Transcript od rusztowania

Materiały dydaktyczne
RUSZTOWANIA
Opracował: Andrzej Suder
Rusztowania
• Rusztowanie - tymczasowa konstrukcja,
umożliwiająca pracę na wysokości od dwóch
do kilkudziesięciu metrów ponad podłożem
(ziemią, podłogą pomieszczenia, powierzchnią
pokładu statku itp.), tzn. poza zasięgiem rąk
stojącego człowieka.
Rusztowanie
• Składa się z połączonych ze sobą pionowych słupów
nośnych, do których przymocowane (przykręcone,
przywiązane lub przybite) są żerdzie poziome, na
których ułożony jest pomost (w najprostszych
rozwiązaniach z desek lub innych elementów
drewnianych, w konstrukcjach nowocześniejszych - z
lekkich metalowych prefabrykatów). Pionowe słupy,
dawniej zazwyczaj długie drewniane żerdzie, obecnie
częściej wykonane są ze stalowych rur. Do konstrukcji
rusztowań wykorzystuje się także lżejsze od stali
aluminium.
Klasyfikacja i podział rusztowań budowlanych
• Rusztowania robocze
– konstrukcja, budowlana, tymczasowa, z której mogą
być wykonywane prace na wysokości, służąca do
utrzymywania osób, materiałów i sprzętu;
• Rusztowania ochronne
– konstrukcja budowlana, tymczasowa, służąca do
zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości ludzi
oraz przedmiotów;
Inne klasyfikacje rusztowań
•
Kryterium konstrukcyjne
–
rusztowania ramowe
–
rusztowania modułowe
rusztowania stojakowe (rurowo-złączkowe)
–
rusztowania kozłowe
–
rusztowania wspornikowe
–
rusztowania specjalne
–
•
Kryterium - sposób użytkowania
–
•
rusztowania nieruchome
–
rusztowania jezdne
Kryterium materiałowe
–
rusztowania drewniane
–
rusztowania stalowe
–
rusztowania aluminiowe
–
rusztowania włókna szklanego
•
Kryterium kotwienia
–
–
–
rusztowania wiszące
rusztowania przyścienne
rusztowania wolnostojące
Przykłady rusztowań
•
•
•
•
•
Rusztowania warszawskie
Rusztowania rurowo-złączkowe
Rusztowania ramowe
Rusztowania przejezdne
Rusztowania modułowe
Rusztowania warszawskie
• To rusztowania kolumnowe, stosowane przy
robotach murarskich, tynkarskich, malarskich,
montażowych, spawalniczych, instalacyjnych,
szklarskich. Może być użytkowane na zewnątrz
obiektów i wewnątrz pomieszczeń.
Charakterystyczne dla rusztowań typu „WARSZAWA”
są prostota jego konstrukcji, łatwy i szybki montaż.
Elementy łączone są bezśrubowo złączami czopowym
(czop – tuleja – lub kielich).
Rusztowanie warszawskie
•
1 - Ramka
2 - Poprzeczka
3 - Przekątnia
4 - Podstawka śrubowa
5 - Zestaw kołowy
6 - Podstawka zwykła
7 - Drabinka
8 - Wspornik
9 - Podest duży
10 - Podest mały
11 - Burtnica z okuciem
12 - Burtnica bez okucia
13 - Poręcz duża
14 - Poręcz mała
15 - Wysięgnik
16 - Łącznik kotwiący
17 - Złącze krzyżowe
18 - Ściąg
Rusztowanie warszawskie
Rusztowania rurowo-złączkowe
• Są pierwszym rodzajem rusztowań, w których zastosowanie
znalazły rury stalowe. Rusztowania rurowe są najbardziej
uniwersalne, wymagają one jednak projektowania, montaż
jest pracochłonny.
---Podstawowe elementy rusztowania rurowego:
• rury stalowe o gwarantowanych własnościach mechanicznych
ze szwem lub bez szwu, cynkowane lub lakierowane o
średnicy zewnętrznej 48,3mm i grubości ścianki co najmniej
3,2mm,
• złącza (krzyżowe, wzdłużne, obrotowe),
• podstawki (zwykłe, śrubowe),
• drabinki przystawne,
• płyty pomostowe, bale, deski, podkłady,
• deski bortnicowe.
Rusztowania ramowe
• To rusztowania systemowe, których pionowa konstrukcja
nośna składa się z prefabrykowanych płaskich ram. Ramowa,
sztywna poprzecznie konstrukcja rusztowania ma istotne
zalety użytkowe, zapewniające szybki montaż i demontaż.
Sztywność wzdłużną rusztowania uzyskuje się dzięki
pomostom i stężeniom (poziomym i ukośnym). Stężenia w
większości firmowych systemów są łączone ze stojakami ram
za pomocą uchwytów sworzniowo-zapadkowych.
Powszechność ta wynika z dogodności i szybkości ich montażu.
Rusztowania ramowe są najbardziej odpowiednie przy
konstrukcjach wymagających zmian szerokości pomostów,
uzyskiwanych przez stosowanie wsporników (konsol),
zestawianych obok siebie ram, lub przy zastępowaniu ram
szerszych na węższe.
Rusztowania ramowe
1 - Rama
2 - Podest komunikacyjny
3 - Podest stalowy
4 - Podstawka śrubowa
5 - Stężenie poziome
6 - Poręcz
7 - Stężenie ukośne
8 - Nakładka na podstawki
9 - Stężenie górne
10 - Poręcz poprzeczna
11 - Deska burtowa
12 - Deska burtowa poprzeczna
13 - Łącznik kotwiący
14 - Ramka górna
15 - Dźwigar ze śrubą
16 - Konsola 0,8 m
17 - Konsola 0,4 m
18 - Podest konsoli
19 - Ramka L 0,8 m
20 - Stojak poręczy
21 - Zabezpieczenie pomostu 0,8 m
22 - Ramka boczna konsoli 0,8 m
23 - Ramka boczna konsoli 0,4 m
24 - Zabezpieczenie podestu konsoli 0,4 m
Rusztowania ramowe
Rusztowania przejezdne
• To rusztowania wieżowe, zaopatrzone w ramy
z kółkami oraz pomost z poręczami. Przy
większych obciążeniach na miejscach pracy
opiera się je na stopach w celu odciążenia
kółek. Ich przeznaczeniem jest przede
wszystkim częsta zmiana stanowiska pracy.
Czasem do rusztowań przejezdnych użytkuje
się elementy rusztowań ramowych lub
stojakowych
Rusztowania przejezdne
Zasady obowiązujące przy eksploatacji rusztowań
jezdnych:
• praca dopuszczalna jest tylko na poziomie roboczym,
• nie wolno montować i obciążać rusztowań wciągarkami,
• należy przemieszczać i ustawiać rusztowanie tylko na poziomym, równym i
wystarczająco nośnym podłożu,
• należy przemieszczać rusztowanie tylko w kierunku podłużnym,
• należy przestrzegać bezwzględnego zakazu przebywania ludzi na
rusztowaniu w trakcie przemieszczania,
• po przemieszczeniu rusztowań należy zablokować hamulce, uniemożliwiając
jakikolwiek przesuw rusztowania,
• jeżeli kolumny rusztowania przejezdnego są ze sobą wzajemnie łączone,
należy się upewnić, czy konstrukcja jest stabilna i nie zagraża
bezpieczeństwu,
• należy ustawić rolki jezdne w kierunku jazdy, aby uniknąć ich uszkodzeń,
• każdorazowo należy dokonać analizy bezpieczeństwa konstrukcji.
Rusztowania modułowe
• rusztowania systemowe, w których połączenia rygli i stężeń ze
stojakami powstają w stałych punktach węzłowych
rozmieszczonych w regularnych odstępach (modułach). Rolę
złączek, głównie obrotowych, przyjmują kryzy przyspawane do
rurowych stojaków w odstępach, co 50cm. Na kryzach są
mocowane klinowo zaczepy rygli i zastrzałów. Do jednej kryzy
można przyłączyć do 8 rygli i stężeń, co w praktyce raczej się nie
zdarza. Natomiast możliwość ta pozwala na rozprowadzenie rygli
i stężeń w zasadzie pod dowolnym kątem. Rusztowania
stojakowo-kryzowe są droższe od rusztowań ramowych, a ich
montaż jest bardziej pracochłonny. Są one niezbędne, gdy trzeba
użyć rusztowań przestrzennych. Pozwalają na odpowiednie
dopasowanie do skomplikowanych powierzchni obiektu, np. jako
rusztowania przemysłowe przy budowie, konserwacjach,
remontach przemysłowego wyposażenia technologicznego z
dużą ilością instalacji, aparatury, przewodów.
Rusztowanie kozłowe
• Rusztowanie składające się z dwóch lub więcej
podpór przestrzennych i pomostu roboczego.
Rusztowanie wspornikowe
• Rusztowanie, którego pomost roboczy oparty
jest na wspornikach połączonych z obiektem
budowlanym
Rusztowania wiszące
• Rusztowania wiszące mogą być stosowane w miejscach, gdzie konieczna
jest zabudowa zarówno długich, jak i rozległych powierzchniowo
konstrukcji. Ich użycie ma sens zawsze wtedy, gdy nie ma możliwości
postawienia rusztowania stojącego lub jeśli wiązałoby się to ze zbyt dużym
nakładem pracy i kosztów.
• Rusztowanie wiszące jest stosowane w przypadkach, gdy:
• podłoże nie jest wystarczająco nośne, lub posadowienie na podłożu jest
wprost niemożliwe (rzeka, nad ciągami technologicznymi itp.),
• nie ma odpowiedniego podłoża do zakotwienia rusztowań,
• nie można tamować ruchu drogowego, traktu pieszego itp.,
• rusztowanie stojące miałoby zbyt dużą wysokość – np. do remontu wieży
kościelnej.
Rusztowanie podwieszane
Prace poprzedzające montaż rusztowań
•
Przed przystąpieniem do montażu rusztowania należy opracować projekt
rusztowania. Projekt ten powinien uwzględniać wszystkie warunki wynikające
z lokalizacji rusztowania:
1. - rodzaj podłoża na którym będzie posadawiane rusztowanie (warunki
posadowiania i wytrzymałości podłoża reguluje PN-M-4700-2:1996)
2. - zakres prac wykonywanych przy wykorzystaniu rusztowania
3. - siatkę konstrukcyjną rusztowania dopasowaną dokształtu i wymiarów
elewacji oraz strefy wietrznej
4. - rozmieszczenie pionów komunikacyjnych
5. rozmieszczenie pionów transportowych w czasie montażu i eksploatacji
rusztowania
6. - sposoby i możliwości kotwienia rusztowania
7. - montaż urządzeń zabezpieczających
8. - oznakowanie rusztowania
Elementy rusztowania przed ich zamontowaniem powinny być
sprawdzone pod względem oryginalności i stanu technicznego.
Poszczególne elementy należy poddać oględzinom sprawdzającym:
-dla elementów stalowych (ramy, stężenia, poręcze, drabinki,
wsporniki, podesty stalowe): nie mogą mieć uszkodzeń
mechanicznych, takich jak wyboczenie, rozerwanie, pęknięcie,
zgięcie
-dla elementów podstawek: części gwintowane muszą być czyste,
gwint i nakrętka nie mogą być uszkodzone, nie mogą występować
ślady korozji
-dla elementów drewnianych: nie powinny występować spękania,
rozwarstwienia, wyrwania materiału, niedopuszczalne jest
występowanie pęknięć poprzecznych do elementu.
Wymagania w zakresie nośności podłoża i
posiadania rusztowania
• Nośność podłoży gruntowych, na których jest montowane
rusztowanie, nie może być mniejsza niż 10 MPa. Należy ją ustalać
wg PN-B-03020: 1981 lub w inny sposób uzasadniony technicznie.
• W przypadku podłoży konstrukcyjnych ich nośność należy ustalać
na podstawie obliczeń wytrzymałościowych. Obciążenie
jednostkowe od konstrukcji rusztowania nie może przekraczać
wielkości obciążeń dopuszczalnych dla danej konstrukcji podłoża.
• Jeżeli nośność podłoża nie spełnia powyższych wymogów to przed
zmontowaniem rusztowania należy wykonać wzmocnienie
podłoża, co powinno zostać udokumentowane obliczeniami
wytrzymałościowymi.
• W przypadku posadawiania rusztowania na
podłożu gruntowym konieczne jest stosowanie
podkładów pod podstawki. Podkładki układać
zgodnie z punktem 4.4.4. PN-M-47900-2.
• Powierzchnia podkładów musi przylegać do
podłoża i zapewniać przeniesienie obciążenia na
podłoże, w taki sposób, by obciążenie nie
przekraczało dopuszczalnego.
Stosowanie podkładów
• Podkłady należy układać na przygotowanym podłożu, prostopadle
do ściany budowli w sposób zapewniający docisk do podłoża całą
dolną płaszczyzną podkładu, przy czym czoło podkładu powinno być
odsunięte o 5 cm od cokołu budowli. Jeden podkład powinien
obejmować dwie stopy danej ramy.
• Dla posadowienia rusztowania na podłożu gruntowym
zamarzniętym należy powierzchnię terenu uprzednio wyrównać
warstwą rozmarzniętego piasku.
• Niedopuszczalne jest ustawianie ram na podkładach popękanych i
połamanych, na podkładach klinowych lub z cegieł.
• Dozwolone jest posadowienie rusztowania na powierzchni dróg,
ulic i chodników dla pieszych przy spełnieniu wymagań odnośnie
zabezpieczeń (poręcze, deski burtowe, daszki ochronne, ogrodzenie,
tablice i światła ostrzegawcze) i po uzyskaniu zgody właściwych
władz terenowych.
Zasady montażu urządzeń
piorunochronnych
• Konstrukcje rusztowań powinny być zgodne z postanowieniami właściwych
przepisów o ochronie budowli od wyładowań atmosferycznych i w związku z
tym powinny być wyposażone w urządzenia piorunochronne.
• Jeżeli rusztowanie jest ustawione przy ścianie budowli mającej instalację
piorunochronną, można połączyć je ze zwodem pionowym urządzenia
piorunochronnego zamiast wykonywać urządzenie piorunochronne na
rusztowaniu.
• Zwodami pionowymi urządzenia piorunochronnego w rusztowaniu są odcinki
rur o długości co najmniej 4,00 m, które należy łączyć z końcami
(wierzchołkami) ram zewnętrznego rzędu za pomocą złączy wzdłużnych. Górne
końce tych rur powinny być zaostrzone przez spłaszczenie.
• Odległość między zwodami pionowymi nie powinna przekraczać 12 m.
• Zwody należy łączyć z uziemieniem przewodem odprowadzającym,
wykonanym z taśmy ocynkowanej lub miedziowej o wymiarach 3
mm x 20 mm lub z drutu stalowego ocynkowanego o średnicy 6
mm.
• W przypadku ustawienia rusztowania w pomieszczeniach
zamkniętych wewnątrz budowli jego konstrukcja nie podlega
ochronie od wyładowań atmosferycznych.
• Każda konstrukcja z rur stalowych powinna być także uziemiona zgodnie z wymaganiami właściwych przepisów o uziemieniach i
zerowaniach w urządzeniach elektrycznych o napięciu nie większym
niż 1 kV.
• Oporność uziemienia mierzona prądem przemiennym o
częstotliwości 50 Hz nie powinna przekraczać 10 V. Odległość
między uziomami nie powinna przekraczać 12 m.
Zasady ustawienia i eksploatacji rusztowań w
pobliżu linii energetycznych
• Przy ustawianiu rusztowań w pobliżu
napowietrznych linii energetycznych należy
wyznaczyć tzw. strefę niebezpieczną, poza którą linie
energetyczne nie wymagają wyłączenia spod
napięcia i specjalnych zabezpieczeń (ekranowania).
• Za strefę niebezpieczną uważa się minimalną
odległość (licząc w poziomie) skrajnych kołyszących
się przewodów od rusztowania i od najdalej
wysuniętego końca przenoszonych elementów
rusztowania w czasie montażu i demontażu,
• nie mniejszą niż:
• 3,0 m dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kV;
• 5,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, lecz
nieprzekraczającym 15 kV;
• 10,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kV, lecz
nieprzekraczającym 30 kV;
• 15,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kV, lecz
nieprzekraczającym 110 kV;
• 30,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kV.
• Odległość przewodu nieuziemionego o napięciu 1 kV od każdej
dostępnej części rusztowania powinna wynosić w pionie (w górę)
i poziomie (w bok) – co najmniej po 2,0 m.
Zasady wykonania ogrodzeń rusztowania i stosowania
odbojów, tablic i świateł ostrzegawczych
• Teren, na którym są wykonywane roboty
bezpośrednio związane z montażem lub
demontażem rusztowań, należy oddzielać za
pomocą ogrodzenia, którego wysokość powinna
wynosić co najmniej 1,50 m; a odległość od skraju
rusztowania 1/10 wysokości, z której mogą spaść
przedmioty lub materiały - jednak nie mniej niż 6 m.
• Ramy usytuowane przy bramach, prześwitach i
przejazdach powinny być zabezpieczone odbojami
nie związanymi z konstrukcją rusztowania.
Zasady wykonania ogrodzeń rusztowania i stosowania odbojów,
tablic i świateł ostrzegawczych
• Miejsca, na których prowadzone są prace przy
montażu i demontażu rusztowania, należy oznaczyć
przez umieszczenie w widocznych miejscach tablic
ostrzegawczych najwyżej 2,5 m od podłoża. Napisy
na tablicach powinny być widoczne z odległości co
najmniej 10 m.
• Gdy zmontowane rusztowanie zagradza przejazd
należy umieścić barierę i czerwoną tarczę z napisem
ostrzegawczym o czasowej likwidacji przejazdu, a na
noc zainstalować czerwone światło.
Zasady montażu pomostów
• Pomosty powinny być zabezpieczone
poręczami głównymi, pośrednimi i deskami
burtowymi.
• Na rusztowaniu w widocznym miejscu należy
umieścić tablicę określającą dopuszczalne
obciążenie użytkowe pomostu roboczego.
Pomosty robocze i komunikacyjne znajdujące się powyżej 2
metrów od podłoża należy zamykać poręczami:
• główną – umocowaną na wysokości 1,1 m
licząc od powierzchni pomostu do górnej
powierzchni poręczy;
• pośrednią – umocowaną na wysokości 0,6 m.
• Jeżeli odległość pomostu od lica ściany jest nie
większa niż 20 cm wówczas od strony ściany
nie jest wymagane montowanie poręczy.
Każdy pomost należy zaopatrzyć od strony zewnętrznej
w deski burtowe.
• Należy je ułożyć dokoła pomostu na
rusztowaniu wolno stojącym, natomiast
rusztowanie przyścienne może nie mieć desek
burtowych od strony ściany, jeżeli brzeg
pomostu jest oddalony od lica ściany nie
więcej niż 20 cm.
Zasady montażu pionów komunikacyjnych
• Piony komunikacyjne należy wykonywać jednocześnie ze
wznoszeniem konstrukcji rusztowania wewnątrz siatki
rusztowania lub jeżeli wymagają tego warunki budowy, jako
oddzielne segmenty konstrukcji przylegające do zasadniczej
konstrukcji rusztowania.
• Odległość pomiędzy sąsiednimi pionami komunikacyjnymi nie
może przekraczać 40 m, a odległość stanowiska pracy
najbardziej oddalonego od środka pionu komunikacyjnego 20
m. Piony komunikacyjne powinny być wyposażone w:
• drabinki;
• płyty pomostowe;
• poręcze ochronne.
Częste nieprawidłowości występujące na budowach
związane z rusztowaniami:
•
• nieprawidłowo zbudowane rusztowania (brak
obarierowania, brak wypełnienia pomostami przestrzeni
roboczej, brak pionów komunikacyjnych, niewłaściwe
posadowienie i kotwienie rusztowań)
• niewłaściwe zabezpieczenia (stanowisk pracy na
wysokościach)
• niski poziom wiedzy z zakresu bhp wśród pracowników i
pracodawców
• angażowanie pracowników o niskich kwalifikacjach, lub
nie posiadających uprawnień.
Przegląd rusztowania polega na:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
sprawdzeniu stanu podłoża
sprawdzeniu posadowienia rusztowania
sprawdzeniu siatki konstrukcyjnej
sprawdzeniu stężeń
sprawdzeniu zakotwień rusztowania
sprawdzeniu pomostów roboczych i zabezpieczających
sprawdzeniu komunikacji
sprawdzeniu urządzeń piorunochronnych
sprawdzeniu usytuowania względem linii energetycznych
sprawdzeniu zabezpieczeń rusztowań
Protokół odbioru technicznego rusztowania
•
•
•
•
•
•
•
•
Numer rejestracyjny protokołu
Data odbioru rusztowania
Wykonawca montażu rusztowania
Użytkownik rusztowania (zleceniodawca montażu
Miejsce montażu rusztowania i jego powierzchnia (objętość)
Typ rusztowania
Dopuszczalna nośność podestów roboczych: 1,5 kN/m2; 2 kN/m2; 2,5 kN/m2
Wykonawca przekazał użytkownikowi następujące dokumenty odbiorowe:
–
–
–
•
•
•
dokumentację techniczną (statykę) rusztowania,
instrukcję eksploatacji rusztowania,
inne: (wymienić)
Oświadczenie: wykonawca stwierdza, że rusztowanie opisane niniejszym protokołem
jest kompletne, zostało zmontowane zgodnie ze sztuka budowlaną, dokumentacją
techniczno-eksploatacyjną (dawniej DTR) i instrukcją montażu wydaną przez
producenta oraz zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy. Montaż
wykonali uprawnieni montażyści. Komisja odbiorowa stwierdza, że rusztowanie nadaje
się do eksploatacji bez uwag.
Skład komisji odbiorowej (imiona i nazwiska oraz podpisy)
Data zgłoszenia rusztowania do demontażu