Transcript Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel.

Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Dziedzictwo kulinarne i rzemieślnicze
Badania przeprowadzone na obszarze działania
Stowarzyszenia – Lokalna Grupa Działania Dobre
Inicjatywy Regionu
(Gminy Dobrzany, Ińsko, Recz)
Wstęp
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Stowarzyszenie - Lokalna Grupa Działania Dobre
Inicjatywy Regionu obejmuje swoim działaniem gminy: Dobrzany,
Ińsko (powiat stargardzki) i Recz (powiat choszczeński). W
niniejszym opracowaniu zawarto wyniki badań dotyczące tego
obszaru.
Niezwykle trudno odnieść się do dziedzictwa kulinarnego
i rzemieślniczego z czasów przed 1945 r. Pozostałe informacje są
jedynie szczątkowe. Na omawianym obszarze można zwrócić uwagę
na pozostałości działalności stolarskiej. Szczególnie na terenie gminy
Dobrzany pozostała duża ilość dobrze zachowanej stolarki okiennej
i drzwiowej.
Okres po II wojnie światowej jest łatwiejszy do zbadania.
Pozyskiwanie informacji o interesujących produktach można
dokonać poprzez wywiad środowiskowy i dotrzeć do źródła ich
wytwarzania.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Rys historyczny obszaru
W średniowieczu, do drugiej połowy XIII w., obszar dzisiejszych gmin: Dobrzany, Ińsko
i Recz leżały w granicach Pomorza. Pod koniec tego samego stulecia Brandenburgia nasiliła
swoją ekspansję w kierunku wschodnim i zagarnęła część pomorskich ziem. Po 1295 roku,
obszar ten wszedł w skład utworzonej nowej Marchii. Na jej terenie zaczęły powstawać nowe
osiedla, w tym miasta. Miastami leżącymi w Nowej Marchii było Ińsko i Recz. Dobrzany
ulokowane zostały przez rycerstwo już na Pomorzu. Dobrzany w średniowieczu i wczesnych
czasach nowożytnych stały w cieniu potężnego, jak na owe czasy, zamku Szadzko. Początkowo
dysponowali nim członkowie rodu von Steglitz. Po ich wymarciu zamek przejęli książęta
Pomorscy, w imieniu, których zarządzali nim członkowie takich wybitnych pomorskich rodów
jak: von Borck, von Dewitz czy von Wedel.
W latach 1618-1648 w Europie trwały działania militarne związane z wojną
trzydziestoletnią. Nie ominęły one Pomorza. Była to najbardziej destruktywna wojna dla
gospodarki, w dziejach ludzkości. Na mocy układu pokojowego (Westfalskiego), zawartego
w 1648 r., terytorium pomorskie na zachód od Odry należeć miały do Szwecji, a na wschód od
tej rzeki do Brandenburgii (w tym Dobrzany). Z czasem (1701 r.) państwo brandenburskie
zostało przeistoczone w Prusy, a od 1871 (zjednoczenie Niemiec) weszło w skład Cesarstwa
Niemieckiego.
Po zakończeniu w 1945 r. II wojny światowej, dzisiejszy obszar działania LGD
(Dobrzany, Ińsko, Recz) został wcielony w obszar Polski. Wkrótce na ten teren zaczęli
przyjeżdżać polscy osadnicy, głównie z kresów wschodnich i centrali.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Przed rokiem 1945
Przed nadejściem rewolucji przemysłowej, którą przyniosło XIX stulecie,
wytwarzanie produktów, czy to spożywczych, czy rzemieślniczych było zajęciem
na mniejszą skalę. Wiele produktów robiono ręcznie. W miastach duże znaczenie
miały cechy, które specjalizowały się w danej dziedzinie. Mniejsze miejscowości
również miały swoich wytwórców.
Działalność poszczególnych wytwórców uzależniona była od potrzeb
i warunków życia mieszkańców. Wiele zawodów było z biegiem czasu coraz miej
spotykana, by całkiem zniknąć. Niektórzy rzemieślnicy, jak kowal, nie mogło
narzekać na brak pracy. Szczególnie na wsi.
Już na początku kolonizacji bardzo ważną funkcję pełniły młyny.
Na ich budowę trzeba było uzyskać pozwolenie od feudała. W Dobrzanach młyn
wodny powstał przy odpływie ze stawu. Widać go na przekazie ikonograficznym
z mapy Lubinusa, z1618 r. W tym czasie, w mieście był jeszcze jeden młyn
wodny, a później (1923 r.) dwa wiatraki. Istniało także wiele innych młynów
w różnym czasie, np. w Białej (2 przy drodze do Lutkowa ((jeden czynny, aż do
1945 r.)), w Bytowie, w Błotnie z kolei był wiatrak. W Krzemieniu otrzymano
pozwolenie na budowę młyna już w 1296 r. Źródła pisane mówią także
o młynach w Ińsku, Reczu, Ciemniku czy Linówku i innych skupiskach ludzi.
W przeszłości bardzo popularnym zawodem był kowal. Aż do 1945 r.
można odnotować działalność kuźni niemal w każdej miejscowości. Kolejnymi
były zawody związane z obróbką drewna. Do dnia dzisiejszego pozostałością
po dawnych zakładach stolarskich są drzwi i okna. Wytwory te służą ludziom
do dziś. Warto zaznaczyć w tym miejscu, że swój udział mają w tym także
kawale, produkujący części metalowe jak okucia i zawiasy. Z terenu działania
LGD wyróżnia się pod tym względem miejscowość Lutkowo, która mogłaby
się stać wioską tematyczną.
Na brak zajęcia nie mogli narzekać inni rzemieślnicy jak np. krawiec,
tkacz, płatnerz, rymarz.
Bardzo trudno jest scharakteryzować dziedzictwo kulinarne badanego
regionu sprzed 1945 r. Źródła nie wymieniają produktów tylko cechy, zakłady
z „branży spożywczej”. W tej kategorii możemy mówić o jeszcze większym
zapotrzebowaniu niż w dziedzinie rzemieślniczej. Wszak człowiek nie Może się
obejść bez jedzenia. Tu najbardziej rozpowszechnione były karczmy, zajazdy,
gospody. Region o tak długich tradycjach z pewnością dorobił się własnych
potraw, które podawane były w takich miejscach. Skład potrawy uzależniony
był najpewniej od zasobów naturalnych obszaru. Ludność korzystała zapewne
nie tylko z dobrodziejstw rolnictwa, ale także lasów czy jezior. Warto wyróżnić
spośród innych zakładów obszaru mleczarnie i gorzelnie. Godny odnotowania
jest piwowar z Szadka, który wymieniany jest już w końcu XVIII w.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
1. Pieczęć cechu szewców i pantoflarzy z Dobrzany, pochodząca z 1853 r.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
2. Pieczęć cechu piekarzy i młynarzy z Dobrzan, pochodząca z 1854 r.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
3. Pieczęć cechu sieciarzy z Ińska, pochodząca z 1505 r.
4. Rak na notgeldzie (banknocie zastępczym) z 1921 r. Rak wiązał się
z miejscową legendą, jego wizerunek zamieszczano na banknotach i
pocztówkach z Ińska mimo, że nie ma go w herbie miasta. Był on znakiem
rozpoznawczym miasta, które już na początku XX stulecia było ośrodkiem
wypoczynkowym. Na zasadzie domysłów można wnioskować, czy miał on
także wpływ na wyroby kulinarne.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
5. Widok Dobrzan z mapy Lubinusa wydanej w 1618 r. Przy
wyjeździe z miasta (u dołu), po lewej stronie widać młyn wodny.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
6. Widok Ińska z ok. 1710 r. autorstwa Daniela Petzolda.
7. Kościół pw. Chrystusa Króla w Reczu.
8. Drzwi do domu nr 45 (Lutkowo).
9. Drzwi do domu nr 45, zbliżenie (Lutkowo)
10. Drzwi do domu nr 45, klamka (Lutkowo).
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
11. Zasuwa górna od drzwi domu nr 45
(Lutkowo).
12. Zamek puszkowy od drzwi domu
nr 45 (Lutkowo).
13. Drzwi do domu nr 31 (Lutkowo).
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
14. Drzwi do domu nr 31, zbliżenie (Lutkowo).
15. Drzwi do domu nr 64 (Lutkowo).
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
17. Drzwi domu nr 28, klamka (Sicko)
16. Drzwi domu nr 28 (Sicko)
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Koła Gospodyń
Studnica
18. Świetlica w Studnicy
W miejscowości Studnia (Gmina Ińsko) bardzo prężnie działa Koło Gospodyń
Wiejskich, pod przewodnictwem Pani sołtys Doroty Putrykus. Powstało ono
i zostało zarejestrowane w 2005 r., do czego przyczynił się w dużym stopniu
ówczesny sołtys Stanisław Putrykus. Członkini Koła mają do dyspozycji nową
i dobrze wyposażoną świetlicę. Koło Gospodyń uczestniczy w wielu okolicznych
imprezach, takich jak Dni Ińska czy Dni Łobza. Członkinie Koła organizują
także imprezy w swojej miejscowości, są to: Dni Studnicy, Sylwester, Andrzejki,
Mikołajki, Dzień kobiet, ogniska, dożynki. Podczas wszystkich wymienionych
imprez, ich uczestnicy mogą skosztować wyrobów Koła Gospodyń. Wśród tych
wytworów nie ma żadnych szczególnych, które byłyby unikalne i mogące
kandydować na listę produktów tradycyjnych. Wyroby te są powszechnie znane.
Warto zaznaczyć, że wszystkie potrawy są robione w sposób domowy, bez
używania składników pozyskanych w nienaturalny sposób. Należą do nich
pierogi („ruskie”, z mięsem), bigosy, paszteciki, sałatki, pieczywa mięsne
i potrawy rybne. Produkcja poszczególnych potraw uzależniona jest od dostępu
do niezbędnych składników, jak np. ryby, czy dziczyzna.
Do Koła Gospodyń należy dziesięć pań. Najstarsza z nich ma
sześćdziesiąt lat. Są to osoby, których rodziny po II wojnie światowej przybyły
z Polski centralnej, terenów obecnej Ukrainy, a nawet Litwy.
Koło Gospodyń Wiejskich w Studnicy nie generuje żadnych wytworów
rzemieślniczych.
Sicko
19. Świetlica w Sicku
Koło Gospodyń Wiejskich w miejscowości Sicko (Gmina Recz)
zostało zarejestrowane 12 grudnia 2009 r. Należy do niego ok. 10
pań, którymi przewodzi Pani Beata Serdyńska. Najstarsze
członkinie tego zgromadzeni mają powyżej sześćdziesiąt lat.
Koło ma do dyspozycji świetlice wiejską. Jest to budynek
o metryce sprzed II wojny światowej, do ok. lat siedemdziesiątych
XX wieku, mieściła się tam szkoła podstawowa. W czasie, gdy
Koło zostało zarejestrowane budynek był nie najlepszym stanie.
Dzięki aktywnemu działaniu członkiń Koła, w tym pozyskiwaniu
funduszy, obiekt był remontowany.
Gospodynie z Sicka biorą udział w licznych imprezach:
Dni Recza, Dni Choszczna, Dożynki gminne, powiatowe,
diecezjalne (Recz, Choszczno, Barzkowice, Pyrzyce).
Podejmowany jest także trud organizacji własnych imprez, takich
jak: dzień kobiet, dożynki, Sylwester, Mikołajki, zakończenie
wakacji, ogniska, kuligi i wycieczki. Nawiązano też współpracę z
Ośrodkiem Pomocy Społecznej.
Podczas wymienionych powyżej imprezach, Koło Gospodyń
prezentuje swoje wyroby kulinarne i rzemieślnicze. Zalicza się
do nich powszechnie znane potrawy: ciasta, bigos i pierogi.
Na szczególną uwagę zasługują pierogi z miętą. Dodawanie
mięty do tradycyjnych pierogów z ziemniakami i serem nie jest
często spotykane, choć znane w innych rejonach kraju.
Wśród wyrobów rzemieślniczych niema niczego, co można
by nazwać tradycyjnym. Są to wyroby, tworzone powszechnie
znanymi metodami. Głównym materiałem najczęściej jest siano
i papier. Do wyrobów należą najróżniejsze stroiki, bombki
i choinki.
Rodziny członkiń Koła należą do ludności, która
przybyła na Pomorze Zachodnie z kresów wschodnich i Polski
centralnej.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Wyroby rzemieślnicze koła
gospodyń wiejskich z Sicka 20-28
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Biała
29. Świetlica w Białej
Koło Gospodyń Wiejskich w miejscowości Biała (gmina Dobrzany) zostało
zarejestrowane ok. 2006 r. Członkinie korzystają z świetlicy wiejskiej. Przewodniczącą
jest Wioletta Małkowska. Jak powyżej opisane Koła Gospodyń, i to organizuje szereg
imprez w swojej miejscowości. Są to: Dożynki, Sylwester, Mikołajki, dzień kobiet,
„dzień chłopa”, dzień matki, dzień dziecka, dzień strażaka, ogniska. Panie aktywnie
uczestniczą także w imprezach i uroczystościach w gminie Dobrzany i poza nią: gminne
dożynki w Barzkowicach, dni Dobrzan.
Osoby należące do Koła Gospodyń Wiejskich w miejscowości Białą należą
do ludności mającej swoje korzenie na kresach wschodnich i w Polsce centralnej.
Wyroby kulinarne należą do potraw powszechnie znanych. Są to pierogi,
zupy, surówki i ciasta. Na szczególną uwagę zasługuje smalec, potocznie nazywany
„Smalcem Eleganckim”. Wyjątkowość tej potrawy tkwi w dodatkach, które dodaje się
to tradycyjnego smalcu. Produkt ten nie jest masowo sprzedawany w postaci porcji,
które charakteryzowałyby się formą. Należy go zakwalifikować do szóstej kategorii
produktów tradycyjnych gdzie znajdują się oleje i tłuszcze. Najczęściej smalec jest
podawany na kromkach chleba wraz z ogórkiem. Konsystencja potrawy jest gęsta
i jak każdy smalec charakteryzuje się dużą lepkością. Smak omawianego
produktu jest słodko-winny. Kolor smalcu zbliżony jest do barwy mielonych orzechów.
Początkowo „Smalec Elegancki” był wytwarzany w kuchniach domowych według
przepisu przywiezionego z obszarów Inowrocławia. Po zarejestrowaniu Koła
Gospodyń Wiejskich w Białej smalec stał się jedną z jego głównych potraw.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
30. Świetlica w Białej, widok wewnątrz
31
32.
„Smalec Elegancki”
33.
34.
35.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Gospodarstwo Agruoturystyczne
Targieniówka
(Gołąbki po dobrzańsku z grzybami lub bez)
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Na uwagę zasługuje gospodarstwo agroturystyczne
Targieniówka (Ognica 66, 73-130 Dobrzany), prowadzone
przez Teresę i Eugeniusza Radożyckich. W sporządzaniu
potraw duży udział ma Pani Janina Kruszyńska.
Gospodarstwo aktywnie uczestniczy w różnych imprezach
w tym konkursach kulinarnych: dożynki gminne, dożynki
powiatowe, dożynki wojewódzkie, prezentacje
bożonarodzeniowe w Barzkowicach, Jarmark Jakubowy.
Potrawy głównie podawane są klientom gospodarstwa.
Wytwarza się twarożek z koziego mleka. Jednak szczególną
uwagę należy zwrócić na „Gołąbki po dobrzański z grzybami
lub bez”. Ową potrawę sporządza się według przepisu:
(Gołąbki po dobrzańsku z grzybami lub bez)
Składniki.
1 główka kapusty (średniej wielkości).
1 szklanka ryżu.
1 kg mięsa wieprzowego lub mieszanego (0,5 wieprzowego, 0,5
drobiowo-wołowe).
Jeśli gołąbki mają być bez grzybów należy pominąć ten punkt
natomiast jeśli potrawa ma być z grzybami to do składników należy
podać 25 dek pieczarek lub innych grzybów.
2 cebule (średniej wielkości).
2 surowe jajka.
2 ząbki czosnku.
2 duże łyżki masła.
Pieprz czarny mielony i sól do smaku.
1 duża łyżka oleju.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Wykonanie
Przygotowanie liści.
1.Kapustę oczyścić, wyciąć głąb, umyć i „ogotować” w lekko osolonej wodzie
z dodatkiem pół łyżki smalcu (by liście nie łamały się przy zawijaniu
farszu).
2. Ugotowaną kapustę wyjąć do miski i odsączyć. Duże-zewnętrzne liście
odciąć przy nasadzie główki, by każdy liść był osobno. Następne ostrym
nożem wyciąć rdzeń liści.
b.
Przygotowanie farszu.
1.Mięso mielimy na drobnym sitku maszynki z jedną surową cebulą.
2.Pieczarki myjemy, ścieramy na dużych otworach tarki jarzynowej
i smażymy na jednej łyżce masła.
3.Ryż gotujemy w 2 szklankach wody z dodatkiem jednej łyżki masła.
4.1 ziarenka ziela angielskiego oraz mały listek laurowy (ryż nie może być
rozgotowany).
5.Do ostudzonego ryżu dodajemy zmielone mięso, usmażone pieczarki, cebule,
rozdrobniony czosnek, jajka, sól i pieprz do smaku.
6. Wszystko razem należy wyrobić ręką.
c.
Formowanie gołąbków.
1.
Na liście nakładamy farsz. Brzegi liści kapusty zakładamy na
farsz zawijając boki liścia do środka i zrolować od szerszej strony ku
węższej.
d.
Układanie gołąbków w rondlu.
1.
Gołąbki wkładamy do rondla wyłożonego liśćmi kapusty. Gołąbki
ściśle układamy w rondlu w dwóch lub trzech warstwach.
2.
Na gołąbki kładziemy tłuszcz (2 łyżki smalcu lub masła). Do tego
dodać 2 ziela angielskie i 1 liść laurowy (rozkruszony).
3.
Ułożone gołąbki przykrywamy liśćmi i podlewamy przegotowaną
wodą (3/4 szklanki).
e.
Gotowanie gołąbków.
1.
Gołąbki gotujemy w rondlu na kuchni lub w piekarniku od 1,5 do 2
godzin. Temperatura powinna wynosić 185ºC.
f.
Jeśli gołąbki są z grzybami, polewamy je sosem grzybowym lub
pieczarkowym. Gołąbki bez grzybów polewamy sosem pomidorowym.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Omawiana powyżej potrawa posiada gęstą konsystencje,
pikantny smak, w przekroju
szary kolor i zapach kapusty. Należy ją zakwalifikować
do ósmej kategorii produktów tradycyjnych: gotowe dania i
potrawy.
Osoby sporządzające „Gołąbki po dobrzańsku”
należą do ludności mającej korzenie w Polsce centralnej.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Nie funkcjonująca obecnie
restauracja „Słoneczna Przystań”
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
W Dobrzanach funkcjonowała niegdyś restauracja (do ok. 1992
r.). Nosiła nazwę Słoneczna Przystań. W menu klienci mogli
znaleźć dwa unikalne dania: śledź po dobrzańsku i rożki
dobrzańskie. Obie potrawy powstały na początku lat
osiemdziesiątych XX w. Ich powstanie nie przypisuje się
pojedynczym osobom, czy danym rodzinom. Produkty powstały
w kuchni tejże restauracji, opracowane przez zespół pracowników
(wśród nich była Pani Teresa Knape, która pracowała
w restauracyjnej kuchni do 1988 r.).
Śledź po dobrzańsku.
Szczególny w tej potrawie jest sos, którym polewamy filet śledziowy
(niemoczony tylko umyty). Owy sos głównie sporządza się z cebuli i jabłek:
1. Cebulę kroimy w cienkie talarki, posypujemy odrobiną soli, cukrem
2. i pieprzem. To wszystko musi zostać zmacerowane (wyduszone).
2. W takiej samej ilości kroimy drobno w kostkę jabłko i mieszamy
3. z wcześniej opisaną cebulą.
3. Do tego dodajemy majonez z kwaśną śmietaną (pół na pół). Ilość
uzależniona jest od ilości przyrządzanych filetów.
4. Na ułożony filet śledziowy układamy ten sos.
Najlepiej danie podawać na drugi dzień by śledź przesiąkł sosem.
Śledź po dobrzańsku sporządzany był w różnych ilościach w zależności od
zamówienia. Podawano go na talerzach lub tacach. Potrawę sprzedawano na
kilogramy.
Potrawa posiadała ostry smak, ostro-winny zapach, kremowo-biały kolor
i gęstą konsystencje.
Potrawę należy zaliczyć do trzeciej kategorii produktów tradycyjnych:
produkty rybołówstwa, w tym ryby.
Rożki dobrzańskie.
1.
Ciasto ziemniaczane (jak na kopytka) uformować w kwadrat (12x12
cm grubość od 6 do 8 mm).
2. Sporządzenie farszu.
a. Ugotowane mięso z kurczaka kroimy w drobną kostkę.
b. Do tego można dodać marchew i pietruszkę z wywaru.
c. Dodajemy jajka ugotowane na twardo, pokrojone w kostkę.
d. Dodajemy przysmażoną cebulkę (zaszkloną).
e. Dodajemy przypraw: sól, pieprz, zieloną pietruszkę.
f. Wszystko mieszamy.
3. Farsz kładziemy łyżką na uformowany kwadrat ciasta i zaginamy po
przekątnej, by powstał rożek (trójkąt).
4. Następnie należy to panierować i usmażyć na głębokim tłuszczu.
Rożek ma formę trójkąta. Waży ok. 100 g. Produkt posiada gęstą i lepką
konsystencję, pikantny smak, łagodny zapach i złocisto brązową barwę.
Najczęściej rożki były podawane z klarownym barszczykiem.
Rożki dobrzańskie należy zaliczyć do ósmej kategorii potraw regionalnych:
gotowe dania i potrawy.
Stowarzyszenie LGD Dobre Inicjatywy Regionu ul. Staszica 1; 73-130 Dobrzany tel. 91 562 02 01 w. 42
Zakończenie
Niestety zebranego materiału jest niewiele. Głównie są to potrawy,
z czego zagłębieniem jest miasto Dobrzany. Trzeba jednak zaznaczyć
że obszar, na którym przeprowadzono badanie jest niewielki.
Na szczególną uwagę zasługują produkty: Gołąbki po
dobrzańsku z grzybami lub bez, śledź po dobrzańsku i rożki
dobrzańskie. Następny w kolejności jest „smalec elegancki”
z miejscowości Białą następnie pierogi z miętą z miejscowości
Sicko. Pozostałe produkty kulinarne i rzemieślnicze nie należą do
szczególnych, jednak są godne odnotowania, gdyż kultywują dobrze
znane tradycje. Są atrakcją regionalnych imprez oraz promują region.
Godny zauważenia jest fakt, że potrawy o większym znaczeniu nie są
wytworami jedynie kuchni wiejskiej, ale i miejskiej.
Źródła pochodzenia ilustracji
Ilustracje nr 1, 2, 3 pochodzą z publikacji: A. Tomaszewska,
Ikonografia pieczęci cechowych (XV-XIX w.) w zbiorach Muzeum
Narodowego w Szczecinie, [w:] Wokół znaków
symboli. Herby, pieczęcie i monety na Pomorzu, Śląsku i Ziemi
Lubuskiej do 1945 roku, pod redakcją A. Chlebowskiej i A. Gut,
Warszawa 2008, s. 107-121.
Ilustracja nr 4 według oryginału ze zbiorów autora.
Ilustracje nr 5, 6 pochodzą z publikacji: Katalog zabytków
powiatu stargardzkiego, pod redakcją M. Majewskiego, t. I-II,
Stargard 2010.
Ilustracje nr 7 - 35 fot. autor.