.
gorczyca s.
Palmitynowy
3–6
2,0
5
2
2–3
Stearynowy
0,5 –1,5
1
2
1
1
Oleinowy
56 – 61
17
15 – 24
18 – 26
8 – 13
Linolowy
18 – 23
8
14 – 16
9 – 11
16 – 20
Linolenowy
7 – 12
7
33 – 36
9 – 11
11 – 14
0,1 –2,0
56
3–4
35 – 48
46 – 49
-
-
14 - 18
-
-
Erukowy
Eikozenowy
Udział gleb b. dobrych,
dobrych i średnich (%)
67
Udział rzepaku (%)
w powierzchni gleb
b. dobrych, dobrych
i średnich (2004-2005)
8.8
75
71
56
8.8
13.1
0.4
8.6
72
50
2.9
7.7
57
50
8.1
51
82
9.2
67
88
1.5
76
60
0.7
12.0
73
2.4
4.2
81
2.0
0.5
Przydatność rolnicza gleb
%
Plon
potencjalny
(t/ha)
Powierzchnia
Gleby
Bardzo dobre
Dobre
Średnie
Słabe
Bardzo słabe
Kompleks
glebowy mln ha
1, 2, 10
3,39
24
3,6 – 4,0
3, 4, 8, 11
3,63
26
3,0 – 3,6
5
2,24
16
3,0
6, 9, 12
3,19
23
2,5 – 3,0
7, 13
1,64
12
1,5
Tłoczenie oleju i przerób na paliwo
z własnego rzepaku
Koszt produkcji
Nasiona rzepaku cena 940,- zł/t
Uzysk oleju 330 litrów z tony nasion
Koszt makuchu 670 kg w cenie 500 zł/t
Koszt otrzymania litra surowego oleju 1,83 zł
Cena komponentów do litra produkcji 0,35 zł
Cena wytworzenia litra paliwa rzepakowego wyniesie ok. 2,18 zł/litr
Prognoza zużycia biopaliw w Polsce
2006-2010
Konsumpcja
Jedn.
2006 2007 2008
2009 2010
Benzyny
mln ton
4,04 3,98 3,92 3,86 3,80
Olej napędowy
mln ton
7,46 7,83 8,22 8,63 8,98
Cel wskaźnikowy zużycia
biokomponentów
% energ.
Cel wskaźnikowy zużycia
bioetanolu
% wag.
2,54 5,93 7,20 8,47 9,74
CelŹródło:
wskaźnikowy
zużycia estrów
Prognoza własna
% wag.
1,65 3,85 4,67 5,50 6,32
Etanol
mln ton
0,10 0,24 0,28 0,33 0,37
Estry
mln ton
0,12 0,30 0,38 0,47 0,57
1,5
3,5
4,25 5,00 5,75