Transcript Pilotażowy Program Leader+ - Fundacja Programów Pomocy dla

PPL+
Ogólne założenia,
wdrażanie Schematu I i II
Tadeusz Borek
Fundacja Programów Pomocy dla
Rolnictwa FAPA
wrzesień 2007 r.
1
Historia podejścia Leader w UE




1991-1994: Leader I , nowa inicjatywa
1994-1999: Leader II, upowszechnianie
2000-2006:Leader+, konsolidacja
2004-2006: Leader+: Polska jako nowy
członek UE uwzględniła Leadera+ w SPO
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora
żywnościowego oraz rozwój obszarów
wiejskich 2004-2006”
2
Sposób wdrażania podejścia
Leader w UE



Zcentralizowany: Austria, Dania, Grecja,
Irlandia, Luksemburg, Finlandia,
Francja!!!, Portugalia, Szwecja
Zdecentralizowany (regiony/kraje): Belgia2, Niemcy-13, Hiszpania-17, Holandia-4,
Wlk. Brytania-4, Włochy-21
Polska – zcentralizowany 2004-2006,
zdecentralizowany (16 województw) 20072013
3
Liczba LAG - 15/UE

Około 900, w tym wg. priorytetowych
zagadnień:





34%-wykorzystanie zasobów naturalnych i
kulturowych
23%-poprawa jakości życia
20%-podnoszenie wartości produktów
lokalnych
12%-zastosowanie nowych technologii
11%- inne
4
Przeciętna LGD (LAG) w 15/UE

1 600 km.kw.

54 tys. mieszkańców

Blisko 100% obszarów wiejskich jest objętych
programem Leader
5
PPL+ w Polsce, podstawa prawna


Narodowy Plan Rozwoju,
Sektorowy Program Operacyjny
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora
żywnościowego oraz rozwój obszarów
wiejskich”,
Priorytet: Zrównoważony rozwój obszarów
wiejskich
Działanie: 2.7 Pilotażowy Program Leader+,
jedno z 12 działań w SPO
6
PPL+ w Polsce, podstawa prawna
– c.d.

Rozporządzenia Ministra





W sprawie Uzupełnienia SPO ... (zbędne przy
wdrażaniu PROW 2007-2013), ale ...
W sprawie trybu składania i wzoru wniosku o
dofinansowanie ...
W sprawie wzoru umowy o dofinansowanie ...
Rozporządzenia zmieniające w/w
Książka procedur wdrażania PPL+,
zatwierdzana przez MRiRW, z kompletem
formularzy dokumentów wdrożeniowych
7
W PROW 2007-2013 zamiast
Uzupełnienia SPO będzie ...



Rozp. w sprawie szczegółowych kryteriów i
sposobu wyboru LGD do realizacji lokalnej
strategii
... w sprawie warunków i trybu przyznawania
pomocy na wdrażanie strategii
... w sprawie warunków i trybu wypłaty pomocy
na projekty współpracy oraz funkcjonowanie
LGD
8
Cele ogólne PPL+


Stymulowanie lokalnych inicjatyw na rzecz rozwoju
obszarów wiejskich, budowanie LGD, włączanie
partnerów społecznych i gospodarczych do planowania
i wdrażania lokalnych inicjatyw.
Sprzyjanie lepszemu wykorzystaniu potencjału
rozwojowego terenów wiejskich, poprawie ich
konkurencyjności jako miejsca zamieszkania i
prowadzenia działalności gospodarczej, a także
przyczynianie się do aktywizacji oraz współpracy
mieszkańców wsi.
9
Instytucje/uczestnicy

Instytucja zarządzająca – MRiRW
(SPO, rozporządzenia wykonawcze, kryteria oceny, komitet sterujący i
grupy ekspertów, monitorowanie i kontrola)

Instytucja wdrażająca - FAPA
(przygotowanie dokumentów wdrożeniowych, ogłaszanie naboru oraz
nabór i wstępna ocena wniosków o dofinansowanie, zawieranie umów
z beneficjentami, przyjmowanie i ocena wniosków o płatność, kontrola,
sprawozdawczość)

Jednostka płatnicza – ARiMR

Beneficjenci – mieszkańcy obszarów wiejskich, za pośrednictwem
autoryzacji FAPA, kontroluje)
(wypłaca środki na podstawie
LGD (w Schemacie I – za pośrednictwem gmin, fundacji, stowarzyszeń)
10
Sposób wdrażania

Centralny przez FAPA, w ramach dwóch
odrębnych schematów:


Schemat I (przygotowawczy) wdrażany od
jesieni 2004 - tworzenie LGD, opracowanie
zintegrowanej strategii rozwoju obszarów
wiejskich
Schemat II (zasadniczy), wdrażany od wiosny
2006 – realizacja strategii rozwoju obszarów
wiejskich
11
Budżet PPL+



Ogółem
Z tego:
EU (80%)
Polska (20%)
Schemat I (30%)
Schemat II(70%)
18,75 mln euro
15 mln euro
3,75 mln euro
5,575 mln euro
13,175 mln euro
Po decyzji KM z 5 lutego 2007 mamy na PPL+ 30,44 mln euro
W Schemacie I wydaliśmy 19,55 mln. PLN
!!! Udział środków publicznych = 100% kosztów kwalifikowalnych
12
Wysokość pomocy


Do 150 tys. zł na projekt w ramach
schematu I;
Do 750 tys. zł na projekt w ramach
schematu II;
13
Zakres pomocy
Schemat I:
1. Działania informacyjne, szkoleniowe i promocyjne
związane ze stymulowaniem udziału mieszkańców
i organizacji działających na obszarach wiejskich
w procesie planowania strategii rozwoju;
2.Opracowywanie strategii rozwoju obszarów
wiejskich i wsparcie techniczne procesu ich
przygotowywania w szczególności analizy,
ekspertyzy, wsparcie doradcze, prace studialne;
3. Pomoc doradcza i ekspercka związana z
tworzeniem LGD
14
Zakres pomocy
Schemat II:
1. Działalność operacyjna LGD;
2. Promocja i informacja dotycząca założeń i
sposobu realizacji strategii rozwoju obszarów
wiejskich;
3. Pomoc szkoleniowa i doradcza w zakresie
przygotowywania i realizacji projektów
dotyczących strategii rozwoju obszarów wiejskich;
15
Zakres pomocy
Schemat II c.d.:
4. Przygotowywanie opracowań, analiz, dokumentacji
związanej ze szczegółowym planowaniem inwestycji oraz
kreowaniem nowych produktów, usług zgodnie z
założeniami strategii rozwoju obszarów wiejskich;
5. Organizacja imprez promujących region w szczególności
jego produkty, usługi, kulturę i sztukę;
6. Współpraca i wymiana doświadczeń na poziomie
krajowym i międzynarodowym pomiędzy LGD w zakresie
wdrażania strategii oraz organizacji pracy LGD.
16
Podstawa płatności


Refundacja poniesionych wydatków na
podstawie przedłożonego do FAPA wniosku
o płatność z fakturami i dowodami ich
zapłaty
100% kosztów kwalifikowalnych jest
refundowanych
17
Beneficjenci
Schemat I:

Gminy wiejskie i miejsko – wiejskie związki
międzygminne, osoby prawne: fundacje,
stowarzyszenia, związki stowarzyszeń lub inne
organizacje pozarządowe posiadające osobowość
prawną.
Schemat II:

LGD (fundacja, stowarzyszenie lub związek
stowarzyszeń spełniający kryteria dostępu- dalej)
18
Beneficjenci ostateczni
MIESZKAŃCY OBSZARÓW WIEJSKICH
19
Kryteria dostępu
Schemat I:
1. Pomoc może być przyznana podmiotom, których statutowym zadaniem
jest działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich;
2. Projekt dotyczy obszaru co najmniej jednej gminy;
3. Projekt współfinansowany w ramach działania nie może być
realizowany z udziałem innych środków publicznych przyznanych
beneficjentowi w związku z realizacją tego projektu;
4. Ubiegający się o dofinansowanie realizacji projektu nie ma zaległości
podatkowych ani zaległości w opłacaniu składek z tytułu
ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.
20
Kryteria dostępu
Schemat II:
1. Beneficjent (fundacja lub stowarzyszenie lub związek stowarzyszeń)
spełnia kryteria LGD, czyli:

jego statutowym celem jest działanie na rzecz rozwoju obszarów
wiejskich,
 w strukturze zarządu co najmniej 50% stanowią partnerzy
społeczni i gospodarczy,
2. Projekt realizowany jest na obszarze gmin wiejskich lub miejsko –
wiejskich (z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców), dla
których opracowana została ZSROW;
3. Obszar, na którym realizowany jest projekt, liczy co najmniej 10 tys. i
nie więcej niż 100 tys. mieszkańców a gęstość zaludnienia nie
przekracza 150 osób/km kw.(120 w starej 15 UE);
21
Kryteria dostępu
Schemat II c.d.:
4. Granice obszaru, na którym realizowany jest projekt, są zgodne z
podziałem administracyjnym na poziomie gminy;
5. Obszar realizacji projektu został określony z uwzględnieniem
warunków naturalnych (geograficznych, przyrodniczych),
ekonomicznych, kulturowych lub historycznych;
6. ZSROW opracowana przez LGD odpowiada wymogom formalnym i
jest zgodna z przyjętą przez gminę strategią rozwoju lub planem
zagospodarowania przestrzennego;
7. Dopuszcza się możliwość realizacji wyłącznie jednego projektu na tym
samym terenie;
8. Obszar działania LGD odpowiada obszarowi realizacji projektu
22
Kryteria dostępu
Schemat II c.d.:
9. LGD realizująca projekt w ramach Schematu II nie może realizować
innych projektów finansowanych ze środków funduszy strukturalnych =
WYKREŚLONY;
9. Projekt współfinansowany w ramach działania nie może być
realizowany z udziałem innych środków publicznych przyznanych
beneficjentowi w związku z realizacją tego projektu;
10. Ubiegający się o dofinansowanie realizacji projektu nie ma zaległości
podatkowych ani zaległości w opłacaniu składek z tytułu
ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.
23
Kryteria wyboru projektów
Schemat I:
1. Dochód podatkowy gmin na 1 mieszkańca
≤ 75% średniej krajowej = 2 pkt
75-100% średniej krajowej = 1
powyżej średniej krajowej = 0
2. Obszar projektu
≤ do 10 tys. mieszkańców = 0
10-50 tys. mieszkańców = 1
50-100 tys. mieszkańców = 2
24
Kryteria wyboru projektów
Schemat I c.d.:
3. Procentowy udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie ludności na
obszarze objętym projektem wynosi:
- do 50%
= 0 pkt
- 50-75%
=1
- powyżej 75%
=2
4. Ocena jakości projektów dokonana przez GR KS
- b.dobra
= 7-8 pkt
- dobra
= 5-6
- średnia
= 3-4
- słaba
= 0-2
25
Kryteria wyboru projektów
Schemat I c.d.:


O kolejności decydowała łączna liczba uzyskanych punktów, a w
przypadku równej liczby pkt., projekt który był wyżej oceniony za
jakość, a jeśli i tu były oceny jednakowe to ten który miał niższy
dochód podatkowy na 1 mieszkańca;
Do realizacji wybierano po 2 projekty z każdego województwa, które
uzyskały w skali danego województwa najwięcej punktów (16x2=32).
Następnie wchodziły do realizacji, w miarę dostępnych środków,
projekty z listy ogólnokrajowej w kolejności uzyskanych punktów.
26
Kryteria wyboru projektów
Schemat II:
1. Dochód podatkowy gmin na 1 mieszkańca – patrz Schemat I;
2. Obszar projektu (liczba mieszkańców) – patrz Schemat I;
3. Procentowy udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie ludności – patrz Schemat
I;
4. Zrównoważony udział mężczyzn i kobiet w strukturze organów LGD- żadna z
płci nie stanowi mniej niż 40%
5. Ocena ZSROW dokonana przez GR KS:
0-8 pkt
6. Potencjał administracyjny LGD w ocenie GR KS
0-5 pkt
Do realizacji wybierano po 1 projekcie z każdego województwa, który
uzyskał najwięcej punktów (16x1=16). Następnie wchodziły do
realizacji, w miarę dostępnych środków, projekty z listy
ogólnokrajowej w kolejności uzyskanych punktów. Nie były
dofinansowywane projekty, które uzyskały 0 pkt. za potencjał
administracyjny LGD
27
Kryteria oceny ZSROW (0-8pkt)
1. Jakość ZSROW
- Czy ZSROW jest zgodna z wytycznymi MRiRW (czy zachowuje układ i zawiera
rozdziały podane w Instrukcji sporządzania ZSROW)?
- Czy dokument jest przejrzysty, czytelny i zrozumiały?
2. Spójność planowanych kierunków rozwoju z uwarunkowaniami
przestrzennymi, historycznymi, kulturowymi i przyrodniczymi oraz sytuacją
społeczno-gospodarczą obszaru, którego dotyczy projekt.
- Czy w ZSROW zostały uwzględnione w/w uwarunkowania i tematy wiodące
oraz cele zawarte w strategii są spójne z tymi uwarunkowaniami?
Czy wybrany obszar jest spójny pod względem przestrzennym, historycznym,
kulturowym, przyrodniczym lub społeczno-gospodarczym?
- Czy analiza SWOT jest spójna z diagnozą obszaru ?
- Czy temat/y wiodący/e i cele strategiczne są spójne z wynikami analizy SWOT?
28
Kryteria oceny ZSROW - c.d.
3. Zgodność ZSROW z kierunkami wiodącymi inicjatywy
Leader+
- Czy ZSROW ma charakter inicjatywy oddolnej (czy wskazuje
na szeroki udział partnerów lokalnych - wszystkich
3 sektorów i mieszkańców - w jej przygotowaniu)?
- Czy sposób realizacji ZSROW przewiduje integrowanie
i komplementarność (działania wielosektorowe, łączenie różnych
zasobów)?
- Czy proponowane w ZSROW rozwiązania i działania mają innowacyjny
charakter (np. nowe produkty i usługi, nowe sposoby łączenia zasobów,
nowe formy organizacyjne)?
- Czy przewidziano otwartość na nowych partnerów?
- Czy procedura doboru nowych partnerów jest przejrzysta i demokratyczna?
- Czy uwzględniono udział różnych podmiotów lokalnych przy realizacji ZSROW?
29
Kryteria oceny ZSROW - c.d.
4. Powiązanie ZSROW ze strategią NPR oraz strategią
regionalną.
- Czy ZSROW uwzględnia zapisy zawarte w innych
strategiach dla danego obszaru np. gmin, powiatu/-ów,
regionu oraz NPR?
5. Wpływ projektu na realizację ZSROW.
- Czy sposób realizacji projektu umożliwia osiągnięcie
podstawowego/ych celu/ów ZSROW (na podstawie
informacji zawartych we wniosku i strategii)
- Czy przedstawiony w ZSROW budżet jest budżetem
zrównoważonym?
30
Ocena potencjału
administracyjnego LGD (0-5 pkt)
1. Kwalifikacja i doświadczenie osób odpowiedzialnych za zarządzanie
projektem, 0-3 pkt.
- Czy osoby odpowiedzialne za zarządzanie projektem posiadają
kwalifikacje (wykształcenie, ukończone szkolenia) z zakresu
zarządzania projektami?
- Czy osoby odpowiedzialne za zarządzanie projektem posiadają
udokumentowane kwalifikacje z zakresu rolnictwa i/lub rozwoju
obszarów (np. uzyskane dyplomy, certyfikaty ukończenia kursów) i
doświadczenie w realizacji projektów na rzecz rozwoju obszarów
wiejskich (np. umowy, referencje)?
- Czy osoby odpowiedzialne za zarządzanie projektem działają w
strukturach podmiotu delegującego przez co najmniej 1 rok?
31
Ocena potencjału administracyjnego
LGD – c.d.
2. Doświadczenie LGD w realizacji projektów
0-2 pkt.
- Czy LGD lub partnerzy wchodzący w skład LGD
mają udokumentowane doświadczenie w
realizacji projektów na rzecz rozwoju obszarów
wiejskich (np. umowy na realizacje projektu,
sprawozdania z realizacji projektu)
32
Zawieranie umów o
dofinansowanie






Kwota podpisanej umowy nie może być zwiększona w wyniku realizacji
projektu
Zestawienie rzeczowo-finansowe (zał. 1 do umowy) jest podstawowym
dokumentem rozliczenia wykonania finansowego
Wzrost kosztów poszczególnych zadań jest dopuszczalny (do 10% - bez
wyjaśniania, powyżej 10% - po przedstawieniu pisemnego wyjaśnienia
i uznaniu go przez FAPA) jeśli całkowita kwota umowy nie zostanie
przekroczona
Koszty administracyjne LGD nie mogą przekroczyć 15% faktycznie
poniesionych pozostałych kosztów kwalifikowalnych
Zabezpieczeniem należytego wykonania przez Beneficjenta umowy jest
weksel niezupełny (in blanco) wraz z deklaracją wekslową.
Umowa w 3 egz.: Beneficjent, FAPA, ARiMR
33
Płatności
1. Beneficjent może rozpocząć realizację projektu jeszcze przed
podpisaniem umowy ale nie wcześniej niż po złożeniu wniosku o
dofinansowanie. Jednakże, jeśli nie dojdzie do podpisania umowy, nie
może wnosić roszczeń o zwrot kosztów.
2. Zaliczka: tylko w Schemacie II, do 20% kosztu projektu z umowy, przy
dodatkowym zabezpieczeniu finansowym (weksel in blanco lub
poręczenie albo gwarancja j.s.t.), potrącana systematycznie przy
kolejnych wnioskach o płatność,...
3. Płatności pośrednie (etapy w Schemacie I → transze w Schemacie II)
4. Wniosek o płatność końcową: n+2= do końca II kwartału 2008 wraz ze
sprawozdaniem końcowym,
34
Wdrażanie PPL+ w liczbach
Schemat I:
 248 wniosków o dofinans., 174
zakwalifikowanych do dofinansowania, 178
podpisanych umów (minus 11 rezygnacji)
oraz 152 aneksy, 167 zrealizowanych
umów = 167 powstałych LGD, 305
wniosków o płatność, wypłacono 19 555
736,42 zł.
35
Wdrażanie PPL+ w liczbach c.d.
Schemat II:
 187 wniosków (od 22 z woj. Małopolskiego do 4 z
Lubuskiego) o dofinansowanie na kwotę 125 mln. zł
 Z tych 187 aż 155 było beneficjentami Schematu I
 162 przeszło pozytywnie weryfikację formalną i ocenę
merytoryczną w FAPA i po ocenie dokonanej przez
ekspertów, znalazło się na liście rankingowej
 zawarto 79 (styczeń i luty 2007) + 71 (kwiecień) = 150
umów, realizowanych jest 149.
 Do końca sierpnia 2007 do FAPA wpłynęło 148 wniosków o
płatność, w tym ani jeden bezbłędny
36
Wdrażanie PPL+ w liczbach c.d.
Schemat II – co dalej?


Zakończenie realizacji projektów i złożenie
wniosków o płatność końcową wraz ze
sprawozdaniami – koniec II kw. 2008.
Rozliczenie i zamknięcie PPL+ na szczeblu
krajowym - grudzień 2008
37
Ewolucja PPL+
1. Umożliwiono uzyskanie zaliczki do 20% (w Schemacie II)
2. Umożliwiono zwrot kosztów poniesionych po dniu złożenia
wniosku o dofinansowanie (wcześniej – dopiero po
podpisaniu umowy)
3. Umożliwiono korespondencyjne składanie wniosków o
płatność
4. Odstąpiono od wymogu dostarczania do FAPA oryginałów
faktur z dowodami zapłaty na rzecz poświadczonych
kopii
5. Odstąpiono, na etapie realizacji projektu, od wymogu
przedkładania wniosku o płatność na kwotę nie mniejszą
niż 150 tys. zł w Schemacie II
38
Ewolucja PPL+
c.d.
6. Odstąpiono od zakazu realizacji przez LGD innych (niż
Leader) projektów finansowanych ze środków funduszy
strukturalnych
7. W porozumieniu z UE dopuszczono do udziału w PPL+
gminy o gęstości zaludnienia do 150 osób/km kw. (w
starej 15 UE obowiązuje 120)
8. Wyeliminowano pierwotny błąd dopuszczenia do udziału w
PPL+ dużych miast w ramach gmin miejsko-wiejskich,
podczas gdy nawet b. małe miasta będące gminami
miejskimi nie mogły uczestniczyć w PPL+. Obecnie w
ramach gmin miejsko-wiejskich mogą w PPL+
uczestniczyć miasta tylko do 20 tys. mieszkańców.
39
Słabości i bariery wdrażania
PPL+ w Polsce
1. Małe jeszcze zrozumienie podejścia typu Leader (oddolne,
wielosektorowe, terytorialne, ...). Najmowanie firm
konsultingowych przez część LGD do opracowania ZSROW
i jej wdrażania;
2. Brak możliwości finansowania choćby drobnych inwestycji;
3. Wymóg posiadania osobowości prawnej przy ograniczonej
przydatności dozwolonych form prawnych ( fundacja,
stowarzyszenie, związek stowarzyszeń);
4. Brak możliwości odzyskania kosztów kredytu;
5. Brak zaliczkowania (dotyczyło Schematu II);
40