Transcript wet rechten patient _ Herman Nys

De rechten van de
patiënt.
Herman Nys
Centrum voor
biomedische en recht
KU Leuven
Rechten van de patiënt
• De wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten
van de patiënt regelt de rechten van de patiënt.
• Ze werd gewijzigd door de wet van 24 november 2004
(invoeging van artikel 11bis), van 13 december 2006
(wijziging van meerdere bepalingen);van 17 maart 2013
(statuut beschermde meederjarigen: schrapping art.13
en wijziging art.14) en 10 april 2014 (invoeging van
art.8/1 en 8/2)
“Patiënt”
« DE PERSOON AAN WIE GEZONDHEIDSZORG
WORDT VERSTREKT AL DAN NIET OP EIGEN
VERZOEK » (art.2, 1°)
Niet op eigen verzoek : wilsonbekwame
patiënten/minderjarigen/personen die een medische
controle/expertise moeten ondergaan
“Gezondheidszorg”
“Diensten verstrekt door een beroepsbeoefenaar met het
oog op het bevorderen, vaststellen, behouden,
herstellen of verbeteren van de gezondheidstoestand
van een patiënt, om het uiterlijk van een patiënt om
voornamelijk esthetische redenen te veranderen of om
de patiënt bij het sterven te begeleiden”(art. 2, 2°).
“beroepsbeoefenaar”
Alle zogenaamde W.U.G. beroepen:
Artsen, tandartsen, apothekers, kinesitherapeuten,
verpleegkundigen en vroedvrouwen, paramedici,
zorgkundigen en hulpverleners-ambulanciers
Niet : (klinisch) psychologen (wel vanaf 1 september 2016)
ten laatste); psychotherapeuten voorzover geen w.u.g.
beroep; niet-conventionele hulpverleners;
Nood aan specifieke bescherming
Teneinde rekening te houden met de nood aan
specifieke bescherming kan de koning na advies
van de federale commissie voor de rechten van de
patiënt “nadere regels” bepalen inzake de
toepassing van de patiëntenrechtenwet (art.3 §2).
De koning heeft deze bevoegdheid nog niet gebruikt.
Wie moet de rechten respecteren?
• “ De beroepsbeoefenaar leeft de bepalingen van deze wet na
binnen de hem door of krachtens de wet toegewezen
bevoegdheden” (art.4, eerste lid)
Plichten van de patiënt
IN DE MATE WAARIN DE PATIENT HIERAAN ZIJN
MEDEWERKING VERLEENT, EERBIEDIGT DE
HULPVERLENER DE RECHTEN VAN DE PATIENT
(art.4)
Bv. Informatie verstrekken; therapietrouw; zich niet
verzetten tegen het aanleggen van een
patiëntendossier; gematigd omgaan met inzagerecht en
recht op afschrift; kortom zich als een ‘goede patiënt’
gedragen.
KWALITEITSVOLLE
DIENSTVERSTREKKING
PATIENT HEEFT RECHT OP KWALITEITSVOLLE
DIENSTVERSTREKKING DIE BEANTWOORDT AAN
ZIJN BEHOEFTEN (art.5)
Behoeften; niet : eisen, grillen, verlangens
-> dialoogmodel, geen consumentenmodel
VRIJE KEUZE
PATIENT HEEFT RECHT OP VRIJE KEUZE EN RECHT
OP WIJZIGING VAN DIE KEUZE BEHOUDENS
WETTELIJKE BEPERKINGEN (art.6)
Vrije keuze is belangrijk met het oog op de
vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt.
Maar die vrije keuze is niet absoluut: zij betekent dat een
derde (overheid; ziekenfonds; verzekeraar enz) een
patiënt niet kan dwingen zich door een bepaalde
zorgverlener te laten behandelen. Dat is wat anders
dan te kunnen kiezen tussen 30 soorten joghurt…
Vrije keuze met kennis van zaken
• De beroepsbeoefenaar informeert de patiënt of hij al
dan niet beschikt over een verzekeringsdekking of een
andere individuele of collectieve vorm van bescherming
met betrekking tot de beroepsaansprakelijkheid (art.8/1)
• De beroepsbeoefenaar informeert de patiënt omtrent
zijn vergunnings- of registratiestatus (art.8/2)
INFORMATIE
GEZONDHEIDSTOESTAND
RECHT OP ALLE HEM BETREFENDE INFORMATIE DIE
NODIG IS OM INZICHT TE KRIJGEN IN DE
GEZONDHEIDSTOESTAND EN DE VERMOEDELIJKE
EVOLUTIE ERVAN (art.7)
In duidelijke taal/ op verzoek van de patiënt schriftelijk en
op verzoek van de patiënt aan diens
vertrouwenspersoon <-> vertegenwoordiger
INFORMATIE
GEZONDHEIDSTOESTAND
– RECHT NIET TE WETEN OP
UITDRUKKELIJK VERZOEK
– TENZIJ ERNSTIG NADEEL VOOR
GEZONDHEID PATIENT OF DERDEN NA
RAADPLEGING COLLEGA
INFORMATIE
GEZONDHEIDSTOESTAND
• THERAPEUTISCHE EXCEPTIE = GEEN INFORMATIE
ZO ERNSTIG NADEEL VOOR GEZONDHEID PATIENT
EN MITS OVERLEG MET EEN COLLEGA EN NOTA IN
PATIENTENDOSSIER
TOESTEMMING NA INFORMATIE
(art.8)
• PATIENT HEET RECHT OM VOORGELICHT –
VOORAF – EN VRIJ TOE TE STEMMEN IN IEDERE
TUSSENKOMST
• UITDRUKKELIJK BEHALVE INDIEN GEDRAGING
PATIENT DUIDELIJK
• SCHRIFTELIJK MITS TOESTEMMING BEIDE
PARTIJEN
TOESTEMMING NA INFORMATIE
• DOEL – AARD – URGENTIE – DUUR
• FREQUENTIE
• VOOR DE PATIENT RELEVANTE
TEGENAANWIJZINGEN – NEVENWERKINGEN
EN RISICO’S
• NAZORG
• ALTERNATIEVEN
• FINANCIELE GEVOLGEN
• GEVOLGEN WEIGERING
WEIGERING VAN TOESTEMMING
(art.8 §4)
• PATIENT HEEFT RECHT EEN TUSSENKOMST TE
WEIGEREN
• SCHRIFTELIJKE BEVESTIGING OP VERZOEK VAN
IEDERE PARTIJ
• MAAKT GEEN EINDE AAN RECHT OP
KWALITEITSVOLLE DIENSTVERLENING
VOORAFGAANDE WEIGERING
• INDIEN PATIENT TOEN HIJ NOG BEKWAAM WAS
EEN WELBEPAALDE TUSSENKOMST HEEFT
GEWEIGERD DIENT DEZE WEIGERING TE
WORDEN GERESPECTEERD INDIEN PATIENT
ONBEKWAAM IS GEWORDEN (art.8 §4)
Recht op een zorgvuldig bijgehouden
patiëntendossier
Elke patiënt heeft recht op een zorgvuldig
bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier
(art. 9 §1 WP)
• Bevorderen van continuïteit en kwaliteit van
hulpverlening
• Patiënt heeft recht op toevoeging van documenten (bijv.
Een voorafgaande weigering)
Recht op inzage (art. 9, § 2)
• Principieel rechtstreeks recht op inzage
– Patiënt kan dossier zelf inzien
– Kan zich laten bijstaan door vertrouwenspersoon
– Kan inzagerecht zelfs overlaten aan vertrouwenspersoon
• Inzage moet uitzonderlijk onrechtstreeks via een wug
beroepsbeoefenaar wanneer tevoren de therapeutische
exceptie werd ingeroepen en de motivering daarvoor
nog steeds geldig is.
Recht op inzage (art.9 §2)
• Verzoek tot inzage moet
– In beginsel ‘onverwijld’ worden ingewilligd
– Ten laatste ‘binnen vijftien dagen’
Uitzonderingen op inzage
• Uitzonderingsregime
– Voor persoonlijke notities
– Gegevens betreffende derden
• Persoonlijke notities en gegevens betreffende
derden zijn in beginsel uitgesloten van inzage
• Persoonlijke notities kunnen wel ingezien
worden door een WUG beroepsbeoefenaar (die
dan rapporteert aan patiënt)
Recht op afschrift van
patiëntendossier
• Patiënt heeft recht op afschrift van dossier
• ‘Afschrift’ is fotokopie, cd-rom, …
• Afschrift is niet mogelijk voor
– Persoonlijke notities
– Gegevens over derden
– Gegevens waarop nog geldige therapeutische exceptie van
toegepassing is
Recht op afschrift (kopie)
• “Strikt persoonlijk en vertrouwelijk” !!!
• Tegen maximumkostprijs
• Afschrift MOET geweigerd worden
– Bij duidelijke aanwijzingen dat patiënt onder druk wordt gezet
om afschrift aan derden mee te delen
Post mortem-inzage (art.9
• Verwanten hebben recht op inzage:
–
–
–
–
Indien verzoek gemotiveerd en ‘gespecifieerd’ is
Indien patiënt zich niet uitdrukkelijk verzet heeft
Via wug- beroepsbeoefenaar (onrechtstreeks)
Verwanten tot en met de 2e graad
BESCHERMING PRIVE LEVEN EN
INTIMITEIT (art.10°
ENKEL PERSONEN VAN WIE DE AANWEZIGHEID IS
VERANTWOORD IN HET KADER VAN DE
DIENSTVERSTREKKING MOGEN AANWEZIG ZIJN
BIJ DE ZORG, DE ONDERZOEKEN EN DE
BEHANDELINGEN BEHOUDENS TOESTEMMING
PATIENT
KLACHTRECHT (art.11)
• PATIENT HEEFT HET RECHT EEN KLACHT
NEER TE LEGGEN BIJ DE BEVOEGDE
OMBUDSFUNCTIE
• OMBUDSFUNCTIE VOORKOMT KLACHTEN EN
BEMIDDELT BIJ KLACHTEN
• IN IEDER ZIEKENHUIS VERPLICHT EEN
OMBUDSFUNCTIE
• BIJ COMMISSIE RECHTEN VAN DE PATIENT
EEN RESIDUAIRE OMBUDSFUNCTIE
Recht op behandeling van pijn
(art.11bis)
‘Elkeen behoort van de beroepsbeoefenaars in de
zorgsector de meest aangepaste zorg te krijgen om de
pijn te voorkomen, er aandacht voor te hebben, te
evalueren, in aanmerking te nemen, te behandelen en te
verzachten’
Vertegenwoordiging van de patiënt
• 3 groepen
– Minderjarige patiënten
– Meerderjarige beschermde personen
– Feitelijk onbekwame meerderjarige patiënten
• Coma
• Dementie
• ….
Vertegenwoordiging van een minderjarige
(art.12)
• Door ouder(s) / voogd
• Betrokken bij beslissing in functie van de leeftijd en
maturiteit van het kind
• Zelfstandige uitoefening van de rechten indien de
minderjarige tot een redelijke beoordeling van zijn
belangen in staat is
Vertegenwoordiging van een meerderjarige
beschermde persoon (art.14)
• Tot 1 september 2014 : de rechten van een verlengd
minderjarige of onbekwaamverklaard persoon worden
uitgeoefend door de voogd (art.13)
• Dit art. 13 is geschrapt
• Wie op die datum verlengd minderjarig was behoudt dat
statuut nog tot ten laatste 31 augustus 2019
Vertegenwoordiging van een meerderjarige
beschermde persoon (art.14)
• Als een meerderjarige beschermde persoon nog
wilsbekwaam is dan kan hij zelf zijn rechten als patiënt
uitoefenen
• Als hij wilsonbekwaam is, worden zijn rechten als
patiënt uitgeoefend door:
- Een door de patiënt aangewezen vertegenwoordiger
(zie verder)
- Door de bewindvoerder aangesteld en gemachtigd door
de vrederechter
- Door een familielid (cascaderegeling)
De patiënt is geen meerderjarige
beschermde persoon (artikel 14)
CASCADEREGELING:
• De ‘door de patiënt aangewezen
vertegenwoordiger’
• Aanwijzing geschiedt door bijzonder mandaat
– Ondertekend door patiënt
– Èn vertegenwoordiger
• Door beiden herroepbaar
De patiënt is geen meerderjarige
beschermde persoon (art.14)
• Samenwonende echtgenoot/ wettelijk samenwonende
partner / feitelijk samenwonende partner
• Een meerderjarig kind
• Een ouder
• Een meerderjarige broer of zus
• Indien geen familieleden aanwezig of beschikbaar of
een conflict: de arts treedt op als belangenbehartiger,
na multidisciplinair overleg
• Cascaderegeling moet niet worden gevolgd bij het
uitoefenen van het klachtrecht (artikel 14 §4)
Grenzen vertegenwoordiging(art.15 §2)
• IN HET BELANG VAN DE PATIENT EN OM EEN
BEDREIGING VAN DIENS LEVEN OF EEN ERNSTIGE
AANTASTING VAN DIENS GEZONDHEID AF TE
WENDEN WIJKT DE HULPVERLENER AF VAN DE
BESLISSING VAN DE VERTEGENWOORDIGER
(art.15)
Grenzen vertegenwoording (art.15 §1)
• Aan vertegenwoordiger kan inzage en afschrift van
dossier geweigerd worden indien dit nodig is voor
bescherming van privéleven van patiënt
• Inzage kan nog door wug beroepsbeoefenaar
aangeduid door vertegenwoordiger