Transcript 2_Harmonizacja systemów emerytalnych w UE

Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE
- czy jest to celowe i możliwe
Anna Siporska
Departament Współpracy Międzynarodowej
Warszawa, 7 grudnia 2011r.
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Mobilna Europa – a harmonizacja systemów emerytalnych
• migracje zarobkowe wewnątrz Unii Europejskiej
• zróżnicowanie systemowe
• system prawny Unii Europejskiej
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
2
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Podstawowe typy systemów emerytalnych – Bank Światowy
Obowiązkowe (powszechne) systemy emerytalne
• oparty na zamieszkaniu – emerytura obywatelska
• repartycyjny ze zdefiniowanym świadczeniem – PAYG DB
• repartycyjny ze zdefiniowaną składką – PAYG NDC
• kapitałowy (ze zdefiniowaną składką) – FDC
Dobrowolne (uzupełniające) systemy emerytalne
• pracownicze (Polska – PPE)
• indywidualne (Polska – IKE)
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
3
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Podejście do emerytury a wybór systemu emerytalnego
państwo opiekuńcze
solidaryzm społeczny
zdefiniowane świadczenie

państwo liberalne
indywidualna odpowiedzialność
zdefiniowana składka
• ubezpieczenie od ryzyka niemożności wykonywania pracy zarobkowej
ze względu na wiek
• forma oszczędzania
• minimalne świadczenie dla każdego
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
4
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Różnice w modelach zabezpieczenia społecznego
• różne uwarunkowania historyczne
• różny poziom rozwoju gospodarki
• różnice w postawach społecznych
• różne oczekiwania w stosunku do relacji państwo - obywatel
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
5
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
System emerytalny w wydatkach publicznych
System emerytalny
Gospodarka
Świadczenia emerytalne
Wydatki publiczne
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
6
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Indywidualne podejście do modelu systemu emerytalnego
• aspekt historyczny, religijny, kulturowy i społeczny
• polityka społeczna
• gospodarka narodowa
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
7
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Istota funkcjonowania systemów emerytalnych w UE
państwo A
państwo B
Systemy zabezpieczenia społecznego na poziomie krajowym
państwo A
państwo B
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
oparta na podstawowych zasadach swobodnego przepływu:
osób, kapitału, towarów i usług
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
8
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
EESSI – system elektronicznej wymiany informacji dotyczących
zabezpieczenia społecznego
Celem tego projektu jest wzmocnienie ochrony praw obywateli poprzez
skomputeryzowanie stosowania prawa UE dotyczącego koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego.
Elektroniczna wymiana danych:
• ułatwi i przyspieszy proces podejmowania decyzji w sprawie obliczania i
wypłacania świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego;
• umożliwi skuteczniejszą weryfikację danych;
• zapewni dokładne gromadzenie danych statystycznych dotyczących
wymiany informacji w Europie.
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
9
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Główne cele polityki społecznej UE
Gwarantowanie:
• stabilności systemu emerytalnego
• adekwatności świadczeń
Wspieranie wysokiego poziomu zatrudnienia poprzez
zapewnianie:
• odpowiedniej ochrony socjalnej
• wysokiego poziomu kształcenia i szkolenia
• ochrony zdrowia
Zwalczanie:
• wszelkiej dyskryminacji
• wykluczenia społecznego
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
10
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Europejski Model Społeczny (2002 r.)
Wspólne standardy
• równouprawnienie kobiet i mężczyzn
• swobodny przepływ pracowników
Wspólne wartości
• solidarność społeczna
• dialog społeczny
• związek pomiędzy polityką społeczną a gospodarką
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
11
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Przepisy wspólnotowe dotyczące systemów emerytalnych w UE
•
„twarde” ustawodawstwo –
rozporządzenia dotyczące koordynacji zabezpieczenia społecznego
•
„miękkie” ustawodawstwo –
- dyrektywy wyznaczające ogólne, fundamentalne zasady
funkcjonowania systemów emerytalnych
- inne dokumenty zawierające rekomendacje
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
12
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Rekomendacje UE (1)
White Paper on Pension - Draft
– Biała Księga dotycząca systemów emerytalnych - projekt
Laszlo Andor, Komisarz UE ds. zatrudnienia
zawiera rekomendacje naprawy europejskich systemów emerytalnych w
krajach UE między innymi:
• podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego
• podwyższenie rzeczywistego wieku emerytalnego
rzeczywisty wiek emerytalny UE27 – 61,4 (Polska – 59,3)
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
13
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Rekomendacje UE (2)
White Paper on Pension - dalsze rekomendacje
• doradztwo zawodowe dla starszych pracowników
• wzmocniona kontrola kapitałowych funduszy emerytalnych
• równe traktowanie kobiet i mężczyzn – kompensacja niższych
wynagrodzeń kobiet oraz utrata możliwości zarobkowania z tytułu
wychowywania dzieci
• rozszerzenie Rozporządzenia 883/2004 na pracownicze systemy
emerytalne
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
14
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Podsumowanie
Harmonizacja systemów emerytalnych – czy jest to celowe
ZA:
• uproszczenie procedur administracyjnych
• podniesienie konkurencyjności rynków pracy / wyrównanie
warunków zatrudnienia
PRZECIW:
• utrata przez ubezpieczonych dotychczasowych korzyści
• koszty transformacji
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
15
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Podsumowanie
Harmonizacja systemów emerytalnych – czy jest to możliwe
• zrównanie warunków życia i poziomu gospodarczego we
wszystkich krajach UE
• wspólne cele polityki społecznej
• jednolity zakres podmiotowy i przedmiotowy systemów
emerytalnych
• jeden docelowy system emerytalny
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
16
Harmonizacja systemów emerytalnych w krajach UE - czy jest to celowe i możliwe
Jeden uniwersalny system emerytalny - ?
Nie ma jednego uniwersalnego modelu systemu emerytalnego,
który by był idealnym i realnym rozwiązaniem dla każdego kraju.
Prof. Nicholas Barr
Warszawa, 7 grudnia 2011 r.
17
Dziękuję za uwagę
www.zus.pl