Transcript ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α΄, Β΄, Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Συγγραφείς Σωφρόνης Χατζησαββίδης Αθανασία Χατζησαββίδου ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (Ι) • Αποτελεί βιβλίο αναφοράς • Βοήθημα που αποσκοπεί στην περιγραφή και.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Α΄, Β΄, Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Συγγραφείς
Σωφρόνης Χατζησαββίδης
Αθανασία Χατζησαββίδου
1
ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (Ι)
• Αποτελεί βιβλίο αναφοράς
• Βοήθημα που αποσκοπεί στην περιγραφή και στην
καλύτερη χρήση της νέας ελληνικής γλώσσας
• Περιέχει στοιχεία για παιδαγωγική αξιοποίηση
• Τα βασικά της μέρη είναι τα εξής:
•
•
•
•
•
Φωνητική-Φωνολογία
Μορφολογία
Σύνταξη
Σημασιολογία-Λεξιλόγιο
Πραγματολογία-Κειμενογλωσσολογία
2
ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (ΙΙ)
• Η ορολογία που χρησιμοποιείται είναι κατά
βάση η παραδοσιακή με ορισμένουςαπαραίτητους- όρους από τη σύγχρονη
Γλωσσολογία
• Δίνεται έμφαση στη γλωσσική ποικιλία
3
ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΙ (Ι)
• Καταργείται ο διαχωρισμός σε βιβλίο Γραμματικής
και Συντακτικού
• Δίνεται έμφαση στη συγχρονική περιγραφή της
Γραμματικής της νέας ελληνικής
• Περιγράφεται η Φωνολογία της νέας ελληνικής
• Ενσωματώνονται στοιχεία από την Πραγματολογία
και την Κειμενογλωσσολογία της νέας ελληνικής
4
ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΙ (ΙΙ)
• Δίνεται έμφαση στην περιγραφή και εξήγηση της
γλωσσικής ποικιλίας - ιδιαίτερα της μορφολογικής- και
στη σύνδεσή της με τις γλωσσικές χρήσεις και το ύφος
• Ο αριθμός των κλιτικών παραδειγμάτων των
ουσιαστικών και των επιθέτων είναι διευρυμένος
• Υπάρχει στις περισσότερες ενότητες το τμήμα:
«Παρατηρώ…και καταλαβαίνω» που αποσκοπεί στην
κατανόηση των γραμματικών φαινομένων κάθε
κεφαλαίου
5
ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ (Ι)
• Βασικά σημεία
• Η φωνητική μελετά τους φθόγγους
• Οι φθόγγοι διακρίνονται:
– κατά τον τόπο (διχειλικά, οδοντικά κτλ.)
– κατά τον τρόπο άρθρωσης (κλειστά, τριβόμενα κτλ.)
• Η Φωνολογία μελετά τα φωνήματα της γλώσσας
• Στη νέα ελληνική εμφανίζονται ορισμένα πάθη
φωνημάτων
• Στο αντίστοιχο κεφάλαιο περιλαμβάνεται και η γραφή
6
ΓΡΑΦΗ
Kανόνας του τελικού ν (I)
• Διατηρείται πάντοτε στον γραπτό λόγο το
τελικό ν
• στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους
του οριστικού και του αόριστου άρθρου (τον /
στον, έναν)
• στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους
της προσωπικής αντωνυμίας (αυτόν, τον)
• στη λέξη σαν
7
ΓΡΑΦΗ
Kανόνας του τελικού ν (II)
• Διατηρείται ως έχει ο κανόνας που αφορά τη
χρησιμοποίηση του τελικού ν στον γραπτό λόγο,
όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από κ,
π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ, ξ, ψ στις εξής περιπτώσεις:
• στην αιτιατική ενικού του θηλυκού γένους του οριστικού
άρθρου [τη(ν), στη(ν)]
• στην αιτιατική ενικού του θηλυκού της προσωπικής
αντωνυμίας [αυτή(ν), τη(ν)]
• στα αρνητικά επιρρήματα δε(ν) και μη(ν)
8
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (Ι)
• Εξετάζονται τα εξής μέρη του λόγου:
• άρθρα, ουσιαστικά, επίθετα, αριθμητικά,
αντωνυμίες, ρήματα, επιρρήματα, προθέσεις,
σύνδεσμοι, επιφωνήματα, μόρια
– Στα άρθρα παρουσιάζονται 22 κλιτικά παραδείγματα
(αρσενικά 8, θηλυκά 6, ουδέτερα 8)
– Στα επίθετα παρουσιάζονται 11 κλιτικά παραδείγματα
9
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ)
• Παρουσιάζονται τα είδη αντωνυμιών και μετοχών
• Γίνεται αναφορά στο «ποιόν ενέργειας»
• Γίνεται αναφορά και στους τύπους της υποτακτικής
των άλλων χρόνων εκτός του ενεστώτα και
αόριστου
• Παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυτυπία των
κλίσεων
10
ΣΥΝΤΑΞΗ (Ι)
• Γίνεται διαπραγμάτευση των εξής θεμάτων:
• Κείμενο-περίοδος-πρόταση (ορισμός και είδη)
• Το ουσιαστικό και η ονοματική φράση (ορισμόςσυνδυαστικότητα-λειτουργία)
• Το ρήμα και η ρηματική φράση (ορισμός-λειτουργία, το ρήμα
και τα παρεπόμενά του, η ρηματική φράση και τα στοιχεία της)
• Τα επιρρηματικά (ορισμός- λειτουργία, μορφές, σημασίες)
• Παρατακτική σύνδεση προτάσεων
• Υποτακτική σύνδεση προτάσεων (ονοματικές, επιρρηματικές,
αναφορικές)
11
ΣΥΝΤΑΞΗ (ΙI)
• Ειδικά θέματα:
• Αναφορά στις παραδειγματικές και συνταγματικές
σχέσεις
• Αναφορά σε όλες τις περιπτώσεις συμφωνίας των
όρων της πρότασης
• Αναφορά στη σειρά των όρων της πρότασης
• Αναφορά στις τροπικότητες (δεοντικές, επιστημικές)
12
ΣΥΝΤΑΞΗ (ΙIΙ)
• Ειδικά θέματα:
• Στα επιρρηματικά περιλαμβάνονται:
– τα επιρρήματα, οι επιρρηματικές φράσεις, οι
προθέσεις και οι προθετικές φράσεις
• Αναφορικές προτάσεις
– περιοριστικές ή προσδιοριστικές, μη περιοριστικές ή
προσθετικές ή πλεοναστικές, ελεύθερες
13
ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (Ι)
• Ειδικά θέματα:
• Γίνεται διαπραγμάτευση των εξής θεμάτων:
– Η σημασία (περιγραφική-συναισθηματικήκοινωνική)
– Η λέξη (προβληματική του ορισμού)
– Η καταγωγή και ο σχηματισμός των λέξεων της
νέας ελληνικής
– Οι σημασίες των λέξεων της νέας ελληνικής
(μεταφορικές, ομώνυμες, παρώνυμες κτλ.)
14
ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (ΙΙ)
• Ειδικά θέματα:
• Η παραγωγή λέξεων ονομάζεται και
επιθηματοποίηση (παραγωγική κατάληξη=επίθημα)
• Η σύνθεση λέξεων με αχώριστα μόρια ονομάζεται
και προθηματοποίηση (αχώριστο μόριο=πρόθημα)
• Πολυλεκτικά σύνθετα (πολυσύνθετες λέξεις, λεξικές
φράσεις, παραθετικά σύνθετα)
15
ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ (Ι)
• Πραγματολογία
• Θεωρία των λεκτικών πράξεων (πράξη εκφώνησης,
προσλεκτική πράξη, πράξη επιτέλεσης)
• Κατηγορίες λεκτικών πράξεων (δηλωτικές, κατευθυντικές,
δεσμευτικές, εκφραστικές, διακηρυκτικές)
• Αρχή της συνεργασίας (αρχή με βάση την οποία
εξελίσσεται ο διάλογος)
• Τέσσερα αξιώματα (ποιότητας, ποσότητας, συνάφειας,
τρόπου)
16
ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ)
• Κειμενογλωσσολογία
• Η έννοια του κειμένου
• Κειμενικά είδη (περιγραφικά, αφηγηματικά,
επιχειρηματολογικά)
• Προφορικός-γραπτός λόγος
• Η έννοια του ύφους (τυπικό, οικείο, ουδέτερο)
• Το ύφος της νέας ελληνικής
• Ύφος και σχήματα λόγου
17
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
• Κατάλογος των συχνότερων ανώμαλων
ρημάτων
• Ευρετήριο όρων και ονομάτων
• Βιβλιογραφία-Διαδικτυακές διευθύνσεις
18
Το βιβλίο της Γραμματικής Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄, Β΄, Γ΄
είναι διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση:
http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/
19